Ogniwo drugie – poznanie nowych faktów.

Proces ten opiera się zarówno na czynnościach teoretycznych jak i praktycznych, które są dostosowane do wieku oraz zdolności uczniów, co umożliwia przyswojenie przez nich określonych wiadomości, umiejętności i nawyków.

Istnieją następujące sposoby poznania:

- Empiryczne:

* bezpośrednie (spostrzeganie, obserwacja, eksperyment)

* pośrednie (mapy, strategie, schematy, modele)

-Werbalne:

*słowo mówione (opowiadanie, pogadanka, opis, wykład, dyskusja)

* słowo pisane ( opowiadanie, opis, praca z książką)

Czym się różni spostrzeganie od obserwacji?

Spostrzeganie:

-uczeń patrząc na różne przedmioty zauważa to, co się „rzuca w oczy”

-nauczyciel pyta o obraz, np. „co się podoba?”

-oglądany przedmiot staje się tylko przedmiotem chwilowego zainteresowania ucznia, ale nie jest przedmiotem poznania

-takie spostrzeganie ma znikomą wartość, uczeń nie wyodrębnia ważnych cech rzeczy lub zdarzeń, nie pobudza to procesów myślowych ucznia, nie wymaga wysiłku z jego strony.

Obserwacja:

-różni się tym od spostrzegania, że pozwala dochodzić do sądów spostrzeżeniowych umożliwiających udzielenie odpowiedzi na pytanie.

-w toku zwykłego spostrzegania uczeń też dochodzi do pewnych sądów, które wypowiada, lecz treść tych sądów stanowi tylko to, co na „pierwszy rzut oka” zauważa

-obserwacja zazwyczaj jest poprzedzana przygotowaniem przez nauczyciela pomocy naukowych

-przed rozpoczęciem obserwacji nauczyciel lub uczeń formułuje zagadnienie i cel obserwacji, a następnie instrukcję w sprawie jej przeprowadzenia.

Mowa:

-towarzyszy procesom spostrzegania, obserwacji, eksperymentu

-uczeń wyraża za pomocą słów swoje wrażenia, spostrzeżenia i wyobrażenia

-nauczyciel stawia pytania przed rozpoczęciem obserwacji, zaciekawiając uczniów jej tematem, zachęcając ich do formułowania odpowiedzi.

Błędy nauczycieli popełniane na tym etapie kształcenia:

-zmuszanie uczniów do podawania szybkich wypowiedzi oraz formułowania wniosków czy uogólnień

-odpowiadanie za uczniów, samodzielne formułowanie wniosków („niecierpliwy nauczyciel”)

-nieodpowiedni dobór obiektów do przeprowadzanej obserwacji oraz warunków w jakich ona przebiega.

Trudności uczniów:

-brak koncentracji na najważniejszych cechach

-problemy wynikające ze słabego wzroku

- problemy wynikające z trójwymiarowości

- problemy związane z używaniem pojęć w ich właściwym znaczeniu

- problemy związane z rozumieniem i przyswajaniem treści typowo teoretycznych

- trudności wiążące się z wyciąganiem odpowiednich wniosków

-brak zainteresowania tematem lekcji