Proste doświadczenia i zabawy badawcze

Zabawy badawcze

Dzieci już od urodzenia są ciekawskimi badaczami i odkrywcami. Uczą się przez działanie, zbierając swoje doświadczenia „ręką, sercem i głową”. Aktywność poznawcza jest dla nich w pewnym sensie rzeczą naturalną wynikającą z wrodzonej potrzeby wysiłku umysłowego. Zazwyczaj przejawia się w zadawaniu przez dziecko pytań. Aby jednak wystąpiła ona w takim stopniu, który miałby większe znaczenie dla jego rozwoju, należy aktywność poznawczą dzieci stymulować i ukierunkowywać. Można to robić za pośrednictwem zabawy, w trakcie której dziecko ma okazję do samodzielnego poszukiwania odpowiedzi na nurtujące je pytania. Podczas zabawy dziecko może realizować czynności badawcze, pojawiające się w momencie, gdy styka się ono z nowymi bodźcami czy sytuacjami. Ogromny wpływ zabaw badawczych na rozwój i wychowanie dzieci związany jest z faktem, iż każda zabawa tego rodzaju niesie ze sobą ładunek pozytywnych emocji, co wspiera proces uczenia się. Najlepiej bowiem zapamiętujemy to, co nam się miło kojarzy. Działalność badawcza wywiera korzystny wpływ na różne sfery rozwoju dziecka, m.in. sferę aktywności twórczej. Dzieje się tak, gdyż dziecko podejmując zabawę badawczą staje przed określonym problemem, którego rozwiązanie jest bezpośrednim celem samej zabawy. Rozwiązując ten problem różnymi metodami, zależnymi od poziomu rozwoju myślenia, dziecko prowokowane jest do wyciągania wniosków, szukania zależności, określania przyczyn i skutków. Przy okazji uczy się planowania własnych działań, poszukiwania oryginalnych pomysłów i rozwiązań. Zabawy badawcze są też świetną okazją do kształtowania się w umyśle dziecka nowych operacji umysłowych takich jak: analiza, synteza, porównywanie i uogólnianie. Przy okazji dzieci rozwijają wytrwałość, koncentrację uwagi i spostrzegawczość.
Pragniemy w tym roku szkolnym zachęcić Państwa do wspólnej zabawy z dziećmi, dlatego będziemy proponować przykłady prostych zabaw badawczych i doświadczeń, które można przeprowadzić w domu z użyciem prostych, ogólnodostępnych rekwizytów.

1. Pienisty potwór /wulkan/:

Materiały: plastikowa butelka, ocet, płyn do mycia naczyń, soda, miska.

Przebieg:  butelkę napełniamy do połowy octem i dolewamy trochę płynu do mycia naczyń   ( można zabarwic farbką ), ostrożnie mieszamy składniki, butelkę ustawiamy na środku miski, bierzemy 3 łyżeczki sody oczyszczonej i wsypujemy na środek papierowej chusteczki do nosa. Zwijamy ją i skręcamy końce i wrzucamy zawiniętą chusteczkę do butelki. Po kilku minutach z butelki zacznie wydobywać się piana. 
Można ozdobić butelkę kolorowym papierem wtedy piana będzie wychodziła z paszczy np. Potwora - smoka. Gdy mieszamy ocet z sodą oczyszczoną powstaje gaz zwany dwutlenkiem węgla. Tworzy on w occie bąbelki gazu, który reaguje z płynem do mycia naczyń. Powstaje przy tym tak dużo piany, że wydostaje się ona z paszczy potwora – butelki

 

2.Rakieta balonowa

Materiały: długi kawałek cienkiej linki, balon, taśma klejąca, słomka

Przebieg: linkę przeciągamy przez słomkę, jeden koniec linki mocujemy do klamki przy drzwiach, a drugi do oparcia krzesła. Linka powinna być bardzo mocno naprężona. Nadmuchujemy balon i mocno zaciskamy ustnik. Szczelnie zatykając otwór balonu, przymocowujemy go do słomki taśmą klejącą. Trzymając wylot, umieszczamy balon na jednym końcu linki, następnie odtykamy ustnik i puszczamy balon, balon poleci wzdłuż linki.
Wniosek: kiedy powietrze wylatuje, balon pędzi w przeciwnym kierunku, tzn. jest pchany na drugi koniec linki.

 

3.Znikająca woda

Materiały: dwie podstawki, szklanka, świeczka, woda, zapałka.

Przebieg: zapaloną świeczkę stawiamy na podstawce, na której znajduje się woda, i przykrywamy szklanką. w trakcie eksperymentu świeczka zgaśnie, a woda zostanie wessana ze spodka do szklanki.
Wniosek: tlen z powietrza podtrzymuje płomień świecy, kiedy tlenu pod szklanką zabraknie, płomień zgaśnie. Powietrze, które zostanie w szklance, oziębi się i skurczy. W ten sposób zrobi miejsce dla wody, która wciśnie się do szklanki

 

4.Telefon

Materiały: dwa plastikowe kubeczki, pojemniki po jogurcie, cienki sznurek o długości kilku metrów, nożyczki.

Przebieg: przebić nożyczkami otwór w dnie każdego kubeczka, pojemniczka. Przewlec sznurek przez oba otwory, zawiązać supły. Dwie osoby prowadząc rozmowę telefoniczną – muszą stanąć w odległości, tak aby naprężyć sznurek telefonu. Sznurek powinien być cały czas mocno naprężony. Dźwięki docierają do odbiorcy dzięki ruchom i drganiom powietrza, które są przewodzone przez sznurek.

 

5. Hodowla kryształów I

Materiały: słoiki z wodą dla każdego dziecka, sól, patyczki, wełniane nici.

Przebieg: dzieci samodzielnie przygotowują roztwór nasycony soli, w celu jej krystalizacji. Na słoikach opierają patyczki, zanurzają wełniane nitki w wodzie.
Wniosek: Po kilku dniach na nitkach utworzą się kryształki pod wpływem parowania wody.

6.Hodowla kryształów II

- podobnie jak wyżej, zamiast soli dodajemy sodę do prania i proszek. Wskazówki: dodanie kilku kropli farby plakatowej albo atramentu do wody spowoduje zmianę koloru kryształków.

 

7.Co pływa, co tonie

 

Materiały:  przedmioty metalowe, plastikowe, papierowe

Przebieg: wszystkie  przedmioty kolejno zostają wrzucamy kolejno do przezroczystego pojemnika z wodą. Dzieci przewidują, który przedmiot utonie, a który nie. Po przeprowadzonym doświadczeniu dzieci odpowiadają na pytania:
- Jakie przedmioty utonęły?
- Które nie utonęły?
- Dlaczego jedne utonęły, a inne nie?
Wyciągnięcie wniosku, że przedmioty, które utonęły – są ciężkie, a przedmioty pływające na powierzchni – są lekkie.

 

8.Co przyciąga magnes?

 

Materiały: magnes i różne metalowe przedmioty (np. spinacze, druciki, agrafki, blaszki), różne niemetalowe przedmioty (np. papier, gumka, karton, drewniane i plastikowe klocki)

Przebieg: układamy na stolikach przedmioty o różnych właściwościach i używając magnesów dzielimy te przedmioty na dwie grupy: na te przyciągane i obojętne wobec magnesu. Przy pomocy patyka i sznurka wykonujemy wędkę, a na jej końcu mocujemy magnes. Wycinamy z papieru rybki i przymocowujemy do nich spinacze. Zabawa „”Kto złowi więcej rybek?”.

9.Przyjaźń kolorów

 

Materiały: kilka słoików z czystą wodą, farbki plakatowe

Przebieg: Barwimy za pomocą farbki wodę w słoikach na czerwono, niebiesko i zielono. Opowiadamy o kolorach, które przyjaźnią się ze sobą i dodajemy kolejno: 
•    czerwony +żółty= pomarańczowy
•    niebieski+ żółty= zielony
•    czerwony + niebieski = fioletowy                                                                  
Pozwalamy dzieciom dalej eksperymentować z kolorami i wyciągać wnioski.