ODLEWNICTWO

1. Co to są ochładzalniki, rodzaje i do czego służą? Jest to wkładka metalowa (np. pręt) umieszczana w formie odlewniczej (przeważnie w miejscach zgrubienia ścianek). Dzięki większej przewodności cieplnej niż przewodność masy formierskiej i dużej pojemności cieplnej przyspiesza odprowadzanie ciepła.

2. Rodzaje i cechy materiałów formierskich

masy stosowane do odlewania żeliwa, staliwa i materiałów nieżelaznych; - masy do form odlewanych „na wilgotno” i „na sucho”; - masy przymodelowe i wypełniające oraz jednolite; -masy naturalne i syntetyczne; masy formierskie i rdzeniowe specjalne; CECHY: - dobra plastyczność-zdolność przyjmowania kształtu wg modelu i zachowania go; -wielka spoistość cząstek masy zapewniająca odporność na wstrząsy i ciśnienie hydrostatyczne wlewanego metalu; -znaczna odporność na wysoką temperaturę wlewanego metalu; -wystarczająca przepuszczalność gazów i par, powstałych w czasie odlewania i podczas procesu stygnięcia metalu w formie odlewniczej; -zdolność zachowania pełnej przydatności do wielokrotnego użycia w formie domieszek do nowych mas; -łatwe oddzielanie się od ścian gotowego odlewu podczas wybijania.

3. Proces technologiczny wykonania odlewu w formie piaskowej

-Przygotowanie świeżych piasków z potrzebną zawartością gliny

-regeneracja masy formierskiej

-przygotowanie domieszek

-przygotowanie masy formierskiej i przygotowanych składników

4. Co to są pochylenia odlewnicze i do czego służą?

Pochylenia odlewnicze – nanosimy tylko na ściany pionowe w kierunku płaszczyzny podziałowej. Zadaniem ich jest umożliwienie wyjęcia modelu z formy

5. Jakie są podstawowe zasady wyboru powierzchni podziału formy?

Do najważniejszych zagadnień rozpatrywanych podczas analizy technologiczności konstrukcji odlewu należą:

-łatwość wykonania formy odlewniczej

-poprawność i bezbłędność zapełnienia formy ciekłym metalem,

-zapobieganie wadom skurczowym, jak jamy i rzadzizny skurczowe

-zapobieganie odkształcaniu i pękaniu odlewu w trakcie stygnięcia w formie,

-łatwość i niski koszt oczyszczania odlewu,

-ekonomiczność i niski koszt obróbki mechanicznej odlewów,

-oszczędność materiału.

6. Co to jest odlewanie ciągłe i półciągłe.

Ciągłe wlewany metal do krystalizatora lub np. metali niezależnych i żeliwa

7. Wymień wady odlewnicze.

Wady kształtu, powierzchni, ciągłości, wewnętrzne, materiału

Wady kształtu: niedolew, guz, niedotrzymanie wymiarów, przestawienia.

Wady powierzchni: chropowatość, wżarcia, nakłucia, strupy, przypalenia.

Przerwy ciągłości: pęknięcia na zimno i na gorąco, niespaw.

Wady wewnętrzne (wykrywalne za pomocą rentgenograficznych lub ultradźwiękowych): jama skurczowa, bąbel, pęcherz, sitowatość, zażużlenia.

Wady materiału: stwierdzane przez badania metalograficzne wytrzymałościowe, składu chemicznego –niezgodność z wymaganiami technicznymi.

8. Co to jest układ wlewowy i jakie spełnia zadania. Układem wlewowym nazywa się system kanałów wykonanych w formie odlewniczej, który powinien spełniać następujące zadania:

- doprowadzenie ciekłego metalu do ustalonych miejsc wnęki formy z wymaganą prędkością,

- zatrzymanie płynących z metalem zanieczyszczeń i żużla,

- uzyskanie odpowiedniego rozkładu temperatur metalu wypełniającego formę oraz regulowanie zjawisk cieplnych podczas krzepnięcia i stygnięcia odlewu,

- zasilanie krzepnącego odlewu ciekłym stopem.

9. Rodzaje odlewania ciśnieniowego.

- odlewanie z krzepnięciem pod ciśnieniem,

- odlewanie próżniowo – ciśnieniowe,

- proces Acurad

10. Co to są naddatki technologiczne?

Jest to wypełnianie wnęk i otworów , które odlewa się jako pełne

Łączniki zabezpieczające odlew przed odkształceniem i pęknięciami , przy struganiu , obróbce cieplnej i wykończeniu

Dodatkowe nadlewki służące do ustalenia i uchwycenia przedmiotu podczas obróbki mechanicznej

Na skurcz

11. Etapy wykonania odlewu

1. Wykonanie rysunków odlewu, modelu i formy, w oparciu o rysunek konstrukcyjny gotowego wyrobu.

2. Wykonanie modeli i skrzynek rdzeniowych (zestawu modelowego).

3. Przygotowanie mas formierskich i rdzeniowych.

4. Wykonanie form i rdzeni.

5. Suszenie rdzeni i niekiedy form.

6. Składanie i przygotowanie form do zalewania.

7. Przygotowanie ciekłego metalu.

8. Zalanie form ciekłym metalem.

9. Wybicie odlewów z form i rdzeni z odlewów.

10. Usunięcie układów wlewowych i oczyszczenie odlewów.

11. Ewentualna obróbka cieplna odlewów z powtórnym ich czyszczeniem.

12. Ewent. Naprawa odlewów.

13. Kontrola techniczna i odbiór odlewów

12. Wymień 5 metod formowania ręcznego.

Formowanie: w gruncie otwarte; w gruncie pod skrzynką; w dwóch skrzynkach; na fałszywce; w rdzeniach; z luźną częścią.

13. Metody odlewania precyzyjnego? Metoda wytapiania modeli

14. Różnica między skurczem liniowym i objętościowym.

Liniowy- procentowe zmniejszenie wymiaru (długości) odlewu od temperatury krzepnięcia do temperatury otoczenia. (różnica wymiaru modelu i odlewu, 1%żeliwo szare, 1,5% brązy i stopy aluminium, 2% staliwo i żeliwo ciągliwe).

Objętościowy- powstaje w trakcie krzepnięcia, ubytek metalu uzupełniany jest z nadlewów wywołując jamy skurczowe.

1. Materiały formierskie –główne :piaski kwarcowe ,korund naturalny i sztuczny, magnezyt ,cyrkon ,gliny formierskie zawierające powyżej 50% lepiszcza . Pomocnicze :torf,węgiel oleje , kalafonia

2. Cechy mas formierskich

dobra plastyczność-zdolność przyjmowania kształtu wg modelu i zachowania go; -wielka spoistość cząstek masy zapewniająca odporność na wstrząsy i ciśnienie hydrostatyczne wlewanego metalu; -znaczna odporność na wysoką temperaturę wlewanego metalu; -wystarczająca przepuszczalność gazów i par, powstałych w czasie odlewania i podczas procesu stygnięcia metalu w formie odlewniczej; -zdolność zachowania pełnej przydatności do wielokrotnego użycia w formie domieszek do nowych mas; -łatwe oddzielanie się od ścian gotowego odlewu podczas wybijania.

1. Co to jest Kokila Kokile – metalowe formy odlewnicze wielokrotnego użytku.

2. Wymień materiały odlewnicze Staliwa, żeliwa, stopy materiałów nieżelaznych

3. Co to są formierki Formierka – maszyna do wytwarzania form i rdzeni

4. Do czego służą rdzennice Rdzennica – przyrząd służący do wykonania rdzenia.

5. Podaj rodzaje form odlewniczych

Jednorazowe(piaskowe, skorupowe, precyzyjne)

Półtrwałe(cementowe ,szomotowe , )

Trwałe(kokile) [grawitacyjne , ciśnieniowe , niskociśnieniowe , ciągłe półciągłe]

1. Rodzaje krzepnięcia odlewu

2. Co to jest odlew?

Wyrób metalowy wykonany drogą zalewania form odlewniczych ciekłym rdzeniu

1. Co to jest forma odlewnicza?

Zespół elementów , które po złożeniu tworzą gniazdo (wnękę ) o kształtach odpowiadających kształtowi odlewu oraz układu wlewkowego

1. Do czego służą znaki rdzeniowe Znaki rdzeniowe – elementy modelu nie odtwarzające odlewu – służące do wykonania gniazd rdzennikowych w które wchodzą rdzenniki rdzenia.

2. Co to jest model odlewniczy? Model odlewniczy jest pomocniczym przyrządem o kształcie zewnętrznym odlewanego przedmiotu z pewnymi zmianami podyktowanymi względami odlewniczym . Wymiary modelu powiększone są o wielkości skurczu metalu w czasie krzepnięcia. Przyrząd do odwzorowania w formie odlewniczej kształtów zewnętrznych

3. Podział maszyn formierskich MASZYNY do wytwarzania form i rdzeni nazywamy ogólnie maszynami formierskimi lub formierkami .

Formierki mechanizują zasadniczo dwie podstawowe operacje:

- zagęszczanie masy w skrzynkach formierskich lub rdzennicach,

- oddzielenie modelu od formy.

• Ze względu na sposób zagęszczania mas maszyny formierskie dzielimy na;

- prasy, czyli formierki prasujące,

- wstrząsarki,

- wstrząsarki z doprasowaniem,

- narzucarki,

- strzelarki i nadmuchiwarki,

- inne formierki specjalne.

• Ze względu na sposób oddzielania modelu od formy maszyny formierskie dzielimy na:

a) oddzielające formę znad modelu;

- formierki trzpieniowe lub ramowe,

- formierki z opuszczanym modelem,

b) oddzielające model w górę po odwróceniu formy:

- formierki z obracanym stołem,

- formierki z przerzucanym stołem,

- formierki z obracaną kolumną

1. Specjalne metody wytwarzania form i rdzeni piaskowych

Kokilowe grawitacyjne , skorupowe , kokilowe pod niskim ciśnieniem , ciągłe półciągłe , proces Shawa

Metody:

• Proces CO2 (masy ze szkłem wodnym),

• Formowanie w formach cementowych,

• Proces CMS (ciekłe masy samoutwardzalne),

• Formowanie w masach żywicznych termoutwardzalnych (gorąca rdzennica),

• Formowanie w masach furanowych samoutwardzalnych (zimna rdzennica).

1. Zastosowanie odlewania metodą Shawa Zastosowanie w produkcji jednostkowej i seryjnej odlewów średnich i dużych (nawet do 3 ton –najczęściej 1-150kg) o wysokich wymaganiach wymiarowych i gładkości powierzchni. Metodą tą wykonujemy między innymi matryce kuzienne , kokile , części form ciśnieniowych , formy dla przemysłu gumowego i szklarskiego .

2. Co to jest liniowy skurcz odlewniczy

zmiana wymiarów materiału podczas krzepnięcia i stygnięcia odlewu.

Skurcz odlewniczy w połączeniu z nierównomiernym stygnięciem jest odpowiedzialny za powstawanie w odlewie naprężeń, pęknięć i jamy skurczowej.

1. Co to jest objętościowy skurcz odlewniczy? Skurcz odlewniczy to zmiana wymiarów materiału podczas krzepnięcia i stygnięcia odlewu.

2. Na czym polega odlewanie odśrodkowe

Odlewanie odśrodkowe to metoda formowania elementów z metali, tworzyw sztucznych i ceramiki polegająca na wlewaniu ciekłego materiału do wirującej formy. Ciekły materiał wpływa przez układ wlewowy i jest dociskany przez siłę odśrodkową do powierzchni formujących.

1. Co to jest nadlew? Naddatek technologiczny metalu lub innego tworzywa , który ma za zadanie zasilić odlew w metal ,czyli spowodować , aby wada odlewnicza skupiła się bezpośrednio w nim .

2. Co to jest forma skorupowa? forma skorupowa, cienkościenna forma odlewnicza jednorazowa, wykonana przez spiekanie masy formierskiej z piasku i żywicy

3. Precyzyjne metody odlewania ?Metoda wytapiania modeli

4. Czym różni się kadź od formy odlewniczej ?

5. Wymień materiały z jakich wykonuję się odlewy w kokili?

Odlewanie kokilowe stosuje się głównie do metali i stopów nieżelaznych, w szczególności do cynku, miedzi,aluminium, ołowiu, pewteru lub stopówcyny.

1. Co to jest masa formierska?

Mieszanina podstawowych i pomocniczych materiałów formielskich , służąca do wykonania form jednorazowych i rdzeni .

1. Z jakich materiałów wykonuję się modele odlewnicze ?

z drewna, metalu, materiałów ceramicznych oraz tworzyw sztucznych.

1. Jaką metodą produkuję się seryjne i masowe odlewy między innymi rur , tulei i bębnów hamulcowych ?

2. Co to jest metoda wytapianych modeli ?

Spawalnictwo

1. Na czym polega spawanie gazowe, rodzaje spawania gazowego.

Spawanie gazowe polega na nadtopieniu elementów łącznych w obrębie spoiny za pomocą palnika gazowego do którego płomienia wprowadza się materiał dodatkowy w postaci drutu spawalniczego. Najczęściej stosowany gaz palny: acetylen.; spawanie w lewo do materiałów o grubości poniżej 3mm, spawanie w prawo do materiałów powyżej 3 mm, spawanie w górę do materiałów wszystkich grubości

2. Budowa złącza spawanego

1. Strefa metalu rodzimego – jest częścią materiału spawanego, która pod wpływem spawania nie uległa zmianom chemicznym ani takiemu nagrzaniu, które by wywołało zmiany w budowie krystalicznej materiału.

2. Strefa wpływu ciepła – zwana inaczej strefą przejściową, jest to ta część materiału, która nie ulega zmianom chemicznym, ale została nagrzana do tak wysokiej temperatury, że nastąpiła zmiana struktury materiału.

3. Strefa wtopienia – jest to stosunkowo wąska strefa materiału rodzimego, który uległ podczas spawania przetopieniu, w wyniku czego nastąpiło częściowe wymieszanie się materiału spoiwa z materiałem rodzimym.

4. Strefa spoiny – część złącza, która powstała głównie z materiału spoiwa, który przeszedł w czasie spawania w stan płynny, a następnie zakrzepł w spoinie.

3.Rodzaje spoin

Czołowa (jednostronna, dwustronna)

Pachwinowa(płaska , wklęsła )

Krawędziowa

Grzebieniowa

otworowa

4. Elektrody otulone, rodzaje i znaczenie otuliny

ELEKTRODY:

• TOPLIWE

Otulone, nieotulone (gołe)

• Cienko otulone, średniootulone, grubo otulone

• Kwaśne, zasadowe, rutulowe [TiO2]

  1. Ciągliwe (drut obwijany z bębna, nieskończona długość), krótkie

  2. Specjalne – utleniające, do napawania, do żłobienia itd.

• NIETOPLIWE

Wolframowe, węglowe

FUNKCJE OTULINY:

• Umożliwić zajarzenie łuku przez zjonizowanie przestrzeni łukowej

• Prawidłowe i spokojne przenoszenie kropli z elektrody do jeziorka ciekłego metalu

• Ochrona kropli oraz jeziorka ciekłego metalu przed wpływami atmosferycznymi (N2, H2, O2)

• Gwarantować prawidłowy skład chemiczny spoiny (dostarczać wypalone podczas spawania dodatki stopowe)

• Wytworzyć żużel, którego zadaniem jest kształtowanie lica spoiny oraz spowolnienie stygnięcia spoiny i ochrona

5. Wady i zalety połączeń spawanych

Zalety:

1. Względnie niski koszt urządzeń i samego procesu spawania.

2. Krótki czas wykonywania połączenia.

3. Łatwość wprowadzania zmian konstrukcyjnych.

4. Stosunkowo duża szczelność połączeń spawanych.

Możliwość łączenia elementów o różnych rozmiarach.

Wady:

1. Zależność jakości połączenia (spoiny) od umiejętności i staranności
   spawacza (przy spawaniu ręcznym).

2. Możliwość wystąpienia odkształceń cieplnych mogących powodować
   pęknięcia lub inne uszkodzenia łączonych części.

3. Trudność lub niemożność łączenia części wykonanych z różnych
   materiałów.

6. Co to jest spawalność metali

Spawalność-współczesna technologia budowy konstrukcji stalowych. Spawalność określa się za pomocą odpowiednich prób technologicznych

Zdolność do otrzymania złącza spełniającego wymagania technologiczne i konstrukcyjne (na podstawie równoważnika , węglowego )

Podgrzać element przed spawaniem

7. Spawanie łukiem krytym (charakterystyka, zastosowanie)

Podczas spawania łukiem krytym (SAW — Submerged Arc Welding) łuk elektryczny jarzy się między spawanym materiałem a końcem topliwej elektrody i jest niewidoczny, gdyż jest pokryty warstwą granulowanego topnika (stąd nazwa metody). Część topnika ulega stopieniu tworząc ochronną warstwę żużla pokrywającą spoinę. Pozostały topnik jest zbierany do ponownego użytku.

Metoda ta, dzięki bardzo dużej szybkości stapiania, szczególnie dobrze nadaje się do wykonywania długich prostoliniowych złączy w pozycji podolnej. Jest szeroko stosowana w produkcji zbiorników ciśnieniowych, w zakładach chemicznych, do wytwarzania dużych konstrukcji, w pracach naprawczych oraz w przemyśle stoczniowym.

Spawanie łukiem krytym: 1 – materiał rodzimy, 2 – drut elektrodowy,

3 – łuk elektryczny, 4- jeziorko spoiny, 5 – spoina, 6 – sproszkowany topnik,

7 – płynna warstewka żużla, 8 – żużel w stanie stałym, 9 – strefa gazowa,

10 – doprowadzenie topnika

8. Rodzaje i funkcja gazów ochronnych

Decyduje o sprawności osłony obszaru spawania i o sposobie przenoszenia metalu w łuku, prędkości spawania i kształcie spoiny. Argon, hel, azot, mieszaniny, tlen, dwutlenek węgla.

9. Rodzaje pękania połączeń spawanych

Wzdłużne i poprzeczne; na gorąco, na zimno, lamenarne, kruche,

Pękanie połączeń spawanych zachodzi, jeżeli w złączu występują naprężenia oraz czynniki i okoliczności powodujące zmniejszenie zdolności materiału do przenoszenia naprężeń. Występowanie naprężeń jest warunkiem koniecznym do powstawania i rozwoju pęknięć. Przy spawaniu w złączu zawsze występują naprężenia własne, spowodowane nierównomiernym nagrzaniem elementów w okresie formowania spoiny. Na złącze przeważnie działają obciążenia zewnętrzne. Siły i momenty zewnętrzne powodują zwiększenie lub zmniejszenie tych naprężeń. Jednak, wobec występowania naprężeń własnych, bez przykładania obciążeń zewnętrznych, mogą nastąpić pęknięcia, jeżeli w spoinie lub w strefie wpływu ciepła występują niekorzystne czynniki i warunki. Różne przypadki pękania: pękanie na gorąco, na zimno, pękanie lamenarne, pękanie kruche, znajdują wytłumaczenie w występowaniu określonych czynników i warunków

Rodzaje pękanie na gorąco , na zimno , lamenarne, kruche, zmęczeniowe

10. Na czym polega zgrzewanie tarciowe doczołowe.

11. Przygotowanie materiału do spawania, pozycje spawalnicze. Położenie elektrody względem spoiny w przestrzeni. Podolna (jedyna pozycja swobodna), naboczna (styk podłogi ze ścianą), naścienna, pionowa, okopowa, pułapowa.

12. Różnica między spawaniem metodą TIG a metodą MAG?

TIG-elektroda nietopliwa

Mag – elektroda topliwa

13. Na czym polega zgrzewanie doczołowe iskrowe.

Zgrzewane elementy są ustawiane tak, aby się stykały powierzchniami czołowymi. W procesie zgrzewania doczołowego iskrowego można wyróżnić następujące etapy: podgrzewanie wstępne, wyiskrzanie i spęczanie. Podgrzewanie jest wykonywane przy niewielkim docisku. Gdy tylko złącze się nagrzeje, następuje etap wyiskrzania, w którym jest wypalany materiał powierzchni złącza, w wyniku czego uzyskuje się gładką, czystą powierzchnię. Gdy zostanie usunięty naddatek przeznaczony na wyiskrzanie, następuje etap spęczania, w którym powstaje wypływka zawierająca stopiony i utleniony metal.

Przykłady elementów zgrzewanych doczołowo iskrowo: pręty, ogniwa łańcuchów, szyny i rury.

14. - Na czym polega zgrzewanie? Wymień rodzaje zgrzewania

Zgrzewanie to sposób łączenia metali polegający na tym, że części metalowe w miejscu łączenia doprowadza się przez nagrzewanie do stanu plastycznego (ciastowatego) lub do nadtopienia powierzchni łączonych przekrojów (zgrzewanie iskrowe) i następnie łączy się je z zastosowaniem odpowiedniej siły, np. przez kucie, prasowanie lub zgniatanie, bez używania metalu dodatkowego, tj. spoiwa. Zależnie od źródła ciepła, które służy do nagrzania części łączonych do stanu plastycznego lub do nadtopienia powierzchni łączonych, rozróżniamy następujące zasadnicze rodzaje zgrzewania : elektryczne oporowe, tarciowe, zgniotowe i wybuchowe.

1. Urządzenia spawalnicze ?

Schemat transformatora :U₁ - napięcie na zaciskach strony pierwotnej, U₂ - napięcie na zaciskach strony wtórnej, I₁ - prąd strony pierwotnej, I₂ - prąd strony wtórnej, Φ - strumień magnetyczny w magnetowodzie

• Prostowniki spawalnicze przekształcają prąd przemienny na wyprostowany o odpowiednio ukształtowanej charakterystyce zewnętrznej i o wy-maganym zakresie prądu spawania. Składają się one z: transformatora, zespołu prostowniczego, układu sterująco - nastawczego i innych elementów.

Przetwornice spawalnicze są to zespoły dwumaszynowe, składające się z silnika napędowego i prądnicy spawalniczej. Silnikiem napędowym jest najczęściej asynchroniczny trójfazowy silnik elektryczny. Może nim być także silnik prądu stałego lub silnik spalinowy. Prądnice spawalnicze są maszynami prądu stałego lub przemiennego o zwiększonej częstotliwości

1. Wpływ rodzaju prądu i biegunowości łuku na rozdział ciepła?

1. Zgrzewanie –charakterystyka? Wady i zalety ? Wymień rodzaje zgrzewania

2. POZYCJE SPAWALNICZE – położenie elektrody względem spoiny w przestrzeni

Podolna Naboczna,Naścienna Pionowa Okopowa Pułapowa