Psychologia miłości

Miłość jest niespotykanie trudna do zdefiniowania. Słowo miłość może odnosić się do wielu różnorodnych uczuć, stanów i postaw.

Istnieją różne rodzaje okazywanej miłości:

• Agape - to typ miłości bezinteresownej, opierającej się na altruizmie i duchowej więzi, często motywowanej religijnie.

• Philia - miłość platoniczna, wolna od seksu i zmysłowości, przyjacielska, bezinteresowna, lojalna i wierna

• Eros - miłość twórcza, kreatywna lub romantyczna, w której dominującą rolę odgrywa sentyment, tęsknota, oczarowanie, pragnienie coraz większej pełni.

• Sexus - miłość zmysłowa, realizująca się w zbliżeniach płciowych, oparta na wzajemnym pożądaniu; najczęściej ma swój początek w zakochaniu.

• Narcyzm - miłość do samego siebie.

Miłość ulega nieuchronnym zmianom.

Według Roberta Sternberga miłość można opisać przy pomocy trzech zasadniczych składników: intymności, namiętności i zaangażowania.

Intymność oznacza tutaj te pozytywne uczucia i towarzyszące im działania, które wywołują przywiązanie, bliskość i wzajemną zależność partnerów od siebie. Badania Sternberga wskazują, że na tak pojmowaną intymność składają się:

- pragnienie dbania o dobro partnera,

- przeżywanie szczęścia w obecności partnera i z jego powodu,

- szacunek dla partnera,

- przekonanie, że można nań liczyć w potrzebie,

- wzajemne zrozumienie,

- wzajemne dzielenie się przeżyciami i dobrami, zarówno duchowymi,

jak i materialnymi,

- dawanie i otrzymywanie uczuciowego wsparcia,

- wymiana intymnych informacji,

- uważanie partnera za ważny element własnego życia.

W początkach miłości intymność jest niska, rośnie ona stopniowo wraz z czasem trwania związku i jeszcze wolniej opada po osiągnięciu swego maksimum.

Namiętność to przeżywanie silnych emocji zarówno pozytywnych jak i negatywnych. Emocjom tym towarzyszy bardzo silna motywacja do maksymalnego połączenia się z partnerem. Wiele typowych przejawów miłości, wskazywanych przez ludzi jako takie, to przejawy właśnie namiętności: pragnienie i poszukiwanie fizycznej bliskości, przypływy energii, uczucie podniecenia, bicie serca, dotykanie, pieszczenie, całowanie, kontakty seksualne, obsesja

na punkcie partnera, marzenia na jawie, psychiczna nieobecność pod nieobecność partnera itd.

W początkowym etapie zakochiwania się namiętność jest bardzo silna i niepodatna na świadome kierowanie. Tak jak szybko namiętność rośnie, tak samo szybko spada i choć jest to fakt nieunikniony, spadek namiętności nie jest równoznaczny z końcem miłości.

Zaangażowanie w utrzymanie związku to wszelkie działania mające na celu przekształcenie miłości w trwały związek. Jest to świadoma decyzja co do tego, czy chcemy zostać w danym związku, czy jest on dla nas satysfakcjonujący. Jest to więc składnik miłości, którego nasilenie sami kontrolujemy. Silne zaangażowanie może być czynnikiem skutecznie podtrzymującym dany związek. W parach zadowolonych z małżeństwa, zaangażowanie jest zazwyczaj najsilniejszym składnikiem podtrzymującym uczucie miłości w danym związku.

Wraz z początkiem miłości, gdy dwoje ludzi decyduje się na bycie razem, zaangażowanie stopniowo rośnie. Gdy osiągnie ono swój maksymalny poziom, to zazwyczaj utrzymuje się na nim do końca trwania związku.

Rozwój związku miłosnego

Poszczególne fazy związku wg Sternberga:

1. Faza zakochania

Zaczynają rozwijać się trzy składniki, przy czym najsilniej przybiera na sile namiętność. Pojawią się symptomy charakterystyczne dla miłości.

2. Faza romantycznych początków

Charakteryzuje się wzrostem intymności. Jest zazwyczaj krótkotrwała. Rozbudzeni namiętnością partnerzy zaczynają częściej się spotykać, rozmawiać o sobie, lepiej się poznawać, efektem tego jest wzrost intymności. Pojawia się także decyzja co do utrzymania związku i przechodzi on w fazę trzecią.

3. Faza związku kompletnego

Charakteryzuje się występowaniem wszystkich trzech składników. Wiąże się to zazwyczaj z podjęciem decyzji o ślubie, zamieszkaniu razem, a więc decyzji co do trwania danego związku. Jest to faza najbardziej zadowalająca dla partnerów, a także najbardziej nasycona emocjami. Osiągają oni najwyższy stopień intymności. Podobnie teraz ich zobowiązanie jest bardzo mocne. Koniec tej fazy jest jednoznaczny z nieuchronnym końcem namiętności. Nagłe osłabnięcie namiętności wyznacza wejście w fazę czwartą.

4. Faza związku przyjacielskiego

Jest pozbawiona składnika namiętności, który jeśli był utożsamiany z samą miłością, może oznaczać, że w danym związku miłość wypaliła się. Dla wielu ludzi wejście w fazę związku przyjacielskiego oznacza najbardziej satysfakcjonujący okres dla ich związku. Uwzględniając fakt, że w fazie tej dominuje zaangażowanie, które jest zależne od naszej woli, jak i intymność, która tylko po części także jest od niej zależna, możemy stwierdzić, że przedłużenie tej fazy jest zależne od woli obojga partnerów. Problemem może być dla nich podtrzymanie intymności na wysokim poziomie, a więc wzajemne zaufanie, lubienie się, chęć pomagania i otrzymywania pomocy. Jeśli nie uda się podtrzymać intymności, związek przechodzi w ostatnią z faz.

5. Faza związku pustego

Charakteryzuje się jedynie zaangażowaniem, które jest jedynym składnikiem podtrzymującym go. Diada taka jest jedynie pozostałością po miłości, gdyż opierając się na samym zaangażowaniu należy się liczyć z możliwością, że któryś z partnerów zapragnie zmiany i zrezygnuje z dalszego trwania takiego związku. Jest to faza, która nie musi pojawić się w związku, o ile partnerom uda się podtrzymać intymność. Jednak w momencie spadku intymności, zaangażowanie może również podtrzymywać dany związek z równie dobrym rezultatem. Jeżeli dochodzi do tej fazy najczęściej związek przechodzi w fazę szóstą.

6. Rozpad związku

Styl przywiązania u dorosłych ma duży wpływ na związki. Pozwala on określić jakość związków, a także przewidzieć, w jaki sposób ludzie w swych związkach doświadczają zazdrości. Rodzaje stylów przywiązania: ufny, unikający i lękowy (ambiwalentny). Podczas badania większość osób przejawiało ufny styl przywiązania, najmniej lękowy (ambiwalentny). Osoby przejawiające ufny styl przywiązania miały najtrwalsze związki romantyczne jako dorośli. Jeśli chodzi o zazdrość, ludzie wykazujący styl lękowy częściej i intensywniej jej doświadczają, niż osoby o ufnym stylu przywiązania.

Jakie czynniki pomagają ustalić, które związki będą trwałe?

Związek z partnerem jako część własnego „ja"

Powszechnym składnikiem miłości jest poczucie, iż ukochana osoba staje się częścią nas samych. Kochając włączamy innego człowieka w obręb własnego „ja". Bliskość innego człowieka polega na tym, iż „miesza" się on z naszą własną osobą. Ludzie, którzy zaczynają uważać „innego” za włączonego w „ja” mają największe szanse na to, że będą zaangażowani w swój związek przez długi czas.

Teoria współzależności analizuje potrzeby ludzi w odniesieniu do ich interakcji społecznych. Ukazuje ona, że bardziej prawdopodobne jest to, że ludzie pozostaną w danym związku, kiedy zaspokaja on ich ważne potrzeby, które nie mogą być zaspokojone przez nikogo innego. Ten model współzależności pozwala także zrozumieć, dlaczego ludzie maltretowani fizycznie pozostają w takich związkach. Kobiety maltretowane często uważały, że mają mało innych możliwości przeżycia, dlatego też wracały do partnerów. LUDZIE MOGĄ BYĆ BARDZO NIESZCZĘŚLIWI W JAKIMŚ ZWIĄZKU, A MIMO TO SĄ OD TEGO ZWIĄZKU ZALEŻNI.

Bibliografia

Wojciszke B., Psychologia miłości, Gdańsk 2003, wyd. GWP, ISBN 83-89120-70-4

Zimbardo P. G., Gerrig R. J., Psychologia i życie, Warszawa 2008, wyd. PWN, ISBN 978-83-01-14632-0

Aleksandra Wiśniowska