Zarządzanie organizacjami publicznymi
Zakład Transportu Miejskiego w Gdańsku
Wstęp
Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku istnieje od 2005 roku. Jego powstanie wynikło z konieczności rozdzielenia funkcji organizacji i kontroli przewozów od bieżącej działalności eksploatacyjnej, na wzór rozwiązań wdrożonych wcześniej w Europie Zachodniej oraz niektórych miastach Polski. Celem władz Miasta było utworzenie instytucji, która będzie analizować zarówno potrzeby mieszkańców jak też koszty operatorów i racjonalizować je pod kątem możliwości budżetowych Miasta.
Chociaż ZTM Gdańsk jest stosunkowo młodą instytucją, pracują w nim ludzie, którzy od wielu lat byli lub są związani z komunikacją miejską, a swe doświadczenia wyniesione z poprzednich miejsc pracy wykorzystują w celu najefektywniejszego - przy posiadanych środkach - organizowania komunikacji miejskiej. Głównym zadaniem rolą ZTM jest zatem organizacja przewozów komunikacji miejskiej w Gdańsku oraz na mocy porozumień – w gminach sąsiednich. Cele te są realizowane poprzez:
* prowadzenie badań rynku usług transportu zbiorowego w celu określania potrzeb transportowych mieszkańców,
* planowanie sieci i układu linii komunikacji miejskiej,
* opracowywanie rozkładów jazdy,
* prowadzenie postępowań z zakresu zamówień publicznych na wykonywanie usług transportu zbiorowego,
* kontrola świadczenia usług przewozowych pod względem ich zgodności z warunkami umów,
* sprzedaż biletów,
* promocja transportu publicznego,
* wydawanie zezwoleń na wykonywanie komercyjnych przewozów pasażerskich i uzgadnianie rozkładów jazdy,
* przygotowywanie projektów uchwał Rady Miasta Gdańska w sprawach dotyczących komunikacji publicznej,
* uzgadnianie zmian w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej i projektów komunikacji zastępczej na czas prowadzenia remontów i inwestycji drogowych oraz
* współpraca przy planowaniu inwestycji miejskich w szczególności w zakresie infrastruktury transportu zbiorowego.
Analiza SWOT
Diagnoza
| S- Mocne strony | W- Słabe strony |
|---|---|
| 1.Spójność układu linii obsługujących miasto | 1.Wrażliwość na awaryjność sieci trakcyjnych |
| 2.Wysoka zdolność przewozowa | 2.Duże luki czasowe między kolejnymi odjazdami w weekendy i święta |
| 3.Dobra jakość usług jako przewoźnika publicznego | 3.Niedostateczny standard taboru w tym dla osób niepełnosprawnych |
| 4.Możliwość korzystania ze specjalnych ulg | 4.Postepująca degradacja starego taboru |
| 5.Możliwość zakupu e-biletu na karcie miejskiej | 5.Problemy z transportem w godzinach szczytu |
| 6.Lokalizacja w rozwiniętym turystycznie terenie | 6.Ewentualne przesiadki |
| 7.Obsługa terenów podmiejskich przejętych od PKS | 7.Rozproszona zabudowa obsługiwanych terenów. |
| 8.Liczne automaty oraz punkty sprzedaży biletów | |
| 9.Elektroniczne rozkłady jazdy |
MOCNE STRONY:
1. Spójność układu linii obsługujących miasto - istnieją schematy komunikacyjne, które opisują układ linii w poszczególnych regionach. Ogranicza on potrzeby przesiadek wśród pasażerów.
2. Wysoka zdolność przewozowa- zapewnia przewóz wszystkim pasażerom. Istnieje zatem pewność, że transport, na który czekamy nie zostawi nas na przystanku z powodu braku miejsc.
3. Dobra jakość usług- sprawia, że klienci są zadowoleni z przewozów i powracają do ZTM i tworzą dobrą opinię wśród swoich znajomych.
4. Możliwość korzystania ze specjalnych ulg - takich jak możliwość darmowych przejazdów dla honorowych dawców krwi, osób poszkodowanych przez III Rzeszę
zamieszkałych w Gdańsku na pobyt stały lub czasowy.
5. Możliwość zakupu e-biletu na karcie miejskiej- jest wygodnym rozwiązaniem,można go bezpiecznie przechowywać wraz z innymi kartami tego samego lub innego rodzaju, eBiletu nie trzeba kasować, rejestrować, stan konta na karcie można sprawdzać w dowolnym czasie w serwisie internetowym.
6. Lokalizacja w rozwiniętym turystycznie terenie - w sezonie zarząd może liczyć na zwiększone zyski z powodu przyjazdu licznych turystów.
7. Obsługa terenów podmiejskich przejętych od PKS - zwiększony rynek zbytu, możliwość dotarcia do szerszego grona klientów.
8. Liczne automaty oraz punkty sprzedaży biletów - ułatwia to zakup biletu i sprawia, że jest to możliwe w każdej części miasta, automaty biletowe czynne całą dobę.
9. Elektroniczne rozkłady jazdy - możliwość sprawdzenia rozkładu w domu, a dla posiadających Internet w telefonie w każdym miejscu i czasie.
SŁABE STRONY:
1. Wrażliwość na awaryjność sieci trakcyjnych - każda awaria sieci trakcyjnej sprawia, że tramwaje ZTM nie mogą normalnie funkcjonować i powoduje to opóźnienia lub całkowity zastój.
2.Duże luki czasowe między kolejnymi odjazdami w weekendy i święta - powoduje to utrudnienia w komunikacji i długi czas oczekiwania na transport.
3. Niedostateczny standard taboru w tym dla osób niepełnosprawnych - zbyt mało miejsc dla niepełnosprawnych oraz często zepsute pasy bezpieczeństwa utrudniają im korzystanie z usług ZTM.
4. Postępująca degradacja starego taboru - wpływa na obniżenie jakości usług ZTM, co powoduje mniejszą ilość klientów w pewnych obszarach (głównie na obrzeżach miasta).
5. Problemy z transportem w godzinach szczytu- tłok w komunikacji oraz brak miejsc siedzących wpływają znacząco na obniżenie jakości usług.
6. Ewentualne przesiadki- związane np. z problemami technicznymi, remontami na drogach powodują opóźnienia w transporcie i niedogodności dla pasażerów.
7.Rozproszona zabudowa obsługiwanych terenów- zwiększa zużycie paliwa, liczbę utworzonych przystanków oraz czasu przejazdu na niektórych trasach.
Prognoza
| O- Szanse | T- Zagrożenia |
|---|---|
| 1.Rozwój turystyki przez wzrost atrakcyjności miasta | 1.Brak priorytetu dla transportu publicznego na drogach |
| 2.Wzrost znaczenia gdańskich uczelni | 2.Niska jakość dróg |
| 3.Dostępność terenów pod rozwój budownictwa, a tym samym wzrost liczby pasażerów | 3. Brak funduszy na modernizacje taboru |
| 4.Utworzenie pasa ruchu dla transportu publicznego | 4.Wzrost znaczenia transportu kolejowego, przez modernizacje i tworzenie nowych stacji |
| 5.Wykorzystanie doświadczeń innych miast w zakresie informatyzacji usług | 5.Wzrost kosztów pracy |
| 6.Integracja Gdańska z innymi miastami, partnerami | 6.Dalszy wzrost cen paliw |
| 7.Nowe podmioty gospodarcze dające cele podróży tramwajami wodnymi | 7.Planowana rozbudowa centrum miasta |
| 8.Dalsza współpraca z Metropolitarnym Związkiem Komunikacyjnym Zatoki Gdańskiej | 8. Wzrost znaczenia innych popularnych środków transportu , np. szybka kolej miejska |
| 9.Wzrost popularności transportu miejskiego wśród mieszkańców | |
| 10. Nowe węzły komunikacyjne łączące całe Trójmiasto |
SZANSE:
1.Rozwój turystyki przez wzrost atrakcyjności miasta – Gdańsk jako częsty cel turystyczny, dba o utrzymanie atrakcji w mieście oraz ich promocję, przez co turyści mają wpływ na przychody ZTM.
2.Wzrost znaczenia gdańskich uczelni – bardzo dobra reputacja gdańskich uczelni wyższych, skłania przyszłych studentów, do przyjazdu z innych miast, a tym samym prawdopodobnie zdobywa przyszłych, stałych klientów ZTM.
3.Dostępność terenów pod rozwój budownictwa, a tym samym wzrost liczby pasażerów – rozwój budownictwa na terenie Gdańska i okolic, przez wzrost liczby mieszkańców oraz osób dojeżdżających do nowych miejsc pracy wpływa na wzrost liczby pasażerów ZTM.
4.Utworzenie pasa ruchu dla transportu publicznego – Bus-pas pomógł by w dążeniu do nie nagannej punktualności komunikacji miejskiej, chroniąc ją przed korkami oraz ustalając priorytet
5.Wykorzystanie doświadczeń innych miast w zakresie informatyzacji usług – tak jak system bieżącego powiadamiania o przyjeździe środków komunikacji miejskiej, tak i automaty biletowe przy przystankach oraz w autobusach czy tramwajach, mogą pozytywnie wpłynąć na zadowolenie pasażerów i usprawnienie pracy kierowców.
6.Integracja Gdańska z innymi miastami, partnerami – Gdańsk szukając partnerów biznesowych czy turystycznych w innych miastach, spowoduje napływ potencjalnych użytkowników komunikacji miejskiej
7.Nowe podmioty gospodarcze dające cele podróży tramwajami wodnymi- uatrakcyjnienie okolic przystanków tramwajów wodnych, spowoduje zwiększenie liczby chętnych na korzystanie z tego środka transportu.
8.Dalsza współpraca z Metropolitarnym Związkiem Komunikacyjnym Zatoki Gdańskiej – dążenie do wspólnych biletów dla całego Trójmiasta, spotęguję liczbę pasażerów między skrajnymi punktami, ze względu na swobodę podróży.
9.Wzrost popularności transportu miejskiego wśród mieszkańców – akcje społeczne o ochronie środowiska i drożejące paliwo wpływają pozytywnie na korzystanie z komunikacji miejskiej.
10. Nowe węzły komunikacyjne łączące całe Trójmiasto- skumulowane pętle tramwajowe i autobusowe poprawią swobodę zmieniania linii autobusowych i tramwajowych podczas przesiadek.
ZAGROŻENIA
1.Brak priorytetu dla transportu publicznego na drogach- znaczącym a mało kosztownym sposobem uatrakcyjnienia transportu zbiorowego jest zapewnienie mu ułatwień w ruchu poprzez np.:wydzielenie trasy (torowiska, buspasy, trambuspasy), uprzywilejowanie na wlotach (śluzy), uprzywilejowanie wlotów na skrzyżowaniach, uprzywilejowanie pojazdów transportu zbiorowego.
2.Niska jakość dróg- nieprzyjemna i wydłużona podróż.
3. Brak funduszy na modernizacje taboru- starzejący się tabór będzie bardziej podatny na usterki, mniej bezpieczny, a podróż mniej komfortowa.
4.Wzrost znaczenia transportu kolejowego, przez modernizacje i tworzenie nowych stacji- podnoszenie konkurencyjności transportu kolejowego.
5.Wzrost kosztów pracy- może się on wiązać z koniecznością wzrostu cen a to zaś z spadkiem liczby pasażerów, ogranicza możliwości inwestycyjne.
6.Dalszy wzrost cen paliw-wiąże się on z koniecznością wzrostu cen. Wysokie ceny mogą zaś prowadzić do utraty części pasażerów.
7.Planowana rozbudowa centrum miasta- będzie wiązała się z koniecznością zmian tras, zwiększoną liczbą przesiadek, spadkiem jakości usług.
8. Wzrost znaczenia innych popularnych środków transportu , np. szybka kolej miejska- wzrost konkurencji, groźba odejścia pasażerów
Synteza
| Lp. | S | Ow (1;5) | Lp. | W | Ow(-1;-5) |
|---|---|---|---|---|---|
| Spójność układu | 5 | 1) | Zatłoczenie | -5 | |
| Wysoka zdolność przewozowa | 5 | 2) | Duże luki czasowe | -4 | |
| Dobra jakość usług | 4 | 3) | Niedostateczny standard taboru | -4 | |
| Ulgi | 3 | 4) | Degradacja starego taboru | -3 | |
| E-bilet | 3 | 5) | Problemy z transportem w godzinach szczytu | -5 | |
| Dobra lokalizacja | 5 | 6) | Przesiadki | -3 | |
| Obsługa terenów podmiejskich | 4 | 7) | Rozproszenie terenu | -3 | |
| Automaty i punkty sprzedaży | 4 | ||||
| Elektroniczne rozkłady jazdy | 4 | ||||
| ∑ | 4,5 | ∑ | -3,85 |
A+ (-B)= 0,64
| Lp. | O | Ow (1;5) | Lp. | T | Ow(-1;-5) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1) | Rozwój turystyki | 5 | 1) | Brak priorytetu dla transportu publicznego na drogach | -4 |
| 2) | Gdańskie uczelnie | 5 | 2) | Niska jakość dróg | -5 |
| 3) | Dostępność terenów pod rozwój budownictwa, a tym samym wzrost liczby pasażerów | 4 | 3) | Postępująca degradacja starego taboru | -4 |
| 4) | Pas ruchu dla transportu publicznego | 5 | 4) | Wzrost znaczenia transportu kolejowego | -3 |
| 5) | Wykorzystanie doświadczeń innych miast | 4 | 5) | Wzrost kosztów pracy | -3 |
| 6) | Integracja Gdańska z innymi miastami, partnerami | 3 | 6) | Wzrost cen paliw | -5 |
| 7) | Nowe podmioty gospodarcze dające cele podróży tramwajami wodnymi | 3 | 7) | Planowana rozbudowa centrum miasta | -4 |
| 8) | Współpraca z Metropolitarnym Związkiem Komunikacyjnym Zatoki Gdańskiej | 4 | 8) | Inne popularne środki transportu | -5 |
| 9) | Popularność transportu miejskiego | 4 | |||
| 10) | Węzły komunikacyjne łączące całe Trójmiasto | 4 | |||
| ∑ | 4,1 | ∑ | -4,12 |
C+ (-D)= -0,02
ZTM w Gdańsku według powyższej analizy SWOT znajduje się w 2 ćwiartce maxi- mini. Strategia konserwatywna polega na wykorzystaniu dobrych stron organizacji w celu uniknięcia lub ograniczenia zagrożeń płynących z zewnątrz. W opisywanej sytuacji źródłem trudności rozwojowych firmy jest niekorzystny dla niej układ warunków zewnętrznych. Przedsiębiorstwo może mu przeciwstawić duży potencjał wewnętrzny i próbować przezwyciężyć zagrożenia, wykorzystując do maksimum swoje liczne mocne strony. ZTM powinno swoimi silnymi stronami próbować ograniczać zagrożenia płynące z zewnątrz. Dzięki dobrej dostępności i obsłudze terenów podmiejskich transport miejski dociera do odległych regionów Gdańska i na tym może on budować swoją konkurencyjność. Wzrost cen i kosztów może być częściowo rekompensowany dobrą jakością usług i wysoką zdolnością przewozową. Lokalizacja, a co za tym idzie duża liczba turystów gwarantuje dużą liczbę pasażerów bez względu na rozbudowy miasta i ceny. Celem ZTM powinno być zatem docieranie do jak największej liczby pasażerów, modernizacja istniejących składów.
Analiza pięciu sił Portera
A. Wielkość i struktura sektora
| Lp | Nazwa | 2010 | 2011 | 2012 |
|---|---|---|---|---|
| 1 | PKP SKM w Trójmieście Sp. Z.o.o. | 39,7% | 35,1% | 33,9% |
| 2 | ZTM w Gdańsku Sp. Z.o.o | 52% | 56% | 57,2% |
| 3 | PKS Gdańsk | 2% | 2,5% | 2,7% |
| 4 | P.A. GRYF | 1,4% | 1,6% | 2% |
| 5 | Taksówski | 4,9% | 4,8% | 4,2% |
B. Groźba pojawienia się nowych konkurentów
Ze względu na duże obłożenie autobusów kursujących w ZTM Gdańsk konkurent będzie miał trudności w wejściu na rynek
Będzie musiał konkurować z nowszą technologią pojazdów miejskich: wyższy komfort jazdy, klimatyzacja, więcej miejsc siedzących ; ofertą tj.: obsługiwać trasy, na których ZTM nie ma linii; konkurencyjne ceny biletów, możliwość zniżek itd.
Firma wchodząca do tego sektora będzie musiała wypromować własną markę, co pociąga za sobą koszty i nie zawsze jest skuteczne, ponieważ transport miejski jest najbardziej popularnym środkiem transportu
Sektor ten jest wysoce kapitałochłonny ze względu na poziom zmechanizowania
C. Groźba pojawienia się substytutów
Spółka ZTM Gdańsk zajmuje się transportem miejskim, dlatego zgodnie z przyjętym wcześniej założeniem, iż substytutami są „środki” lokomocji, które konsument organizuje we własnym zakresie i za które nie płaci, można wyróżnić cztery grupy takich substytutów:
Samochody
Skutery
Rowery
Własne nogi
Groźba pojawienia się nowych substytutów jest mała ze względu na specyfikę branży. Najbardziej możliwym zagrożeniem jest pojawienie się na polskim rynku tzw. Segway’a. Jest to dwuśladowy, dwukołowy, jednoosobowy pojazd elektryczny, zasilany z wbudowanych akumulatorów, kontrolowany przez komputer pokładowy, który jest odpowiedzialny za utrzymanie równowagi. Pojazd może rozwijać prędkość do 20 km/h (model P do 16 km/h). Ze względu na swoją mobilność i możliwość dotarcia do każdego miejsca „pod drzwi” (co nie jest możliwe w przypadku komunikacji miejskiej) może stanowić dobrą alternatywę (a jednocześnie zagrożenie ) dla komunikacji miejskiej. Jednak szanse, iż produkt przyjąłby się na polskim rynku są niewielkie, ze względu na jego wysoką cenę (co było również przyczyną jego porażki w Stanach Zjednoczonych).
D. SIŁA ODDZIAŁYWANIA DOSTAWCÓW
| DOSTAWCA | SIŁA ODDZIAŁYWANIA |
|---|---|
| Dostawca prądu (dla tramwajów) | 5 |
| Dostawca paliwa (dla autobusów) | 4 |
| Dostawcy części zamiennych | 3 |
| Dostawca elektronicznych kart bezdotykowych i taśm do drukarek Tango 2 | 3 |
| Producent i dostawca biletów jednorazowych komunikacji miejskiej | 3 |
| Dostawca druków wezwań do zapłaty | 2 |
| Dostawca usługi druku utwardzanymi promieniami UV na materiałach płaskich na potrzeby ZTM Gdańsk | 1 |
| Dostawca promocyjnych materiałów poligraficznych. | 1 |
| Dostawca druku na płytach polistyrenowych białych oraz płytach plexi mlecznobiałych | 1 |
ZTM Gdańsk posiada dostawców w celu dostarczenia materiałów technicznych, potrzebnych do funkcjonowania pojazdów jak i materiałów do biletów, plakatów i innych rzeczy związanych z działalnością marketingową. Rozróżniamy tutaj m.in. dostawców prądu, paliwa, części zamiennych jak i dostawców wszelkich druków, kart bezdotykowych, płyt polistyrenowych jak i innych materiałów poligraficznych. Zdecydowanie najważniejszą siłę oddziaływania ma dostawca prądu, gdyż nie da się go magazynować, nie można utrzymywać jego zapasów. Jest dostarczany na bieżąco. Z tego względu każda awaria lub przerwa w dostawie prądu uniemożliwia funkcjonowanie tramwajów ZTM. Ponadto jest praktycznie jeden dostawca prądu dostępny w Gdańsku, w związku z czym ciężko byłoby go zmienić. Podobną siłę oddziaływania ma dostawca paliwa ze względu na to, że bez niego autobusy nie mogłyby jeździć, lecz jest ona nieco mniejsza ze względu na możliwość magazynowania paliwa oraz tego, że na rynku jest więcej dostawców do wyboru. Na trzecim miejscu plasują się dostawcy części zamiennych, kart bezdotykowych i taśm do drukarek ze względu na ich małą ilość na rynku, a także dostawcy biletów jednorazowych ze względu na ich konieczność do ewidencjonowania opłaty za przejazd. Najmniejsze oddziaływanie mają dostawcy materiałów do celów marketingowych, gdyż bez nich ZTM jest w stanie funkcjonować bez problemów.
E. Siła oddziaływania nabywców
ZTM Gdańsk obsługuje wiele różnych grup nabywców. Główne grupy oraz siła ich oddziaływania przedstawiona jest w tabeli poniżej:
| NABYWCY | SIŁA ODDZIAŁYWANIA |
|---|---|
| Studenci | 5 |
| Uczniowie | 4 |
| Emeryci i osoby niepełnosprawne | 3 |
| Dojeżdżający do pracy | 4 |
| Turyści | 2 |
Grupą najsilniej oddziaływającą na działalność spółki jest grupa studentów , ponieważ każdego dnia korzystają oni z usług ZTM Gdańsk dojeżdżając na gdańskie uczelnie, co najmniej dwa razy w ciągu dnia (na i z uczelni). Mimo, iż zysk jaki przynoszą spółce mogą być niewysokie stosunkowo do innych grup,( ponieważ korzystają ze zniżek na bilety w wysokości 51%) to ich siła oddziaływania polega na tym, iż pojawia się konieczność dostosowania przystanków autobusowych i tramwajowych do rozmieszczenia uczelni, w celu zwiększenia zainteresowania studentów dogodnymi połączeniami. Podobne znaczenie wykazują uczniowie oraz osoby dojeżdżające do pracy. W tym przypadku zysk z biletów ( w przeliczeniu na jeden bilet, jest wyższy ponieważ zniżki są niższe, a w przypadku osób dojeżdżających do pracy – brak ). Duże znaczenie mają również godziny w jakich kursują autobusy, które muszą być dostosowane do natężenia ruchu w zależności od godzin w jakich uczniowie jeżdżą i wracają ze szkół, a pracujący- do pracy.
Nie bez znaczenia pozostają również emeryci. Stanowią oni dużą grupę korzystającą z transportu miejskiego, jeżdżąc każdego dnia na zakupy (szczególne natężenie widoczne jest w godzinach porannych), do lekarzy, sanatoriów, na cmentarze. W tym przypadku również należy zwrócić uwagę na najczęściej odwiedzane przez tę grupę klientów miejsca. Konieczne jest także dostosowanie autobusów do osób niepełnosprawnych, tzn. specjalne miejsca na wózki inwalidzkie oraz obniżane progi w autobusach, a także tramwaje niskopodłogowe.
Ostatnią grupą są turyści, jednak mają oni wpływ głównie w okresie sezonu, w związku z czym w ciągu całego roku ich siła oddziaływania jest niewielka.
Podsumowując Analizę pięciu sił Portera można stwierdzić, że ZTM w Gdańsku posiada silną pozycje na rynku a pojawienie się substytutów i poważnych konkurentów jest raczej znikome. Istnieją dostawcy, którzy znacząco oddziałują na spółkę i mogą wpłynąć na jej funkcjonowanie. Ciężko jest jednak zapobiec ewentualnym problemom z dostawami prądu czy paliwa. Duże znaczenie dla funkcjonowania ZTM mają nabywcy. Firma musi dostosowywać swoją ofertę do najliczniejszych grup odbiorców.
Benchmarking
W porównaniu ZTM w Gdańsku do jego odpowiednika w Krakowie, widać, że zmiany wprowadzone przez krakowskiego organizatora transportu publicznego przyniosły zamierzone rezultaty w obszarze sprzedaży biletów. Pasażerowie ZTM w Gdańsku skarżą się na niepunktualność autobusów, nieadekwatność kultury kierowców do zajmowanego stanowiska oraz problemy z otrzymaniem biletów w środkach transportu, związanych z brakiem możliwości wydania reszty lub niedostępnością wymaganych biletów. Rozwiązaniem w takiej sytuacji, jest system wprowadzony w krakowskich środkach komunikacji miejskiej polegający na umieszczeniu automatów biletowych, nie tylko w okolicach przystanków, a również w samych autobusach i tramwajach.
Z punktu widzenia kierowców, zwiększyło by to komfort jazdy, pod aspektem skupienia się na podstawowej działalności jaką jest prowadzenie autobusu czy tramwaju, zamiast na obsłudze pasażerów w kwestii wydawania biletów, a nie rzadko również reszty. Poprawiło by to reputację ZTM w zakresie zatrudnianych pracowników, która ( ze względu na niepunktualność spowodowaną między innymi sprzedażą biletów przez kierowców oraz emocjonalne podejście do roszczeń pasażerów) jest nadszarpnięta.
Kolejną grupą, która zyskałaby na wprowadzeniu danego rozwiązania, są oczywiście pasażerowie, którzy w razie potrzeby mają możliwość zakupu biletu w środku transportu. Automaty można by również uatrakcyjnić o możliwość doładowań kart miejskich, które cieszą się dużą popularnością.
Podsumowując, korzyści płynące z wprowadzenia rozwiązania:
Poprawa punktualności,
Skupienie pracy kierowców na podstawowych obowiązkach,
Rozwiązanie problemu z ograniczeniem różnorodności biletów sprzedawanych w autobusach i tramwajach,
Poprawa reputacji pracowników ZTM,
Wzrost komfortu pasażerów.
Analiza Kluczowych czynników sukcesu
Pozycja na rynku:
49% udział w całej trójmiejskiej aglomeracji, jest to udział większościowy, ZKM Gdynia ma tylko 35%
Tendencja wzrostowa
Część udziału na obszarze obsługiwanym przez ZKM Gdynia
Dynamiczny rozwój poprzez poszerzanie swojej oferty i wzrost tempa udziału w rynku trójmiejskim
Długoterminowy Rating Międzynarodowy w walucie narodowej na poziomie BBB, obligacje o dobrej jakości kredytowej, zadowalająca zdolność emitenta do obsługi swoich zobowiązań
Rating krajowy A+ Pol, obligacje o wysokiej jakości kredytowej. Wysoka zdolność emitenta do obsługi swoich zobowiązań
Obydwa dla emisji autobusowych do 60 mln zł
Świadczy to o stabilnej pozycji spółki
Rating ZTM oraz program emisji autobusowych obligacji przychodowych uwzględnia dobre zarządzanie finansami, wysoką płynność oraz wysokie wpływy do ZTM
Pozycja w dziedzinie kosztów
Koszt stały: utrzymanie budynków, garaży, podatki, koszty biurowe, na koszt ten mogą wpływać zmiany w strukturze przedsiębiorstwa lub używanej technologii; w przypadku ZTM są to:
- Koszty utrzymania budynków- biura, garaży
- Podatki
- Opłaty za szkolenia
- Środki czystości
- Utrzymanie strony internetowej
Koszty zmienne: zależne od aktywności i działalności, zmieniają się z okresu na okres, w zależności od zmian w poziomie działalności; w przypadku ZTM:
- Koszty utrzymania hali naprawczej, myjni
- Koszty zakupu sprzętu
- Opłaty i świadczenia socjalne od pensji
- Koszty wynagrodzeń pracowników
- Wydatki za wynajem innych firm
- Koszty amortyzacji-Koszty zakupu sprzętu GPS
Koszt jednostkowy jest to część kosztów własnych przypadająca na 1 usługę; Koszt jednostkowy zwany również kosztem przeciętnym wynika z zależności: K. jednostkowy = k. całkowity (k. stałe + k. zmienne) / ilość produkcji wytworzonej przy poniesionych kosztach własnych
W przypadku ZTM może być to bilet
Jego cena to 1,80 zł
Koszt jednostkowy to 80 gr, koszt wyprodukowania
Marża= 1zł- osiągany zysk jednostkowy
Największe koszty dla ZTM stanowią wydatki związane z nabywaniem paliwa oraz opłatą prądu, niezbędnych do funkcjonowania pojazdów
Aktualnie obowiązujące stawki za wozokilometr dla autobusów i dla tramwajów wynoszą odpowiednio 8,12 zł i 8,49 zł netto. W skład tej kwoty wliczona jest amortyzacja, energia elektryczna lub paliwo, koszty stałe i zysk spółki, wynagrodzenie osób oraz podatek dochodowy. Natomiast analizując samo zużycie energii w obu tych środkach lokomocji okaże się, że tramwaj jest o połowę lub nawet o 2/3 tańszy.
Tramwaj sunie po szynach, więc napotyka mniejsze tarcie niż autobus jadący ulicą i stąd jest efektywniejszy, jeżeli chodzi o energochłonność. W przypadku nowoczesnych autobusów, które zastąpiły jelcze i ikarusy, duże koszty generuje także klimatyzacja z powodu większego zużycia paliwa. Do tego dochodzi jeszcze zjawisko rekuperacji. Nowoczesne tramwaje podczas hamowania oddają prąd do sieci, który jest wykorzystywany m.in. przez inny pojazd, który akurat rusza. [S. Zomkowski]
To wszystko przekłada się bezpośrednio na koszty. W całej stawce wozokilometra średnie zużycie energii wynosi 2,31 zł dla autobusu i 1 zł dla jednego wagonu "stopiątki" (czyli tramwajów starszego typu) lub 2 zł dla jednej "Pesy" (tramwaje nowego typu, niskopodłogowe) i jednego N8C (tzw. Dortmundu).
Niższe koszty tramwajów również z powodu większej trwałości, dłuższego okresu eksploatacji oraz możliwości przewiezienia większej liczby osób jednorazowo. Przewiezienie tej samej liczby osób składem autobusowym co składem tramwajowym wymaga podstawienia średnio dwóch autobusów przegubowych i opłacenie dwóch kierowców więcej, co powoduje, iż różnica kosztów wyraźnie wzrasta na niekorzyść autobusów.
Umiejętności techniczne oraz poziom technologiczny:
Wprowadzanie nowych pojazdów: energooszczędnych, ekologicznych, wygodniejszych
Zakup wysokiej klasy autobusów dobrej marki Mercedes
Wysoki poziom technologiczny pojazdów
Wysoka kultura pracy
Czyny udział pracowników w kontrolowaniu procesów technologicznych oraz społecznych
Wysoki poziom współpracy i pomocy wśród pracowników
Internetowy System obsługi karty elektronicznej
Internetowa sprzedaż biletów
Interaktywny rozkład jazdy
Wysoka konkurencyjność stosowanych technologii, dzięki temu wzrasta przewaga konkurencyjna względem innych podmiotów na rynku
Ponad 80% autobusów i 2/3 tramwajów wyposażona jest w klimatyzację
Możliwość zakupu biletu przez telefon komórkowy
Tramwaj wodny
Image firmy i jej obecność na rynku:
ZTM Gdańsk jest postrzegany przez pasażerów jako solidny środek transportu
Aż 77% użytkowników korzysta z ZTM codziennie, są odpowiedź uzasadniają tym, iż podróż jest wygodna, czas podróży jest odpowiedni oraz ceny biletów są przystępne
Najbardziej popularny środek transportu wśród całej aglomeracji
Obsługa osób niepełnosprawnych
Liczne zniżki
Największy udział w rynku świadczy o popularności i dogodności dla podróżujących(49%)
Rozpoznawalność poprzez charakterystyczny czerwony kolor
Możliwość zakupu biletu w pojeździe
Uruchomienie tramwaju wodnego- atrakcja turystyczna
Ponad 140 letnia tradycja
Jedynym mankamentem, który wpływa w sposób znaczący na image spółki jest fakt, iż część składu autobusów (szczególnie kursująca na obrzeżach miasta) jest przestarzała. Obniża to poziom zadowolenia klientów w tych obszarach co psuje nieco wizerunek ZTM.
Rentowność, potencjał firmowy:
Z tego względu, że ZTM jest przedsiębiorstwem usługowym, a nie produkcyjnym trudno określić rentowność . Poprzez liczne inwestycje i płynność finansową ZTM prognozuje jako rentowne i dobrze prosperujące przedsiębiorstwo. Potencjał firmowy jest bardzo duży. Poprzez kolejne inwestycje i zakup nowych pojazdów oraz utrzymywanie kilkunastu linii autobusowych i tramwajowych firma nadal się rozbudowuje. Kolejne pojawianie się w witrynach internetowych, duże koszty marketingowe oraz udogodnienia sprawiają, że potencjał jest niewyczerpywalny. W dodatku jako główny udziałowiec rynku z tendencją wzrostową ma możliwość na ogromną rozbudowę.
Poziom organizacji i zarządzania:
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Wykwalifikowani pracownicy
Specjaliści zajmujący się inwestycjami
Prowadzenie badań rynku usług transportu zbiorowego w celu określania potrzeb transportowych mieszkańców,
planowanie sieci i układu linii komunikacji miejskiej
opracowywanie rozkładów jazdy,
prowadzenie postępowań z zakresu zamówień publicznych na wykonywanie usług transportu zbiorowego
kontrola świadczenia usług przewozowych pod względem ich zgodności z warunkami umów
promocja transportu publicznego
wydawanie zezwoleń na wykonywanie komercyjnych przewozów pasażerskich i uzgadnianie rozkładów jazdy,
przygotowywanie projektów uchwał Rady Miasta Gdańska w sprawach dotyczących komunikacji publicznej
uzgadnianie zmian w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej i projektów komunikacji zastępczej na czas prowadzenia remontów i inwestycji drogowych
współpraca przy planowaniu inwestycji miejskich w szczególności w zakresie infrastruktury transportu zbiorowego.
TABELA: ANALIZA KLUCZOWYCH CZYNNIKÓW SUKCESU
| Lp. | KCS | Waga (1-3) | Ocena (1-5) | Wartość ważona |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Pozycja na rynku | 3 | 5 | 15 |
| 2. | Pozycja w dziedzinie kosztów | 2 | 3 | 6 |
| 3. | Umiejętności techniczne oraz poziom technologiczny: | 2 | 4 | 8 |
| 4. | Image firmy i jej obecność na rynku: | 1 | 3 | 3 |
| 5. | Rentowność, potencjał firmowy: | 3 | 4 | 12 |
| 6. | Poziom organizacji i zarządzania: | 2 | 4 | 8 |
| ∑ 52 |
Analizując powyższą tabelę można stwierdzić, iż mocnymi stronami ZTM Gdańsk są niewątpliwie pozycja na rynku oraz rentowność i potencjał rynkowy. ZTM jako lider na rynku transportu miejskiego w Gdańsku oraz posiadacz większościowych udziałów w rynku aglomeracji trójmiejskiej ma raczej niezagrożoną pozycję. Ponadto charakteryzuje się dobrym ratingiem oraz ciągłym rozwojem , o czym świadczą ciągłe inwestycje m.in. zakup w ostatnim czasie 35 sztuk nowych tramwajów Pesa Swing, które kosztowały ponad 300 mln zł. Od 2009 roku inwestycje w zakup autobusów (Mercedes Conecto G i LF) pochłonęły ok. 25 mln zł.
Jednak wymienione wyżej inwestycje nie pozostają bez wpływu na koszty jakie spółka zmuszona jest ponosić. Według analizy kluczowych czynników sukcesu koszty oraz image firmy stanowią najsłabsze ogniwo. Nie wpływają one w destrukcyjny sposób na działalność ZTM, jednak wymagają monitorowania i próby usprawnień.
Podsumowując powyższą analizę należy stwierdzić, iż ZTM Gdańsk jest dobrze prosperującą firmą, bez większych problemów natury operacyjnej. Ma ugruntowaną pozycję na rynku, odpowiedni poziom zarządzania, który dba o marketing i ciągły rozwój spółki, a także o potrzeby klientów. Ważne jest jednak ciągłe monitorowanie kosztów związanych z przewozem pasażerów. Mniejsze koszty utrzymania oraz tańsze stawki wozokilometrów w odniesieniu do tramwajów skłaniają do refleksji nad zamianą tras autobusowych na tramwajowe (tam gdzie jest to możliwe),co może przynieść zwrot w perspektywie długookresowej oraz większe zyski. Konieczna wydaje się również wymiana w niedalekiej przyszłości starych pojazdów autobusowych na nowsze, lub ich renowacja, gdyż ich zły stan techniczny w negatywny sposób wpływa na opinię klientów, a co za tym idzie niechętne korzystanie z usług ZTM w obszarach obsługiwanych przez przestarzały tabor.
Podsumowanie
Poprzez analizy których dokonaliśmy widać, iż ZTM ma mnóstwo silnych stron, które pomagają jej zwalczyć zewnętrzne zagrożenie. Oznacza to, iż poprzez ciągłe rozwijanie spółki ZTM ma szansę na zwiększenie udziału w rynku. Ze względu na wysoką spójność linii przewozowych, wysoką zdolność przewozową ZTM znajduje się na wysokiej pozycji na rynku przewozowym w Trójmieście. Dzięki dobrej jakości usług cieszy się dużym zaufaniem klientów, o czym świadczy zaufanie stałych klientów oraz to, że zajmują oni niemal połowę rynku przewozowego. Możliwość zakupu e-biletu na karcie miejskiej oraz możliwość sprawdzenia rozkładu jazdy sprawia, że jest on znacznie dogodniejszy. Nie można oczywiście zapomnieć o wadach, które są nieuniknione. Wady takie jak wrażliwość na awaryjność sieci trakcyjnych, zatłoczenie w autobusów, mała liczba autobusów w święta i weekendy i przestarzały tabor używany na granicach miasta nieco obniża wizerunek firmy, jednak jak widać z naszej analizy zalety ZTM-u przeważają nad jego wadami.
Analizując Zakład Transportu Miejskiego w Gdańsku warto zwrócić uwagę na szanse jakie stoją przed tą organizacją. Warto zauważyć, jak duże znaczenie dla ZTM-u ma rozwój turystyki w rejonie oraz na to, że warto dbać o najważniejszą grupę klientów, a mianowicie studentów, którzy cały czas przybywają ze względu na rosnącą ilość trójmiejskich uczelni. ZTM powinien zwrócić uwagę na starania o bus-pasy, które znacznie usprawniłyby transport oraz zniwelowały problem dużego natężenia ruchu w godzinach szczytu. Byłoby to z pewnością trudne do wyegzekwowania, ale jeśli pojawiłaby się taka możliwość, to zdecydowanie warto byłoby z niej skorzystać. Warto byłoby też unowocześnić tabor, który używany jest na obrzeżach miasta, gdyż obniża on wizerunek firmy, a gdyby na całym obszarze Gdańska jeździły nowoczesne pojazdy ZTM-u pokazałoby to, że organizacja ta dba o wszystkich klientów i nie zaniedbuje żadnego obszaru jej działalności.
Poprzez analizę KCS widać, iż ZTM charakteryzuje sie dużą rentownością. Oznacza to, że przedsiębiorstwo w pojawiających się warunkach radzi sobie bardzo dobrze. Brak zadłużenia oraz kolejne inwestycje poprawiają statystyki spółki na tle wypłacalności. Należy zauważyć, iż dużym potencjałem jest kapitał ludzki, czyli pracownicy, którzy swoim wieloletnim doświadczeniem wypracowali sukces. Mimo młodego wieku ZTM radzi sobie na rynku transportu miejskiego wyśmienicie. Poprzez wdrażanie innowacyjnych pomysłów np. bilety w komórce skłania klientów do korzystania z ich usług. Istotne jest też, iż jako miasto turystyczne ZTM wykorzystuje potencjał wzbogacenia w sezonie letnim poprzez uruchomienie tramwaju wodnego. Reasumując, jako organizacja publiczna w obliczu kryzysu ZTM radzi sobie dobrze.