BUDŻET
Zasady sporządzania budżetu ogólnego:
-zasada jedności budżetu-dochody i wydatki Wspólnoty powinny być ujęte w jednym dokumencie
-zasada uniwersalności-dochody i wydatki są związane w jednym budżecie, ale dochody nie powinny być przypisane do konkretnych wydatków. Od tej zasady istnieją jednak pewne wyjątki.
-zasada równości-prognozy dochodów w danym roku budżetowym muszą być równe środkom na pokrycie płatności na ten rok, a więc budżet ogólny nie może zamykać się deficytom. Np. jeżeli dochody okażą się niższe od przewidywanych do budżetu jest włączona pozycja „rezerwa”. Jeśli mimo wszystko zabraknie środków, potrzebne jest uchwalenie korekty budżetu.
-zasada sporządzenia budżetu w skali rocznej- środki budżetowe muszą być zasadniczo wykorzystywane w trakcie danego roku. Ułatwia to kontrolę wykonania budżetu na poziomie Unii, jak też planowanie państwom członkowskim wpłat do budżetu unijnego oraz wykorzystania uzyskiwanych transferów. Jednocześnie jednak, strona wydatkowa budżetu jest przygotowana w dwóch wymiarach tzw. Płatności oraz środków na zobowiązania, to przypadające na dany rok finansowy wydatki z tytułu działań zaplanowanych do realizacji w okresie przekraczającym dany rok budżetowy.
-zasada specyfikacji wydatków-oznacza że każda pozycja środków musi mieć kontrole przeznaczenie i być przypisana do konkretnego celu. Realizacji tej zasady służy klasyfikacja budżetowa, obejmująca przede wszystkim działy, rozdziały, podrozdziały
-zasada przejrzystości-zgodnie z tą zasadą, istnieje konieczność zapewniania rzetelnej informacji o jego wykonaniu i rozliczeniu
Dochody budżetu:
Budżet ogólny jest finansowany z wypłat państw członkowskich, wnoszonych według jednolitych zasad. Wpłata każdego państwa jest bowiem dokonywana z czterech różnych źródeł
-pierwsze źródło-cła rolne i słodki cukrowe, to dochody z tytułu importu rolnego oraz składki wpłacone przez producentów cukru i izoglukozy
-drugie źródło-cła na pozostałe produkty importowane do UE. Łącznie z opłatami rolnymi stanowią one tzw. Tradycyjne środki własne budżetu UE.
-trzecie źródło-część dochodów z VAT. Od 2004 odsetek wpływów z VAT przekazywanych do budżetu ogółem wynosi 0,5% jednolitej podstawy obciążenia tym podatkiem.
-czwarte źródło-to bezpośrednie wpłaty państw członkowskich. Państwa członkowskie wnoszą proporcjonalnie do swej zamożności. Im większe wydatki na pokrycie których nie starcza dochodów z opłat celnych oraz z VAT tym większe muszą być bezpośrednie wpłaty państw członkowskich
-pozostałe dochody-pochodzą m. in. Z takich tytułów jak kary pobierane od przedsiębiorstw za naruszenie przepisów o ochronie konkurencji, podatki od wynagrodzeń osób zatrudnionych w instytucjach UE.
Rabat brytyjski-jest to obniżka wpłaty, jaką Wielką Brytania wynosi do budżetu ogólnego z tytułu VAT. Jest to upust w wysokości składki wpłaconej przez WB do kasy UE. WB znacznie więcej wpłaca do budżetu UE niż z niego otrzymuje, a mając niewielki sektor rolniczy w małym stopniu korzysta z dotacji unijnych dla rolnictwa. Redukcja składki miała rekompensować Brytyjczykom niewielkie korzyści jakie uzyskują oni ze wspólnej polityki rolnej UE.
Cztery spośród najbogatszych państw UE: Austria, Holandia, Szwecja i Niemcy, korzystają z obniżonego udziału w finansowaniu rabatu brytyjskiego. Zasada tej ulgi są dla nich jednakowe: państwa finansują tylko 25% przypadające na nie części rabatu.
Tendencje zmian w źródłach finansowania budżetu:
-maleje znaczenie ceł rolnych oraz ceł nakładowych przy imporcie wyrobów przemysłowych
Udział wpływów z ceł maleje przede wszystkim z uwagi na stopniowe obniżenie poziomu ceł wspólnej taryfy celnej. Rosnąca ilość preferencyjnych umów, zawieranych przez unię z partnerami handlowymi
-rosnące znaczenie czwartego źródła-wynika z faktu że uzupełnia ono każdorazowo brakujące dochody budżetowe, które nie są w stanie sfinansować wpływy z pozostałych trzech składników.
Wydatki:
Jest on sporządzony według różnych rodzajów wydatków odzwierciedlających priorytetowe w danym czasie cele i działania UE. Z tego dopiero wynikają wielkości wsparcia, jakie przypadają na poszczególne państwa. Wydatki na poszczególne cele są realizowane wg ściśle określonych reguł i procedur opisanych w nijnych aktach prawnych.
rolnictwo
działania strukturalne
polityki wewnętrzne
działania zewnętrzne
administracja
pozostałe wydatki
pomoc przedakcesyjna
wyrównania
ogółem
1.Z budżetu Unii finansowane są głównie wydatki na rolnictwo około 43-45 % Udział te powoli, ale systematycznie spada.
Wydatki na rolnictwo obejmują: różne instrumenty wsparcia rynkowego gospodarstw rolnych-subwencje eksportowe dopłaty do cen eksportowych, dopłaty do przechowywania plonów rolnych ,dopłaty bezpośrednie do dochodów rolniczych, instrumenty rozwoju obszarów wiejskich i środki towarzyszące.
2.działania strukturalne-realizowane w ramach szeroko rozumianej polityki spójności. Są to główne środki dla biedniejszych regionów oraz regionów przeżywających trudności strukturalnych np. wyniku zamknięcia kopalni, które w danym regionie były głównym źródłem utrzymania ludności, także środki na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, tworzenie nowych miejsc pracy.
3.polityki wewnętrzne-są przeznaczone prawie w połowie na finansowanie badań i rozwoju. Pozostałe obszary finansowane w ramach tej pozycji obejmują m. in. Wydatki na ochronę środowiska np. wydatki na zabezpieczenia elektrownie nuklearnych w ramach Euratomu, na rozwój sieci transportowych, międzynarodowe programy edukacyjne
4.działania zewnętrzne-obejmują środki przeznaczone głownie na pomoc humanitarną w przypadku klęsk żywiołowych, żywnościową, na odbudowę Iraku.
5.pomoc przedakcesyjna- to m.in. bezpowrotne środki dla państw kandydujących do członkostwa UE.
6.wyrównania- to przejściowe wpływy na rzecz nowych członków UE, wynegocjowane w trakcie akcesyjnym. Ich celem jest złagodzenie napięć w budżecie krajowych tych państw w sytuacji, gdy od początku akcesji muszą przekazywać pełne wydatki do unijnego budżetu, a jednocześnie nie ma gwarancji, ze będą w stanie w pełni wykorzystywać środki strukturalne w tym pierwszym okresie swego członkostwa UE.
Zmiany: wzrost na badania naukowe, ochronę środowiska , wejście 10 państw mniej zamożnych od państw, niechęci państw bogatszych do zwiększenia swych obciążeń na rzecz biedniejszych obszarów Unii.
Płatnicy netto i beneficjenci netto wspólnego budżetu:
Pozycja netto-transfery z jakich państwo korzysta z wnoszonymi płatnikami. Najwięcej wpłacają Niemcy, Francja, Włochy, Wielka Brytania. Największym beneficjentem netto jest Hiszpania i Grecja.
Założenia perspektywy finansowej 2007-2014:
-trwały wzrost: a. konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia b. spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia
-ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi w tym: rolnictwo-wydatki związane z rynkiem i płatności bezpośrednie
-obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość: a. wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość b. obywatelstwo
-unia europejska jako partner globalny
-administracja
-wyrównania
Znaczenie Perspektywy finansowej na lata 2007-2013 dla Polski:
Polska ma szanse stać się największym beneficjentem unijnego budżetu ( około 10,5% całego budżetu UE, przeznaczonego dla 27 państw ) średnio rocznie otrzyma około 13 mld.
-Polityka spójności- około 60 mld, polska będzie największym beneficjentem, przypadnie na nią 19,3% całości funduszy przypadających na politykę spójności.
-Środki na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich- około 26 mld, wsparcie rynkowe oraz dopłaty bezpośrednie jak i środki na obszary wiejskie. To 17% całości środków przewidzianych na rozwój wsi.
-zmiany warunków korzystania ze środków UE- miedzy innymi uzgodniono obniżenie środków własnych na współfinansowania projektów strukturalnych. Ponadto, w trakcie pierwszych czterech lat tego okresu wydłużony został z trzech do czterech lat okresu na wykorzystanie środków funduszy strukturalnych i Funduszy Spójności.
Beneficjenci niebędący płatnikami VAT, jak na przykład samorządy terytorialne, organizacje porządkowe, czy agendy państwowe np. generalna dyrekcja dróg publicznych, będą mogły refundować koszty tego podatku pieniędzmi z budżetu UE.