Ceramika porowata (nasiąkliwość <22%), Do tej grupy należą: a/  wyroby z ceramiki tradycyjnej. Powstają z ceramicznej masy formowanej, suszonej, a następni poddanej wypaleniu. Właściwości: wytrzymałość; trwałość; akumulacyjność cieplna; mrozoodporność; odporność na uszkodzenia mechaniczne; niepalność i odporność ogniowa; paroprzepuszczalność. b/ wyroby z ceramiki poryzowanej (ciepłej ceramiki). Powstają z gliny z domieszką trocin, mączki drzewnej lub innych materiałów, które ulegają spaleniu podczas wypalania, pozostawiając w ceramice zamknięte mikropory. Skomplikowany układ drążeń występujący w większości tych wyrobów poprawia ich parametry cieplne. Właściwości: wysoka izolacyjność termiczna (można z nich wykonywać zewnętrzne ściany jednowarstwowe bez docieplenia); akumulacyjność cieplna; wysoka izolacyjność akustyczna; wytrzymałość; trwałość; niepalność i odporność ogniowa; lekkość; paroprzepuszczalność; wiatroszczelność; ekonomiczność; łatwość i szybkość budowania. Asortyment: 1.wyroby ścienne: cegły, pustaki 2.wyroby stropowe: pustaki ackerman, fert, ceram, porotherm 3.dachówki: karpiówka, marsylka, mnich mniszka, holenderka 4.pustaki do przewodów wen i kan 5.elem wykończeniowe: płytki, umywalki, 6.rurki drenarskie. Ceramika spieczona (nasiąkliwość <12%), Produkowane są z glin o niskiej temperaturze spiekania i wysokiej temperaturze stapiania. Właściwości: wysoka wytrzymałość mechaniczna; mrozoodporność; niska nasiąkliwość; trwałość; odporność chemiczna. Asortyment: 1.wyroby klinkierowe(wys wytrz, niska ścieralność, duża trwałość: klinkier drogowy, płytki podłogowe, cegły, płytki elewacyjne 2.wyroby kamionkowe: rury i kształtki kanalizacyjne 3.wyroby ogniotrwałe. Oznaczenie gęstości brutto w stanie suchym wg PN-EN 772-13, uwzględnia drążenia ceramiczne w elem murowym. Próbki do badan stanowią całe wyroby. Minimalna liczba próbek powinna wynosić 6szt. Próbki wysuszyć do stałej masy w tem 105±5^◦C. My otrzymujemy wysuszone. Wykonanie oznaczenia: wykonać pomiary długość l_u, szerokość w_u oraz wysokość h_u [mm] próbek. Określić masę elem na wadze z dokł do 0,1% masy(m_dry,u). Określić obj V_g,u z dokł do 10⁴mm³, odejmując obj otworów, drążeń przeznaczonych do wypełnienia zaprawą. Gęstość brutto wyznaczono ze wzoru: ρ_g,u = m_dry,u/V_g,u [kg/m³], ρ_g,u – gęstość brutto w stanie suchym [kg/m³], _s – masa próbki w stanie suchym [kg], V_g,u – objętość brutto [m³], Przedstawić gęstość z dokł: ^5kg/m3 dla gęstości ≤1000kg/m3, ^10kg/m3 dla gęstości >1000kg/m3. Wynik podaje się jako średnią gęstość brutto z wyników pomiarów 10 elem. Oznaczenie gęstości netto w stanie suchym wg PN-EN 772-3, nie uwzględnia drążeń.. Próbki do badan stanowią całe wyroby. Minimalna liczba próbek powinna wynosić 6szt. Próbki wysuszyć do stałej masy w tem 105±5^◦C. My otrzymujemy wysuszone. Określamy masę w stanie suchym (m_dry,u), masę w stanie nasyconym, oznaczoną w powietrzu M_a,u oraz masę w stanie nasyconym, oznaczoną w wodzie M_w,u [kg]. Określić obj netto V_n,u ze wzoru V_n,u=( M_a,u- M_w,u)/ρ_w, gęstość H2O. Gęstość netto wyznaczono ze wzoru: ρ_n,u=m_dry,u/V_n,u [kg/m³], Gęstość netto wyznaczamy metodą wagi hydrostatycznej. Wynik podaje się jako średnią gęstość netto z wyników pomiarów 10 elem. Oznaczenie klasy murowej, wytrz na ściskanie. Badanie wytrzymałości na ściskanie odbyło się na 10 elem. Wszystkie elementy badania wraz z wyrównaniem zaprawą oraz sezonowaniem odbają się zgodnie z zasadami zawartymi w normie PN-EN 772-1:2001. Element był wcześniej wyrównany zaprawą cementowo- piaskową a następnie sezonowany. Próbka została ustawiona współosiowo ze środkiem przegubu płyty dociskowej tak, aby zapewnione było jej stabilne położenie. Obciążenie próbki było regulowane w czasie obciążania tak, aby przyrost siły niszczącej był stały. Próbkę obciążano prostopadle, aż do zniszczenia. Wytrzymałość na ściskanie określono wzorem: f_c=F/S [N/mm²], f_c – wytrzymałość na ściskanie [N/mm²], F – siła niszcząca [N], S – powierzchnia brutto [mm²]. Otrzymany wynik pomnożyć przez współczynnik zależny od sposobu sezonowania α=0,8-1,2 oraz współczynnik kształtu δ, który został obliczony przez liniową interpolację między sąsiednimi wartościami zgodnie z tablicą. Stąd została wyliczona znormalizowana wytrzymałość na ściskanie. Wynik porównujemy z tablicą wytrzymałości i otrzymujemy naszą klasę murową. Ścieralność jest to podatność materiału do zmniejszenia masy, obj lub grubości pod wpływem czynników ścierających. Metody: A-szeroką tarczą, B-ścieralności Boehme’go, C-ścieralności Amslera. Metoda Boehme’go Próbki: sześciany 71±1,5mm lub prostopadłościan o podstawie kwadratu 71±1,5mm, 6sztuk. Przygotowanie: ^czyste i wysuszone do stałej masy w T=70^◦C, ^przed badaniem określić gęst obj(ρ_b), mierząc boki z dokł do 0,1mm i ważąc z 0,1g. ^ustalenie masy pocz m_i. Wynik:^zamocować próbkę, ^obciążyć osiowo F=294±3N, ^wysypać na tor 20g ścierniwa, ^uruchomić tarczę, ^próbkę poddać 16 cyklom ścierania po 22 obroty każdy, ^po każdym cyklu czyścimy tarczę, ^próbkę obracamy o 90^st i nasypać znów 20g ścierniwa. Wynik oblicza się jako skutek ścierania po 16 cyklach, jako śred zmniejszenie obj próbki ze wzoru: ∆V=∆m/ρ_b[mm3], ∆m-(mi-mf)ubytek masy[g]. Otrzymany wynik porównujemy z tablicami. Metoda szerokiej tarczy Próbki: wyroby lub fragment o wym min 100x70mm, 6 sztuk. Przygotowanie: ^czyste i wysuszone do stał m w T=70, sprawdzić płaskość pow (±1mm), ^nierówności szlifować, ^pow oczyścić i pokryć barwnikiem (ułatwia pomiar). Wykonanie: ^zamocować próbkę, ^zbiornik napełnić mat ściernym, ^otworzyć zawór i włączyć, ^tarcza wykonuje 75obrotów na minutę, ^po 75 wyłącz. Pomiar: próbkę dajemy pod powiększające, rysujemy zew granice rowku, przez środek rysujemy prostą prostopadłą do osi i mierzymy szer, w celu otrzymania 3 wymiarów mierzymy też w odl 10±1 od końca rowka. Wytrzymałość na ściskanie jest to max naprężenie ściskające jakie może przenieść materiał. Wartość otrzymuje się ze stosunku siły niszczącej F do przekroju A pow ściskanej, R=F/A[MPa]. Norma PN-EN 1926:2001 Próbki: ^sześciany 70±5mm lub 50±5mm, ^ walce o h i średnicy, 6 sztuk. Przygotowanie:wysuszyć do st tem w T=70±5C, ^ 24h przed badaniem klimatyzować w T=20±5C aby osiągnąć równowagę termiczna, ^zmierzyć wym przekroju poprzecznego próbki z dokł 0,1mm. Wytrzymałość na zginanie jest to maź naprężenie jakie może przenieść mat w czasie zginania. Wartość Rtf otrzymamy ze stosunku momentu zginającego M do wskaźnika wytrz przekroju poprzecznego W, Rtf=M/W →Rtf=(3Fl)/(2bh²)[MPa], l-roztaw między belkami(250mm), b-szer. Norma PN-EN 12372:2001 Próbki: ^grubość h=25-100mm, ^dł L=6xh, ^szer b=między 50mm i trzykrotną grubością(50≤b≤3xh), 10 sztuk. Przygotowanie: ^suszymy w T=70±5C, ^24h przed badaniem klimatyzujemy T=20±5C, osiągnięcie rów termicznej, ^zmierzyć próbkę z dokł 0,1mm. Badanie: ^tempo przyrostu obciażen 0,25±0,05MPa/s, ^wynik obliczamy z dokł 0,1MPa. Ciągliwość (duktylometr): długość próbki badanego asfaltu o określonym kształcie i wymiarach w chwili zerwania, w określonych warunkach: ^woda T=+25C, ^rozciąganie 5cm/min, ^3próbki i 3 pomiary, ^dł próbki[m]. T łamliwości (aparat Fraassa): T w której cienka warstwa asfaltu nałozona na stalową płytkę aparatu i oziębiana a=cons, zarysuje się lub pęknie podczas jej wygięcia w określony sposób: ^Tpocz o 10C niższa od przewidywanej T łamliwości, ^oziębianie 1C/min, ^co 1min zgięcie i wyprost, ^2 pomiary, Tł[stC]. Twardośćm, penetracja (penetrometr): głębokość na jaką zagłębi się igła w badanym asfalcie w dokładnie określonych warunkach: ^Twody +25C dla 20x0,1mm-250x0,1mm, ^Tw 15C dla 250x0,1-900x0,1mm, ^obciążenie 100g, ^czas 5s, ^3 pomiary, jedn Penetracji [1stPen=0,1mm]. T mięknienia (pierścień i kula, PiK): T przy której mięknący asfalt pod ciężaremkulki dotknie dolnej płytki aparatu PiK. Warunki: ^woda o Tpocz +50C, ^podgrzewanie H2O 5C/min, ^płytka dolna oddalona o 25mm, ^2 pomiary, ^temp TPiK[stC]. Gęstość(właściwa) ρ jest to masa jednostki obj materiału bez uwzględniania porów wew mater, ρ=m/Vm=(m2-m1)/Vm[g/cm3], m-sucha, m1-kolba z denaturatem, m2-kolba z denaturatem i próbka, Vm-obj próbki bez porów, odczyt na skali kolby. Gęstość obj(pozorna) ρo jest to masa jednostki obj mat wraz z porami, ρo=m/Vo[g/cm3], Vo=Vm+Vp, m-sucha, Vo-obj z porami, Vp-obj porów. Materiały ρo[kg/m3]: beton zwykły 2000-2200, drewno 450-950, szkło 2650, stal 7850, styropian 15-40, granit 2550, cer por 1830, specz 2560, bet kom 620. Szczelność S jest to stosunek gęstość obj ρo do gęstości ρ materiału, S= ρo/ ρ*100%, S≤100%. Materiały: b kom=22%, cer porowata=70,38, b zwykły=81,15, cer spieczona =95, drewno sos 23,12, granit 85, styropian 1,90, szkło i stal 100%. Porowatość p procentowa obj wolnych przestrzeni w materiale, p=100-S[%]. Materiały: b kom=78%, cer porowata=29,62%, b zwykły=18,85%, cer spieczona =5%, drewno sos 76,88, granit 15, styropian 98,1, szkło i stal 0%. Podciąganie kapilarne – zdolność materiału do podciągania wody ku górze za pomocą sił kapilarnych. Siły te zależą od ilości porów otwartych zawartych w materiale oraz od ich średnic. Jednym ze sposobów mierzenia tej cechy jest szybkość, z jaką woda jest podciągania przez dany materiał w określonych warunkach, k=h/t gdzie h wysokością na jaką została podciągnięta woda w czasie t. Zjawisko to obserwuje się najczęściej w materiałach porowatych. Najszybsze i największe jest w cer porowatej ok 60mm w 20min, bet kom 20mm, bet zwykły 15mm a cer spieczona 10mm. Nasiąkliwość właś fiz mat bud i jest to zdolność wchłaniania i utrzymania wody, przy maksymalnej zawartości. Oblicza się jako stosunek ilości do masy, wyrażonym w procentach. Nasiąkliwość wagowa (n_w) - wyraża się wzorem : n_w=100%*(m_n-m_s)/m_s, gdzie m_n - masa próbki nasyconej, m_s - masa próbki w suchej. Materiały: b kom=50,90%, cer porowata=25,50%, b zwykły=6,15%, cer spieczona =4,22%. Stopień nasycenia to procentowa zawartość wody w materiale po określonym czasie nasycenia próbki materiału wodą. Materiały: b kom=45%, cer porowata=22,87%, b zwykły=3,58%, cer spieczona =2,90%. Anizotropowość drewna Drewno jest materiałem anizotropowym, jego wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie, zginanie zależy od kierunku działania sił w stosunku do włókien. Drewno znacznie łatwiej przenosi siły (ma większą wytrzymałość) działające wzdłuż włókien - wraz ze wzrostem kąta odchylenia tych sił od kierunku włókien wytrzymałość drewna zmniejsza się. W zależności od osiąganej minimalnej wartości wytrzymałości mechanicznej drewno dzieli się na klasy. Przykładowe wartości wytrzymałości drewna na ściskanie w zależności od klasy: ^ściskanie wzdłuż włókien – 16 MPa – 26 MPa (gatunki liściaste) i 23 – 34 MPa (gatunki iglaste), ^ściskanie w poprzek włókien od 4,3 – 6,3 MPa (gatunki liściaste) i 8,0 – 13,5 MPa (gatunki iglaste). Wytrzymałość wzdłuż włókien jest o ok 25% większa a niż w poprzek. Twardość statyczna według metody Janki. Miarą twardości jest siła, która spowoduje zagłębienie stalowej półkuli na głębokość promienia (r = 5,64 mm, przekrój średnicowy 1 cm2).Klasy twardości: ^I bardzo miękkie o twardości <3,5kN(świerk, jodła, topola), II miękkie 3,5-5kN,(sosna,modrzew, lipa, brzoza), III średnio twarde 5-6,5kN, (wiąz, orzech), IV twarde 6,5-10kN, (jesion, wiśnia), V bardzo twarde 10-15kN, (buk, grab, cis), VI nadzwyczaj twarde >15kN, (heban, kokos). Materiały drzewne:1. Drewno okrągłe: kłody, żerdzie, dłużyce(stemple, słupy) 2. Tarcica: belki, krawędziaki, bale, deski, listwy, łaty(konstr dachu, konstr kanadyjska) 3. Drewno klejone stosowane w oknach, baseny 4. Materiały płytowe; forniry, sklejki, płyty stolarskie, pilśniowe, wiórowe, OSB. 5. Materiały podłogowe: parkiet, tarcica podłogowa, mozaika,kostka brukowa. 6. Materiały do pokryć dachowych: gonty. ZASTOSOWANIE KAMIENIA ^budownictwo wodne(jazy regulacja rzek) budownictwo mostowe ( przyczółki mostowe filary ) ^budownictwo ogolne( fundamenty schody posadzki parapety) ^budownictwo drogowe(tłuczeń na podsypki pod drogi kostka brukowa krawężniki) ^budownictwo kolejowe( tłuczen na podtorza). SUROWCE BITUMICZNE Asfalty: ^ naturalne (jeziora asfaltowe, skały porowate); ^ ponaftowe (drogowe, przemysłowe) z destylacji ropy naftowej. Asfalt: - oksydowany T. mięknięcia-(+100), T. łamania-(0), - oksydowany modyfikowany. APP: T. mięknięcia-(+140), T.łamania-(-20), - oksydowany mody. SBS: T. mięknięcia-(+120), T.łamania-(-30). ^Smoły(produkty destylacji węgla, drewna), ^Paki (produkty destylacji smoły surowej). WYROBY Z ASFALTU STOSOWANE DO HYDROIZOLACJI ^roztwory gruntujące (asfalt + rozpuszczalnik + dodatki adhezyjne)/Abizol R, Bitizol R, Cyklolep R(asfaltowo-kałczukowy)/; ^emulsje asfaltowe (cząsteczki asfaltu zawieszone w wodzie z emulgatorem) /anionowe, kationowe, niejonowe/; ^lepiki – na zimno: (asfalt + rozpuszczalnik + wypełniacz mineralny + olej uplastyczniajacy + dodatek adhezyjny)/Abizol P, G, D, KL; Bitizol P, G, D; Cyklolep KL(asfaltowo-kałczukowy bez /wypełniacza)/ - na gorąco; ^kity (asfalt + wypełniacz mineralny + olej uplastyczniajacy + dodatek adhezyjny)/Abizol KF, Bitizol SB/; ^masy do konserwacji pokrych dachowych(na zimno) asfalt + rozpuszczalnik + wypełniacz mineralny + dodatek adhezyjny) / dacholeum, cyklolep DK/; ^papy. BUDOWA PAPY 1)nośnik = wkładka = osnowa: - dla papy na lepiku: tektura, tkanina techniczna(jutowa, konopna, lniana), welon z włókien szklanych, folia aluminiowa - dla pap termozgrzewalnych: tkanina z włókien szklanych, włóknina poliestrowa; 2) masa powłokowa: - dla pap na lepiku (asfalt + wypełniacz mineralny o dużym rozdrobnieniu) – dla pap termozgrzewalnych (masa asfaltowo-polimerowa); 3) posypka mineralna: kruszywo łamane o uziarnieniu do 2 mm (piasek, łupki chlorytowo – serycytowe).

Ceramika porowata (nasiąkliwość <22%), Do tej grupy należą: a/  wyroby z ceramiki tradycyjnej. Powstają z ceramicznej masy formowanej, suszonej, a następni poddanej wypaleniu. Właściwości: wytrzymałość; trwałość; akumulacyjność cieplna; mrozoodporność; odporność na uszkodzenia mechaniczne; niepalność i odporność ogniowa; paroprzepuszczalność. b/ wyroby z ceramiki poryzowanej (ciepłej ceramiki). Powstają z gliny z domieszką trocin, mączki drzewnej lub innych materiałów, które ulegają spaleniu podczas wypalania, pozostawiając w ceramice zamknięte mikropory. Skomplikowany układ drążeń występujący w większości tych wyrobów poprawia ich parametry cieplne. Właściwości: wysoka izolacyjność termiczna (można z nich wykonywać zewnętrzne ściany jednowarstwowe bez docieplenia); akumulacyjność cieplna; wysoka izolacyjność akustyczna; wytrzymałość; trwałość; niepalność i odporność ogniowa; lekkość; paroprzepuszczalność; wiatroszczelność; ekonomiczność; łatwość i szybkość budowania. Asortyment: 1.wyroby ścienne: cegły, pustaki 2.wyroby stropowe: pustaki ackerman, fert, ceram, porotherm 3.dachówki: karpiówka, marsylka, mnich mniszka, holenderka 4.pustaki do przewodów wen i kan 5.elem wykończeniowe: płytki, umywalki, 6.rurki drenarskie. Ceramika spieczona (nasiąkliwość <12%), Produkowane są z glin o niskiej temperaturze spiekania i wysokiej temperaturze stapiania. Właściwości: wysoka wytrzymałość mechaniczna; mrozoodporność; niska nasiąkliwość; trwałość; odporność chemiczna. Asortyment: 1.wyroby klinkierowe(wys wytrz, niska ścieralność, duża trwałość: klinkier drogowy, płytki podłogowe, cegły, płytki elewacyjne 2.wyroby kamionkowe: rury i kształtki kanalizacyjne 3.wyroby ogniotrwałe. Oznaczenie gęstości brutto w stanie suchym wg PN-EN 772-13, uwzględnia drążenia ceramiczne w elem murowym. Próbki do badan stanowią całe wyroby. Minimalna liczba próbek powinna wynosić 6szt. Próbki wysuszyć do stałej masy w tem 105±5^◦C. My otrzymujemy wysuszone. Wykonanie oznaczenia: wykonać pomiary długość l_u, szerokość w_u oraz wysokość h_u [mm] próbek. Określić masę elem na wadze z dokł do 0,1% masy(m_dry,u). Określić obj V_g,u z dokł do 10⁴mm³, odejmując obj otworów, drążeń przeznaczonych do wypełnienia zaprawą. Gęstość brutto wyznaczono ze wzoru: ρ_g,u = m_dry,u/V_g,u [kg/m³], ρ_g,u – gęstość brutto w stanie suchym [kg/m³], _s – masa próbki w stanie suchym [kg], V_g,u – objętość brutto [m³], Przedstawić gęstość z dokł: ^5kg/m3 dla gęstości ≤1000kg/m3, ^10kg/m3 dla gęstości >1000kg/m3. Wynik podaje się jako średnią gęstość brutto z wyników pomiarów 10 elem. Oznaczenie gęstości netto w stanie suchym wg PN-EN 772-3, nie uwzględnia drążeń.. Próbki do badan stanowią całe wyroby. Minimalna liczba próbek powinna wynosić 6szt. Próbki wysuszyć do stałej masy w tem 105±5^◦C. My otrzymujemy wysuszone. Określamy masę w stanie suchym (m_dry,u), masę w stanie nasyconym, oznaczoną w powietrzu M_a,u oraz masę w stanie nasyconym, oznaczoną w wodzie M_w,u [kg]. Określić obj netto V_n,u ze wzoru V_n,u=( M_a,u- M_w,u)/ρ_w, gęstość H2O. Gęstość netto wyznaczono ze wzoru: ρ_n,u=m_dry,u/V_n,u [kg/m³], Gęstość netto wyznaczamy metodą wagi hydrostatycznej. Wynik podaje się jako średnią gęstość netto z wyników pomiarów 10 elem. Oznaczenie klasy murowej, wytrz na ściskanie. Badanie wytrzymałości na ściskanie odbyło się na 10 elem. Wszystkie elementy badania wraz z wyrównaniem zaprawą oraz sezonowaniem odbają się zgodnie z zasadami zawartymi w normie PN-EN 772-1:2001. Element był wcześniej wyrównany zaprawą cementowo- piaskową a następnie sezonowany. Próbka została ustawiona współosiowo ze środkiem przegubu płyty dociskowej tak, aby zapewnione było jej stabilne położenie. Obciążenie próbki było regulowane w czasie obciążania tak, aby przyrost siły niszczącej był stały. Próbkę obciążano prostopadle, aż do zniszczenia. Wytrzymałość na ściskanie określono wzorem: f_c=F/S [N/mm²], f_c – wytrzymałość na ściskanie [N/mm²], F – siła niszcząca [N], S – powierzchnia brutto [mm²]. Otrzymany wynik pomnożyć przez współczynnik zależny od sposobu sezonowania α=0,8-1,2 oraz współczynnik kształtu δ, który został obliczony przez liniową interpolację między sąsiednimi wartościami zgodnie z tablicą. Stąd została wyliczona znormalizowana wytrzymałość na ściskanie. Wynik porównujemy z tablicą wytrzymałości i otrzymujemy naszą klasę murową. Ścieralność jest to podatność materiału do zmniejszenia masy, obj lub grubości pod wpływem czynników ścierających. Metody: A-szeroką tarczą, B-ścieralności Boehme’go, C-ścieralności Amslera. Metoda Boehme’go Próbki: sześciany 71±1,5mm lub prostopadłościan o podstawie kwadratu 71±1,5mm, 6sztuk. Przygotowanie: ^czyste i wysuszone do stałej masy w T=70^◦C, ^przed badaniem określić gęst obj(ρ_b), mierząc boki z dokł do 0,1mm i ważąc z 0,1g. ^ustalenie masy pocz m_i. Wynik:^zamocować próbkę, ^obciążyć osiowo F=294±3N, ^wysypać na tor 20g ścierniwa, ^uruchomić tarczę, ^próbkę poddać 16 cyklom ścierania po 22 obroty każdy, ^po każdym cyklu czyścimy tarczę, ^próbkę obracamy o 90^st i nasypać znów 20g ścierniwa. Wynik oblicza się jako skutek ścierania po 16 cyklach, jako śred zmniejszenie obj próbki ze wzoru: ∆V=∆m/ρ_b[mm3], ∆m-(mi-mf)ubytek masy[g]. Otrzymany wynik porównujemy z tablicami. Metoda szerokiej tarczy Próbki: wyroby lub fragment o wym min 100x70mm, 6 sztuk. Przygotowanie: ^czyste i wysuszone do stał m w T=70, sprawdzić płaskość pow (±1mm), ^nierówności szlifować, ^pow oczyścić i pokryć barwnikiem (ułatwia pomiar). Wykonanie: ^zamocować próbkę, ^zbiornik napełnić mat ściernym, ^otworzyć zawór i włączyć, ^tarcza wykonuje 75obrotów na minutę, ^po 75 wyłącz. Pomiar: próbkę dajemy pod powiększające, rysujemy zew granice rowku, przez środek rysujemy prostą prostopadłą do osi i mierzymy szer, w celu otrzymania 3 wymiarów mierzymy też w odl 10±1 od końca rowka. Wytrzymałość na ściskanie jest to max naprężenie ściskające jakie może przenieść materiał. Wartość otrzymuje się ze stosunku siły niszczącej F do przekroju A pow ściskanej, R=F/A[MPa]. Norma PN-EN 1926:2001 Próbki: ^sześciany 70±5mm lub 50±5mm, ^ walce o h i średnicy, 6 sztuk. Przygotowanie:wysuszyć do st tem w T=70±5C, ^ 24h przed badaniem klimatyzować w T=20±5C aby osiągnąć równowagę termiczna, ^zmierzyć wym przekroju poprzecznego próbki z dokł 0,1mm. Wytrzymałość na zginanie jest to maź naprężenie jakie może przenieść mat w czasie zginania. Wartość Rtf otrzymamy ze stosunku momentu zginającego M do wskaźnika wytrz przekroju poprzecznego W, Rtf=M/W →Rtf=(3Fl)/(2bh²)[MPa], l-roztaw między belkami(250mm), b-szer. Norma PN-EN 12372:2001 Próbki: ^grubość h=25-100mm, ^dł L=6xh, ^szer b=między 50mm i trzykrotną grubością(50≤b≤3xh), 10 sztuk. Przygotowanie: ^suszymy w T=70±5C, ^24h przed badaniem klimatyzujemy T=20±5C, osiągnięcie rów termicznej, ^zmierzyć próbkę z dokł 0,1mm. Badanie: ^tempo przyrostu obciażen 0,25±0,05MPa/s, ^wynik obliczamy z dokł 0,1MPa. Ciągliwość (duktylometr): długość próbki badanego asfaltu o określonym kształcie i wymiarach w chwili zerwania, w określonych warunkach: ^woda T=+25C, ^rozciąganie 5cm/min, ^3próbki i 3 pomiary, ^dł próbki[m]. T łamliwości (aparat Fraassa): T w której cienka warstwa asfaltu nałozona na stalową płytkę aparatu i oziębiana a=cons, zarysuje się lub pęknie podczas jej wygięcia w określony sposób: ^Tpocz o 10C niższa od przewidywanej T łamliwości, ^oziębianie 1C/min, ^co 1min zgięcie i wyprost, ^2 pomiary, Tł[stC]. Twardośćm, penetracja (penetrometr): głębokość na jaką zagłębi się igła w badanym asfalcie w dokładnie określonych warunkach: ^Twody +25C dla 20x0,1mm-250x0,1mm, ^Tw 15C dla 250x0,1-900x0,1mm, ^obciążenie 100g, ^czas 5s, ^3 pomiary, jedn Penetracji [1stPen=0,1mm]. T mięknienia (pierścień i kula, PiK): T przy której mięknący asfalt pod ciężaremkulki dotknie dolnej płytki aparatu PiK. Warunki: ^woda o Tpocz +50C, ^podgrzewanie H2O 5C/min, ^płytka dolna oddalona o 25mm, ^2 pomiary, ^temp TPiK[stC]. Gęstość(właściwa) ρ jest to masa jednostki obj materiału bez uwzględniania porów wew mater, ρ=m/Vm=(m2-m1)/Vm[g/cm3], m-sucha, m1-kolba z denaturatem, m2-kolba z denaturatem i próbka, Vm-obj próbki bez porów, odczyt na skali kolby. Gęstość obj(pozorna) ρo jest to masa jednostki obj mat wraz z porami, ρo=m/Vo[g/cm3], Vo=Vm+Vp, m-sucha, Vo-obj z porami, Vp-obj porów. Materiały ρo[kg/m3]: beton zwykły 2000-2200, drewno 450-950, szkło 2650, stal 7850, styropian 15-40, granit 2550, cer por 1830, specz 2560, bet kom 620. Szczelność S jest to stosunek gęstość obj ρo do gęstości ρ materiału, S= ρo/ ρ*100%, S≤100%. Materiały: b kom=22%, cer porowata=70,38, b zwykły=81,15, cer spieczona =95, drewno sos 23,12, granit 85, styropian 1,90, szkło i stal 100%. Porowatość p procentowa obj wolnych przestrzeni w materiale, p=100-S[%]. Materiały: b kom=78%, cer porowata=29,62%, b zwykły=18,85%, cer spieczona =5%, drewno sos 76,88, granit 15, styropian 98,1, szkło i stal 0%. Podciąganie kapilarne – zdolność materiału do podciągania wody ku górze za pomocą sił kapilarnych. Siły te zależą od ilości porów otwartych zawartych w materiale oraz od ich średnic. Jednym ze sposobów mierzenia tej cechy jest szybkość, z jaką woda jest podciągania przez dany materiał w określonych warunkach, k=h/t gdzie h wysokością na jaką została podciągnięta woda w czasie t. Zjawisko to obserwuje się najczęściej w materiałach porowatych. Najszybsze i największe jest w cer porowatej ok 60mm w 20min, bet kom 20mm, bet zwykły 15mm a cer spieczona 10mm. Nasiąkliwość właś fiz mat bud i jest to zdolność wchłaniania i utrzymania wody, przy maksymalnej zawartości. Oblicza się jako stosunek ilości do masy, wyrażonym w procentach. Nasiąkliwość wagowa (n_w) - wyraża się wzorem : n_w=100%*(m_n-m_s)/m_s, gdzie m_n - masa próbki nasyconej, m_s - masa próbki w suchej. Materiały: b kom=50,90%, cer porowata=25,50%, b zwykły=6,15%, cer spieczona =4,22%. Stopień nasycenia to procentowa zawartość wody w materiale po określonym czasie nasycenia próbki materiału wodą. Materiały: b kom=45%, cer porowata=22,87%, b zwykły=3,58%, cer spieczona =2,90%. Anizotropowość drewna Drewno jest materiałem anizotropowym, jego wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie, zginanie zależy od kierunku działania sił w stosunku do włókien. Drewno znacznie łatwiej przenosi siły (ma większą wytrzymałość) działające wzdłuż włókien - wraz ze wzrostem kąta odchylenia tych sił od kierunku włókien wytrzymałość drewna zmniejsza się. W zależności od osiąganej minimalnej wartości wytrzymałości mechanicznej drewno dzieli się na klasy. Przykładowe wartości wytrzymałości drewna na ściskanie w zależności od klasy: ^ściskanie wzdłuż włókien – 16 MPa – 26 MPa (gatunki liściaste) i 23 – 34 MPa (gatunki iglaste), ^ściskanie w poprzek włókien od 4,3 – 6,3 MPa (gatunki liściaste) i 8,0 – 13,5 MPa (gatunki iglaste). Wytrzymałość wzdłuż włókien jest o ok 25% większa a niż w poprzek. Twardość statyczna według metody Janki. Miarą twardości jest siła, która spowoduje zagłębienie stalowej półkuli na głębokość promienia (r = 5,64 mm, przekrój średnicowy 1 cm2).Klasy twardości: ^I bardzo miękkie o twardości <3,5kN(świerk, jodła, topola), II miękkie 3,5-5kN,(sosna,modrzew, lipa, brzoza), III średnio twarde 5-6,5kN, (wiąz, orzech), IV twarde 6,5-10kN, (jesion, wiśnia), V bardzo twarde 10-15kN, (buk, grab, cis), VI nadzwyczaj twarde >15kN, (heban, kokos). Materiały drzewne:1. Drewno okrągłe: kłody, żerdzie, dłużyce(stemple, słupy) 2. Tarcica: belki, krawędziaki, bale, deski, listwy, łaty(konstr dachu, konstr kanadyjska) 3. Drewno klejone stosowane w oknach, baseny 4. Materiały płytowe; forniry, sklejki, płyty stolarskie, pilśniowe, wiórowe, OSB. 5. Materiały podłogowe: parkiet, tarcica podłogowa, mozaika,kostka brukowa. 6. Materiały do pokryć dachowych: gonty. ZASTOSOWANIE KAMIENIA ^budownictwo wodne(jazy regulacja rzek) budownictwo mostowe ( przyczółki mostowe filary ) ^budownictwo ogolne( fundamenty schody posadzki parapety) ^budownictwo drogowe(tłuczeń na podsypki pod drogi kostka brukowa krawężniki) ^budownictwo kolejowe( tłuczen na podtorza). SUROWCE BITUMICZNE Asfalty: ^ naturalne (jeziora asfaltowe, skały porowate); ^ ponaftowe (drogowe, przemysłowe) z destylacji ropy naftowej. Asfalt: - oksydowany T. mięknięcia-(+100), T. łamania-(0), - oksydowany modyfikowany. APP: T. mięknięcia-(+140), T.łamania-(-20), - oksydowany mody. SBS: T. mięknięcia-(+120), T.łamania-(-30). ^Smoły(produkty destylacji węgla, drewna), ^Paki (produkty destylacji smoły surowej). WYROBY Z ASFALTU STOSOWANE DO HYDROIZOLACJI ^roztwory gruntujące (asfalt + rozpuszczalnik + dodatki adhezyjne)/Abizol R, Bitizol R, Cyklolep R(asfaltowo-kałczukowy)/; ^emulsje asfaltowe (cząsteczki asfaltu zawieszone w wodzie z emulgatorem) /anionowe, kationowe, niejonowe/; ^lepiki – na zimno: (asfalt + rozpuszczalnik + wypełniacz mineralny + olej uplastyczniajacy + dodatek adhezyjny)/Abizol P, G, D, KL; Bitizol P, G, D; Cyklolep KL(asfaltowo-kałczukowy bez /wypełniacza)/ - na gorąco; ^kity (asfalt + wypełniacz mineralny + olej uplastyczniajacy + dodatek adhezyjny)/Abizol KF, Bitizol SB/; ^masy do konserwacji pokrych dachowych(na zimno) asfalt + rozpuszczalnik + wypełniacz mineralny + dodatek adhezyjny) / dacholeum, cyklolep DK/; ^papy. BUDOWA PAPY 1)nośnik = wkładka = osnowa: - dla papy na lepiku: tektura, tkanina techniczna(jutowa, konopna, lniana), welon z włókien szklanych, folia aluminiowa - dla pap termozgrzewalnych: tkanina z włókien szklanych, włóknina poliestrowa; 2) masa powłokowa: - dla pap na lepiku (asfalt + wypełniacz mineralny o dużym rozdrobnieniu) – dla pap termozgrzewalnych (masa asfaltowo-polimerowa); 3) posypka mineralna: kruszywo łamane o uziarnieniu do 2 mm (piasek, łupki chlorytowo – serycytowe).

Ceramika porowata (nasiąkliwość <22%), Do tej grupy należą: a/  wyroby z ceramiki tradycyjnej. Powstają z ceramicznej masy formowanej, suszonej, a następni poddanej wypaleniu. Właściwości: wytrzymałość; trwałość; akumulacyjność cieplna; mrozoodporność; odporność na uszkodzenia mechaniczne; niepalność i odporność ogniowa; paroprzepuszczalność. b/ wyroby z ceramiki poryzowanej (ciepłej ceramiki). Powstają z gliny z domieszką trocin, mączki drzewnej lub innych materiałów, które ulegają spaleniu podczas wypalania, pozostawiając w ceramice zamknięte mikropory. Skomplikowany układ drążeń występujący w większości tych wyrobów poprawia ich parametry cieplne. Właściwości: wysoka izolacyjność termiczna (można z nich wykonywać zewnętrzne ściany jednowarstwowe bez docieplenia); akumulacyjność cieplna; wysoka izolacyjność akustyczna; wytrzymałość; trwałość; niepalność i odporność ogniowa; lekkość; paroprzepuszczalność; wiatroszczelność; ekonomiczność; łatwość i szybkość budowania. Asortyment: 1.wyroby ścienne: cegły, pustaki 2.wyroby stropowe: pustaki ackerman, fert, ceram, porotherm 3.dachówki: karpiówka, marsylka, mnich mniszka, holenderka 4.pustaki do przewodów wen i kan 5.elem wykończeniowe: płytki, umywalki, 6.rurki drenarskie. Ceramika spieczona (nasiąkliwość <12%), Produkowane są z glin o niskiej temperaturze spiekania i wysokiej temperaturze stapiania. Właściwości: wysoka wytrzymałość mechaniczna; mrozoodporność; niska nasiąkliwość; trwałość; odporność chemiczna. Asortyment: 1.wyroby klinkierowe(wys wytrz, niska ścieralność, duża trwałość: klinkier drogowy, płytki podłogowe, cegły, płytki elewacyjne 2.wyroby kamionkowe: rury i kształtki kanalizacyjne 3.wyroby ogniotrwałe. Oznaczenie gęstości brutto w stanie suchym wg PN-EN 772-13, uwzględnia drążenia ceramiczne w elem murowym. Próbki do badan stanowią całe wyroby. Minimalna liczba próbek powinna wynosić 6szt. Próbki wysuszyć do stałej masy w tem 105±5^◦C. My otrzymujemy wysuszone. Wykonanie oznaczenia: wykonać pomiary długość l_u, szerokość w_u oraz wysokość h_u [mm] próbek. Określić masę elem na wadze z dokł do 0,1% masy(m_dry,u). Określić obj V_g,u z dokł do 10⁴mm³, odejmując obj otworów, drążeń przeznaczonych do wypełnienia zaprawą. Gęstość brutto wyznaczono ze wzoru: ρ_g,u = m_dry,u/V_g,u [kg/m³], ρ_g,u – gęstość brutto w stanie suchym [kg/m³], _s – masa próbki w stanie suchym [kg], V_g,u – objętość brutto [m³], Przedstawić gęstość z dokł: ^5kg/m3 dla gęstości ≤1000kg/m3, ^10kg/m3 dla gęstości >1000kg/m3. Wynik podaje się jako średnią gęstość brutto z wyników pomiarów 10 elem. Oznaczenie gęstości netto w stanie suchym wg PN-EN 772-3, nie uwzględnia drążeń.. Próbki do badan stanowią całe wyroby. Minimalna liczba próbek powinna wynosić 6szt. Próbki wysuszyć do stałej masy w tem 105±5^◦C. My otrzymujemy wysuszone. Określamy masę w stanie suchym (m_dry,u), masę w stanie nasyconym, oznaczoną w powietrzu M_a,u oraz masę w stanie nasyconym, oznaczoną w wodzie M_w,u [kg]. Określić obj netto V_n,u ze wzoru V_n,u=( M_a,u- M_w,u)/ρ_w, gęstość H2O. Gęstość netto wyznaczono ze wzoru: ρ_n,u=m_dry,u/V_n,u [kg/m³], Gęstość netto wyznaczamy metodą wagi hydrostatycznej. Wynik podaje się jako średnią gęstość netto z wyników pomiarów 10 elem. Oznaczenie klasy murowej, wytrz na ściskanie. Badanie wytrzymałości na ściskanie odbyło się na 10 elem. Wszystkie elementy badania wraz z wyrównaniem zaprawą oraz sezonowaniem odbają się zgodnie z zasadami zawartymi w normie PN-EN 772-1:2001. Element był wcześniej wyrównany zaprawą cementowo- piaskową a następnie sezonowany. Próbka została ustawiona współosiowo ze środkiem przegubu płyty dociskowej tak, aby zapewnione było jej stabilne położenie. Obciążenie próbki było regulowane w czasie obciążania tak, aby przyrost siły niszczącej był stały. Próbkę obciążano prostopadle, aż do zniszczenia. Wytrzymałość na ściskanie określono wzorem: f_c=F/S [N/mm²], f_c – wytrzymałość na ściskanie [N/mm²], F – siła niszcząca [N], S – powierzchnia brutto [mm²]. Otrzymany wynik pomnożyć przez współczynnik zależny od sposobu sezonowania α=0,8-1,2 oraz współczynnik kształtu δ, który został obliczony przez liniową interpolację między sąsiednimi wartościami zgodnie z tablicą. Stąd została wyliczona znormalizowana wytrzymałość na ściskanie. Wynik porównujemy z tablicą wytrzymałości i otrzymujemy naszą klasę murową. Ścieralność jest to podatność materiału do zmniejszenia masy, obj lub grubości pod wpływem czynników ścierających. Metody: A-szeroką tarczą, B-ścieralności Boehme’go, C-ścieralności Amslera. Metoda Boehme’go Próbki: sześciany 71±1,5mm lub prostopadłościan o podstawie kwadratu 71±1,5mm, 6sztuk. Przygotowanie: ^czyste i wysuszone do stałej masy w T=70^◦C, ^przed badaniem określić gęst obj(ρ_b), mierząc boki z dokł do 0,1mm i ważąc z 0,1g. ^ustalenie masy pocz m_i. Wynik:^zamocować próbkę, ^obciążyć osiowo F=294±3N, ^wysypać na tor 20g ścierniwa, ^uruchomić tarczę, ^próbkę poddać 16 cyklom ścierania po 22 obroty każdy, ^po każdym cyklu czyścimy tarczę, ^próbkę obracamy o 90^st i nasypać znów 20g ścierniwa. Wynik oblicza się jako skutek ścierania po 16 cyklach, jako śred zmniejszenie obj próbki ze wzoru: ∆V=∆m/ρ_b[mm3], ∆m-(mi-mf)ubytek masy[g]. Otrzymany wynik porównujemy z tablicami. Metoda szerokiej tarczy Próbki: wyroby lub fragment o wym min 100x70mm, 6 sztuk. Przygotowanie: ^czyste i wysuszone do stał m w T=70, sprawdzić płaskość pow (±1mm), ^nierówności szlifować, ^pow oczyścić i pokryć barwnikiem (ułatwia pomiar). Wykonanie: ^zamocować próbkę, ^zbiornik napełnić mat ściernym, ^otworzyć zawór i włączyć, ^tarcza wykonuje 75obrotów na minutę, ^po 75 wyłącz. Pomiar: próbkę dajemy pod powiększające, rysujemy zew granice rowku, przez środek rysujemy prostą prostopadłą do osi i mierzymy szer, w celu otrzymania 3 wymiarów mierzymy też w odl 10±1 od końca rowka. Wytrzymałość na ściskanie jest to max naprężenie ściskające jakie może przenieść materiał. Wartość otrzymuje się ze stosunku siły niszczącej F do przekroju A pow ściskanej, R=F/A[MPa]. Norma PN-EN 1926:2001 Próbki: ^sześciany 70±5mm lub 50±5mm, ^ walce o h i średnicy, 6 sztuk. Przygotowanie:wysuszyć do st tem w T=70±5C, ^ 24h przed badaniem klimatyzować w T=20±5C aby osiągnąć równowagę termiczna, ^zmierzyć wym przekroju poprzecznego próbki z dokł 0,1mm. Wytrzymałość na zginanie jest to maź naprężenie jakie może przenieść mat w czasie zginania. Wartość Rtf otrzymamy ze stosunku momentu zginającego M do wskaźnika wytrz przekroju poprzecznego W, Rtf=M/W →Rtf=(3Fl)/(2bh²)[MPa], l-roztaw między belkami(250mm), b-szer. Norma PN-EN 12372:2001 Próbki: ^grubość h=25-100mm, ^dł L=6xh, ^szer b=między 50mm i trzykrotną grubością(50≤b≤3xh), 10 sztuk. Przygotowanie: ^suszymy w T=70±5C, ^24h przed badaniem klimatyzujemy T=20±5C, osiągnięcie rów termicznej, ^zmierzyć próbkę z dokł 0,1mm. Badanie: ^tempo przyrostu obciażen 0,25±0,05MPa/s, ^wynik obliczamy z dokł 0,1MPa. Ciągliwość (duktylometr): długość próbki badanego asfaltu o określonym kształcie i wymiarach w chwili zerwania, w określonych warunkach: ^woda T=+25C, ^rozciąganie 5cm/min, ^3próbki i 3 pomiary, ^dł próbki[m]. T łamliwości (aparat Fraassa): T w której cienka warstwa asfaltu nałozona na stalową płytkę aparatu i oziębiana a=cons, zarysuje się lub pęknie podczas jej wygięcia w określony sposób: ^Tpocz o 10C niższa od przewidywanej T łamliwości, ^oziębianie 1C/min, ^co 1min zgięcie i wyprost, ^2 pomiary, Tł[stC]. Twardośćm, penetracja (penetrometr): głębokość na jaką zagłębi się igła w badanym asfalcie w dokładnie określonych warunkach: ^Twody +25C dla 20x0,1mm-250x0,1mm, ^Tw 15C dla 250x0,1-900x0,1mm, ^obciążenie 100g, ^czas 5s, ^3 pomiary, jedn Penetracji [1stPen=0,1mm]. T mięknienia (pierścień i kula, PiK): T przy której mięknący asfalt pod ciężaremkulki dotknie dolnej płytki aparatu PiK. Warunki: ^woda o Tpocz +50C, ^podgrzewanie H2O 5C/min, ^płytka dolna oddalona o 25mm, ^2 pomiary, ^temp TPiK[stC]. Gęstość(właściwa) ρ jest to masa jednostki obj materiału bez uwzględniania porów wew mater, ρ=m/Vm=(m2-m1)/Vm[g/cm3], m-sucha, m1-kolba z denaturatem, m2-kolba z denaturatem i próbka, Vm-obj próbki bez porów, odczyt na skali kolby. Gęstość obj(pozorna) ρo jest to masa jednostki obj mat wraz z porami, ρo=m/Vo[g/cm3], Vo=Vm+Vp, m-sucha, Vo-obj z porami, Vp-obj porów. Materiały ρo[kg/m3]: beton zwykły 2000-2200, drewno 450-950, szkło 2650, stal 7850, styropian 15-40, granit 2550, cer por 1830, specz 2560, bet kom 620. Szczelność S jest to stosunek gęstość obj ρo do gęstości ρ materiału, S= ρo/ ρ*100%, S≤100%. Materiały: b kom=22%, cer porowata=70,38, b zwykły=81,15, cer spieczona =95, drewno sos 23,12, granit 85, styropian 1,90, szkło i stal 100%. Porowatość p procentowa obj wolnych przestrzeni w materiale, p=100-S[%]. Materiały: b kom=78%, cer porowata=29,62%, b zwykły=18,85%, cer spieczona =5%, drewno sos 76,88, granit 15, styropian 98,1, szkło i stal 0%. Podciąganie kapilarne – zdolność materiału do podciągania wody ku górze za pomocą sił kapilarnych. Siły te zależą od ilości porów otwartych zawartych w materiale oraz od ich średnic. Jednym ze sposobów mierzenia tej cechy jest szybkość, z jaką woda jest podciągania przez dany materiał w określonych warunkach, k=h/t gdzie h wysokością na jaką została podciągnięta woda w czasie t. Zjawisko to obserwuje się najczęściej w materiałach porowatych. Najszybsze i największe jest w cer porowatej ok 60mm w 20min, bet kom 20mm, bet zwykły 15mm a cer spieczona 10mm. Nasiąkliwość właś fiz mat bud i jest to zdolność wchłaniania i utrzymania wody, przy maksymalnej zawartości. Oblicza się jako stosunek ilości do masy, wyrażonym w procentach. Nasiąkliwość wagowa (n_w) - wyraża się wzorem : n_w=100%*(m_n-m_s)/m_s, gdzie m_n - masa próbki nasyconej, m_s - masa próbki w suchej. Materiały: b kom=50,90%, cer porowata=25,50%, b zwykły=6,15%, cer spieczona =4,22%. Stopień nasycenia to procentowa zawartość wody w materiale po określonym czasie nasycenia próbki materiału wodą. Materiały: b kom=45%, cer porowata=22,87%, b zwykły=3,58%, cer spieczona =2,90%. Anizotropowość drewna Drewno jest materiałem anizotropowym, jego wytrzymałość na ściskanie, rozciąganie, zginanie zależy od kierunku działania sił w stosunku do włókien. Drewno znacznie łatwiej przenosi siły (ma większą wytrzymałość) działające wzdłuż włókien - wraz ze wzrostem kąta odchylenia tych sił od kierunku włókien wytrzymałość drewna zmniejsza się. W zależności od osiąganej minimalnej wartości wytrzymałości mechanicznej drewno dzieli się na klasy. Przykładowe wartości wytrzymałości drewna na ściskanie w zależności od klasy: ^ściskanie wzdłuż włókien – 16 MPa – 26 MPa (gatunki liściaste) i 23 – 34 MPa (gatunki iglaste), ^ściskanie w poprzek włókien od 4,3 – 6,3 MPa (gatunki liściaste) i 8,0 – 13,5 MPa (gatunki iglaste). Wytrzymałość wzdłuż włókien jest o ok 25% większa a niż w poprzek. Twardość statyczna według metody Janki. Miarą twardości jest siła, która spowoduje zagłębienie stalowej półkuli na głębokość promienia (r = 5,64 mm, przekrój średnicowy 1 cm2).Klasy twardości: ^I bardzo miękkie o twardości <3,5kN(świerk, jodła, topola), II miękkie 3,5-5kN,(sosna,modrzew, lipa, brzoza), III średnio twarde 5-6,5kN, (wiąz, orzech), IV twarde 6,5-10kN, (jesion, wiśnia), V bardzo twarde 10-15kN, (buk, grab, cis), VI nadzwyczaj twarde >15kN, (heban, kokos). Materiały drzewne:1. Drewno okrągłe: kłody, żerdzie, dłużyce(stemple, słupy) 2. Tarcica: belki, krawędziaki, bale, deski, listwy, łaty(konstr dachu, konstr kanadyjska) 3. Drewno klejone stosowane w oknach, baseny 4. Materiały płytowe; forniry, sklejki, płyty stolarskie, pilśniowe, wiórowe, OSB. 5. Materiały podłogowe: parkiet, tarcica podłogowa, mozaika,kostka brukowa. 6. Materiały do pokryć dachowych: gonty. ZASTOSOWANIE KAMIENIA ^budownictwo wodne(jazy regulacja rzek) budownictwo mostowe ( przyczółki mostowe filary ) ^budownictwo ogolne( fundamenty schody posadzki parapety) ^budownictwo drogowe(tłuczeń na podsypki pod drogi kostka brukowa krawężniki) ^budownictwo kolejowe( tłuczen na podtorza). SUROWCE BITUMICZNE Asfalty: ^ naturalne (jeziora asfaltowe, skały porowate); ^ ponaftowe (drogowe, przemysłowe) z destylacji ropy naftowej. Asfalt: - oksydowany T. mięknięcia-(+100), T. łamania-(0), - oksydowany modyfikowany. APP: T. mięknięcia-(+140), T.łamania-(-20), - oksydowany mody. SBS: T. mięknięcia-(+120), T.łamania-(-30). ^Smoły(produkty destylacji węgla, drewna), ^Paki (produkty destylacji smoły surowej). WYROBY Z ASFALTU STOSOWANE DO HYDROIZOLACJI ^roztwory gruntujące (asfalt + rozpuszczalnik + dodatki adhezyjne)/Abizol R, Bitizol R, Cyklolep R(asfaltowo-kałczukowy)/; ^emulsje asfaltowe (cząsteczki asfaltu zawieszone w wodzie z emulgatorem) /anionowe, kationowe, niejonowe/; ^lepiki – na zimno: (asfalt + rozpuszczalnik + wypełniacz mineralny + olej uplastyczniajacy + dodatek adhezyjny)/Abizol P, G, D, KL; Bitizol P, G, D; Cyklolep KL(asfaltowo-kałczukowy bez /wypełniacza)/ - na gorąco; ^kity (asfalt + wypełniacz mineralny + olej uplastyczniajacy + dodatek adhezyjny)/Abizol KF, Bitizol SB/; ^masy do konserwacji pokrych dachowych(na zimno) asfalt + rozpuszczalnik + wypełniacz mineralny + dodatek adhezyjny) / dacholeum, cyklolep DK/; ^papy. BUDOWA PAPY 1)nośnik = wkładka = osnowa: - dla papy na lepiku: tektura, tkanina techniczna(jutowa, konopna, lniana), welon z włókien szklanych, folia aluminiowa - dla pap termozgrzewalnych: tkanina z włókien szklanych, włóknina poliestrowa; 2) masa powłokowa: - dla pap na lepiku (asfalt + wypełniacz mineralny o dużym rozdrobnieniu) – dla pap termozgrzewalnych (masa asfaltowo-polimerowa); 3) posypka mineralna: kruszywo łamane o uziarnieniu do 2 mm (piasek, łupki chlorytowo – serycytowe).