Elektrotechnika i Podstawy Automatyki

Temat nr 1:
Wprowadzenie, BHP

Juskowiak Jakub
GiG rok II, gr. 3A

Powszechne stosowanie energii elektrycznej we wszystkich dziedzinach techniki i w życiu codziennym niesie oprócz wielu korzyści również wiele zagrożeń, zarówno dla człowieka, jak i dla jego środowiska pracy i życia.

Niewłaściwie eksploatowane urządzenia elektryczne mogą powodować porażenia, awarie, pożary i wybuchy.

1.) Porażenie prądem elektrycznym - efekt powstający w wyniku przepływu znacznego prądu elektrycznego przez tkanki organizmów żywych - ludzi i zwierząt. Funkcjonowanie każdego organizmu żywego wiąże się z przepływem przez tkanki bardzo słabych prądów elektrycznych o wartościach nieprzekraczających ułamków miliampera i z powstawaniem w organizmie minimalnych różnic napięć pomiędzy tkankami, nieprzekraczających ułamków wolta. Zetknięcie jednak tkanek - np. skóry człowieka - z zewnętrznymi źródłami prądu elektrycznego może doprowadzić do efektu porażenia, które w niekorzystnej sytuacji może skończyć się poparzeniem lub nawet spaleniem części tkanek, a także skurczem mięśni, utratą przytomności, zatrzymaniem pracy serca lub nawet śmiercią.

Objawy porażenia prądem:

• Ból

• Poparzenia skóry

• Zaburzenia w oddychaniu i pracy serca

• Utrata przytomności

• Skurcz mięśni

• Zjawiska chemiczne np. utrata prawidłowej pracy nerek

O skutkach rażenia decydują przede wszystkim trzy czynniki:

• Wartość prądu i jego rodzaj (stały, zmienny o różnej częstotliwości)

• Czas przepływu prądu. Jeżeli czas przepływu prądu nie przekracza 0,1...0,5 s, następstwa rażenia są znacznie złagodzone.

• Droga przepływu prądu przez ciało ludzkie. Najbardziej niebezpieczne są rażenia przy których prąd przepływa przez klatkę piersiową, a więc np. na drodze ręka - ręka, lub ręka - nogi. Są to niestety najczęstsze wypadki rażeń.

2.) Ochrona przeciwporażeniowa jest to cykl działań, a także instalacji mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa człowieka podczas pracy z urządzeniami zasilanymi elektrycznie. Szereg tych działań dzielimy na dwie grupy:

• Środki techniczne:

  • Ochrona przed dotykiem bezpośrednim (podstawowa)

  • Ochrona przed dotykiem pośrednim (dodatkowa)

  • Zasilanie urządzeń napięciem bezpiecznym

  • Używanie sprzętu ochronnego

• Środki nietechniczne:

  • szkolenie wstępne oraz okresowe pracowników obsługujących urządzenia elektryczne

  • właściwa organizacja pracy osób obsługujących urządzenia elektryczne

  • egzekwowanie przestrzegania zasad bezpieczeństwa

  • badania okresowe pracowników obsługujących urządzenia elektryczne

  • szkolenie z udzielania pierwszej pomocy w przypadkach porażeń elektrycznych

Napięcia bezpieczne:

Warunki	Napięcie przemienne	Napięcie stałe
normalne	50 V	120 V
specjalne	25 V	60 V
ekstremalne	12 V	30 V

3.) Zabezpieczenia dodatkowe w instalacji gospodarstwa domowego:

• Zerowanie – środek ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej, polegający na podłączeniu części przewodzących (np. metalowej obudowy urządzenia) z przewodem ochronnym PE lub przewodem ochronno-neutralnym PEN. W przypadku zakłóceń (uszkodzenie izolacji) umożliwia samoczynne odłączenie zasilania, poprzez szybkie zadziałanie zabezpieczenia elektrycznego.

Schemat:

• Wyłącznik różnicowoprądowy (RCD) – zabezpieczenie elektryczne; urządzenie, które rozłącza obwód, gdy wykryje, że prąd elektryczny wypływający z obwodu nie jest równy prądowi wpływającemu. Służące do ochrony ludzi przed porażeniem prądem elektrycznym przy dotyku pośrednim jak i bezpośrednim ogranicza także skutki uszkodzenia urządzeń, w tym wywołanie pożaru.