Zestaw 1 :
ŚRODOWISKO A EKOSYSTEM
Środowisko- Jest to ogół czynników ożywionych (biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych), mających bezpośrednie znaczenie dla życia i rozwoju organizmu danego gatunku lub jego populacji.
Czynniki środowiska wpływają wzajemnie na siebie, a współdziałając tworzą określony zespół warunków, w których bytuje organizm czy populacja.
Ekosystem- Układ ekologiczny. Jest głównym obiektem badań ekologii. Każdy ekosystem składa się z czynników ożywionych (biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych), podobnie jak środowisko.
Inaczej można powiedzieć, że ekosystem jest sumą siedliska i biocenozy, w pewnej określonej przestrzeni.
W przypadku ekosystemu interesuje nas jak pewien fragment przyrody jest zbudowany (złożony) i jak funkcjonuje. Patrzymy na to niejako od zewnątrz. Pojęcie to jest częściej stosowane w synekologii. W przypadku środowiska interesuje nas jak czynniki, które
tworzą ten sam fragment przyrody, oddziałują na jakiś organizm (populację) – jakie warunki życia im stwarzają. Patrzymy na to niejako od wewnątrz. Pojęcie to jest częściej stosowane w autekologii.
2. DLACZEGO NIE MOŻEMY WPROWADZAĆ EKOTYPÓW Z NIŻU W WYŻSZE PARTIE I ODWROTNIE
3. CHARAKTERYSTYKA GLEBY LEŚNEJ
• Charakterystyczne typy gleb to:
bielicowe, rdzawe; płowe, brunatne,
• Charakterystyczne typy próchnic to:
mull, moder, mor,
Gleby leśne charakteryzują się: dużą ilością materii organicznej, dużą aktywnością edafonu, większą aktywnością grzybów niż bakterii, dużą porowatością, posiadają duże właściwości retencyjne, latem są nieco zimniejsze, ale zimą płycej zamarzają, są stosunkowo kwaśne (pH przeważnie od 4 do 7), są silnie przerośnięte korzeniami; posiadają dużo kanałów korzeniowych, specyficznymi stosunkami wodnymi: wierzchnia warstwa, rizosfera, poziom wód gruntowych (funkcje regulacyjne);
4. SAMOREGULACJA W POPULACJI I PRZYKŁADY TEJ SAMOREGULACJI
SAMOREGULACJA NA POZIOMIE POPULACJI polega na:
-coraz lepszym dostrajaniu jej struktury genetycznej w kolejnych pokoleniach poprzez:
- eliminację lub nie dopuszczanie do rozrodu osobników gorzej przystosowanych; (śmiertelność w różnych fazach rozwoju: zarodki nasienne, kiełkowanie, siewki, starsze osobniki; sterylność, mała witalność itp.)
- dzięki temu w genetycznej puli pokolenia potomnego największy udział mają osobniki najlepiej przystosowane, a jednocześnie najbardziej plenne.
5. Dlaczego zalesianie gruntów porolnych ma wpływ na obniżenie stężenia CO2 w powietrzu
Zestaw 2.
OMÓW CZYM RÓŻNI SIĘ PRAWO LIEBIEGA OD PRAWA SHELFORDA
prawo Liebiga (1840)
Plon roślin jest ograniczany przez brak w glebie któregokolwiek potrzebnego do rozwoju pierwiastka.
– pierwiastki te muszą występować przynajmniej w minimalnych dla danego organizmu ilościach
– o rozwoju organizmu decyduje najsłabsze ogniwo jego potrzeb
prawo Shelforda (1913)
Istnienie i pomyślne bytowanie organizmu w jakimśśrodowisku zależy od zrównoważenia całego kompleksu czynników.
- niewystępowanie lub degeneracja organizmu mogą być wywołane zarówno niedostatkiem, jak i nadmiarem (pod względem ilości lub jakości) któregokolwiek czynnika środowiskowego
- czynniki zbliżające się do granic tolerancji organizmu nazywamy czynnikami ograniczającymi
2. WPŁYW BUTWINY NA ODNOWIENIE NATURALNE
3. NA CZYM POLEGA ZJAWISKO SUKCESJI W FITOCENOZIE ( BIOCENOZIE ) LESNEJ
Fitocenoza jest najważniejszą i najbardziej stabilną częścią biocenozy leśnej i znajduje się w ciągłym rozwoju i przemianach. Zmienia się ona zarówno w czasie, jak i w przestrzeni, przy czym zmiany te mogą być różnokierunkowe i występować w różnym nasileniu, zależnie od kierunki i intensywności działających przyczyn. Jej podstawowym motorem rozwoju jest ruch. Jednymi z takich zmian są zmiany sukcesyjne, które przebiegają niezmiennie w pewnym określonym kierunku, pod wpływem stale działającego czynnika. Powadzą do całkowitej zmiany jednej roślinności przez inną, zupełnie różną od pierwotnej. Kolejne stadia zastępują się dzięki zmianie warunków przez poprzednie. Przykładem takiej sukcesji jest nasuwanie się lasu na step.
Sukcesja jest w zasadzie zawsze związana ze zwiększaniem się różnorodności i wzmacnianiem struktury biocenozy i ekosystemu. To proces przerywany, wywoływany przez imigrację gatunków drzewiastych o zróżnicowanych właściwościach. Jest związana z akumulacją biomasy, gdzie krótkowieczne gatunki o mniejszych zdolnościach gromadzenia biomasy wypierane są stopniowo przez gatunki długowieczne o dużych zdolnościach przyrostowych; w związku z tym zwiększa się stabilność ekosystemu leśnego. Jest też przykładem nieodwracalnych procesów, które prowadzą do sytuacji z minimalnym zapotrzebowaniem energii.
4. WODO- I GLEBOOCHRONNA ROLA LASU NA PODSTAWIE JEJ WŁAŚCIWOŚCI RETENCYJNYCH.
W lasach mamy do czynienia z małą retencją. Mała retencja to zatrzymanie, przy zastosowaniu rozmaitych zabiegów, jak największej ilości wody w jej powierzchniowym i przypowierzchniowym obiegu potoków, kanałów i rowów. W środowisku leśnym w wyniku małej retencji następuje regulacja stosunków wodnych, ograniczanie erozji oraz poprawa uwilgotnienia siedlisk leśnych poprzez podniesienie lustra wody gruntowej na terenach bezpośrednio przyległych do zbiornika lub urządzenia piętrzącego. Przykładem lasów glebochronnych jako konsekwencja retencji są lasy na stromych zboczach górskich, natomiast jako przykład lasów wodochronnych można podać lasy u źródlisk rzek, potoków w górach oraz lasy wzdłuż rzek, potoków, kanałów, na brzegach jezior i innych zbiorowisk wodnych.
5. OMÓW POJĘCIE ZWARCIA.
Zwarcie drzewostanu jest bardzo ważna cecha o znaczeniu ekologicznym i gospodarczym. Wpływa wybitnie na ilość i jakość produkcji drewna gdyż aby osiągnąć maksimum produkcji ilościowej przy jednoczesnej dobrej jakości drzewa powinna rosnąć względnie blisko siebie stykając się brzegami swych prawidłowo rozwiniętych ,a wiec niezbyt dużych ale gęstych i symetrycznych koron. Ogólnie zwarcie można zdefiniować jako - wzajemne położenie koron drzew - stopień wypełnienia przestrzeni nad glebą koronami drzew - stopień ocieniania gleby przez rosnący na niej drzewostan - stosunek łącznej powierzchni poziomych rzutów koron drzew rosnących na jednostce powierzchni gleby do tejże jednostki powierzchni. Zwarcie jest czynnikiem zmieniającym przede wszystkim stosunki naświetlenia w drzewostanie. Dlatego czynnik ten ma decydujące znaczenie w kształtowaniu się charakterystycznego pokroju drzew. Drzewa wyrosłe bez zwarcia charakteryzują sie wielką, nisko osadzoną koroną, mniejszą wysokością, zwykle większą grubością w pierścienicy i dużą miąższością.
Szacunkowo określa się zwarcie przy użyciu następującej skali:
≤ 0,3 – brak; 0,4 – luźne; 0,5-0,6 – przerwane; 0,7-0,8 – umiarkowane; 0,9-1,0 – pełne; 1,1-1,2 - silne
zestaw 3
Cec. Stabilny ekosystem
• działają mechanizmy samoregulacji …(między innymi dzięki sprzężeniu zwrotnemu między produkcją i rozkładem materii organicznej)Przykład: rośnie biomasa drzew i zagęszczenie koron, za mało opadów i promieniowania wnika do dna lasu, słabną procesy próchnicowania i mineralizacji (gromadzi się nadmiar próchnicy nadkładowej)- pogarszają się warunki odżywiania, mniejsze: produkcja, biomasa, zagęszczenie koron, wnika więcej opadów i promieniowania, poprawiają się warunki: próchnicowania, mineralizacji, odżywiania, rośnie produkcja biomasy i zagęszczenie koron
Sprawny ekosystem
• niezakłócony, płynny obieg materii i przepływ energii (bez przestojów, zatorów, jałowej kumulacji), cała wyprodukowana materia organiczna ulega
szybkiemu rozkładowi (mineralizacji), wszystkie pierwiastki są dostępne i pobierane przez rośliny, synteza materii organicznej przebiega intensywnie, biomasa biocenozy jest zbliżona do maksymalnej (w danych warunków siedliskowych)hy stabilnego i sprawnego ekosystemu leśnego
2. OGOLNIE NA CZYM POLEGALO SAMOREGULACJA
Samoregulacja to zdolność powracania do stanu dynamicznej równowagi na wszystkich poziomach przyrody; kluczowa zdolność organizmów i całej przyrody, zapewniająca istnienie gatunków, biocenoz, ekosystemów – całej biosfery. Procesy samoregulacyjne przebiegają najszybciej i najbardziej precyzyjnie na poziomie komórki i organizmu. Na wyższych poziomach przebiegają wolniej i mniej dokładnie. Im dalej od genów, tym mniejsza precyzja procesów samoregulacyjnych. Są one jednak wszechobecne w całej przyrodzie. Bez procesów samoregulacji nie ma życia.
3. PIELĘGNACJA GLEB LEŚNYCH
Pielęgnacja gleb leśnych polega na zachowaniu i podwyższaniu żyzności. Żyzność to zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin określonego gatunku i odmiany pod względem wody, składników odżywczych, odczynu itp..Między innymi o żyzności ma świadczyć aktywność edafonu oraz liczebność gatunków roślin naczyniowych występujących na danej glebie. W pielęgnacji gleby leśnej jesteśmy zdani przeważnie na zapobieganie jej degradacji, której przyczyną są najczęściej niekorzystne formy rozkładu próchnicy. Najważniejsze środki pielęgnacji: 1.odpowiedznie regulowanie zwarcia w ciągu całego życia lasu 2. popieranie drzewostanów mieszanych, wielopiętrowych, różnowiekowych
3.GATUNEK DRZEWA BĘDZIE PIELĘGNOWAŁ GLEBĘ TYM LEPIEJ IM BARDZIEJ SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE WARUNKI: CIENISTY, ŁATWO ROZKŁADAJĄCA SIĘ ŚCIOŁA, SILNIE DRENUJACY SYSTEM KORZENIOWY, ZDOLNOŚĆ TWORZENIA ODROŚLI 4. ZAPOBIEGANIE WYWIEWANIU ŚCIOŁY 5. ZAPOBIEGANIE UGNIATANIU GLEBY PRZEZ CIĘŻKI SPRZĘT
4. DLACZEGO DRZEWA SIE OCZYSZCZAJA
5. WYMIEN EKOTONY NA PRZEJSCIACH BIOTOPOW LESNYCH.
ZESTAW 4:
1.WPŁYW SZEROKOŚCI GEOGRAFICZNEJ I WYSOKOŚCI N.P.M NA SIEDLISKO
2.ZNACZENIE GENU W SAMOREGULACJI (CZY COS TAKIEGO, NIE PAMIETAM DOKŁADNIE)
3.UDZIAŁ WĘGLA W NADZIMNEJ I PODZIEMNEJ CZĘŚCI EKOSYSTEMU LEŚNEGO
4.SCHARAKTERYZUJ BIOM LASU BOREALNEGO
5. WYSTĘPOWANIE I ROLA BIOGRUP
zestaw 5
1. SAMOREGULACJA - OGÓLNY MECHANIZM.
2. FLUKTUACJA, REGENERACJA I SUKCESJA WTÓRNA - PORÓWNAĆ POJĘCIA.
3. DZIĘKI CZEMU EKOSYSTEMY LEŚNE MOGĄ TAK SKUTECZNIE PEŁNIĆ ROLĘ BUFORÓW ŚRODOWISKOWYCH.
4. BIORÓŻNORODNOŚĆ GAT DRZEW ORAZ EURY I STENOBIOTYCZNOŚĆ W DŻUNGLI I TAJDZE.
5. DYNAMIKA ZWARCIA WE WSZYSTKICH FAZACH ROZWOJOWYCH DRZEWOSTANU.
Proces ten trwa przez okres wzmożonego przyrostu na wys ,zaznaczając się szczególnie wyraźnie w fazach młodnika ,tyczkowiny i cienkiej drągowiny. Charakt się silnym zwarciem. Decyduje o wartości produkowanego surowca. W fazie młodnika proces oczyszczania się pni z dolnych okółków ma najwieksza dynamikę. Oczyszczanie się drzew zależy do takich czynników jak :a)światłożądność gat budującego d-stan b)więźba poczatkowa c)włascowosci genet drzew d)zasobność siedliska e)sposób i nasilenie ciec pielęgnacyjnych
ZESTAW 6:
1. WPŁYW WYSOKOŚCI N.P.M NA SIEDLISKO
2. OMÓWIĆ PROCES WYDZIELANIA SIĘ W DRZEWOSTANIE
3. JAK KONSUMENCI WPŁYWAJĄ NA OBIEG MATERII W LESIE
4. WODA JAKO CZYNNIK OGRANICZAJĄCY ROZMIESZCZENIE I ROZWÓJ DRZEWOSTANU
5. ROLA LASU W RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ
ZESTAW 7
1. WSKAZAĆ DRZEWA BARDZIEJ ŚWIATŁOLUBNE Z PODANYCH PAR: MD-SO, DBBSZ-DBSZ, OLCZ-OLSZ, BK-GB, BRZB-BRZO.
2. PRAWO KOMPENSOWANIA SIĘ CZYNNIKÓW ŚRODOWISKA
3.OMÓWIĆ DYNAMIKĘ PROCESU OCZYSZCZANIA DRZEWOSTANU.
4. JAK WYLESIANIE MA WPŁYW NA WZROST CO2 W ATMOSFERZE.
5.PROCESY DEKOMPOZYCJI MATERII ORGANICZNEJ W EKOSYSTEMACH LESNYCH.
ZESTAW 8:
1.PRZYRODNICZE ZNACZENIE EKOTYPÓW DRZEW
2. OBIEG MATERII W EKOSYSTEMACH LEŚNYCH
3. CHARAKTERYSTYKA DRZEW W PIONIERSKIEJ FAZIE SUKCESJI
4.ODNOWIENIE I ZALESIENIE NA TERENACH ZAGROŻONYCH (KLĘSKA EKOLOGICZNA)
5.CO TO JEST I KIEDY STOSUJEMY PRZEDPLON
ZESTAW 9
1. SIEDLISKO A ŚRODOWISKO
2. WIELKOŚĆ SZKÓD WYRZĄDZANYCH PRZEZ SZKODY ABIOTYCZNE W LASACH POLSKICH
3.DYNAMIKA FITOCENOZY LEŚNEJ
4. MECHANIZM DZIAŁANIA RETENCJI WODNEJ W LASACH
5. ZWARCIE A AŻUROWOŚĆ
ZESTAW 10
1. SIEDLISKO JAKO WYPADKOWA POŁOŻENIA - UZASADNIĆ POWIĄZANIE POMIĘDZY KLIMATEM, GLEBĄ I POŁOŻENIEM
2. ABSORPCJA CO2 I WYDZIELANIE O2
3. W JAKI SPOSÓB DRZEWA HARTUJĄ SIĘ PRZED SILNYM WIATREM
4. RETENCJA-JAKIE POWIĄZANIE Z KLIMATEM
5. ZALETY LASÓW MIESZANYCH
ZESTAW 11
1. OMÓW PRAWO SHELFORDA
2. STOSUNKI ŚWIETLNE W LASACH.
3. OMÓW ZAGADNIENIE ZAMIERANIA LASÓW.
4. JAK NAZWIEMY LAS KTÓREGO SKŁAD GATUNKOWY WYNOSI: 50 % SO, BK 30 %, DB 10%, ŚW 8%, BRZ 2%?
5. PRZEPŁYW ENERGII W EKOSYSTEMACH LEŚNYCH.
ZESTAW 12
1.WYMIENIĆ FAZY ROZWOJOWE DRZEWOSTANU I SCHARAKTERYZOWAĆ MŁODNIK
2. MECHANIZMY SAMOREGULACYJNE NA POZIOMIE OSOBNIKA
3.CO SIĘ DZIEJE Z WODĄ Z OPADÓW W LESIE (NAPISAĆ PRZYBLIŻONE %)
4.MECHANIZM ZAMIERANIA DRZEW WG SZUJECKIEGO
5.JAK ZMIENIA SIĘ SUKCESJA WTÓRNA NA POWIERZCHNIACH WYLESIONYCH I GRUNTACH POROLNYCH