Jak przygotować dobrą zbiórkę?

Co to jest zbiórka?

Jest to spotkanie o tematyce harcerskiej, trwające 2-4h jednostek organizacyjnych takich jak drużyna czy zastęp.

Zbiórka ma określony plan stworzony przez harcerza prowadzącego , czyli drużynowego, zastępowego, czy też osoby wyznaczonej przez drużynowego czy zastępowego.

Zbiórka harcerska musi być jak muzyka, taka nasza mała sztuka, która musi być dobrze przemyślana, zaplanowana.

Zasady dobrej zbiórki :

ZASADA CELOWOŚCI

Każda zbiórka musi mieć swój cel. Musisz wiedzieć, co chcesz osiągnąć ze swoimi harcerzami. Drużynowy jest wychowawcą więc poprzez zbiórki kształtuje swoich harcerzy. Tak więc, kiedy zaczynasz myśleć o zbiórce, zastanów się najpierw, co właściwie chcesz przez nią osiągnąć, co harcerze dzięki tej zbiórce powinni umieć, poznać, jakich postaw powinni się nauczyć, jakie poznać wartości.

ZASADA LOGICZNEGO CIĄGU

Wszystkie elementy, które zastosujesz podczas zbiórki, muszą się ze sobą logicznie łączyć i wynikać z siebie. Należy tak zaplanować poszczególne elementy zbiórki, by pasowały do jej tematu, a także naturalnie się komponowały, uzupełniały i wypływały z siebie nawzajem. Żaden z elementów nie może być oderwany od całości. Dobrze jest, gdy nawet tak małe elementy jak piosenki czy zabawy są dobrane do tematyki zbiórki.

ZASADA ZACHOWANIA TEMPA

Zbiórka nie może być zbyt dynamiczna, ale nie może tez ciągnąc się w nieskończoność. Tempo zbiórki musi być dopasowane do jej celu i tematu. Podczas zbiórki nie mogą zdarzać się sytuacje , w których pojawia się przestój. Musimy wtedy jakoś uzupełnić braki np. śpiewając piosenkę lub też pląsując. Pamiętajmy, że tempo nie może być zbyt duże, gdyż harcerze nie do końca przyswoją przedstawione informacje.

ZASADA PRZEMIENNOŚCI FORM

Dobra gra powinna być przerwana w momencie, kiedy wszyscy bawią się najlepiej. Dlaczego? Bo wtedy właśnie nie będą mogli doczekać się następnej. Gdy będziemy ciągnąć zabawę w nieskończoność harcerze znudzą się i myśl o kolejnym razie nie będzie wzbudzała w nich takiego entuzjazmu. Pamiętajmy, że harcerze nie potrafią zbyt długo skupiać swej uwagi, stąd też zmiana formy jest niezwykle potrzebna. Podczas zbiórki muszą występować elementy bardziej i mnie dynamiczne, praca umysłowa i wysiłek fizyczny. Nie pozwól by zbiórka zamieniła się dwugodzinne śpiewanie, czy same pląsy, albo też by harcerze przez cały czas słuchali tylko tego co mówisz. Przeplatajmy gawędę piosenkami, a rozwiązując układankę o historii jakąś zabawą ruchową.

ZASADA „ZAWESZE COŚ NOWEGO”

Poprzez swoje zbiórki kształtujesz, wychowujesz swoich podopiecznych. Dlatego na każdym spotkaniu powinni nauczyć się , dowiedzieć się czegoś nowego. Harcerze częściej przychodzą na zbiórki wiedząc, że spotka ich coś nowego, czegoś się nauczą i poznają coś ciekawego.

ZASADA DRUŻYNOWY TEŻ JEST Z NAMI

Musicie maksymalnie zmniejszyć dystans, jaki się samorzutnie wytwarza między Wami, a drużyną, nic tak nie łączy jak wspólna zabawa. Poza tym, jeśli choć na chwilę się wyłączysz z zabawy, gra przestanie się kleić i wszystko się rozejdzie. Stanie się tak dlatego, że ludzie dla których jesteś autorytetem, będą cię naśladować i natychmiast zaczną udawać, że są za starzy na takie zabawy. Nie bój się o swój autorytet, właśnie poprzez wspólne zaangażowanie, wspólną zabawę może jedynie wzrosnąć. Jeśli chcecie, aby harcerze dobrze coś zrobili, sami zróbcie to dobrze. Tak samo, jeśli będziecie sami się rozwijać harcersko(stopnie, sprawności) wasi harcerze zrobią to samo. Włóż więc maksymalnie dużo zaangażowania w zbiórkę-będzie wtedy o wiele lepsza. Pamiętaj, że często aby kogoś zrozumieć, trzeba zejść do jego poziomu. Problemy harcerza to zawsze problemy drużynowego, nawet jeśli one zupełnie nie są związane z tym, co wspólnie robicie na zbiórkach.

ZASADA SAMODZIELNOŚCI I INICJATYWY HARCERZY

Musicie pamiętać o tym, że układacie zbiórkę dla całej drużyny, a nie dla jej części. Jeśli w czasie zbiórki choć jedna osoba będzie siedzieć w kącie i się nudzić, możecie być pewni, że za tydzień jej nie zobaczycie. Powinniście zwracać uwagę na wszystkich, każdemu dać szansę zaprezentowania siebie, dostosować się do niego. W przeciwnym razie zrobi mu się przykro, że wszyscy oprócz niego się bawią, poczuje się wyobcowany, niepotrzebny i sobie pójdzie. Powinniście postrzegać swoich ludzi oddzielnie, a nie jako całość, zbliżyć się do każdego, pamiętając, że w każdym jest coś pozytywnego, co trzeba wydobyć na wierzch. Zawsze w pracy zespołowej jest łatwiej, wszak "co dwie głowy to nie jedna". Ze wspólnej zabawy osiągamy umiejętność wspólnego rozwiązywania problemów. Kiedy nad problemem pracujemy wszyscy, wtedy łatwiej i o krytyczną ocenę pomysłów i o ich liczbę. Każdy uczestnik powinien traktować powierzone mu zadanie jak swoje, wtedy łatwiej nam będzie go wychować i mieć na niego pozytywny wpływ.

ZASADA CZTERECH STAŁYCH ELEMENTÓW

Zbiórka jest pewną zamkniętą całością. Jak każda zatem całość powinna się gdzieś rozpoczynać i kończyć. Wynikają z tego pewne stałe elementy zbiórki, związane ze zwyczajami, tradycjami czy obrzędami drużyny.

Najczęściej są to:

1. obrzędowe rozpoczęcie zbiórki(zależy od tego jak zbiórka ma przebiegać; może być np. w formie podsumowania zadania przed zbiórkowego)

2. obrzędowe zakończenie zbiórki

3. gawęda lub pogawędka(może wprowadzać w temat, bądź go podsumowywać)

4. sprawy organizacyjne(zazwyczaj na końcu)

ZASADA PODZIAŁU PRACY MIĘDZY DRUŻYNOWYM, A PRZYBOCZNYM

Druhu drużynowy! Nie jesteś sam, podziel się pracą. Pełne porozumienie, zgranie i współpraca przynosi świetne efekty. Jednak przed zbiórką należy dokonać podziału ról. Nie dogadujcie się w trakcie, a pod żadnym pozorem nie wchodźcie sobie w drogę - to już zupełna katastrofa.

ZASADA NIESPODZIANKI

Każdy lubi niespodzianki, dlatego starajcie się je przygotowywać. Jeśli na zbiórce uda się Wam zaskoczyć harcerzy, macie gwarantowaną wysoką frekwencję na następnej.

Powyższe zasady można uzupełnić jeszcze o kilka, które wprawdzie pośrednio wypływają już z podanych, jednak pomagają zwrócić uwagę na sprawy istotne w toku przygotowań do zbiórki.

ZASADA ZACHOWANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY ZBIÓRKI

Nigdy nie wolno zapominać, że Waszym naczelnym obowiązkiem jest stała opieka i czuwanie nad bezpieczeństwem powierzonych Wam przez rodziców (w pełnym zaufaniu) dzieci. Żadna zbiórka, na której zdarzy się wypadek nie będzie zaliczona do udanych - nawet jeśli spełniałaby idealnie wszystkie zasady i warunki. Lepiej zrezygnować z najlepszej, najatrakcyjniejszej nawet zabawy czy gry, jeśli stwarza ona zagrożenie zdrowia harcerzy.

ZASADA NAPISANIA KONSPEKTU ZBIÓRKI ( PLANOWANIA JEJ)

Konspekt zbiórki to nic innego jak szczegółowy plan tego, co zamierzacie na zbiórce robić. Nie ufajcie swojej pamięci. Bezpiecznie jest mieć pod ręką karteczkę z wypunktowanym planem działania. Jednak korzystajcie z niej dyskretnie.

ZASADA WTAJEMNICZONEGO ZASTĘPCY (PRZYBOCZNEGO)

Zasada wiąże się z zasadą podziału pracy między drużynowego a przybocznego. Nawet drużynowemu zdarza się zachorować. Zbiórka nie legnie w gruzach jeśli wtajemniczycie wcześniej przybocznego w „ideę” zbiórki. Dajcie się czasem wykazać swemu przybocznemu nawet jeśli nigdy nie chorujecie, nie zachowujcie się egoistycznie.

ZASADA WŁAŚCIWEGO PRZYGOTOWANIA ZBIÓRKI

Nie róbcie nic na ostatnią chwilę. Może się zdarzyć, że zabraknie wam np. dwóch arkuszy brystolu, wieczorem trudno go kupić, i w ten sposób możecie popsuć fajny pomysł. Pogoda też może wam spłatać figla. Miejcie plan awaryjny.

ZASADA INWENCJI TWÓRCZEJ I REFLEKSU DRUŻYNOWEGO

Trudna do spełnienia zasada. Wymaga naprawdę dużego refleksu i pomysłowości. Czasami mogą wydarzyć się nieoczekiwane sytuacje. Nie pozwólcie aby zniszczyły one zamierzony cel. Zasada ta wiąże się z zasadą „banku pomysłów”

ZASADA BANKU POMYSŁÓW

Miejcie w zanadrzu jakiś przerywnik, pląs czy zabawę. Wiąże się to głównie z zasadą tempa. Najlepiej prowadzić zeszyt „Bank pomysłów” w którym zawarte są różne gry, pląsy, okrzyki , piosenki i inne pomysły, do którego możemy sięgnąć w razie zastoju.

ZASADA DOBRYCH STOSUNKÓW Z RODZICAMI I DYREKCJĄ SZKOŁY

Jedna z najważniejszych zasad. Co robić by żyć dobrze z rodzicami i dyrekcją szkoły:

- Nie kończcie zbiórek później niż było to zaplanowane.

- Organizować prace społeczne na rzecz szkoły, imprezy, festyny itp.

- Ważne jest posiadanie kontaktu z rodzicami (przynajmniej znanie się z nimi)

- Być słownym, punktualnym i odpowiedzialnym!

ROLA PRZERYWNIKÓW:

Czasami zdarza się że harcerze zbytnio nie są zainteresowani tematem zbiórki. Powody są różne, brak snu, zła pogoda, kiepski dzień w szkole itd. Jeśli nie zareagujemy zbyt szybko nasi podopieczni będą znudzeni , przestaną słuchać, zaczną rozmawiać i głośno się zachowywać. To czas dla nas – czas na coś na rozruszanie. Najprostszym sposobem jest wprowadzanie pomiędzy różnymi elementami zbiórki np. pląsu czy zabawy ruchowej – czegoś co będzie związane z tematyką, ale choć na chwilę pozwoli wszystkim nieco oderwać się od głównego tematu zbiórki. Przerywniki pozwalają rozluźnić napiętą atmosferę, odświeżyć umysł.

FORMY PRACY STOSOWANE W METODYCE HARCERSKIEJ :

Czym jest forma pracy? To narzędzie dzięki któremu możemy osiągnąć zamierzony cel wychowawczy.

Formy pracy dzielimy na kilka grup, ze względu na ich zastosowanie:

- formy terenowe (rozwijają spostrzegawczość , pomagają kształtować aktywny stosunek harcerzy do środowiska np. zwiad, biwak , wycieczka, zlot )

- formy audiowizualne ( film, fotografia, slajd)

- formy zabawy intelektualnej i aktywności twórczej

(rozwijają intelekt i wyobraźnię, czyli turniej, quiz, krzyżówka)

- formy statyczne ( rozwijają kreatywność, czyli plakaty, wystawy, gazetka, akademia )

- formy operowania słowem ( uczą wyrażania myśli czyli gawęda, świeczkowisko, wieczornica, piosenki, pląsy)

- formy wydawnicze ( pozwalają w utrwalenie i zapamiętaniu informacji czyli czasopisma, komiksy, śpiewniki, kroniki, przewodniki)

FORMAMI PRACY SĄ:

• gra,

• bieg,

• zwiad,

• turniej,

• kominek,

• ognisko,

• gawęda,

• musztra,

• pląs, zabawa, i wiele innych

DOBÓR FORM PRACY DO ZBIÓRKI

Znamy już zasady dobrej zbiórki i kilka form pracy, stosowanych najczęściej w drużynie harcerskiej.

Pamiętajmy forma musi być dostosowana do :

1. Treści i celu zbiórki.

2. Wieku, zainteresowań i możliwości uczestników zbiórki.

3. Miejsca zbiórki i warunków atmosferycznych.

Prosta typologia zbiórek wraz z najczęściej wykorzystywanymi podczas nich formami pracy:

PROCES UCZENIA SIĘ :

1. Wprowadzająca w dany temat : gawęda, pogadanka, ognisko, piosenka;

2. W trakcie cyklu tematycznego : krzyżówka, pląsy, zabawy tematyczne, szkolenie, warsztaty.

3. Podsumowująca : quiz, bieg, turniej wiedzy, film, zawody, pokaz slajdów.

TEMATYKA:

1. Historia : krzyżówka, quiz, turniej wiedzy, inscenizacja, piosenka, wyjście do muzeum, wywiad;

2. Techniki harcerskie : gra terenowa, podchody, pionierka, zajęcia techniczne, bieg na orientacje;

3. Prawno harcerskie : ognisko, gawęda, kominek, montaż słowno-muzyczny ;

4. Skauting : turniej wiedzy, konkurs, zajęcia plastyczne, zlot, spotkanie ze skautami;

5. Pierwsza pomoc: symulacja, pokaz, test, szkolenie, zawody ratownicze;

6. Przyrodoznawstwo : wykład, gra terenowa, spotkanie z leśniczym, fotografowanie, biwak, obóz, wycieczka, zajęcia w terenie;

ROZWÓJ DANEJ SFERY :

1. Fizyczna : podchody, manewry, gra terenowa, turniej, rajd, biwak, musztra, zwiad, obóz wędrowny;

2. Emocjonalna : ognisko, gawęda, zwyczaje i obrzędy, montaż słowno-muzyczny;

3. Duchowa: ognisko, kominek, spotkanie z autorytetem, gawęda, bajka, ogniobranie;

4. społeczna: wyjście do teatru, festyn, służba, tańce integrujące, biesiada, bal, gazetka;

5. Intelektualna : gazetka, krzyżówka, quiz, turniej, zagadki logiczne, układanka, szkolenie, warsztaty, kurs, test.

Idealnym rozwiązaniem jest łączenie form pracy w taki sposób, by zbiórki rozwijały jednocześnie jak najwięcej sfer rozwoju harcerzy.