Opracowanie: Mateusz Kufrasa

System eksploatacji w KWB „Turów”

W Kopalni Turów złoże węgla brunatnego eksploatowane jest metodą odkrywkową od roku 1904 [4] (rys. 2). Stosowany jest zabierkowy system eksploatacji z generalnym wachlarzowym postępem frontu robót (rys. 1) w Polach I i II oraz równoległym w Polu III. Kierunek obrotu wachlarza Pola II-go zgodny jest z ruchem wskazówek zegara, zaś Pola I – przeciwny [a].

Rys. 1. Wachlarzowy postęp frontu [4].

Wyrobisko odkrywkowe KWB Turów zajmuje aktualnie ok. 24,0 km² powierzchni, zaś docelowo powierzchnia przekształcona robotami odkrywkowymi wyniesie 27,8 km². Obecnie w wyrobisku funkcjonują dwa pola wydobywcze (Pole Północne i Południowe), co wynika z ich położenia względem przebiegającego z W na E Uskoku Głównego. Aktualna głębokość wyrobiska to 250 m (od rzędnych dna wyrobiska na +25 m n.p.m. do górnej krawędzi wyrobiska w części południowej na rzędnych +275 m n.p.m.) [1].

W nadchodzących latach eksploatacja przebiegać będzie w kierunku S
i SE, a fronty wydobywcze sięgną do najniżej położonych zasobów I pokładu węgla, osiągając rzędne -15 m n.p.m [4].

Urabianie, załadunek i transport urobku (węgla i nadkładu) oraz zwałowanie nadkładu są całkowicie zmechanizowane, z wykorzystaniem układu technologicznego KTZ (koparka-taśmociąg-zwałowarka). Urabianie węgla i nadkładu odbywa się mechanicznie koparkami wieloczerpakowymi – kołowymi (rys. 3) i łańcuchowymi (rys. 4) [a]. Osiągają one praktyczne wydajności 600-2400 m³/h. Na poszczególnych poziomach (frontach) roboczych odkrywki pracuje 14 podstawowych koparek wieloczerpakowych [1].

Eksploatacja występujących w zasięgu eksploatacji złoża kopalin towarzyszących - iłów i kruszyw naturalnych - prowadzona jest częściowo podstawowym układem technologicznym oraz układami pomocniczymi, tzn. koparkami jednoczerpakowymi (rys. 5) i transportem samochodowym [a].

Urabianie oraz odstawa węgla i nadkładu odbywają się naprzemiennie
w sposób selektywny [1].

Rys. 2. Schemat eksploatacji odkrywkowej wgłębnej [6].

Rys. 3. koparka wieloczerpakowa kołowa KWK-910 [1].

Rys. 4. Koparka wieloczerpakowa łańcuchowa Rs-560

Rys. 5. Koparka jednoczerpakowa [2].

Układ technologiczny wyrobiska odkrywkowego KWB Turów składa się
z [1]:

• ciągów przenośników transportujących wydobyty urobek
  z poziomów eksploatacyjnych,

• koparek podstawowych pracujących na poszczególnych poziomach eksploatacyjnych (tab. 1),

• zbiorczo-rozdzielczych układów transportu węgla i nadkładu, czyli układ III pochylni (likwidowany od 21.05.2007 r.), układ IV pochylni z łącznikiem do pochylni V, pochylnia V oraz obwodnica nadkładowo-węglowa,

• ciągów przenośników zwałowych,

Tab. 1. Zestawienie koparek wielonaczyniowych pracujących w BOT KWB Turów SA [1].

l.p.	Nazwa i rodzaj maszyny	Nr zakładowy	Typ	Wytwórca	Rok budowy	Wydajność teoretyczna	Masa
						[m^3/h]	[t]
1	Koparka kołowa	14	KWK-1200M	VTA-Leipzig	1962	3500	1.819
				Mostostal-Konin	1996 - przebud.
2	Koparka kołowa	22	SchRs-1200	VTA-Leipzig	1959	3500	1.900
				Niemcy	1988 - modern.
3	Koparka kołowa	23	SchRs-1200	VTA-Leipzig	1960	3500	1.900
				Niemcy	1987 - modern.
4	Koparka kołowa	24	SchRs-1200	VTA-Leipzig	1962	3500	1.900
				Niemcy
5	Koparka kołowa	26	KWK-1200M	VTA-Leipzig	1962	3500	1.848
				Mostostal-Konin	2000 - przebud.
6	Koparka kołowa	27	KWK-1200M	BFG-Lauchham	1962	3500	1.816
				Mostostal-Konin	1998 - przebud.
7	Koparka kołowa	28	KWK-1200M	BFG-Lauchham.	1963	3500	1.854
				Mostostal-Konin	2002 - przebud.
8	Koparka kołowa	5	KWK-1400	FAMAGO Z-lec	1980	4370	1.750
				Polska
9	Koparka kołowa	9	KWK-1500s	POLTEGOR	1991	4.200	1.858 - kop.
				FAMAGO Z-lec
10	Koparka kołowa	11	KWK-1500s	POLTEGOR	1993	4200	1.856 - kop.
				FAMAGO Z-lec
11	Koparka kołowa	15	KWK-1500s	POLTEGOR	1995	4200	1.810 - kop.
				FAMAGO Z-lec
12	Koparka kołowa	17	KWK-910	SKW Z-lec	2006	3600	1.606
				Mostostal-Słupca
13	Koparka łańcuchowa	21	Rs-560	GWD-Magdeburg	1959	1100	961
				Niemcy
14	Koparka łańcuchowa	30	Rs-560	GWD-Magdeburg	1963	1100	955
				Niemcy

Bibliografia

[1] Kaczarewski T., Michalski B., 2007. Technologia eksploatacji złoża "Turów" - stan obecny. Kwartalny Biuletyn Informacyjny Węgiel Brunatny, nr 2/59 (http://www.ppwb.org.pl/wb/59/8.php).

[2] Kasztelewicz Z., Polak K., Zajączkowski M., 2008. Metody wydobycia i przetwórstwa węgla brunatnego w I połowie XXI wieku. Kwartalny Biuletyn Informacyjny Węgiel Brunatny, nr 4/65 (http://www.ppwb.org.pl/wb/65/4.php).

[3] Krzwobłocki M., 2006. Nowa koparka kołowa do urabiania utworów trudno urabialnych. Kwartalny Biuletyn Informacyjny Węgiel Brunatny, nr 1/54 (http://www.ppwb.org.pl/wb/54/9.php).

[4] KWB Turów - odpowiedzialna gospodarczo i społecznie, 2012. Kwartalny Biuletyn Informacyjny Węgiel Brunatny, nr 1/78 (http://www.ppwb.org.pl/wb/78/8.php).

[5] Maszyny dla górnictwa odkrywkowego wykonane w ostatnich 20. latach na podstawie projektów SKW Biuro Projektowo-Techniczne ze Zgorzelca, 2012. Kwartalny Biuletyn Informacyjny Węgiel Brunatny, nr 1/78 (http://www.ppwb.org.pl/wb/78/13.php).

[6] Piechota S., 1996. Podstawy górnictwa kopalin stałych. Skrypty Uczelniane AGH nr 1460, Kraków.

Strony internetowe:

[a] http://old.kwbturow.com.pl

[b] http://zasoby.open.agh.edu.pl/~09ksimkiewicz/231211.htm