3. Wytyczanie obiektów budowlanych

Zgodnie z Prawem Budowlanym wytyczeniem geodezyjnym obiektu w terenie jest przestrzenne usytuowanie obiektu zgodnie z projektem budowlanym i planem zagospodarowania działki.

Szczegółowe kwestie dotyczące wytyczenia geodezyjnego w terenie, prócz ustawy Prawo Budowlane, określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej
i Budownictwa z 21 lutego 1995r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno – kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie.

Ustawa z dn. 7 lipca 1994r, „Prawo Budowlane”

art. 43.1

Obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę podlegają geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej obejmującej utrwalenie ich na gruncie. Obiekty lub elementy obiektów budowlanych, ulegające zabyciu, wymagające inwentaryzacji o której mowa
w ust. 1, podlegają inwentaryzacji przed ich zakryciem.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa

Z dn. 21 lutego 1995r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno – kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie,

§11

Wykonawca prac geodezyjnych stwierdza wykonanie czynności o których mowa w §10, przez dokonanie odpowiedniego wpisu w dzienniku budowy.

§17

Po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych należy sporządzić geodezyjną inwentaryzację powykonawczą w celu zebrania aktualnych danych
o przestrzennym rozmieszczeniu elementów zagospodarowania działki lub terenu.

3.1. Wytyczanie obiektów technologią satelitarną GNSS (x, y)

GNSS – Global Navigation Satelliete Systems – jest to ogólnoświatowy cywilny system nawigacji satelitarnej. Koncepcja systemu zakłada eliminację typowych niedomagań GPS poprzez zwielokrotnienie źródeł informacji pozycyjnej, zapewnienie nieprzerwanego dopływu danych korekcyjnych oraz możliwość stałego monitoringu jakości danych pozycyjnych.

Punkty osnowy pomiarowej wyznaczane metodą precyzyjnego pozycjonowania w oparciu o GNSS sytuuje się w sposób zapewniający:

1. dostęp do minimalnej ilości obserwowanych satelitów

2. ominięcie przeszkód terenowych typu: budynki, drzewa, krzewy itp., powyżej 10^o nad horyzontem

3. ominięcie przeszkód terenowych mogących powodować odbicia sygnałów satelitarnych (budowle, ściany budynków, dachy, skały, zbiorniki wodne, samochody)

4. uniknięcie występowania w bezpośrednim sąsiedztwie wyznaczanych punktów osnowy pomiarowej aktywnych elementów infrastruktury technicznej emitujących fale elektromagnetyczne (nadajniki radiowe, linie energetyczne, kolejowe, tramwajowe) wpływu fal elektromagnetycznych

3.2. Wytyczanie klasyczne obiektów metodą biegunową (x,y), osnowy realizacyjne (dokładności, wyrównywanie metodą najmniejszych kwadratów (MNK))

Wytyczanie obiektów budowlanych może być oparte na wyznaczaniu punktów pomiarowej osnowy sytuacyjnej (POS). Jeżeli punkty POS przetrwają budowę to mogą być wykorzystywane do inwentaryzacji powykonawczej zrealizowanych obiektów budowlanych. Gdy dokładność POS jest zbyt niska dla potrzeby danej inwestycji geodeci zakładają na placu budowy tzw. osnowę realizacyjną. Wyrównanie metodą najmniejszych kwadratów i coraz częściej punkty służące do pomiaru są efektem pozycjonowania przy pomocy globalnego systemu nawigacji satelitarnej (GNSS).

Aktualnie większość obiektów budowlanych wytycza się metodą biegunową. Skrajne osie budynków utrwala się na ławicach ciesielskich przytwierdzonych do drewnianych słupów na wybranym poziomie. Wyznacza się go w oparciu o minimum dwa repery robocze, które wyznaczane są przez geodetę w pobliżu pracy budowy. Z wykorzystanego wytyczenia geodeta przekazuje kierownikowi budowy operat pomiarowy i dokonuje wpisu do dziennika budowy.

3.3. „Wytyczanie” obiektów w pionie (H), wyrównanie MNK

Zakładanie, pomiar i obliczanie MNK POS jest zagadnieniem dość trudnym, z którym nie radzą sobie wszyscy geodeci. Poniżej przytoczony z Małego słownika matematycznego z 1967r. w zakresie istoty MNK.

Poniższa tabela w pełni wyjaśnia nam wszystko co trzeba wiedzieć o MNK

Wyniki pomiarów Xi w [m]	Vi= xn-182.099 w [mm]	vv	ri= xn-182.104 w [mm]	rr
1	2	3	4	5
182.06	-39	1521	-44	1936
182.13	31	961	26	676
182.10	1	1	-4	16
182,15	51	2601	46	2116
182.05	- 49	2401	-54	2916
182.08	-19	361	-24	576
182.07	-29	841	-34	1156
182.12	21	441	16	256
182.14	41	1681	36	1296
182.09	-9	81	-14	196
x =1820.99/10 =182.099	[v] = 0	[vv] = 10 890= minimum	[r] = -50	[rr]=11140

Wypada jeszcze nadmienić, że MNK wprowadził w 1806r. Legendre i niezależnie w 1808r. Gauss, z tym że prof. T. Kochmański ustalił iż C.F. Gauss opracował metodę w 1794 roku, a opublikował w 1809, a ponadto że wprowadził ją również w 1802 Laplace. Jak widać występują tutaj pewne rozbieżności, chyba dla istoty zagadnienia niekoniecznie najważniejsze.

Wydaje się więc, że temat wytyczania obiektów budowlanych przez przyszłych adeptów budownictwa powinien być ćwiczony z osnowy wcześniej założonej przez Zakłady (Katedry) Geodezji na poszczególnych uczelniach

3.4. Realizacja projektowanych rzędnych

Schemat wyznaczenia dna wykopu poprzez wykorzystanie reperów roboczych (RR):
- wysokość niwelatora ustalamy poprzez średnią arytmetyczną z odczytu na minimum 2 RR

- H_i otrzymujemy dodając H_RR1 i wartość T

- aby sprawdzić poprawność wykonanego wykopu należy od H_i odjąć poziom dna wykopu

Jeżeli wyliczona wielkość jest zgodna z wartością P, to wykop wykonano prawidłowo
Uwaga: Repery robocze na placu budowy należy wyznaczać w takim układzie, w jakim sporządzona jest mapa do celów projektowych.