HISTOLOGIA 5. ćwiczenia (wejściówka)

temat: Tkanka łączna (cz. 3): - Tkanka chrzęstna
- Tkanka chrzęstna szklista
- Tkanka chrzęstna sprężysta
- Tkanka kostna blaszkowata


I. Tkanka chrzęstna_______________________________________________________________

- jest elastyczna i wytrzymała (dzięki gęstości substancji podstawowej)
- ze względu na gęstość subst. podstawowej do tkanki chrzęstnej nie mogą przenikać
naczynia krwionośne ani nerwy
- odżywianie chrząstki przebiega na drodze dyfuzji

- substancja międzykomórkowa zbudowana jest z włókien kolagenowych i subst.
podstawowej

- chondroblasty - komórki chrzęstnotwórcze
- różnicują się z mezenchymalnych komórek macierzystych
- jądra bogate w euchromatynę

- chondrocyty - komórki chrzęstne
- zanurzone w istocie międzykomórkowej (chondrynie)
- mają różne kształty
- w głębszych częściach chrząstki układają się w grupy utworzone z
dwu lub więcej komórek

- cytoplazma barwi się zasadochłonnie
- zawiera wszystkie składniki komórkowe
- na powierzchni komórek są mikrokosmki

- leżą w jamkach chrzęstnych
- grupa komórek chrzęstnych (grupa izogeniczna) otoczona jest
warstwą substancji podstawowej

- ochrzęstna (perichondrium)

- odżywia chrząstkę
- zbudowana z tkanki łącznej splotowatej
- nie występuje na powierzchniach stawowych

a. warstwa włóknista - zewnętrzna
- bardziej zbita
- fibroblasty produkujące kolagen do regeneracji chrząstki
b. warstwa chrząstkotwórcza - wewnętrzna
- widoczne chondroblasty


II. Tkanka chrzęstna szklista_(t. cartilagineus hialinus)

1) Opis

- gęsta substancja międzykomórkowa tworząca jednolitą szklistą masę
(niewidoczne włókna)
- komórki chrzęstne występują w jamkach chrzęstnych i tworzą grupy izogeniczne
- chondrocyty przy powierzchni są małe, spłaszczone i gęsto ułożone
­- chondrocyty ułożone głębiej są większe, owalne i rzadziej rozmieszczone

2) Występowanie

- w życiu zarodkowym tworzy zawiązki większości kości szkieletu
- w org. dojrzałym: chrząstki żebrowe, prawie wszystkie chrząstki krtani, pierścienie
tchawicy i oskrzeli, powierzchnie stawowe

III. Tkanka chrzęstna sprężysta (t. cartilagineus elasticus)__________________ ________

1) Opis

- podobna do chrząstki szklistej
- posiada dużo włókien sprężystych w substancji międzykomórkowej
- włókna te w środkowej części tworzą sieć - tkanka jest elastyczna

- nie wapnieje

2) Występowanie

- nagłośnia
- małe chrząstki krtani
- małżowina uszna


IV. Tkanka chrzęstna włóknista (textus cartilagineus collagenofibrosus)______________

1) Opis

- występuje tam, gdzie działają duże siły
- zawiera liczne, gęsto upakowane włókna kolagenowe, głównie typu I
- włókna mają regularny przebieg
- małe chondrocyty ułożone w szeregi

2) Występowanie

- krążki (tarczki) międzykręgowe
- miejsca przyczepu ścięgien do kości
- chrząstka kopytowa konia

V. Tkanka kostna_________________________________________________________________

- występuje tylko u zwierząt kręgowych
- twarda dzięki solom (głównie wapnia), znajdującym się w substancji podst.

- odgrywa dużą rolę w gospodarce mineralnej organizmu
- substancja komórkowa zbudowana z bezpostaciowej substancji podstawowej oraz
włókien kolagenowych

osteocyty - komórki kostne
- powstają z osteoblastów w procesie tworzenia tkanki kostnej
- owalne i spłaszczone (pestka dyni)
- mają cienkie liczne wypustki
- cytoplazma barwi się słabo zasadochłonnie lub kwasochłonnie
- leżą w jamkach kostnych od których uchodzą kanaliki kostne
- w kanalikach leżą wypustki osteocytów

osteoblasty - komórki kościotwórcze
- najwięcej ich jest w okresie rozwoju tkanki kostnej oraz w miejscach
złamań czy innych uszkodzeń kości
- kształt kostkowy, walcowaty lub wieloboczny
- jądra kuliste lub owalne

osteoklasty - komórki kościogubne
- elementy wielojądrzaste
- cytoplazma barwi się kwasochłonnie (czasami zasadochłonnie)
- błona komórkowa jest pofałdowana
- biorą udział w rozpuszczaniu i niszczeniu tkanki kostnej

istota międzykomórkowa - formuje blaszki kostne zbudowane z:
a. subst. organicznych (osteoid) - włókna osseinowe i
substancja podstawowa
b. subst. nieorganicznych - sole wapnia

okostna (periosteum) - tkanka łączna zbita splotowata

a. warstwa włóknista okostnej (stratum fibrosum periostei) - zewnętrzna
b. warstwa rozrodcza okostnej (stratum combiale periostei) - wewnętrzna
- osteoblasty

śródkostna - okostna wewnętrzna (endosteum) - warstwa komórek tkanki łącznej
przypominająca nabłonek





VI. Tkanka kostna grubowłóknista (textus osseus primitivus)_________________________

1) Opis

- posiada pęczki włókien kolagenowych o różnej grubości
- pęczki przebiegają w różnych kierunkach

2) Występowanie

- szkielet ryb i płazów
- szkielet ssaków w życiu zarodkowym
- szwy kostne
- miejsca przyczepu ścięgien do kości


VII. Tkanka kostna blaszkowata (t. osseus secundarius/lamellosus/maturus)_________

1) Opis

- dzieli się na: a. istota zbita (substantia compacta ossium)
- tworzy trzony kości długich i pokrywa ich nasady
- tworzy zewnętrzną warstwę kości krótkich i płaskich

- zbudowana z osteonów biegnących równolegle do
siebie i osi długiej kości

b. istota gąbczasta (substantia spongiosa ossium)
- tworzy nasady kości długich
- wypełnia wnętrze kości krótkich i płaskich

- zbudowana z beleczek kostnych ułożonych
wielokierunkowo


2) Występowanie

- tworzy mechaniczną podporę organizmu - szkielet kostny
- osłania mózgowie i narządy znajdujące się w klatce piersiowej i miednicy



osteon - podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna tkanki kostnej zbitej
- zbudowany z blaszek systemowych (blaszek kostnych)
- pomiędzy blaszkami znajdują się osteocyty
- w środku osteonu przebiega kanał osteonu

typ kolagenu	występowanie	komórki syntezujące
I	tkanka kostna	osteoblasty
II	tkanka chrzęstna	chondroblasty
III	tkanka siateczkowa (ogólnie łączna)	fibroblasty (fibrocyty)
IV	błona podstawna	fibroblasty (fibrocyty)