1. fazy i skład. w stalach: a) podeutekt., b) eutektoidalnych, c) nadeutekt.? a) strukt. przy temp.otoczenia składa się z dwóch skład. strukt.ferrytu i perlitu;zawierające do 0,8% C; b) o strukt.perlitycznej; zawartość C jest zbliżona ok. 0,8%; c) zawierające skład. strukt.: perlit i cementyt wtórny; zawartość C 0,8-2,1%. 2. charakt. ferrytu, perlitu, austenitu i cementytu. F – roztwór stały C w Fe alfa. Rozpuszczalność C w Fe alfa przy temp. Eutektoidalnej wynosi 0,025% zaś przy temp. Nat. 0,008%. Ferryt ma niską wytrzymałość i twardość, dużą plastyczność i udarność. C – jest węglikiem żelaza Fe3C, zawiera 6,67%C i krystalizuje w uk. rombowym. Jest twardy o dużej kruchości. W stalach nadeutektoidalnych występuje jako oddzielny składnik strukt., w postaci siatki na granicach ziaren perlitu. Wyróżniamy: pierwotny powstaly z fazy ciekłej, wtórny z austenitu w fazie stałej i trzeciorzędowy wydzielony wzdłuż linii PQ. P – jest eutektoidalną mieszaniną ferrytu i cementytu, zawierającą 0,8% C. Powstaje z rozkładu austenitu przy temp. 727*C. W stalach wolno chłodzonyc posiada budowę pasemkową, tj. zbudowany jest z na przemian ułożonych płytek ferrytu i cementytu. Cienkie płytki kruchego cementytu w miękkim i plastycznym ferrycie nadają perlitowi większą twardość i wytrzymałość przy gorszych własnościach plastycznych, bez objawów kruchości. A – roztwór stałym C w żelazie Fe gamma i strukt. A1. W stalach zwykłych poniżej A1 austenit jest nietrwały – ulega eutektoidalnemu rozpadowi na mieszaninę ferrytu i cementytu. Ilość C wynosi od 0,8% w temp. 727*C do 2,1% w temp. 1148*C. Jest to faza stosunkowo twarda, o znacznej wytrzym., bardzo ciągliwa (o złej skrawalności). 3.wpływ na wielkość ziarn obr. ciep.? W przemianie eutektoidalnej przy nagrzewaniu zmniejsza się wielkości ziarna austenitu w stos. do ziarna perlitu. Przy małych szybko. nagrzewania austenit osiąga wielkość pierwotnego ziarna, charakterystyczną dla danej stali. Bardzo duże szybkości nagrzewania powodują silniejsze rozdrobnienie ziarna austenitu. W stalach skłonnych do gruboziarnistości wzrost ziarn rozpoczyna się po zakończeniu przemiany wynikający z dążności ziarn do zmniejszenia powierzchni. Stale odtlenowane, w których występują submikroskopowe cząstki na granicach ziarn, np. Al2O3 hamujące ich rozrost są stalami drobnoziarnistymi. W Temp. Rozpuszczania się cząstek przeszkody hamujące zanikają i ziarno ulega rozrostowi. Przy chłodzeniu wolnym przemiana austenit perlit nie powoduje zmiany wielkości ziarna. 4.Jak wpływają dod. stop. na strukt. stali w stanie wyżaż.? uzyskanie własn. wytrzymałościowych, specjalnych własn. fiz. lub chem., podwyższenie hartowności itp.,te stale są stalami stop.

1) Mech. przemiany perlit.j. przemiana austenitu w perlit zachodząca w wyniku powolnego chłodzenia stali (poniżej 727 °C) nagrzanej do temp. austenitu to przemiana dyfuzyjna, związana z przegrupowaniem atomów C, zachodząca przez zarodkowanie i wzrost zarodków; zarodkowanie heterogeniczne na cząstkach cementytu, płytkach ferrytu, a w austenicie na granicach jego ziaren; kolejno tworzenie płytek cementytu i ferrytu.2) Różnice między siecią przestrzenną martenzytu i austenitu. martenzytu jest tetragonalna, a jej parametry różnią się od parametrów sieci γ i α. Stopień tetragonalności zależy od zawartości C w tym roztworze stałym. 3) Czynniki wpływające na ilość austenitu szczątkowego w stalach zahartowanych: austenityzacja(temperatura i czas austenityzacji) i sposób chłodzenia 4) Cechy przemiany bainitycznej. zachodzi w stalach węglowych poniżej temp. najmiejszej trwałości austenitu; wzrost płytek bainitu jest powolny i ciągły, co świadczy o dyfuzyjnym charakterze przemiany; twardość bainitu jest większa od perlitu, a mniejsza od martenzytu. 5) Mech. przemiany martenzytycznej. ma charakter bezdyfuzyjny. Z tego powodu warunkiem jej wystąpienia jest bardzo duże przechłodzenie austenitu i wynikająca stąd duża szybkość chłodzenia. Jednorodną strukt. martenzytyczną uzyskuje się przy szybkościach chłodzenia równych lub większych od krytycznej.8) Czynniki wpływające na grubo iglastość martenzytu. wysokie temperatury austenityzowania powodują wzrost ziarna austenitu, a to prowadzi do grubo iglastego martenzytu ze znaczną zawartością austenitu szczątkowego; podatność stali do rozrostu ziarna, zależna jest również od jej składu chemicznego i jednorodności strukt.. 9) Sposób powstawania i cechy martenzytu odpuszczania. I stadium – polega na wydzielaniu się nadmiaru C w postaci submikroskopowych cząstek węglika o składzie pośrednim między Fe₂C i Fe₃C i o strukt. heksagonalnej zwartej. Zanika wtedy tetragonalność martenzytu. II stadium – zanika tetragonalność martenzytu, zmniejszają się wewnętrzne naprężenia ściskające, umożliwiając przemianę austenitu szczątkowego w martenzyt o bud. reg.martenzyt odpuszczony – twardość 650-500HB 10) Warunki tworzenia się strukt. sorbitycznej. sferoidyzacja submikroskopowych wydzieleń cementytu, następnie ich koagulacja. Powyżej 600^oC wydzielenia cementytu są już widoczne pod mikroskopem. Struktura powstająca z martenzytu w temperaturze 650-680^oC to sorbit – odpuszczenie średnie i wysokie martenzytu odpuszczonego doprowadza do struktury sorbitu, przy czym wielkość wydzieleń cementytu zależna jest od temperatury odpuszczania. 11) Własn. stali zahartowanych. wysoka twardość; wytrzymałość na ściskanie i rozciąganie;bardzo niska udarność12) Własn. stali odpuszczonych.czas odpuszczania; zależne są od dodatków stopowych (np. w stalach szybkotnących odpuszczenie w temperaturze 500-600^oC wywołuje wzrost twardości.13) Stale do ulepszenia cieplnego. stosuje się stale konstrukcyjne wyższej jakości, niskostopowe oraz stopowe o zawartości C 0,25-0,6%.