Teoria Podkultur Cohena
Cohen był pierwszym badaczem który stworzył spójną teorię podkultur dewiacyjnych. Jego koncepcja zawarta w książce pt. „ Delinquent Boys” zapoczątkowała serię konkurencyjnych badź komplementarnych teorii podkultur dewiacyjnych. /Przełom lat 50 i 60/. Jego praca spowodowała że poszerzyło się zainteresowanie badaczy dewiacji problematyką podkultur.

W swojej książce zawarł on dwie koncepcje

1. OGÓLNA TEORIA PODKULTUR

2. TEORIA PODKULTUR DEWIACYJNYCH
/ Młodzieżowe podkultury przestępcze /

Poprawne odczytanie teorii podkultur deviacyjnych jest bardzo trudne bądź wręcz niemożliwe bez znajoności jego ogólnej koncepcji podkultur. Jednakże owa teoria podkultur dewiacyjnych nie jest egzamplifikacją czy prostą aplikacją teorii ogólnej. Pewne jej wątki nie znajdują bowiem odzwierciedlenia w teorii ogólnej i nie daje się też ich z niej logicznie wydedukować.

Są to dwie zazębiające się o siebie teorie lecz dość niezalerzne w różnym stopniu nawiązujące do elementów orientacji kulturowej oraz strukturofunkcjonalnej



OGÓLNA TEORIA PODKULTUR

Działanie jako rozwiązywanie problemów

Według Cohena każde działanie człowieka jest rozwiązywaniem problemów / z ang. „Problem Solving”/

„Do czasu rozwiązania problemy te wywołuja stan napięcia, braku równowagi; stanowią wyzwanie”

• Zastanawianie się nad wyborem właściwej linii działania, nad działaniem bądź jego zaniechaniem
• Pomimo naszych wysiłków problemy te mogą nadal pozostawać nierozwiązane, dądź rozwiązanie jednago z nich rodzi następny
• Większość z nich można z łatwoscią rozwiązac /Koszula do pracy/ . Zdarzają się jednak i takie które nastręczają nam mnóstwo trudności /Homoseksualizm/

Sytuacja i ramy odniesienia

• Wszystkie nasze / Ludzkie / problemy powstają i są rozwiązywane w ramach dwóch kategorii determinacji
o Ich ram odniesienia / z ang. Frame of reference /
o Sytuacji w której działają

Rozwiązywanie problemów polega na zmianie jednago z tych czynników bądź obydwu naraz.

Sytuacja w ujęciu Cohena to :

„[...] świat, w którym żyjemy i miejsce, w którym w świecie tym jesteśmy usytuowani”

• Sytuacja jest tylko pozornie obiektywna, bowiem na jej postrzeganie wpływają ramy odniesienia
o Fakty zawsze pozostają zniekształcone

o Na postrzeganie sytuacji wpływają takie czynniki jak :

o Wychowanie
o Stereotypy
o Postawy
o Wartości
o Interesy
Czynniki te stanowią swoisty pryzmat przez który postrzegana jest sytuacja /kara-nagroda, zysk-strata, przeszkoda-ułatwienie, zależne od punktu odniesienia.⇓bariera-możliwość, drogie-tanie/.

„[...] prawdziwie zadowalające rozwiązanie musi obejmować pewne zmiany owych ram odniesienia”

• Dla przykładu jednostka może zrezygnować z osiągnięcia kulturowo wyznaczonego celu, który jest dla niej nieosiągalny /rytualista w/g. Metrona/ ale jednocześnie nie będzie to rozwiązanie w pełni zadowalające. Stanie się tak wówczas gdy jednostka dojdzie do wniosku, że tak naprawdę cel nie był wart zachodu. Czyli jednocześnie zmianie musi ulec system wartości jednostki aby rezygnacja z wcześniej wymienionego celu nie powodowała dalszego stresu.

• Każda zmiana ram odniesienia wiąże się z uruchomieniem mechanizmów przystosowawczych min. :
o Projekcji
o Racjonalizacji
o Substytucji
Dla przykładu poniesiona porażka staje się mniej dotkliwa gdy wmówimy sobie, że inni odnieśli sukces stosując nieetyczne lub nawet nielegalne metody aby owy sukces osiągnąć.

• Pierwsze założenie Cohena dotyczyło charakteru działania ludzkiego /rozwiązywanie problemów/
• Drugie to założenie o nielosowym rozkładzie tych problemów w ramach ról składających się na system społeczny.
• Każda grupa, czy to jest grupa wiekowa, rasowa bądź etniczna, zawodowa, grupa płci, warstwa społeczno-ekonomiczna, definjuje swoje główne problemy zupełnie inaczej. W odmienny sposób je rozzwiązuje. Z tego jednoznacznie wynika, że ramy odniesienia przy rozwiązywaniu problemów są zróżnicowane czyli różne dla różnych ról społecznych. Z tego wynika, że inne są problemy mężczyzn, inne zaś kobiet, ponieważ przedstawiciele obu płci inaczej ocenia ich otoczenie i oceniani są według odmiennych standardów.

Nacisk na konformizm

• Trzecie założenie Cohena odnosiło się do konformizmu. Jak pamiętamy Merton zakładał, że pewna dewiacja może wystąpić gdy jednostka nie jest w stanie osiągnąć zinstytucjalizowanych celów kulturowych. Według Cohena grupy odniesienia wywierają na jednostkę presję w kierunku zachowania się zgodnie ze standardami, które obowiązują grupę.
• Z powyższego wynika że nie każde możliwe rozwiązanie problemu jest dostępne dla jednostki. Dostępne jest jedynie te które jest zgodne ze standardami, normami, obyczajami, obowiązującymi daną grupę. Dzieje się tak ponieważ „konformizm” jest nagradzany akceptacją natomiast „dewiacja” karana jest odrzuceniem.
• Konformizm stanowi kryterium trafności czy zasadności ram odniesienia rozpatrywanej jednostki.
• Nonkonformizm może spowodować utratę statusu w grupie a nawet odrzucenie przez grupę.

„[...] na poziomie zarówno zachowań, jaki i wspomagających te zachowania ram odniesienia występują bardzo silne zachęty do postępowania niesprzecznego z pyjętym w grupie”

Cohen napisał w tym kontekście także :

„trudno sobie wmówić, że oszukując, przystępując do scjentystów, popierając w wyborach partię republikańską lub fałszując wiek, by kupić piwo, postępuje sie właściwie, jeżeli nasza grupa odniesienia uważa, że takie postępowanie jest błędne, głupie lub śmieszne”

Procesy interakcyjne

• Cohen zadaje pytanie : Skoro więc występuje tak silny nacisk na konformizm to jak może dojść mimo wszystko do zachowania innowacyjnego?
• Cohen kładł szczególny nacisk na grupowe procesy doprowadzające do dewiacji :

„Podstawowym warunkiem wyłonienia się nowych form podkulturowych [...] jest [...] interakcjia jednostek, które mają podobne problemy w przystosowaniu”.

• Procesy interakcji mogą zachodzić między jednostkami oraz całymi grupami
• Cohen wprowadził pojęcie gestów eksploracyjnychpsychologia tłumu / przykład „masowej nerwicy” podczas wojny /
• Dwa elementy Cohenowskiej koncepcji kształtowania sie podkultur wymagają podkreślenia
• Po pierwsze :
Dochodzenie w toku interakcji do nowych rozwiązań i wykształcenie się odmiennych norm i wartości jest zjawiskiem grupowym.
• Po drugie :
innowacyjny rezultat wcale nie musi być zamierzony, poszczególni zaś uczestnicy interakcji mogą się przyczynić do jego osiągnięcia zarówno przez bezpośrednie działanie jak i przez działanie pośrednie lub nawet zaniechanie działania.

Problem statusu

„Poblem statusu to problem zdobycia uznania w oczach otoczenia”.

• Jeżeli grupa odczuwa, że nie może czy nie potrafi osiągnąć statusu zgodnie z obowiązującymi kryteriami, będzie dążyć do wypracowania nowych kryteriów ststusu. Oznacza to powstanie nowej podkultury
Podkulturaa Kultura

• Cohen relacje podkulturu do kultury przedstawia następująco :

„Pdkultura jest Kulturowa, ponieważ każdy jej uczestnik znajduje się pod wpływem innych, którzy uczestniczą w tym systemie narmatywnym. Jest ona podkulturowa, ponieważ normy dotyczą tylko jednostek czerpiących z nich korzyść i znajdujących klimat moralny, w którym normy te mogą się rozwijać i trwać”.

• Podkultura może istnieć dłużej niż jej załorzyciele pod warunkiem, że jej normy zaspakajają potrzeby następców.
• Spoistość podkultury zwiększa sie również poprzez poczucie zagrożenia zewnętrznego dla danej grupy.

Obronna prowokacja

• Członkowie nowo powstałej podkultury nie są bez reszty przekonani, czy przyjęty przez nich system aksjologiczno-normatywny jest zasadny, jego uwierzytelnieniu służy mechanizm obronnej prowokacji
• Obronna prowokacja polegan na zachowaniu sie w sposób który wywołuje gniew, oburzenie i potępienie społeczeństwa. Reakcje otoczenia świadczą bowiem / lub potwierdzają /, że społeczeństwo jako całość jest wrogo ustosunkowane do członków podkultury. W rezultacie powoduje to, że więzi łączące członków podkultury zacieślają się przy jednoczesnym zerwaniu ostatnich więzi ze społeczeństwem.


MŁODZIEŻOWE PODKULTURY DEWIACYJNE


• Jako egzamplifikacja ogólnego procesu powstawania podkultur posłużył Cohenowi przykład Młodzieżowych Podkultur Dewiacyjnych.

Kryteria statusu warstw średnich

• Według Cohena proces socjalizacyjny w warstwach niższych powoduje, że nie są oni w stanie skutecznie konkurować z ze Średnią warstwą społeczną. Tyczy się to młodzieży obu warstw zwłaszcza w walce o uzyskanie wyższej pozycji społecznej.
• Cohen wyróżnił dziewięć kryteriów statusu zgodnych z hierarchią wartości warstw średnich
1. AMBICJA

o Ambicja jest cnotą jej brak ułomnością i ozanką nieprzystosowania. Ambicja oznacza wysoki poziom aspiracji zwłaszcza wobeccelów trudno osiągalnych. Posiadanie ambicji oznacza również orientowanie się na realizację odległych celów. Dążenie do „bycia kimś” lecz także „lepszym niż” jest głównym komponentem ambicji. Cohen podkreślał, że ambicje są kształtowane w procesie socjalizacji.
2. INDYWIDUALNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ

o Zdaniem Cohena etyka warst średnich to etyka indywidualnej odpowiedzialności. Główne jej cechy to:
o Poleganie wyłącznie na sobie
o Niechęć do pomocy
o Niechęć do korzystania z pomocy
Jednak zasada indywidualnej odpowiedzialności nie wyklucza szerokiego gestu hojności i bezinteresowności jednak w takiej mierze, w jakiej nie utrudnia to realizacji własnych celów.
3. SZACUNEK DLA OSIĄGNIĘĆ

o W warstwach średnich wysoko ocenia się różnego rodzaju zdolności, umiejętności oraz osiągnięcia. Odnosi sie to do wszystkich osiągnięć, jednakże osiągnięcia w szkole oraz akedimickie oceniane są najwyżej.
4. UMIEJĘTNOŚĆ REZYGNOWANIA Z NATYCHMIASTOWEJ GRATYFIKACJI

o Zdaniem Cohena w warstwach średnich kładnie się silny nacisk na umiejętność rezygnowania z bezpośrednich przyjemności i unikanie pokus w celu realizacji odleglejszych celów życiowych. Zdolność do wyżeczeń, samoograniczeń są cenione nie tylko jako środek, lecz jako wartość sama w sobie.
5. RACJONALNOŚĆ

o W hierarhi wartości warstw średnich wysoko plasuje się również racjonalność. Jest to umiejętność przewidywania własnych działań, planowania oraz gospodarowania czasem i środkami w najbardziej skuteczny sposób.
6. ŚWIADOME KSZTAŁTOWANIE WYGLĄDU ZEWNĘTRZNEGO, UPRZEJMOŚCI I MANIER

o W warstwach średnich umiejętność przestrzegania pewnych konwencji mowy i gestów jest źrudłem prestiżu i stanowi środek osiągania sukcesu.
7. KONTROLA AGRASJI FIZYCZNEJ I NIESTOSOWANIE PRZEMOCY

o Nacisk na „non violence” w warstwach średnich wynika z konieczności rywalizacji innych wartości, oraz nacisku na konkurencyjność. Błysk intelektualny ma racje bytu tylko wtedy gdzy wyeliminuje się element agresji i przemocy fizycznej
8. POŻYTECZNY WYPOCZYNEK

o Cohen mówił, że wypoczynek w warstwach średnich powinien być „całościowy”. Nie należy „marnować” wolnego czasu. Zabawa powinna być pożyteczna, rozwijająca i kształcąca.
9. POSZANOWANIE WŁASNOŚCI

o Według Cohena poszanowania własności nie można sprowadzić ani do zwykłej uczciwości, zni też do pożądania dóbr materialnych. Jest to specyficzny zbiór postaw wobec własności i wobec natury prawa własności.
CECHY PODKULTUR DEWIACYJNYCH

Zachowania dewiacyjne jako reakcja pozorowana
• Cohen był zdania, że kultura amerykańska jest wprawdzie pluralistyczna, jednak tak naprawdę jest kulturą warst średnich
• Chłopcy z warstw niższych nie mogą skutecznie konkurować z młodzieżą warstwy średniej. / brak wykształconych cech, właściwości i umiejętności potrzebnych du uzyskania statusu zgodnie z kryteriami warstw średnich /
• Braki te uwidaczniają się zwłaszcza w osiąganiu ststusu w szkole i w pracy. Powoduje to narastanie frustracji statusowej, poczucie lęku, napięcia i niską samoocenę. W wyniku tego kształtowane są alternatywne wartości, wzorce sukcesu i wskażniki statusu
• Jako iż wartości warstw średnich zostały już wcześniej zinternalizowane, odrzucenie ich przez młodzież warstw niższych stanowi tak zwaną REAKCJĘ POZOROWANĄ. Przejawiającą się zachowaniami będącymi antytezą norm zachowaniowych obowiązujących w kulturze dominującej.

„podkultura przestępcza czerpie swe normy z szerszej kultury, lecz odwraca je do góry nogami. Zachowanie przestępcze jest oceniane jako właściwe zgodnie ze standardami obowiązującymi w podkulturze właśnie dlatego, że jest ono uznawane za niewłaściwe zgodnie z normami obowiązującymi w szerszej kulturze”.

• Z powyższego wynika że głównymi cechami takiej podkultury jest :

o Bezcelowość
Cohen uważał, że nonutylitaryzm działań młodzieżowych podkultur przestępczych jest ich zasadniczym rysem. Zakłada się że ludzie kradną bo potrzebują skradzionych rzeczy. Przyjmuje się że kradzież stanowi środek do jakiegoś innego celu, a zatem że jest ona działaniem racjonalnym i utylitarnym. Tymczasem większość kradzieży nie jest tym umotywowana. Kradzież jest zabawą ot tak sobie „dla draki”.
Zdaniem Cohena w bezcelowych kradzieżach zawiera się właśnie naegacja racjonalności i utylitarności, które to wartości, jak pamiętamy z poprzednich rozważań, są tak cenione w warstwach średnich.

o Złośliwość
Złośliwość podkultur młodzieżowych także stanowi ich specyficzny rys. Złośliwość przejawia się we wrogości zarówno obec innych gangów / w większości powoduje to walki między nimi / jak i wobec rówieśników nie należących do grup tego rodzaju. Przejawia się także obcesowym, brutalnym stosunkiem do uczniów w szkole oraz do nauczycieli. Jest to żródłem demonstracyjnej negacji autorytetów i wartości warstw średnich, które uosobniają nauczyciele.
o Negatywizm
Złośliwość i dezcelowość są elementami ogólniejszej młodzieży z podkultur, którą Cohen określił mianem negatywizmu. Podkultura dewiacyjna składa sie z norm, które nie są tylko indyferentne wobec norm szacowanego społeczeństwa dorosłych. Cechuje je negatywna polaryzacja.
Cohen akcentował duże poczucie odrębności i solidarności podkultur dewiacyjnych, które zwiększa się jeszcze pod wpływem wrogich reakcji ze strony instytucji formalnej. Kontroli społecznej. Poczucie odrzucenia i izolacji sprawia skolei, że członkowie podkultury stają się w coraz większym stopniu skazani na osiąganie statusu w ramach standardów wykształconych przez grupę, co prowadzi do dalszej eskalacji dewiacji.

Podkultury młodzieżowe

Zdaniem A. Jawłowskiej (1974) subkulturę (podkulturę ) najczęściej określa się jako pewne wzory, normy i sposoby postępowania obowiązujące w grupie społecznej stanowiącej część szerszej zbiorowości, odmienne od obowiązujących ogół społeczeństwa.
Jak twierdzi F. Znaniecki (1974) przyczyną zrzeszania się w grupach nieformalnych jest możliwość zaspokojenia potrzeb niezaspokojonych w warunkach życia sformalizowanego.
Według A. Podgóreckiego (1969) funkcjonowanie takich podkultur uzupełnia
i wzbogaca zbiór wartości danego systemu społecznego. W danej zbiorowości społecznej powstają różne subkultury, których system wartości jest sprzeczny z ogólnie przyjętymi
i akceptowanymi wartościami i przejawia się w negatywno-burzących postawach wobec otaczającej rzeczywistości np podkultury

Podobna praca 85^%

Subkultura

Subkultura (z łac. sub = 'pod' + kultura) – określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną według jakiegoś kryterium na przykład zawodowego, etnicznego, religijnego, demograficznego.

Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na wyższą czy niższą. Członków subkultury według socjologicznej terminologii nie można nazywać kontrspołeczeństwem, ponieważ są oni wyrazicielami jakiegoś poglądu, jakichś idei. Działają przy tym w ramach ogółu społeczeństwa.

Subkulturę tworzą grupy zawodowe, które wypracowały swoje, swoiste, zachodzące wyłącznie w ich obrębie, normy - na przykład lekarze, prawnicy, złodzieje, politycy, nauczyciele, uczniowie, studenci, fani danego gatunku muzycznego. Świadczy chociażby o tym specyficzny język - socjolekt. Subkultury tworzą nie tylko grupy zawodowe, ale także inne grupy społeczne, do których należą osoby niepełnosprawne - niewidzący, niesłyszący, przewlekle chorzy oraz z uszkodzonymi narządami ruchu, upośledzeni umysłowo.

W znaczeniu potocznym określa grupy młodzieży (zob. subkultura młodzieżowa) kontestujące przyjęty system wartości, a słowo subkultura nabrało znaczenie pewnej formy patologii społecznej. W takim przypadku lepszym określeniem jest jednak termin kontrkultura.

Wybrane teorie subkultur dewiacyjnych
Teoria A. Cohena
Według A.K. Cohena (1955) funkcjonowanie człowieka w otaczającym go świecie polega na nieustannym rozwiązywaniu różnego rodzaju problemów. Subkultura zaczyna się tworzyć gdy dochodzi do interakcji, wzajemnego oddziaływania jednostek, mających podobne problemy z przystosowaniem się do środowiska społecznego i kulturowego,
w którym przyszło im żyć.
W pierwszej fazie powstawania subkultury osoby nie potrafiące rozwiązać swoich problemów, nie prezentują zdecydowanie swoich poglądów i nonkonformistycznych zachowań. Starają się ocenić czy mogą liczyć na zrozumienie i zainteresowanie innych członków grupy. Jeżeli jego zachowania i próby nie spotkają się z krytyką do czynienia mamy z kolejnym etapem tworzenia się subkultury.
Etap wzajemnego uzgadniania stanowisk i krystalizowania wspólnych poglądów. Efektem wzajemnego oddziaływania na siebie członków grupy jest wykształcenie się odmiennych niż powszechnie obowiązujące norm i wartości.
Ponieważ członkowie subkultury nie są pewni swoich nowych rozwiązań, dla potwierdzenia ich słuszności stosują tzw. Mechanizm obronnej prowokacji, tzn. zachowują się w sposób, który wywołuje krytykę i oburzenie społeczeństwa. Tym samym uzyskują potwierdzenie wrogości otoczenia wobec swojej grupy i usprawiedliwienie swoich działań.
Zdaniem Cohena podstawowe cechy subkultur to bezcelowość, złośliwość
i negatywizm. Jego zdaniem bezcelowość przejawia się np. w dokonywaniu przestępstw, traktowanych, nie jako możliwość wzbogacenia się, ale jako forma spędzania czasu wolnego, jako rozrywka. Złośliwość to efekt wrogości wobec autorytetów w świecie dorosłych jak
i wśród rówieśników, co przejawia się w walkach ulicznych gangów młodzieżowych lub prześladowaniu rówieśników nie należących do subkultury. Ich negatywizm polega na zdecydowanym odrzuceniu przez członków powszechnie akceptowanych norm i wartości. Potępiająca reakcja społeczeństwa wzmacnia w nich poczucie solidarności i powoduje dalszą radykalizację postaw.

Koncepcja W.B. Millera

Przyczyny powstawania subkultur młodzieżowych o charakterze dewiacyjnym Miller (1958) upatruje się w tradycji kultury warstw niższych. Według tego poglądu, dla każdej subkultury można określić problemy lub zagadnienia skupiające powszechną uwagę
i angażujące emocjonalnie, tzw. Centralne punkty zainteresowania. Zgodnie z teorią Millera, w przypadku warstw niższych takimi punktami są:
1. Kłopoty (problemy), które stanowią stały element życia przedstawicieli niższych warstw społecznych. Większość ich codziennej aktywności jest ukierunkowana na ich rozwiązywanie lub wręcz unikanie. Skłonność młodego człowieka do wplątywania się w kłopoty może być różnie oceniana, w zależności od tego czy zachowanie oceniają dorośli czy rówieśnicy. Dla członka gangu balansowanie na granicy prawa może być pożądane ponieważ wpływa to na podwyższenie jego statusu w grupie.
2. Twardość, na którą składają się takie cechy młodzieży jak siła, odwaga, nieokazywanie emocji, odporność na ból, gotowość do obrony swoich interesów oraz pogarda dla wszelkich przejawów sentymentalizmu.
3. Spryt, który jest rozumiany jako umiejętność radzenia sobie w każdej sytuacji. Ważne jest aby się „nie dać”, „trzymać fason”, „nie pękać” i realizować swoje cele. W tym rozumieniu oznaką sprytu jest zarówno dokonanie oszustwa, manipulowanie innymi ludźmi dla swoich korzyści, jak i posiadanie specyficznych umiejętności językowych (tzn. „mieć gadane”).
4. Emocje, wartość mocnych wrażeń wynika w przypadku młodzieży warstw niższych ze specyfiki ich sytuacji życiowej. Na atrakcyjne rozrywki nie starcza pieniędzy, w takiej sytuacji silnych emocji dostarczają wspólne wypady np. na dyskotekę gdzie rozładowują nagromadzoną energię.
5. Przeznaczenie, wiara w los, pozwala uznać, że osobiste starania jednostki nie mają znaczenia, bo życiem człowieka sterują siły wyższe, pozostające poza jego kontrolą, co umożliwia zrzucenie odpowiedzialności za popełnione czyny na pecha, który prześladuje daną osobę.
6. Niezależność, dążenie do autonomii jest prawidłowością rozwojową okresu dorastania. Odrzucenie autorytetów i kult polegania na sobie ma w wielu przypadkach charakter powierzchowny.

Grupy subkulturowe odgrywają ważna rolę w życiu należącej do nich młodzieży. Przynależność do grupy staje się źródłem wsparcia dla jednostki, pomaga budować poczucie własnej wartości i podstaw tożsamości. Prezentowanie zachowań będących przejawem cenionych wartości, pozwala osiągnąć pożądany status w obrębie grupy.

Poglądy R.A. Clowarda i L.E. Ohlina

Jest to tak zwana teoria zróżnicowanych możliwości. Zgodnie z poglądami jej twórców kształtowanie się postaw i zachowań dewiacyjnych wyprzedza w czasie przystąpienie jednostki do subkultury. Początkiem kariery dewiacyjnej jest doświadczenie niepowodzeń na drodze do osiągnięcia celów, będących w danej kulturze synonimem sukcesu.
Człowiek, któremu nie udaje się zdobyć pożądanego statusu społecznego, wini za ten stan istniejący porządek społeczny, a to według Clowarda i Ohlina (1960) jest pierwszym czynnikiem sprzyjającym dewiacyjnemu zaangażowaniu. Następnym krokiem jest zwykle próba obejścia spostrzeganych barier społecznych poprzez odebranie prawomocności normom, uważanym za niesprawiedliwe, nieskuteczne lub nieużyteczne. Tym samym dana osoba nastawia się psychicznie na popełnienie czynów o charakterze dewiacyjnym . Ponieważ tego rodzaju zachowania jak i zakwestionowanie reguł „gry społecznej” wywołuje lęk
i poczucie winy, jednostka poszukuje wsparcia i usprawiedliwienia swojego wyboru w grupie subkulturowej, złożonej z osób poświadczonych podobnymi problemami.
Cloward i Ohlin wyróżnili trzy główne rodzaje podkultur:
1. Podkultura przestępcza, która powstaje na obszarach charakteryzujących się dużym nasyceniem przestępczością. Młodzież wychowująca się w tego typu np. dzielnicach zna powszechnie lansowane wzorce sukcesu, jednak w praktyce się z nimi nie styka. Tym co jest im bliższe, są wzorce kariery przestępczej. Młodzież uczy się ich poprzez modelowanie oraz ćwiczenie przestępczych technik i zachowań. Subkultury (gangi) młodzieżowe są miejscem odbywania stażu w przestępczym fachu. Uczą się nie tylko technik dokonywania przestępstw, ale także zdyscyplinowania, lojalności, pracy zespołowej, planowania działań i usprawiedliwień, które mogą być przydatne
w konfrontacji z wymiarem sprawiedliwości.
2. Podkultury konfliktowe, są charakterystyczne dla obszarów niestabilnych, charakteryzujących się dużą mobilnością mieszkańców, brakiem trwałych więzi międzyludzkich i słabym systemem kontroli nieformalnej. Modzie ma utrudniony dostęp do wzorców osiągania sukcesu jak i wzorców kariery przestępczej w tym przypadku podstawowym wyznacznikiem pozycji w grupie staje się siła fizyczna, umiejętność walki i gotowość do jej podjęcia oraz odporność na ból. Jednostki agresywne, prezentujące „charakter” i „serce do walki” stają się przywódcami grup subkulturowych o charakterze konfliktowym.
3. Podkultury wycofania, członkami tego rodzaju subkultur są narkomani. Tworzą się one na obszarach, które charakteryzuje intensywna migracja ludności, słaba kontrola społeczna oraz przejawy dezorganizacji społecznej. Zdaniem Clowarda i Ohlina tego rodzaju podkulturę tworzy młodzież, która osiągnęła sukces w dążeniu
do aprobowanych społecznie celów, a której nie udało się go również osiągnąć
w drodze przystosowania przestępczego lub konfliktowego. Podkultura narkomańska pełni względem swoich członków szereg funkcji: na etapie eksperymentowania środkami uzależniającymi uczy określania odczuwanych stanów jako przyjemnych, ekscytujących, w dalszych fazach uzależnienia jest źródłem kontaktów z siecią dealerów oraz miejscem narkomańskiej edukacji.

Subkultura skinheadów

SKINHEAD w języku angielskim skin – skóra, head – głowa
W ruchu skinheadów można wyróżnić klika (niekiedy wzajemnie się zwalczających) odłamów. Najbardziej znane frakcje tworzą:
- Skini Oi - nazwa grupy pochodzi od zawołania „Oi”, stanowiącego tradycyjne pozdrowienie w robotniczych dzielnicach brytyjskich miast. Grupa ta jest najliczniejsza jej poglądy są prawicowo-nacjonalistyczne. Członkowie tego odłamu wchodzą w skład najbardziej agresywnych grup, tworzących subkulturę szalikowców (official hooligans).
- Red skini – sympatycy partii skrajnie lewicowych.
- Skini S.H.A.R.P. – Są to skinheadzi niechętni ideom rasistowskim i prześladowaniu mniejszości. Ich nazwa jest skrótem angielskiego odpowiednika słów Skinheadzi Przeciwko Uprzedzeniom Rasowym.

Rys historyczny

To subkultura młodzieżowa, która pojawiła się w Wielkiej Brytanii około 1966 roku, młodzi ludzie, którzy wywodzili się z biednych dzielnic, robotniczych rodzin, w których często stykali się z objawami patologii społecznej, takimi jak alkoholizm, prostytucja, narkomania, zachowania przestępcze. Podłoże powstania tej podkultury to uświadomienie sobie przez młode pokolenie nicości, bezsensu i monotonii życia. Brak możliwości zmian swojej egzystencji kompensują kultem siły.
W latach 60-tych brytyjscy skini wyraźnie fascynowali się kulturą czarnych imigrantów z Karaibów. Alians brytyjskich skinów z czarnymi imigrantami nie trwał jednak długo i załamał się w momencie gdy środowiska młodych imigrantów zaczęły zamykać się przed białymi pod wpływem ideologii rastafarian i porzucać atrakcyjny dla białej młodzieży robotniczej, agresywny wzór rude boys. Alians ten zaowocował jednak o wiele dłużej trwającą wśród skinów popularnością „czarnej” muzyki, zwłaszcza ska i wczesnego reggae.
Historia skinheadów wyraźnie dzieli się na dwa etapy. Pierwszy trwa od narodzin zjawiska do mniej więcej 1971-1972r., po czym subkultura zamiera niemal zupełnie. Drugi rozpoczyna się około roku 1976 i towarzyszy początkom ruchu punk. Skini przestają być wówczas jednolitą subkulturą i dzielą się na dwa odłamy: nacjonalistyczny i anarchistyczny. Oba, choć występują pod różnymi szyldami, są równie agresywne i wrogo nastawione
do przeciwników.
Warto wspomnieć, że moda wśród skinheadów na skrajnie prawicową ideologię rozpoczęła się na dobre od przyłączenia się punkowej kapeli Skrewdriver do National Front. Wokalista Skrewdriver'a Ian Stuart Donaldson założył międzynarodową neonazistowską organizację Krew i honor.
W końcu lat 70-tych skinheadzi zaczynają coraz liczniej pojawiać się poza Wielką Brytanią, w krajach takich jak: Holandia, Belgia, Francja, Niemcy i Skandynawii.
W Polsce pierwszych skinheadów można było spotkać w latach 1982-1983. Początkowo traktowani byli jako skrajnie radykalny odłam punków, spośród których zresztą rekrutowali się pierwsi polscy skini. Metamorfoza polegała początkowo tylko na ostrzyżeniu włosów i zmianie podniszczonych skórzanych kurtek na zestaw blue jeans. Od tego czasu mniej lub bardziej liczne grupy skinheadów pojawiały się regularnie na festiwalu w Jarocinie i na warszawskim Róbeage. Większą popularność zyskiwał początkowo nurt skinów
Oi, określających się jako zapaleni kibice piłkarscy. Frazeologię ultraprawicową i rasistowską przyjęli i zaczęli realizować w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, zwłaszcza po 1988 roku.

Image
Nazwa tej subkultury odnosi się do głównej cechy wyglądu skina: krótkich lub ogolonych
do samej głowy włosów. Inny element wizerunku to kurtka typu flyers (czarna lub zielona,
z pomarańczową podszewką), dżinsowe spodnie z podwiniętymi nogawkami, szerokie, elastyczne szelki oraz wysokie, ciężkie, często ponabijane ćwiekami i gwoździami, wypastowane do połysku buty („glany”). Wygląd skina ma spełniać kilka funkcji: symbolizuje zdecydowanie i ciągłą gotowość do walki, ma wzbudzić respekt, jest przejawem swoiście pojmowanej przez skinheadów idei czystości i porządku. Ciężkie buty mogą być orężem w walce, a ogolona głowa uniemożliwia chwycenie za włosy przez potencjalnego przeciwnika. Skinheadzi wywodzili się spośród młodzieży robotniczej i również poprzez strój podkreślali swoje proletariackie pochodzenie.

Założenia ideologiczne
Główną cechą subkultury jest silne przywiązanie do wąsko rozumianej społeczności lokalnej (osiedla, dzielnicy, grupy sąsiedzkiej). W jej obronie obowiązują zasady solidarności, lojalności i wzajemnej pomocy. Solidarności z najbliższym otoczeniem towarzyszy
w przypadku skinheadów silna niechęć w stosunku do obcych. W zamian za opiekę grupy jednostka musi podporządkować się wewnętrznym regułom, często sprzecznym
z obowiązującym prawem. Podstawowe zasady Hammerskins nakładają na skinów obowiązek solidarności, więzi przyjaźni i dotrzymywania przysięgi:
1. Jeśli składasz przysięgę lub obietnicę, pozostań przy niej, nieważne jak będzie
to trudne. Bądź przygotowany na różne konsekwencje jeśli zawiedziesz.
2. Bądź świadom swego rasowego i kulturowego dziedzictwa. Wpajaj te wartości swoim dzieciom.
3. Walcz ze złem we wszystkich jego formach, gdziekolwiek ono występuje.
4. nie zawieraj przyjaźni z wrogiem swojego Brata, nie mów fałszywym językiem.
W początkowej fazie rozwoju subkultury, brytyjscy skini szczególną niechęcią darzyli rówieśników obcych im klasowo i ideologicznie – zarówno wymuskaną młodzież z dobrych domów, jak i anarchistycznie nastawionych hipisów. Wzorowali się natomiast na stylu życia karaibskich emigrantów, znajdujących się w podobnej sytuacji socjalnej. Po kilku latach zainteresowanie kulturą czarnych imigrantów zmieniło się we wzajemną nienawiść a ruch skinheadów przybrał charakter nacjonalistyczno-rasistowski.
Wielu członków tej podkultury to bezrobotni, nie uczący się. Jednocześnie przyczynę bezrobocia angielscy skini upatrują w napływowej ludności – emigrantach, zwłaszcza kolorowych. Stąd też bez powodu napadają na Turków, Arabów, Hindusów, Murzynów. Wręcz nienawidzą i brzydzą się Żydami, ale i komunistami i homoseksualistami.
W Polsce ideologia ruchu ma charakter skrajnie nacjonalistyczny. Propagandowe hasła są przejawem postaw ksenofobicznych lub wręcz faszystowskich, np. „Polska dla Polaków”, „White Power”, „Żydzi do gazy”. Członkowie ruchu uważają się za patriotów, silnie podkreślając fascynację dziełami ideologów myśli narodowej szczególnie Romana Dmowskiego. Ideologicznym zapleczem subkultury są partie prawicowo-nacjonalistyczne, działające na marginesie polskiej sceny politycznej. Skinheadzi byli członkami takich organizacji jak Narodowe Odrodzenie Polski, Stronnictwo Narodowe „Szczerbiec”, Polska Wspólnota Narodowa czy Aryjski Front Przetrwania. Większość z nich krytykuje ideę demokracji, postulując utworzenie silnego, autokratycznego państwa wyznaniowego. Tego rodzaju poglądy są propagowane w wydawanych przez skinheadów gazetkach,
tzw. skinzinach. Ich tytuły, takie jak „Krzyżowiec, Skinhead Sarmata czy Honor, odzwierciedlają subkulturowe fascynacje. Skini odwołują się często do mitu polskiego rycerza lub słowiańskiego wojownika. Uważają się za obrońców tożsamości i tradycji narodu polskiego. Jako swoje cele i zadania duchowe deklarują „…oczyszczenie społeczeństwa ze wszystkich mentów, punków i kombinatorów”, skinhead ma walczyć „…o silną Polskę i być członkiem zdyscyplinowanego społeczeństwa”.
Skinheadzi są totalnymi przeciwnikami Kościoła i kleru, pomimo tego deklarują się jako ludzie wierzący; w dzieciństwie powszechny był ich udział w katechizacji, rekolekcjach a także ruchach oazowych.
Zwalczają punków, hippisów, dealerów narkotyków gdyż ci „sprzedają Polakom truciznę”, w zasadzie zwalczają każdego kto nie jest skinem. Do fanów heavy-metalu mają stosunek życzliwie-obojętny, z wrogością zaś odnoszą się do skrajnego odłamu metalowców-satanistów.
Jeśli chodzi o kobiety to zaledwie je tolerują, lecz nie dopuszczają do pełnych praw. Być skinem – to domena mężczyzn.

Przejawy aktywności
Do zachowań agresywnych najczęściej dochodzi w miejscach, w których spędzają większą część wolnego czasu – w pubach, kawiarniach, barach. Miejscem szczególnie upodobanym przez skinheadów są także stadiony w czasie rozgrywek meczy piłki nożnej.
Bojówki składające się ze skinheadów, wyróżniają się sposobem walki podczas awantur, związanych z imprezami sportowymi. W każdej większej grupie kibiców istnieje zorganizowany oddział, zwany official hooligans, tworzony przez członków chuligańskiego oddziału skinheadów. Officials nie są wielbicielami futbolu, ani drużyny, na której mecz przychodzą. Ich głównym celem jest uczestniczenie w stadionowej awanturze, zwanej popularnie „zadymą”. Obecność skinheadów w grupach szalikowców sprzyja rozpowszechnieniu wśród kibiców postaw nacjonalistycznych, rasistowskich oraz nacechowanych ksenofobią. Coraz częściej znajduje to wyraz w kibicowskich symbolach, hasłach oraz śpiewanych na stadionach pieśniach.


Aktualny stan faktyczny

W ostatnich latach obserwuje się szczególne nasilenie agresji skinów nie tylko
w Polsce, lecz także w innych krajach. Znane są np. wystąpienia skinheadów w Niemczech
i podpalanie baraków oraz mieszkań obcokrajowców. Podobne ekscesy odnotowano
w krajach skandynawskich. W Niemczech zanotowano 76 partii – ugrupowań skrajnie nacjonalistycznych liczących około 41 tysięcy członków. Zanotowano 1900 ataków przemocy, w tym 17 ofiar śmiertelnych, 452 rannych. Są to dane obejmujące bilans zaledwie jednego roku. We Francji Front Narodowy lePena przejawia skrajnie negatywne postawy wobec obcokrajowców, podobnie Austriacka Partia Wolności. W Hiszpanii miało miejsce
15 ataków skinerowych przeciw imigrantom z Afryki i Ameryki Łacińskiej. We Włoszech odradza się neofaszystowski ruch Mussoliniego. Neonaziści i ekstremiści w Szwecji spod znaku Białego Aryjskiego Ruchu Oporu walczą z anarchistami i cudzoziemcami mieszkającymi na przedmieściu Sztokholmu. Największa liczba (ok. 60 tysięcy) skinheadów istnieje w Rosji, są to prawie wyłącznie skinheadzi nacjonalistyczni, wśród których nie brakuje posługujących się jawnie symboliką neonazistowską.
Subkultura skinheadów narasta w wielu krajach, a wraz z nią brutalizacja życia społecznego. Ruch ten nasila się, coraz częściej pojawiają się bojówki terrorystyczne, szowinistyczne wywodzące się z grona skinów. Ich programowa agresja oraz idea niszczenia świata, który oceniają jako zły może doprowadzić do najbardziej obłędnych zachowań i akcji destrukcyjnych oraz autodestrukcyjnych.

W słowniku subkultur młodzieżowych M. Pęczak definiuje termin subkultury jako

„względnie spójną grupę społeczną, pozostającą na marginesie dominujących w danym systemie

tendencji życia społecznego, wyrażającą swoją odrębność poprzez zanegowanie utrwalonych

i powszechnie uznawanych wzorów kultury". Przedstawiciele aktualnie działających podkultur

odróżniają się od pozostałej młodzieży oraz społeczności dorosłych wieloma cechami, m.in.

preferują i realizują:

- własny styl życia o odrębnym systemie wartości, a nieraz i założeniach ideologicznych,

- odmienne wzorce osobowe, stanowiące obiekty naśladownictwa oraz szczególne

przedmioty kultury i czci,

- odrębne normy i sposoby postępowania, które w wielu przypadkach wyrażone są

działaniami bulwersującymi opinię publiczną, a nieraz budzącymi nawet strach i panikę

wśród ludzi,

- inny styl ubierania się, odmienną ekspresję emocjonalną, w tym muzyczną,

czasem taneczną lub literacką.