106. Przedstaw podział międzynarodowych transakcji walutowych

Międzynarodowe transakcje walutowe można podzielić na dwie następujące kategorie

1) transakcje rzeczywiste – w ich skład wchodzą transakcje kasowe, terminowe typu forward i transakcje swapowe,

2) transakcje walutowe instrumentami pochodnymi w ich skład wchodzą kontrakty futures i opcje

Rynek transakcji rzeczywistych jest nazywany rynkiem tradycyjnym a rynek walutowych instrumentów pochodnych rynkiem nowoczesnym. Istnieją 3 zasadnicze różnice pomiędzy wyróżnionymi wyżej rodzajami transakcji:

a) transakcje rzeczywiste wymagają realnej dostawy waluty ustalonej w kontrakcie, natomiast w transakcjach pochodnych nie zawsze musi dochodzić do fizycznej dostawy przedmiotu kontraktu, co oznacza, iż mogą być one też rozliczane pieniężnie (różnicowo),

b) prawa i obowiązki stron kontraktu instrumentami pochodnymi mogą być asymetryczne, czego przykładem są opcje,

c) transakcje rzeczywiste są zawierane na rynku pozagiełdowym,natomiast większość transakcji instrumentami pochodnymi jest zawierana na giełdzie (zazwyczaj są to giełdy terminowe – futures lub opcyjnie).

107.Omów walutowe transakcje rzeczywiste

Rynek ten dzieli się na dwie następujące podstawowe kategorie:

1) transakcje kasowe (natychmiastowe)

2) transakcje terminowe.

Ad1) Transakcje kasowe, zwane także spot, są to operacje kupna – sprzedaży walut, w których dostawa następuje najpóźniej w drugim dniu roboczym po ich zawarciu. W transakcjach tych jest stosowany kurs kasowy (spot rate).To transakcje zawierane na giełdzie.Rozliczenie tych transakcji następuje poprzez odpowiednie przeksięgowanie na rachunkach inwestycyjnych nabywcy i zbywcy.

Wyróżnia się cztery podstawowe motywy zawierania transakcji kasowych:

a) obsługa klientów banków prowadzących działalność na rynkach międzynarodowych (wymaga zakupu walut po kursie kasowym)

b) operacje o charakterze spekulacyjnym (osiągnięcie zysku wskutek korzystnych zmian kursu walutowego)

c) operacje służące utrzymaniu właściwej struktury walutowej aktywów i pasywów (w przypadku gdy bank nie jest zainteresowany ryzykiem otwartej pozycji (ekspozycją na ryzyko zmiany kursu), przeprowadza transakcje, które umożliwiają zamknięcie pozycji lub osiągniecie odpowiedniej struktury walutowej należności i zobowiązań)

d) arbitraże walutowe (transakcje arbitrażowe polegają na zakupie waluty na jednym rynku i równoczesnej jej odsprzedaży na drugim rynku)

Ad 2) Transakcje terminowe (forward) są transakcjami kupna – sprzedaży walut, w których dostawa następuje w terminie późniejszym, najczęściej 1, 3, 6 i 12 miesięcy. Kurs transakcji jest ustalany w dniu jej zawierania i jest to tzw. kurs terminowy (forward rate). Transakcje forward charakteryzują się następującymi cechami:

a) są negocjowane indywidualnie przez strony transakcji,

b) ich realizacja następuje poprzez fizyczną dostawę waluty,

c) są zawierane na rynku pozagiełdowym,

d) nie mają płynności, co oznacza brak możliwości wyjścia przed okresem zapadalności,

e) są zawierane na ogół przez duże podmioty rynkowe.

Wyodrębnia się trzy motywy zawierania transakcji forward:

a) zabezpieczający przed ryzykiem kursowym (niepewność ukształtowania się kursu walutowego w przyszłości)

b) spekulację (przewidywanie określonej zmiany kursu walutowego w przyszłości i chęci zarobku na tej zmianie)

c) operacje służące utrzymaniu właściwej struktury walutowej aktywów i pasywów (takie same jak na rynku kasowym)

108. Omów transakcje walutowymi instrumentami pochodnymi.

Rynek walutowych instrumentów pochodnych (derywatów) dzieli się na dwie części, którymi są:

1) rynek giełdowy, nazywany rynkiem instrumentów standaryzowanych,

2) rynek pozagiełdowy (OTC), nazywany rynkiem instrumentów niestandaryzowanych (wystawcami kontraktów są banki, instytucje finansowe i duże przedsiębiorstwa. W odróżnieniu od rynku giełdowego instrumenty na rynku pozagiełdowym nie są standaryzowane, czyli mają różne daty zapadalności i różne wielkości kontraktu. Są one dopasowane do indywidualnych potrzeb klienta)

Podstawowe transakcje zawierane na rynku instrumentów pochodnych dotyczą opcji i kontraktów futures, z tym że na giełdach handluje się opcjami i kontraktami futures, a na rynku pozagiełdowym opcjami i instrumentami hybrydowymi, do których należą między innymi swap kursowy i opcja swap

Opcja walutowa jest to kontrakt dający nabywcy prawo, lecz nie stwarzający obowiązku zakupu lub sprzedaży określonej ilości waluty po określonym kursie z ustalonym terminem wykonania (wygaśnięcia). Nabywca opcji płaci jej wystawcy premię (cenę opcji). Wystawca opcji ma obowiązek wywiązania się z kontraktu (dostarczenia waluty – opcja kupna lub odebrania waluty – opcja sprzedaży), jeżeli nabywca zażąda jego wykonania.

Transakcje opcyjnie charakteryzują się następującymi cechami:

1) w przypadku transakcji zawieranych na rynku pozagiełdowym wszystkie elementy kontraktu są ustalane w drodze indywidualnych uzgodnień pomiędzy stronami kontraktu,

2) opcje giełdowe są standaryzowane i gwarantem ich wykonania jest izba rozrachunkowa,

3) premia jest ceną za nabycie prawa do wykonania kontraktu (nabywca nie musi jednakże realizować opcji, jeżeli mu się to nie opłaca – w opcji kupna jeżeli bieżący kurs waluty będzie niższy od kursu wykonania, a w opcji sprzedaży jeżeli bieżący kurs waluty będzie wyższy od kursu wykonania) i nabywca opcji nie musi wpłacać depozytu zabezpieczającego,

4) nabywca opcji ma do wyboru cztery następujące możliwości:

a) fizyczną realizację kontraktu (kupno lub sprzedaż waluty),

b) rozliczenie gotówkowe (różnicowe), czyli wyrównanie pozycji wobec izby rozrachunkowej,

c) sprzedaż opcji przed terminem jej wygaśnięcia na rynku wtórnym,

d) zamknięcie kontraktu, czyli pozwolenie na jej samoistne wygaśnięcie.

Podstawowymi motywami zawierania transakcji opcyjnych są:

1) zabezpieczanie przed ryzykiem zmiany kursu walutowego (ryzykiem kursowym) płatności zagranicznych z tytułu potencjalnych należności lub zobowiązań (przedsiębiorca, który nie ma pewności co do realizacji transakcji eksportowej lub importowej zabezpieczy ją kontraktem opcyjnym),

2) traktowanie opcji jako instrumentu handlowego dla osiągnięcia zysku z przewidywanej zmiany kursu waluty (spekulacja).

Walutowy kontrakt futures (currency futures) jest instrumentem, w którym strony zobowiązują się do zawarcia w ustalonym terminie przyszłym transakcji na warunkach przyjętych w kontrakcie. Stronami kontraktu są wystawca i nabywca. Wystawca kontraktu zobowiązuje się dostarczyć określoną w kontrakcie ilość waluty w ustalonym terminie – jest to zajęcie pozycji krótkiej. Natomiast nabywca zobowiązuje się do zapłaty za ustaloną ilość waluty po uzgodnionej cenie – jest to zajęcie pozycji długiej. Jest to kontrakt kupna, natomiast w kontrakcie sprzedaży wystawca zajmuje pozycję długą a nabywca pozycję krótką.

Walutowe kontrakty futures są instrumentami standaryzowanymi będącymi przedmiotem obrotu tylko na rynku giełdowym. W ich standardzie określona jest wielkość kontraktu (ilość waluty), termin wygaśnięcia oraz rodzaj waluty (z reguły jest to kilka głównych walut na świecie). Zawarcie kontraktu wymaga pośrednictwa domu maklerskiego, w którym składa się zlecenie giełdowe. Kontrakt futures w odróżnieniu od opcji musi być wykonany lub rozliczony gotówkowo. Można też wyjść z tego kontraktu, czyli go zamknąć, co odbywa się przez zawarcie kontraktu przeciwnego (zajęcie przeciwstawnej pozycji).

Kontrakty futures charakteryzują się następującymi cechami:

1) ceny transakcji są jednolite dla wszystkich uczestników rynku,

2) jednostką obrotu jest kontrakt lub jego wielokrotność,

3) partnerem dla stron transakcji jest izba rozrachunkowa, która zabezpiecza wykonanie kontraktu,

4) warunkiem zawarcia kontraktu jest wpłacenie przez obie strony do izby rozrachunkowej odpowiedniej kaucji, zwanej depozytem zabezpieczającym,

5) rynek transakcji futures cechuje duża płynność.

Wyróżnia się trzy następujące motywy zawierania kontraktów futures:

a) zabezpieczający przed ryzykiem zmiany kursu walutowego,

b) spekulacyjny – są popularnym instrumentem wykorzystywanym do gry rynkowej w celu osiągania zysku z przewidywanej zmiany kursu,

c) arbitrażowy – służą do zarabiania na różnicach kursowych pomiędzy rynkami walutowymi.

109. Omów działanie lokalnego rynku walutowego

Podstawowym celem działania rynku walutowego w gospodarce rynkowej jest zagwarantowanie podmiotom gospodarczym, jak również osobom fizycznym możliwości swobodnej wymiany walut obcych na pieniądz krajowy po kursie ustalonym według zasad obowiązujących w danym państwie.

Na tym rynku banki także realizują swoje własne cele związane z ich strategią maksymalizowania zysku, traktują więc rynek walutowy jako miejsce do zarabiania pieniędzy. Rynek międzybankowy jest tym segmentem, na którym ustala się kurs walutowy w wyniku gry podaży i popytu, natomiast rynek detaliczny otrzymuje ten kurs dany z zewnątrz, tzn. z rynku międzybankowego.

Jeżeli waluta danego kraju jest walutą w pełni wymienialną to banki (w granicach obowiązującego w tym kraju prawa) mogą dokonywać transakcji kupna – sprzedaży walut w bankach zagranicznych (dokonują ich na wielką skalę) w sposób ciągły lub jednorazowy. Kiedy tak się dzieje, instytucje te stają się uczestnikami międzynarodowego rynku walutowego, w odróżnieniu od lokalnego rynku walutowego, na którym transakcje są zawierane z podmiotami krajowymi.

Lokalne rynki walutowe działają w dwu luźno związanych ze sobą obszarach. Po pierwsze jest to rynek detaliczny, czyli ogół transakcji zawieranych przez banki ze swoimi klientami. Jest to obszar na styku finansowego i realnego sektora gospodarki. Drugim segmentem jest rynek międzybankowy, zwany też hurtowym, który działa wewnątrz samego sektora finansowego (nie jest dostępny dla klientów detalicznych). Ten obszar rynku zazębia się z analogicznymi rynkami hurtowymi innych krajów, tworząc ponadnarodową strukturę wzajemnych powiązań o zasięgu globalnym. Dzięki temu ten segment rynku, będąc częścią rynku lokalnego, jest równocześnie integralną częścią międzynarodowego rynku walutowego i świadczy o otwartości danej gospodarki na światowy rynek finansowy.

Instytucje finansowe, stanowiąc zarazem strukturę organizacyjną rynku walutowego, działają na obu jego segmentach, tzn. rynku detalicznym i hurtowym. Zarówno jeden jak i drugi rynek daje kontrahentom okazję do zawierania transakcji kasowych, jak również terminowych.

Organizacyjną strukturę lokalnego rynku walutowego tworzą przeważnie duże banki komercyjne. Natomiast decydujące znaczenie na międzynarodowym rynku walutowym mają przede wszystkim oddziały wielkich, ponadnarodowych korporacji bankowych

110. Ogólna charakterystyka czołowych walutowych rynków świata

Na czołowych rynkach walutowych świata, jakimi są rynek nowojorski i londyński podstawowa część transakcji dokonuje się bezpośrednio pomiędzy bankami, zwanymi także dealerami. Pewna część transakcji dokonuje się za pośrednictwem agentów zwanych brokerami. Handel odbywa się w ten sposób, iż klient zainteresowany zawarciem transakcji na rynku walutowym przesyła przez Internet odpowiednią informację brokerowi, a ten z kolei poszukuje najodpowiedniejszego partnera dla zawarcia tej transakcji, zarabiając na tym prowizję. Firmy brokerskie na rynku walutowym intensywnie zbierają informacje na całym jego obszarze, w kraju jak i za granicą, po to aby informacje te odpłatnie przekazać zainteresowanym uczestnikom rynku. Uwalniają przez to dealerów bankowych od samodzielnego rozpoznawania sytuacji na rynku walutowym. Należy jednak podkreślić, iż brokerzy – w odróżnieniu od dealerów – nie działają na własny rachunek i we własnym imieniu. Brokerzy funkcjonują tylko jako pośrednicy (nie angażując w transakcje własnego kapitału) i ich zyskiem są prowizje, natomiast dealerzy angażują w zawierane transakcje swój kapitał i ich zarobkiem jest marża (spread) pomiędzy kursem sprzedaży i kupna waluty.

Od połowy lat 80. ubiegłego wieku nastąpił szczególny wzrost wolumenu obrotów na rynku walutowym świata. Jest to związane z ogromną ekspansją przepływów kapitałowych w świecie. Ten rozwój rynku walutowego przyciągnął także nowych, poza bankami i brokerami, uczestników. Są nimi niebankowe instytucje finansowe, a mianowicie fundusze inwestycyjne , w tym także fundusze hedgingowe, fundusze emerytalne, a nawet departamenty finansowe firm produkcyjno – usługowych (wielkich korporacji ponadnarodowych).