Na schemacie przedstawiono jeden z rodzajów stawów występujących w organizmie człowieka.

Wpisz w odpowiednie miejsca informacje o przedstawionym rodzaju stawu.

a) Rodzaj stawu: staw kulisty

Zakres ruchów tego stawu: w wielu płaszczyznach

b) Przykład tego rodzaju stawu w organizmie człowieka: staw biodrowy lub staw ramienny

Na schematach przedstawiono działanie mięśni ramienia człowieka.

a) Podaj, który z przedstawionych wyżej mięśni jest prostownikiem.

Mięsień trójgłowy ramienia jest prostownikiem.

b) Opisz, w jaki sposób po wykonaniu ruchu przez dowolny z tych mięśni kończyna

może wrócić do położenia (stanu) wyjściowego.

Skurcz mięśnia dwugłowego ramienia powoduje zginanie ręki w łokciu.

Kończyna może wrócić do położenia wyjściowego, jeżeli skurczy się mięsień

trójgłowy ramienia a rozciągany będzie mięsień dwugłowy.

Około 40. roku życia człowieka rozpoczyna się wyraźny spadek masy kości, ponieważ

procesy usuwania obumierającej, starszej tkanki kostnej (resorpcja) przeważają nad

procesami tworzenia nowej tkanki. Prowadzi to do zmniejszenia gęstości i wytrzymałości

kości (tracimy w ten sposób około 0,5%–1,0% minerałów rocznie). Dodatkowym czynnikiem

zmniejszającym wytrzymałość kości jest osteoporoza. W przebiegu osteoporozy ubytek

minerałów może wynosić 2,0%–5,0% rocznie i więcej. Zmniejszenie masy kostnej przejawia

się większą łamliwością kości.

Podaj przykłady dwóch działań, które powinien podjąć człowiek, aby zabezpieczyć się

przed niekorzystnymi zmianami w tkance kostnej oraz uzasadnij znaczenie każdego

z nich.

1. Prawidłowe odżywianie – dostarczanie organizmowi odpowiednich ilości wapnia, fosforu, białka i witaminy D.

2. Rozsądne opalanie się sprzyja zwiększeniu się w organizmie poziomu witaminy D, dzięki której proces wbudowywania wapnia w tkankę kostną przebiega sprawniej.

Czaszka człowieka jest częścią szkieletu, w której można wyróżnić dwa różne rodzaje

połączeń kości (ruchome i nieruchome).

szew

a) Wpisz w wyznaczone miejsce na rysunku nazwę wskazanego strzałką nieruchomego

połączenia kości.

b) Podaj nazwę i przykład ruchomego połączenia kości w organizmie człowieka.

staw żuchwowy

Osteoporoza to choroba objawiająca się demineralizacją kości powodującą ich łamliwość.

W procesach przebudowy kości uczestniczą dwa rodzaje komórek: osteoblasty (komórki

kościotwórcze) i osteoklasty (komórki kościogubne). Do osteoporozy dochodzi wtedy,

gdy jedne z tych komórek są bardziej aktywne niż drugie.

Na podstawie tekstu, podaj nazwę rodzaju komórek, których zwiększona aktywność

w organizmie może doprowadzić do osteoporozy.

Osteoklasty

Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość

krzyżową człowieka. kość piszczelowa kość udowa

a) Uzupełnij opis rysunku o nazwy wskazanych kości.

b) Wybierz z opisu rysunku i zapisz nazwę stawu, który umożliwia największy zakres

ruchomości kończyny dolnej.

staw biodrowy

Rysunki A, B i C przedstawiają trzy różne rodzaje kręgów kręgosłupa człowieka.

A B C

Podaj nazwy odcinków kręgosłupa, do których należy każdy z kręgów oraz uzasadnij,

która cecha budowy umożliwiła Ci jego identyfikację.

A – odcinek lędźwiowy - masywny trzon kręgu;

B – odcinek piersiowy - występują dołki żebrowe (w miejscu połączenia żeber

z kręgosłupem);

C – odcinek szyjny, występują otwory dla tętnic w wyrostkach.

Układ szkieletowy pełni w organizmie człowieka różnorodne funkcje. Jedną z nich jest

ochrona ważnych narządów wewnętrznych.

Podaj dwa przykłady, elementów układu szkieletowego i nazwij narządy przez nie

chronione.

1 Czaszka chroni mózg, klatka piersiowa (żebra) chroni płuca i serce, kręgosłup chroni rdzeń kręgowy.

2 Oko w oczodole.

Rysunek przedstawia mięśnie ramienia człowieka.

Wyjaśnij, jakie znaczenie w ruchu kończyny górnej ma skurcz

a) mięśnia dwugłowego ramienia Skurcz mięśnia dwugłowego ramienia powoduje zgięcie kończyny górnej (ręki, uniesienie przedramienia)

b) mięśnia trójgłowego ramienia Skurcz mięśnia trójgłowego ramienia powoduje wyprostowanie kończyny górnej /ręki/(wyprostowanie stawu łokciowego), (opuszczenie przedramienia)

Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka

Podaj nazwy odcinków kręgosłupa oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D.

Na rysunku przedstawiono schematycznie budowę kręgosłupa człowieka.

Określ, na czym polega znaczenie esowatego kształtu

kręgosłupa człowieka.

− Ułatwia utrzymanie pionowej postawy ciała.

− Amortyzuje wstrząsy wywoływane np. chodzeniem

Na schemacie przedstawiono budowę szkieletu klatki piersiowej człowieka.

Określ znaczenie, jakie dla funkcjonowania klatki piersiowej ma połączenie żeber

z mostkiem poprzez chrząstki.

Połączenie żeber z mostkiem poprzez chrząstki ułatwia zmiany objętości

klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna.

Na schemacie przedstawiono trzy modele stawów

a) Podaj, który ze stawów (A, B czy C) ma największy zakres swobody ruchów.

…C..

b) Podaj po jednym przykładzie połączenia stawowego typu A i typu C w organizmie

człowieka.

A – staw łokciowy (w łokciu) / staw między kością ramieniową i łokciową;

stawy między paliczkami / kośćmi palców / staw kolanowy / staw skokowy

C – staw biodrowy / staw ramieniowy / barkowy

Zaznacz prawidłową odpowiedź.

Krzywicę u dzieci powoduje niedobór witaminy:

a) B6 b) C c) A d) D