Test Apercepcji Tematycznej

Założenia teorii Murraya

• Założenie o istnieniu biologicznych determinant zachowania i jego ścisłym związku z fizjologicznym funkcjonowaniem organizmu

• Ujmowanie ludzkiego organizmu jako złożonej całości działającej w polu psychologicznym (miejscu i czasie); zachowanie człowieka jest rezultatem wzajemnych oddziaływań sił podmiotu i jego pola

• Uznanie nieświadomego charakteru motywacji i roli wczesnych doświadczeń w rozwoju osobowości

• Podkreślanie konieczności ujmowania jednostki w całej jej złożoności

Główne tezy personologii

• Osobowość jest hipotetycznym wytworem umysłu, organizacją stanów i procesów, manifestującym się w sposób powtarzalny (wraz z nowymi i jednostkowymi elementami) w wewnętrznych i zewnętrznych aktach zachowania

• Funkcją osobowości jest:

• Integrowanie sprzeczności wewnętrznych i zewnętrznych

• Kierowanie i organizowanie przebiegu procesów psychicznych

• Organizowanie i redukowanie napięć związanych z potrzebami

• Tworzenie planów i programów dla osiągania dalekich celów

• Koordynowanie poziomu aspiracji i osiągnięć

• Kontrola zachowania zgodnie z oczekiwaniami społecznymi

Siły kierunkowe osobowości

• Zachowanie człowieka jest rezultatem dynamicznej interakcji między siłami podmiotu oraz otoczenia

• Potrzeby –siły, które organizują działanie człowieka w taki sposób, aby przekształcić w określonym kierunku istniejącą, niezadowalającą sytuację

• Każdej potrzebie towarzyszy specyficzne uczucie

• Potrzeba może być słaba lub intensywna

• Potrzeba może być chwilowa lub trwała

• Potrzeby manifestują się prowadząc organizm do poszukiwania, unikania, lub reagowania na specyficzne rodzaje nacisków

• Nacisk –konkretny rodzaj siły, wpływu środowiska, ukształtowany na tle całości oddziaływań, posiadającej określone znaczenie dla podmiotu

Rodzaje potrzeb

• Pierwotne i wtórne

• Jawne i ukryte

• Specyficznie i niespecyficznie powiązane z obiektem

• Proaktywnei reaktywne

• Aktywności i formy (sposobu)

Mechanizm zachowania podmiotu

Mechanizmem zachowania podmiotu jest powstająca w sytuacji określonego naciskupotrzeba, wzbudzająca i podtrzymująca aktywność o charakterystycznym wektorze, w celu zdobycia lub uniknięcia przedmiotu potrzeby, związanego z istotną dla podmiotu wartością

Materiał TAT

• 20 tablic (23x27 cm) z obrazkami czarno-białymi

• Badanie oryginalne: 2 sesje po 10 tablic

• 11 tablic przeznaczonych dla wszystkich

• 9 tablic zróżnicowanych (płeć, wiek: 14 rż)

• Obrazki zróżnicowane pod względem:

  • Treści

  • Liczby osób na obrazku

  • Płci osób na obrazku

  • Stopnia strukturalizacji

Założenia testu

• Treść opowiadań może stanowić materiał dla diagnozy motywacji, zwłaszcza w odniesieniu do potrzeb niejawnych

• Człowiek spostrzega obrazki TAT jako sytuacje społeczne, przejawiając skłonność do przypisywania spostrzeganym obiektom cech uzasadniających jego własne potrzeby i motywy

• Tworzenie opowiadań uruchamia mechanizm zarówno projekcji, jak i identyfikacji, co prowadzi do wyrażania własnych przeżyć, pragnień i lęków

Procedura badania

• Badanie indywidualne

• W wersji oryginalnej: 2 sesje po 10 tablic

• W praktyce: 4-8 tablic w jednej sesji (znużenie materiałem, zmęczenie)

  • Najczęściej: 1, 2, 3ChM, 4, 6ChM, 7ChM, 8ChM, 10, 13MK

Instrukcja w sesji pierwszej

• Osoby dorosłe (bez zaburzeń przystosowania)

  • Test badania wyobraźni

  • Co jest przedstawione na obrazku, co się dzieje

  • Co myślą i czują osoby na obrazku

  • Jak do tego doszło i jak to się skończy

• Dzieci

  • Opowiadanie historyjek

  • Co się zdarzyło, co osoby myślą i czują, co z tego wyniknie

Instrukcja w sesji drugiej

• Osoby dorosłe

  • Większy nacisk na wyobraźnię

  • Całkowite oderwanie od realnego, codziennego życia

• Dzieci

  • Większy nacisk na wyobraźnię

  • Baśnie, sny, marzenia

Biała karta:

• Co mógłby Pan zobaczyć na tej białej karcie? Proszę sobie wyobrazić jakiś obraz i opisać go szczegółowo.

Ewentualny trzeci etap

• Uzyskanie informacji na temat źródła inspiracji dla poszczególnych opowiadań

Analiza materiału testowego

• Ustalenie bohatera –wskaźniki:

  • Stopień identyfikacji

  • Podobieństwo do osoby badanej

  • Literacki bohater opowiadania

• Kilku bohaterów:

  • Zmiana identyfikacji w przebiegu opowiadania

  • W różnych postaciach różne komponenty osobowości

  • Pojawienie się innego wątku w opowiadaniu, z nowym bohaterem

• Brak bohatera:

  • Cechy postaci rozproszone na kilku bohaterów

  • Charakter głównej postaci wygenerowany przez sytuację na obrazku

  • Brak identyfikacji z osobą główną

• Analiza motywów, nastawień i uczuć postaci głównej

  • Charakterystyka zachowań bohaterów

  • Klasyfikacja zachowań –przyporządkowanie potrzebom – ocena treści potrzeb

  • Ocena siły potrzeb

  • Analiza emocji związanych z potrzebami

• Analiza wpływu środowiska

  • Ogólny charakter sytuacji

  • Istotne typowe lub nietypowe szczegóły

  • Analiza zachowań i potrzeb innych osób z otoczenia bohatera, skierowanych na niego

    • Zachowania innych osób

    • Cechy innych osób

  • Klasyfikacja w odniesieniu do różnych osób (kobiet, mężczyzn, osób starszych i młodszych, itp.)

• Analiza interakcji sił podmiotu (potrzeb) i otoczenia (nacisków)

  • Związki przyczynowo-skutkowe

  • Postawa bohatera w reakcji na siły otoczenia

  • Powód szczęśliwego/ nieszczęśliwego zakończenia

  • Interakcja między najsilniejszymi naciskami i potrzebami oraz reakcjami emocjonalnymi

• Interpretacja wyników

  • Próba znalezienia i określenia związku między podstawowymi mechanizmami zachowania bohaterów opowiadań a uwarunkowaniami i charakterem aktywności osoby badanej

  • Nie wszystkie opowiadania zawierają projekcję osobistych tendencji osoby badanej

  • Tablice stanowią bardzo ograniczony wycinek rzeczywistości

  • Minione, aktualne i przyszłe stany narratora

  • Konfrontacja jawnego i niejawnego poziomu zachowania osoby badanej

System interpretacji L. Bellaka

• Podstawa –psychoanalityczna praktyka kliniczna

• Psychologia ego: egojako instancja osobowości, która:

  • Organizuje percepcję

  • Stanowi barierę ochronną przed bodźcami z zewnątrz i z wewnątrz

  • Testuje rzeczywistość i wysyła sygnały o zagrożeniach

  • Sprawuje funkcję samoregulacji, mediując między trzema instancjami osobowości i rzeczywistością zewnętrzną

  • Ma pewne funkcje autonomiczne (zdolności, inteligencja)

  • Ma zdolność samowykluczania

• W opowiadaniach:

  • Analiza aktywności ego

  • Płynne oscylowanie ego

  • Jak ego radzi sobie z popędami

  • Ocena siły ego na podstawie adekwatności działań bohatera i jego skuteczności w radzeniu sobie z problemami

  • Analiza „plew” – analiza oporu

• Ogólna interpretacja opowiadań projekcyjnych

2. Główny temat opowiadania

   1. Poziom opisowy

   2. Poziom interpretacyjny

   3. Poziom diagnostyczny

   4. Poziom symboliczny

   5. Poziom opracowania

3. Główny bohater

   1. Podstawowe charakterystyki (wiek, płeć, zajęcie, zainteresowania)

   2. Adekwatność bohatera

   3. Związek charakterystyk bohatera z obrazem siebie osoby badanej

4. Główne potrzeby i motywy bohatera

   1. Potrzeby wyrażone przez zachowania bohatera

   2. Postacie, przedmioty i okoliczności dodane do opowiadania

   3. Postacie, przedmioty i okoliczności pominięte w opowiadaniu

5. Koncepcja świata

6. Postacie spostrzegane jako…

7. Znaczące konflikty

8. Natura lęku

9. Główne rodzaje obrony ego przed konfliktami i lękiem

10. Adekwatność superego, wyrażająca się w „karach” i „przestępstwach”

11. Integracja ego

• Ocena funkcji ego

2. Testowanie rzeczywistości

3. Osąd

4. Poczucie realności świata i własnej osoby

5. Regulacja i kontrola popędów, afektu i impulsów

6. Relacje z obiektem

7. Procesy myślenia

8. Regresja w służbie ego

9. Funkcjonowanie mechanizmów obronnych

10. Bariera sensoryczna

11. Autonomiczne funkcje ego

12. Funkcje syntetyczno-integrujące

13. Opanowanie własnego środowiska