NAZWA	BUDOWA ♀	BUDOWA ♂	ŻYWICIEL POŚREDNI	ŻYWICIEL OSTATECZNY	UMIEJSCOWIENIE	CHOROBA	INWAZJOLOGIA	POSTAĆ INWAZYJNA	JAJO	CHARAKTERYSTYCZNE
Ascaris suum	20-30 cm	14,5–20 cm ogonek zagięty dobrzusznie brak torebki kopulacyjnej		świnia, dzik	j.cienkie → UK → wątroba→UK → P → płuca → UO → j.ustna → UP	askarioza, glistnica	p.o. brudne sutki lochy	L2	inwazyjne – twarda skorupka warstwa białkowa/chitynowa/lipidowa	najciężej 3-6mcy prosięta
Ascaris lumbricoides	20-35 cm	15-31 cm ogonek zagięty dobrzusznie		człowiek		glistnica		L2	okrągławe, bez wieczka, z grubą I pofałdowaną osłonką
Neoascaris vitulorum	do 27 cm szpara sromowa przed środkiem	11-19 cm krótkie szczecinki kopulacyjne, bez skrzydełek I narządku dodatkowego		bydło, bawół, zebu	j. grube	glistnica cieląt		L2	kuliste, gruba skorupka	wędrówka somatyczna – z płuc nie przez UO ale znowu do UK i do różnych narządów, gdzie otorbienie w guzki robacze u ciężarnych przez łożysko do płodu
Parascaris equorum	18-37 cm szpara na początku drugiej połowy	15-28 cm tylny koniec 2 boczne skrzydełka		koń, osioł, muł, zebra	j.cienkie	glistnica nieparzystokopytnych	p.o. przez zjadanie z podłogi lub koprofagię	L2	okrągłe, gruba brązowa skorupka	dorosłe – bezobjawowi nosiciele
Toxocara canis	12-19 cm szpara w przedniej czwartej częsci	10-12,7 cm ogon bez bocznych skrzydełek, 21 brodawek przedstekowych, brak narządu dodatkowego		pies. lis	L2 mm, L3 płuca, ściana żołądka L4 jelito	glistnica psów i lisów	1)p.o. typu ascaris somatyczna 2)śródmacicznie: w trakcie ciąży przez UK ciąża „przebudza” już drzemiące 3)U paretenicznych przez zjedzenie mm 4)Drogą laktogenną	L2	prawie kuliste, otoczka zewnętrzna pokryta drobnymi wgłębieniami	wędrówka larw u paretenicznych, nie mogą osiągnąć dojrzałości – larva migrans visceralis (cutanea, cerebralis, oculis)
Toxocara cati	4-10 cm szpara na granicy między pierwszą a drugą ćwiartką	3-7 cm ogon zakończony stożkowatym wyrostkiem		kot	j.cienkie L2 płuca L3 żołądek L4 ściana I światło żołądka i jelit	toksokaroza	1)p.o. (oba) 2)Drogą laktogenną 3)Przez żywiciela rezerwowego – zeżercie mm	L2	prawie kuliste, otoczka zewnętrzna pokryta drobnymi wgłębieniami	brak zarażenia śródmacicznego 3)faza histiotropowa – rozwój bezpośredni bez wędrówek larwy dojrzewają w kale 2-7 tygodni (świeży nawet zarażony kał nie zagraża!)
Toxoascaris leonina	10 cm szpara w przedniej trzeciej	4-6 cm ogon zwęża się, ale bez wyrostka		wielkie koty, pies, lis, wilk,	j.cienkie – ściana, linka, światło	toksaskarydoza	rozwój bez wędrówek larw	L2	prawie kuliste, z gładką otoczką
Ascaridia galli	6-12 cm szpara w połowie	2-8 cm skrzydełka ogonowe, pseudoprzyssawka przedstekowa, 10x2 brodawek		kury, indyki, perliczki, bażanty	j.cienkie, rzadziej j.grube	glistnica kurcząt		L2	owalne pierwsza linka jeszcze w jaju, larwy mogą się kluć w środ.zew.	najwrażliwsze 4 tyg. kurczęta i rasy lekkie
Ascaridia columbae	2-7 cm	2-4 cm pseudoprzyssawka przedstekowa z chitynowympierścieniem, 14 par brodawekogonowych			gr. Lieberkühna			L2		zaczopowanie światła i intoksykacja
Rodzina: Cyathostominae	Triodontophorus serratus brevicauda minor tenuicollis nipponicus				koń	bł. śl. jelita grubego	cjatostominoza, inwazja słupkowców małych		L3
	Cyathostomum catinatum pateratum
	Cylicocyclus nassatus ashworti leptostomus insigne
	Cylicostephanus longibursatus goldi calicatus
	Coronocyclus coronatus
	Poteriostomum imparidentatum ratzii
	Gyalocephalus capitatus
	Trichonema	longibursatum	4,7-7,7 mm	4,8-5,5 mm
		catinatum	7,8-9,8 mm	6,4 mm
		nassatum	9,6-12,9 mm	7,7-9,8 mm
Strongylus edentatus	3,2-4,3 cm szpara w tylnej części	2,2-2,6 cm torebka kopulacyjna, torebka gębowa bez zębów, 6 brodawek gębowych		koń, osioł, muł, zebra	j.cienkie → linka → bł.śl. → przez mm do otrzewnej trzewnej → między listkami krezki do korzenia krezk i→ otrzewna ścienna → cysty → dwukrotna linka → L5 tą samą drogą do j.grubego	strongyloza	p.o.	L3		pod bł. surowiczą j.grubego tworzą guzki wielkości orzecha laskowego i siedzą w nich około miesiąca L3 mają zdolność wspinaczki
Strongylus equinus	3,9-4,5 cm szpara w tzeciej tylnej	2,5-3,5 cm na dnie torebki gębowej 2 pary zębów, elipsoidalna torebka kopulacyjna		koń, osioł, muł, zebra	j.cienkie, linka → bł. śl. j.ślepego, guzki → L4, przebicie do j.brzusznej → wątroba I trzustka → L5 → drążenie kanału na granicy trzustki i ślepego → j.ślepe		p.o.	L3		zaleganie pokarmu, uszkodzenia wątroby, zapalenie trzustki
Strongylus vulgaris	2-2,1 cm	1,4-1,6 cm na dnie torebki gębowej dwa płatowate zęby, 2 pierścienie listewek, kielichowata torebka gębowa		koń, osioł, muł, zebra	krypty j.ślepego i okrężnicy poprzecznej → L4 → tętnica bł.śl. jelita pod prąd krwi → sieć tętnic krezki (zakrzepy przyścienne, tętniaki) →L5 w przedniej t.krezkowej → z krwią do ściany j.grubego → światło j.grubego		p.o.	L3		zakrzepy przyścienne, zatory tętnicze i lokalne zawały pewnych odcinków jelita
Chabertia ovina	12-16 mm torebka gębowa obszerna, bez zębów, szpara w okolicy odbytu	11-18 mm skośnie ścięty i ku brzusznej przedni koniec ciała, torebka kopulacyjna w prążkowane szczecinki		owce, kozy, bydło, przeżuwacze	j.grube	chabertioza	p.o L1 klują się w środ.zew.	L3		larwy zdolność wpełzania na wierzchołki traw obrzęki na głowie, w okolicy gardła; biegunka z czarnawym śluzem
Oesophagostomum dentatum	10-14 mm dwa wieńce okołogębowe, szpara obok odbytu	6,5-9 mm trójpłatowa torebka kopulacyjna w prążkowane szczecinki		świnie, dziki	dojrzałe w świetle j.grubego, larwy w ścianie			L3		faza histiotropowa (tworzą guzki robacze, w których linieją dwukrotnie) kolejne zarażenia silniejsza reakcja UI – stany zap.
Oesophagostomum venulosum	16-20	12-14 mm, dwa wieńce okołogębowe, brak skrzydełek bocznych		owce, kozy				L3		L3 ma zachowaną wylinkę
Oesophagostomum radiatum	17-20 mm	14-16 mm oskórkowy kołnierzyk, brak wieńca, dobrze rozwinięte skrzydełka boczne		bydło				L3		reakcja immunologiczna tym silniejsza, im bardziej kolejne zakażenie
Ancylostoma caninum	15-21 mm po 3 zęby z każdej strony, szpara na początku trzeciej tylnej	9-12 mm, dobrze rozwinięta torebka		pies	j.cienkie	anksylostomoza, anksylostomatoza psów, tęgoryjczyca	1)p.o. z pokarmem, z mlekiem 2)p.c. →UK → P → płuca → UO → gardło → połknięcie → j.cienkie 3)śródmacicznie-larwy migrujące	L3		hematofagi L3 wrażliwe na światło i wysychanie, filarioidalne część larw drzemiąca
Ancylostoma tubaeformae			rezerwowy – mysz [płuca]	koty			1)per cutis 2)przez rezerwowych	L3		larwy przez skórę myszy do UK → płuc i tam (nie kończąc rozwoju)pozostają przez wiele miesięcy
Ancylostoma duodenale	10-13 mm szpara na tylnym końcu	8-11 mm, torebka kopulacyjna na końcu		ludzie			p.c.	L3		“zarażenie sztolniowe”
Necator americanus	9-11 m-	7-9 mmm		ludzie, świnie, psy				L3
Uncinaria stenocephala	9-16 mm ogon z kolcem, szpara na początku trzeciej tylnej	5-11 mm torebka gębowa z 2 listewkami tnącymi i parą ząbków		pies	j.cienkie	nadostra ostra przewlekła skórna	p.o p.cutis	L3	cienka skorupka, kilka blastomerów	bad. kału metodą flotacji
Bunostomum phlebotomum	16-25 mm	10-18 mm 2 listewki tnące, zęby na dnie torebki		przeżuwacze	trawieniec, jelito cienkie	bunostomoza	per cutis per os inwazja śródmaciczna			obrzęki podgardla oraz kończyn, wodnica ogólna larwy mogą pełzać
Bunostomum tringocephalum	14-25 mm			bydło, owce, kozy
Amidostomum anseris	13-14 mm szpara w piątej tylnej, przykryta oskórkowym płatem	19-15 mm torebka gębowa płytka, z trzema ostrymi zębami		gęś domowa, kaczki, inne	pod błoną rogową żołądka mięśniowego oraz na pograniczu mięśniowego i gruczołowego		p.o. p.c.	L3		hemofagi, żółte lub czerwone 375-444 g krwi/dobę najwrażliwsze gąsięta 3-8 tyg. larwy b.ruchliwe
Setaria equina	70-120 mm ogon luźno skręcony, zakończony guziczkiem, otwór gębowy z oskórkowym pierścieniem	50-80 mm ogon spiralnie skręcony, 4 pary brodawek przedstekowych i zastekowych, różnej długości szczecinki kopulacyjne	owady	koń	j.brzuszna, j.piersiowa, wątroba, moszna, osierdzie, przednia komora oka, przestrzeń pomiędzy półkulami	seterioza				samica rodzi mikrofilarie otoczone pochewką – żyworodny!
Setaria labiato-papillosa				owce, bydło	j.brzuszna i trzewia
Dioctophyma renale	20-100 mm	m	1.skąposzczety 2.raki, ryby	pies, kot, lis, koń, świnia, szczur, człowiek	głównie w prawej miedniczce nerkowej i j.brzusznej	diktiofymoza	przez zjedzenie zarażonej ryby lub raka			ciemnokrwista barwa
Dirofilaria immitis [robak sercowy]			komar, pchła	pies kot lis	PK serca, tętnica płucna, j.piersiowa, oskrzela	dirofilarioza	ugryzienie
Wuchereria bancrofti [Filaria nocturna]			komary nocne	człowiek	naczynia chłonne	wuszererioza	ugryzienie			rytmika dobowa filarii w krwi obwodowej
Onchocera				człowiek, koń, osioł, muł, bydło	więzadła szyjne i karkowe, ścięgna dolnej części kończyn, tk.łączna w więzadle stawu kolanowego	onchocerkozy ślepota rzeczna river disease
Loa Loa			ślepaki – muchówki z rodzaju Chysops	człowiek	tk.podskórna, pod spojówką, powinowactwo do oka	loaza	wędrujące po ciele obrzęki kalabarskie			samice rodzą mikrofilarie
Dracunculus medinensis	do 120 CM!	10-40 mm	oczliki	człowiek, małpy, psy, konie, bydło	tk.podskórna		picie wody z zarażonymi oczlikami			samce giną po zapłodnieniu
Oxyuris equi	24-157 mm gardziel z dwoma rozszerzeniami, w tylnym bulbusie aparat zastawkowy	9-12 mm szczecinka kopulacyjna w kształcie igły		koń, osioł, muł, zebra	j.grube				owalne, z czopkiem na węższym biegunie, zawiera zygotę lub wykształconą larwę	samce giną po kopulacji
Hetreaxis gallinarum	7-11 mm, ø 27 ostry ogon, otw.gębowy z 3 wargami	5,8-11 mm ogon z przysssawką przedstekową z 12 parami brodawek ogonowych, prawa szczecinka kop. 3x dłuższa niż lewa	dżdżownice	kura, perliczka	j.ślepe		p.o.	L3	nicieniowate z grubą skorupką z drobnoziarnistą ornamentacją, gładkie, owalne	bierze udział w przenoszeniu Histomonas meleagridis
Enterobius vermicularis	do 12 mm torebka gębowa bez ząbków, mniejsze skrzydełka oskórkowe wzdłuż ciała	2,5-5 mm pojedyncza szczecinka kop., 5 par brodawek przystekowych, ostry ogon		człowiek	tylny odcinek j.cienkiego i początkowy j.grubego					retroinwazja
Passalurus ambigus [owsik króliczy]	8-11 mm	4-5 mm rzekoma torebka kopulacyjna z oskórkowych skrzydełek ogonowych, 3 ząbki u jej nasady		zającowate	j.grube i j.ślepe		p.o.
Trichostrongylus axei	4-11 mm	szczecinki kop. różnej długości z wyrostkami		przeżuwacze, koń				L3	larwa 16kk jelitowych, krótki ogon, 560-796 μm
Trichostrongylus columbiformis		trzon szczecinek kop. esowto wygięty		przeżuwacze, koń, człowiek	żołądek (trawieniec), j.cienkie
Trichostrongylus vitrinus		kielichowata torebka kop., szczecinki proste
Trichostrongylus tenuis		szczecinki brązowe, skręcone, łukowato wygięte, nierówne		drób	j.ślepe
Trichostrongylus retortaeformis		szczecinki krótkie i masywne		króliki, gryzonie	dwunastnica
Haemonchus placei	34 mm j.gębowa lejkowata z krótkim zębem	14-22 mm szczecinkizwężające się, ze zgrubieniem i małym harpunikem		przeżuwacze, człowiek	trawieniec, j.cienkie			L3	powyżej 15 blastomerów	hematofagi może być rozwój prosty i faza histiotropowa – guzki w bł.śl trawieńca
Haemonchus contortus										najbardziej chorobotwórczy
Ostertagia	ostertagi				małe i duże przeżuwacze	trawieniec, j.cienkie, dwunastnica	ostertagioza letnia, osteragioza zimowa	larwy do bł. śl trawieńca		zawiera bruzdkujący zarodek
	lyrata
	circumcinata
	trifurcata
	pinnata
Cooperia	curticei	5-11 mm			małe i duże przeżuwacze	trawieniec, j.cienkie		uszkadzają krypty jelitowe
	oncophora
	punctata
	pectinata
	mcmasteri
Nematodirus	filicolis				przeżuwacze	trawieniec, j.cienkie		p.o przedostają się do krypt między kosmkami		od 4 do 8 blastomerów, w nim wszystkie linki, wychodzi dojrzała larwa inwazyjna
	helvetianus
	spatiger
Dictyocaulus viviparus	podwójny ukł. płciowy	krótkie szczecinki kop., narząd dodatkowy		bydło	jaja klują się w oskrzelach → UO → gardło → jelito → klucie larw → kał → linienie do L3 → połknięcie → j.cienkie → węzły chłonne krezkowe i linka → L4 do P → płuca → przebicie naczyń →pęcherzyki → oskrzela →4 linka i L5	diktiokauloza	duszność kaszel wypływ z nosa szczyt jesienny i wiosenny u cieląt	L3		odporność śródzakażna 1.Faza przenikania i migracji 1-7 dni 2.Faza prepatentna 7-25 dni 3. Faza patentna 25-50 dni 4.Faza postpatentna larwy mat.zapasowy w swoim jelicie
Dictyocaulus filaria				owce	grubsze rozgałęzienia oskrzeli, tchawica
Dictyocaulus arnfeldi				koń, osioł
rodzaj Protostrongylus			ślimaki	owce, kozy	w ślimaku dwie linki → UP → dojrzewanie, jaja → płuca → otorbianie się w miąższu, guzki pod opłucną	protostrongyloza	p.o przez zjedzenie zarażonych ślimaków			zależy od wieku, kondycji i wrażliwości guzy lęgowe i guzki pasożytnicze larwy mat.zapasowy w swoim jelicie kał z prostnicy
Metastrongylus	elongatus	szpara okryta oskórkowym zgrubieniem		dżdżownice	świnia domowa, dzik, owca, koza	oskrzeliki i oskrzela	metastrongyloza wyst. latem	p.o. przez zjedzenie zarażonych dżdżownic		duże, kuliste, z ornamentowaną osłonką, zaw. larwę
	pudentotectus	nieokryta			świnia domowa
	salmi	szpara okryta oskórkowym zgrubieniem			świnia domowa, dzik
Syngamus trachea	7-20 mm torebka gębowa z 8 ząbkami na dnie	2-6 mm	paretenicznie dżdżownice	indyki, gołębie, kurowate	UP →UK → wątroba → płuca → 2 linki → tchawica	syngamoza	p.o. żywiciele pareteniczni, kał szpaków i gawronów	L3		krwistoczerwony, permanentna kopulacja Y szczególnie wrażliwe młode do 1 miesiąca
Capillaria plica		30-60 mm	dżdżownice	psy, koty	pęcherz moczowy	kapilarioza pęcherza moczowego	jaja z moczem → środ →larwa kluje w dżdżownicy → zeżercie → linienie do L3 → UK → nerki → pęcherz moczowy		beczułkowate, z guziczkami na obu biegunach	jaj w osadzie moczu
Macracanthorhynchus hirudinaceus [kolcogłów olbrzymi]	10-50 CM ryjek wysuwający się, z hakami	5-15 cm		świnia, dzik	j.cienkie, rzadziej żołądek lub j.grube		wwierca się głębokow w bł.śl jelita i dalej
Strongyloides	ransoni	3,2-41 mm			świnie	j.cienkie	węgorczyca	1)p.c. → P→ płuca → gardło → j.cienkie 2)p.o. przez bł.śl j.ustnej/przełyku → P→ płuca → gardło → j.cienkie 3) p.o – z siarą lub mlekiem 4)śródmacicznie	L3
	stercoralis
	papillosus
	westeri
	canis
	myopolami
	vulpis
TRichinella	spiralis sensu stricto
	britovi
	nativa
	pseudospiralis
	murelli
	nelsoni
	papue
	zibwabwnzis
Trichocephalus	trichiurus
	suis
	ovis
	vulpis
Anisakis simplex			skorupiaki, ryby morskie	ssaki morskie człowiek przypadkowo		anizakioza	p.o.			u człowieka larwy nie osiągają dojrzałości płciowej
Habronema muscae
Hambronema maius
Draschia megastoma
Thelazia	rhodesi
	gulosa
	skrjabini