Wietrzenie

Mechaniczne i Chemiczne

Rumosz Wietrzelina

Wietrzenie zależy od:

1. rodzaju skały macierzystej

2. klimatu

3. uprzemysłowienia regionu

4. rzeźby terenu

5. czynników biologicznych

6. wieku skał

Ad 1.Rodzaj skały macierzystej
Struktura i tekstura skał, skład mineralny , formy występowania.
Należy uzasadnić wpływ powyższych czynników na podatność na wietrzenie.

Ad 2.Klimat
zmiany temperatury >0 ˚C -nasłonecznienie wpływa na: krystalizację soli najczęściej węglanów, siarczanów i chlorków, wysychanie, utlenianie oraz rozwój szaty roślinnej - korzenie rozsadzają skały.

Rośliny obumierają i rozkładają się czemu towarzyszy powstawanie kwasów. Kwaśne wody ( zawierające dwutlenek węgla) przyspieszają degradację niektórych skał lub ich składników.

Wysychanie skał ilastych powoduje pękanie na skutek skurczu.

W wysokich temperaturach, na skutek rozgrzewania i schładzania powierzchni skał zachodzi:

• Rozpad skał ziarnistych na ziarna.

• Łuszczenie się lub pękanie skał jednoskładnikowych oraz skał o strukturze szklistej na łuski lub płytki.

• Rozpad blokowy.

Ad 3. Uprzemysłowienie regionu

Cząstki pyłów wraz z metalami ciężkimi jak kadm, chrom, ołów, miedź, mangan, żelazo i inne agresywne składniki np. tlenki siarki, tlenki azotu, dwutlenek węgla łącząc się z wodą atmosferyczną tworzą odpowiednie kwasy dostają się do wody gruntowej wraz z wodą atmosferyczną. „kwaśne deszcze”

Źródłem agresywnych składników może być również:

1. Niewłaściwe eksploatowane składowisko odpadów,

2. Odprowadzanie ścieków wprost do gruntu lub zbiorników wodnych,

W rezultacie czego w gruncie zachodzą reakcje chemiczne, które doprowadzają do rozkładu lub rozpuszczania skał naturalnych (lub ich składników).

Najważniejsze składniki nadające agresywny charakter wodzie:

• kwas węglowy ▪ kwasy siarkowe

• tlen ▪ dwutlenek węgla

• siarkowodór ▪ tlenki azotu

• amoniak ▪ substancje organiczne

• bakterie

Ad 4. Rzeźba terenu

Erozja i wypłukiwanie.

Ad 6. Wiek skał

Im dłużej czynniki wietrzenia działają na skały tym jest znaczniejsze ich zniszczenie.

Wietrzenia chemiczne:

1. Utlenianie

Np. przejście siarczków (FeS2) w siarczyny lub związków żelaza o niższej wartościowości
związki o wyższej wartościowości

1. Redukcja

Np. siarczanów do czystej siarki

1. Uwodnienie

Np. przejście anhydrytu w gips

1. Odwodnienie

Np. Gips przechodzi w anhydryt

1. Uwęglanowienie np.

• Kaolinizacja

np Kaolinizacja ortoklazu, anortytu i innych

glinokremianow - powstawanie mineralow ilastych

• Krasowienie - rozpuszczanie skał węglanowych

(np. wapieni, dolomitów, gipsów, soli itd.

Rozkład węglanów

CaCO3 +CO2+ H2O Ca(HCO3)2

• Chlorytyzacja, serpentynizacja (Nie mają znaczenia na terenie Polski)

Formy krasowe:

1. lej

2. studnia

3. skałka

4. komin

5. korytarz

6. sala