Sposoby wydalania trucizn z organizmu

Substancje obce wydalają się z organizmu w postaci nie zmienionej lub jako polarne metabolity.W zależności od właściwości fizykochemicznych trucizn eliminacja następuje z moczem, żółcią lub wydychanym powietrzem. Mniejsze ilości substancji wydalają się także ze śliną, potem, Melkiem. Praktycznie każdy związek chemiczny wydala się kilkoma drogami

 

Wydalanie z moczem

 U człowieka i ssaków lądowych największą rolę odgrywa wydalanie ksenobiotyków przez nerki. Z moczem wydalane są substancje dobrze rozpuszczalne w wodzie, o małej masie cząsteczkowej. Do takich związków należy większość leków, insektycydów, fluorków, stront, selen, beryl, kadm, chrom oraz związki nieorganiczne rtęci.

Wydalanie substancji z organizmu związane jest z 3 procesami jakie zachodzą w nerkach: przesączaniem kłębuszkowym, wchłanianiem zwrotnym i wydzielaniem kanalikowym.

Wydalanie z żółcią

 Wątroba ze względu na swoje funkcje detoksykacyjne i wydzielnicze, odgrywa role filtra chroniącego organizm przed działaniem wielu trucizn. Substancje wchłanianie z przewodu pokarmowego trafiają najpierw do wątroby, a dopiero potem do osocza. W narządzie tym mogą wiązać się z białkami, ulegać biotransformacjom lub zostać wydalone z żółcią.

  Z żółcią wydalamy: insektycydy, dioksyny, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, hormony steroidowe, leki(atropina, morfina, chlorotiazyd), oraz połączenia wielu związków organicznych z glicyną, kwasem glukuronowym i kwasem siarkowym. Niektóre alkaloidy wydalane są w postaci połączeń z kwasami żółciowymi. Metale wydalane z żółcią to mangan, srebro, związki organiczne rtęci, arsenu czy cynku.           

Inne drogi wydalania

 Ksenobiotyki mogą być wydalane wraz z powietrzem. Mowa tu przede wszystkim o substancjach lotnych takich jak eter etylowy lub olejki eteryczne.

Wydalanie tą drogą można zwiększyć przyśpieszając oddech oraz zwiększając ukrwienie płuc.

Kontrola stężenia etanolu w wydychanym powietrzu jest stosowana w celu stwierdzania stanu trzeźwości.
Wydalać toksyny możemy również przez skórę, wraz z potem (tu znów swą obecność zaznacza etanol, ale także kwas benzoesowy, ołów, rtęć, żelazo).
 Przez ślinę wydalamy głównie leki: penicylinę, barbiturany, kwas salicylowy. Możemy tą drogą wydalać również metale(ołów, kadm, stront) oraz nikotynę.

Ważną drogą wydalania, mając na względzie zdrowie noworodków i niemowląt jest wydalanie trucizn wraz z mlekiem. W mleku mogą występować: barbiturany, tetracykliny, diazepam, tyreostatyki, etanol, nikotyna, insektycydy, metyl ortęć, stront i jod