Klasyfikacja w sporcie osób niepełnosprawnych

- sport osób z niepełnosprawnością narządu słuch

-sport osób z niepełnosprawnością intelektualną

-sport osób z niepełnosprawnością narządu wzroku i ruchu (paraolimpijski)

-światowe igrzyska głuchych (deaflympics) 1924-1949

-światowe igrzyska olimpiad specjalistycznych (sprcial olimpics) 1968-1977

-igrzyska paraolimpijskie (paralympic games) 1960- 1976

W celu wyrównania szansy rywalizującym ze sobą zawodnikom lub drużynom w poszczególnych dyscyplinach oraz konkurencjach sportowych wprowadzono systemy klasyfikacji.

Systemy klasyfikacji w sporcie wyczynowych osób niepełnosprawnych sensoryczne i fizyczne :

-klasyfikacja medyczna

-klasyfikacja funkcjonalna

Klasyfikacja medyczna:

Polega na podziale :D

Podział zawodników niepełnosprawnych sensorycznie oraz fizycznie jest oparty na :

-rozpoznaniu medycznym

-badaniu lekarskim(testy kliniczne)

Klasyfikację opracowały międzynarodowe organizacje odpowedzialne za sport osób niepełnosprawnych

-CISS

-ISMFC

-ISOD

-CP-ISRA

-IBSA

Wykaz letnich dyscyplin sportowych uprawianych przez osoby z uszkodzeniem narządu wzroku

-lekka atletyka

-pływanie

-judo

-kolarstwo tandemowe

-goal ball

-piłka nożna(5 os)

-narciarstwo alpejskie

-narciarstwo biegowe

-biatlon

Wykaz letnich dyscyplin sportowych uprawianych przez osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu

-Boccia

-jeździectwo

-kolarstwo

-koszykówka

-koszykówka na wózkach

-lekkoatletyka

-łucznictwo

-piłka nożna (7os)

-piłka siatkowa na siedząco

-pływanie

-podnoszenie ciężarów

-rugby na wózkach

-strzelectwo

-szermierka na wózkach

-piłka siatkowa

-tenis stołowy

-tenis ziemny na wózkach

-wioślarstwo

-żeglarstwo

Wykaz zimowych dyscyplin sportowych uprawianych przez isiby z niepełnosprawnością narządu ruchu

-biathlon

-curling

-hokej na sankach

-narciarstwo alpejskie

-narciarstwo biegowe

-snowboard

Sport dla osób z uszkodzeniem narządu słuchu 04.02.2015

Jako głuche można określić te osoby u których spontaniczny rozwój mowy oraz języka pozostaje bardzo opóźniony lub też został całkowicie zahamowany z powodu:

-znacznego uszkodzenia słuchu

-braku oddziaływań wychowawczych

-nie zastosowania protezy

Stopnie uszkodzenia sluchu (wg Miedzynarodowego Biura Audiologicznego- BIAP)

-lekki

-umiarkowany

-znaczny

-głęboki

-całkowita głuchota

Lekki głuchota- ubytek od 21 do 40db

-mowa jest odbierana przy normalnym natężeniu głosu

-przy ściszeniu głosu lub zwiększeniu odległości źródła głosu pojawiają się problemy ze słyszeniem

-większość dźwięków życia codziennego jest słyszalna

-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole osób pełnosprawnych

Umiarkowana głuchota –ubytek od 41 do 70 db

-mowa jest odbierana przy dużym natężeniu głosu

-mowa jest łatwiej rozumiana gdy istnieje możliwość obserwacji rozmówcy

-część dźwięków życia codziennego jest słyszalna przy protezowaniu

-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób niedosłyszących

Znaczna głuchota –ubytek od 71 do 90 db

-mowa jest rozumiana przy bardzo dużym natężeniu głosu i małej odległości źródła głosu od ucha

-hałas jest słyszalny

-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób niedosłyszących

Głęboka głuchota- ubytek od 91 do 119 db

-mowa jest niesłyszalna

-jest słyszalny tylko bardzo duży hałas przy oprotezowaniu

-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób głuchych

Całkowita głuchota- ubytek od 120 db

-brak percepcji słuchu, ani mowa ani hałasu nie są słyszalne

-dziecko kwalifikuje się do nauczania w szkole dla osób głuchych

Międzynarodowe Biuro Audiologiczne (BIAP)

Uwzględniają:

-stopień uszkodzenia słchu

-umiejętność posługiwania sięmową

Wyróżnia:

-osobę niedosłyszącą

-osobę głuchą

- osobę ogłuchła

- osobę głuchoniemą

Osoba niedosłysząca charakteryzuje się :

-lekkim lub umiarkowanym stopniem uszkodzenia słuchu,

-możliwością korygowania uszkodzenia przy pomocy aparatu słuchowego tak że nie powoduje ono większych trudności oraz ograniczeń w orientacji w otoczeniu i porozumiewaniu ze słyszącymi

Osoba głucha charakteryzuje się :

-znacznym lub głębokim stopniem uszkodzenia słuchu

-całkowitym zniesieniem czynności narządu słuchu lub głębokim ich uszkodzeniem

-utrudnioną, ograniczoną lub niemożliwą orientacją w otoczeniu i porozumiewaniu się ze słyszącymi, pomimo korekcji aparatami słuchowymi

Osoba ogłuchła charakteryzuje się

-znacznym, głębokim lub całkowitym stopniem uszkodzenia słuchu

-uszkodzeniem analizatora słuchu po nabyciu umiejętności posługiwania się mową.

Osoba głuchoniema charakteryzuje się

-znacznym lub głębokim stopniem uszkodzenia słuchu przed nabyciem umiejętności posługiwania się mową

Komunikacja to

-porozumiewanie się

-przekazywanie myśli

-udzielenie informacji

-zdobywanie informacji

Komunikacja

1.Werbalna-mowa:

*Język naturalny

-monolog

-dialog

-dyskusja

2.Pozawerbalna:

*Paralingwistyczna (mimika, gesty, śmiech ,mowa ciała)

*Języki sztuczne

-system symboli

-system znaków (drogowych, wojskowych, służbowych, topograficznych)

* Wizualna (ubiór, tatuaż, reklama, taniec, balet, pantomina

*Audialna (sygnały ,muzyka, nieartykułowane dźwięki)

Osoby głuche wykorzystują w komunikowaniu się :

-język migowy

-alfabet palcowy

-język migany !

-fonogesty

-odczytywanie mowy z ust

Wykorzystuje sięw przekazie informacji kanał gestowo wzrokowy

Język migowy

-system znaków ideograficznych które określają poszczególne słowa lub krótkie zwroty lecz nie posiadają systemów morfologicznych ( brak odmian znaków migowych [rzez przypadki, rodzaje, osoby) dlatego też o sensie zdania decyduje szyk wyrazów.

Alfabet Palcowy

-zestaw znaków oznaczających poszczególne litery alfabetu

Język migany

-system znaków migowych używanych w szyku gramatycznym języka ojczystego a za pomocą alfabetu palcowego są dodawane końcówki fleksyjne

Fonogesty

-specjalne ruchy jednej ręki(prawej lub lewej) towarzyszące mówieniu które pomagają wsłuchiwać się w żywą mowę i dokładnie odczytać wypowiedzi z ust

Odczytywanie mowy ust

-poprzez obserwację układu ust rozmówcy

Uwaga:

1.odbiór mowy w ten sposób( bez uzupełnienia go odbiorem słuchowym) możliwy jest jedynie przez kilka do kilkunastu minut przy zachowaniu bliskiej odległości rozmówcy , ze względu na szybkie męczenie wzroku

2. Odbiór mowy uzależniony jest od czytelności (optyczności) układu ust.

Sposoby komunikowania się osób głuchych

-unimodalne -jednokanałowe

-bimodalne -dwukanałowe

-multimodalne -wielokanałowe

Unimodalne (jednokanałowe)- poprzez:

-słuch

-czytanie mowy z ust

-alfabet palcowy

-znaki język migowy

Bimodlane(dwukanałowe)- poprzez:

-słuch i czytanie mowy z ust

-słuch i alfabet palcowy

-słuch i znaki języka migowego

-czytanie mowy z ust i znaki języka migowego

-czytanie mowy z ust wspomagane z alfabetem palcowym

Multimodalne(wielokanałowe) poprzez :

-czytanie z mowy ust, słuch i alfabet palcowy

-czytanie mowy z ust, słuch i znaki języka migowego

Uwaga: jeżeli powyższe kanały są mało skuteczne, wspomagamy się znakami graficznymi

Osoby głuche i niedosłyszące nie posiadają psychicznej i fizycznej niepełnosprawności która utrudniałaby im współzawodnictwo z osobami pełnosprawnymi

Stworzenie jednak odrębnego ruchu sportowego wynikało ze specyficznych potrzeb psycho -społecznych tych osób. W ich opinii to sposób komunikowania uniemożliwia im satysfakcjonujące funkcjonowanie w sporcie osób pełnosprawnych .

Wykaz letnich dyscyplin sportowych uprawianych przez osoby niesłyszące

1.Badminton

2.Bowling*

3.Judo*

4.Karate

5.Kolarstwo

6.koszykówka

7.Kręglarstwo

8. Lekkoatletyka*

9.Pływanie*

10.Strzelectwo

11. Siatkówka plażowa *

12.Piłka nożna (11 osobowa)*

13. Piłka ręczna

14. Siatkowa

15. Piłka wodna

16. Tenis stołowy

17. tenis ziemny

18. Teekwondo

19.Zapasy

Wykaz zimowych dyscyplin

1.Curling

2.hokej na lodzie

3. Narciarstwo alpejskie

4.Narciarstwo biegowe

5. Snowboard

Osobom podejmującym prace z niesłyszącymi można zasugerować pewne wskazówki, których przestrzeganie pomoże zastosować odpowiednie działania rehabilitacyjne

Powinny one zmierzać w kierunki:

-symetrycznego rozwijania siły mięśni stabilizujących głowę, tułów i kończyny

-kontrolowanego utrwalania odpowiednich nawyków ruchowych,

-stałego kształtowania koordynacji ruchowej oraz równowagi

-zwiększenie sprawności układu krążenia

-zwiększenia sprawności układu oddechowego

Aktywność sportowa osób z niepełnosprawnością intelektualną

W aktywności sportowej uczestniczą tylko CI zawodnicy którzy zostali uznani za niepełnosprawnych intelektualnie przez poradnie lub specjalistę zgodnie z kryteriami stosowanymi w danym kraju ( Dłużewska- Martyniec, 2009 )

Osoby niepełnosprawne intelektualnie charakteryzują się wrodzonym opóźnieniem w zdolnościach poznawczych określonym według standardowych metod badania tj. testów inteligencji lub innych metod ogólnie akceptowanych w środowisku, które profesjonalnie zajmuje się problematyką osób niepełnosprawnych intelektualnie. Ponadto ,występują u tych zawodników ogranicza funkcjonowanie zarówno w ogólnym uczeniu się (określane przez IQ*) jak i w zdolnościach adaptacyjnych jakich wymaga: samodzielne życie, dbałość o własne potrzeby, samokontrola, praca i rekreacja (Damentko i WSP., 2005)

Obejmuje osoby z obniżoną sprawnością intelektualną i ograniczonym funkcjonowaniem osobowości w stopniu:

-lekkim IQ (wg. Skali Stanford- Binet) 52-67, (około 60% populacji)

-umiarkowanym- IQ 36-51 (około 32% populacji)

-znacznym- IQ 20-35 (około 5,5% populacji)

-głębokim- IQ <20 (około 2,5% populacji)

Stopień lekki:

-INAS-FID –międzynarodowa Federacja Sportu dla Osób Niepełnosprawnych intelektualnie (od 1986roku)

- ZSS „Sprawni Razem”- Związek Stowarzyszeń sportowych „Sprawni Razem” (od 1992r)

Sport paraolimpijski

-INAS-FID

-ZSS „Sprawni Razem”

Stopień: lekki ze sprzężeniami, umiarkowany, znaczny, głęboki:

-SOI- międzynarodowe Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne (od 1968)

-Narodowe Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne- Polska (od 1985r)

Olimpiady Specjalne

-ruch sportowo-rehabilitacyjny dla osób z niepełnosprawnością intelektualną

- międzynarodowa organizacja sportowa, założona w USA w latach 60 przez Eunice Kennedy Shriver

-Spędzenie czasu wolnego przez niepełnosprawnych intelektualnie sportowców, ich opiekunów, całych rodzin, olbrzymiej rzeczy wolontariuszy i organizatorów

-obecnie 165 państw, posiada akredytację do działania w ramach Special Olympics, w Polsce natomiast obowiązki realizuje Stowarzyszenie Olimpiady Specjalne- Polska

-Działalność opiera się na porozumieniu z Międzynarodowym Komitetem Olimpijskim(1988r) –uznanie dla ruchu, zgoda MKOL na używanie słowa Olympics i ceremoniału olimpijskiego

Co jest najważniejsze w Olimpiadach Specjalnych

1.Całoroczny cykl treningów oraz zawodów sportowych

2.Dyspcypilny olimpijskie

3.Osoby z niepełnosprawnością intelektualną

4.od 8 lat wzwyż

5. Poprzez trening sportowy zapewnia możliwość:

-rozwijania sprawności fizycznych

-demonstrowanie odwagi

-doświadczania radości i dzielenia się z nagrodami,

-nawiązywania przyjaźni z rodzinami i innymi zawodnikami Olimpiad Specjalnych

Oficjalne ograniczenia wynikające z przepisów Olimpiad Specjalnych

-opłaty za uczestnictwo

-alkohole i wyroby tytoniowe

-sporty zabronione: *sporty kontaktowe i sporty walki: zapasy, szermierka, karate, boks, rugby

*inne: strzelectwo, łucznictwo, biathlon

Oficjalne ograniczenia wynikające z uczestnictwa osób z Zespołem Downa w Olimpiadach Specjalnych:

-około 15%- niestabilność w stawie szczytowo-obrotowym

-dyscypliny i konkurencje sportowe wymagające wykonywania nadwyprostów i nagłego zgięcia odcinka szyjnego lub górnych części tułowia:

-pływanie- skoki startowe, styl motylkowy

-skoki do wody

-lekka atletyka – skos wzwyż i pięciobój

-jeździectwo

-przysiad w trójboju siłowym

-gimnastyka sportowa

-piłka nożna

-narciarstwo zjazdowe(alpejskie)

-wszystkie ćwiczenia rozgrzewkowe obciążające głowę i szyję

-badania radiologiczne odcinka szyjnego kręgosłupa

Jednolitość ruchu Special Olympics na świecie

-Special Olympics jako ruch światowy zachowuje spójność i jednolitość poprzez

-przepisy ogólne oraz sportowe

-logo

-przysięgę oraz ceremoniały

-sposób organizacji zawodów sportowych

Przepisy sportowe Olimpiad Specjalnych

-obowiązują na wszystkich zawodach Olimpiad Specjalnych

-Przepisy Międzynarodowych Federacji Sportowych stosuje się zawsze z wyjątkiem tych przypadków gdy są sprzeczne z regulaminem Olimpiad Specjalnych

-Oficjalnie przepisy Sportowe Olimpiad Specjalnych są wydawane w cyklu czteroletnim, w rok po Światowych Letnich lub Zimowych Igrzyskach Olimpiad Specjalnych

Ceremoniał olimpijski-flaga, defilada

Zawody Olimpiad Specjalnych- możliwość udziału osób o różnym poziomie sprawności

Podczas zawodów w ramach każdej dyscypliny przewidziano konkurencje dość osób o różnym poziomie sprawności :

-

Program sportów Zunifikowanych- dyscypliny i konkurencje w których zawodnicy z niepełnosprawnością intelektualną a oraz zawodnicy pełnosprawni intelektualnie (partnerzy) tworzą drużynę .

Dyscypliny sportu Olimpiad Specjalnych

Oficjalne : letnie i zimowe

Grupy startowe

-płeć

-wek(1.8-11, 2.12-15lat, 3.16-21 lat, 4. 22-30 lat, 5. +30)

-sprawność (sporty indywidualne – wyniki zgłoszone, preeliminacje)( gry indywidualne i sportowe – indywidualny konkurs sprawności, test oceny sprawności )

Nagrody

-medale 1-3 miejsce

-wstązki 4-8 miejsce

-w sp. Zespół. Jednakowa nagroda

-nie ukończenie konkurencji wstążka

-nie ma nagród za zbiorowe osiągnięcia zespołu

-nie prowadzi się zbiorczych punktacji za osiągnięte miejsca

-nie ma rejestracji najlepszych wyników rekordów

-nie wolno nagradzać zawodników pucharami

Sport osób niewidomych i słabo widzących

Uszkodzenie wzroku

Jest to stan nieprawidłowości lub wada struktury anatomicznej narządu wzroku i/lub czynności w stosunku do stanu normalnego

Najistotniejsze z tych dysfunkcji to :

-obniżenie ostrości widzenia centralnego

-ubytki pola widzenia centralnego i obwodowego

Klasyfikacja w sporcie osób niepełnosprawnych

-badanie okulistyczne

-klasyfikacji najlepszej korekcji (niezależnie od sposobu startu w zawodach)

-weryfikacja decyzji przez Komisję przy okazji zawodów wyższej rangi

-obserwacja zawodników w trakcie zawodów

Niewidomy

To osoba pozbawiona zdolności odbierania bodźców wzrokowych z powodu uszkodzenia analizatora wzrokowego

Brak wzroku powoduje:

-zmniejszenie zakresu i różnorodności doświadczeń,

-zmniejszenie zdolności poruszania się ,

-zmniejszenie kontroli środowiska oraz samego siebie w stosunku do środowiska

Moment utraty wzroku

-niewidomi od urodzenia( także od wczesnego dzieciństwa- od 4-5 r.ż.)- nie zachowali pamięci wzrokowej o otaczającym świecie

-ociemniali- w zależności od momentu i tempa utraty wzroku przez krótszy lub dłuższy czas mogli rozwijać harmonijnie. Przeżyli jednak większy wstrząs psychiczny.

Etapy w procesie rewalidacji niewidomych

-rehabilitacja lecznicza

-rehabilitacja psychiczna

-rehabilitacja podstawowa – obejmuje przygotowanie dożycia bez udziału wzroku :

+samodzielność w poruszaniu się

+samodzielności w samoobsłudze

+umiejętności posługiwaniu się laską i innymi pomocami dla niewidomych

+posługiwanie się pismem Braille’a

Postawa ciała niewidomego :

-pochylona głowa

-barki wysunięte do przodu

-wysunięty brzuch do przodu

Specyficzne zadania zajęć ruchowych osób niewidomych i słabo widzących :

-kształtowanie prawidłowej postawy

-wyrabianie jak największej orientacji wzrokowej i przestrzennej

-poprawa kompensacji utraty wzroku

-podnoszenie wiary we własnej siły

-wyrabianie poczucia rytmu i plastyki ruchu

-wyrównanie deficytu aktywności ruchowej

Metodyka nauczania ruchu osób niewidomych

-podanie nazwy czynności i wyjaśnianie czemu ma ona służyć

-pokaz z objaśnieniem („brajlowanie”)

-próba wykonania czynności ruchowej z pomocą instruktora

-samodzielnie wykonanie czynności ruchowej pod kontrolą instruktora

-samodzielnie wykonanie oraz doskonalenie czynności poprzez wielokrotne powtarzanie

Ochrona wzorku

-osoby posiadające schorzenia lub wady w których nie występuje niebezpieczeństwo pogorszenia wzroku (małoocze, duża nadwzroczność, zanik nerwu wzrokowego, zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, zaćma ,s tany po przebytym zapaleniu siatkówki lub naczyniówki)

-osoby posiadające schorzenia lub wady w których może następować pogorszenie wzroku (do jego utraty włącznie) – (wysoka krótkowzroczność, jaskra dziecięca, zwichnięcie soczewki do ciałka szklistego, choroby nowotworowe, stany pooperacyjne

Dyscypliny paraolimpijskie

-lekkoatletyka

-pływanie

Goal Ball

-kolarstwo

-judo

-football 5-a-side

-narciarstwo alpejskie , biegowe

-biatlon