Praca na wysokości, zagrożenia, profilaktyka, środki ochrony indywidualnej
Przez pojęcie "praca na wysokości" rozumiemy roboty wykonywane na: rusztowaniach-pomostach, podestach, stałych galeriach, słupach masztach, konstrukcjach budowlanych, stropach, kominach, drabinach, klamrach i innych podwyższeniach na wysokości 1m od terenu zewnętrznego lub poziomu podłogi obudowanej ścianami.
Przy organizowaniu stanowisk pracy na wysokości należy stosować rygory i zabezpieczenia wynikające z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 19 marca 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. nr 47, poz. 401). Przystępując do prac, przy których grozi upadek z wysokości, należy zastanowić się nad bezpiecznym sposobem ich wykonywania.
ZAGROŻENIA
Zagrożenia występują najczęściej:
przy wznoszeniu konstrukcji obiektów budowlanych podczas montażu słupów, stropów, ścian z wielkiej płyty i dachów,
przy montażu biegów i spoczników klatek schodowych, podestów i balkonów, a także montażu i demontażu barier ochronnych i balustrad,
przy wykonywaniu robót elewacyjnych budynku z rusztowań i pomostów roboczych, kryciu dachów, montażu i demontażu rusztowań, pracach wykończeniowych i instalacyjnych wykonywanych za pomocą drabin,
podczas pracy w miejscach, gdzie istnieje możliwość spadania z góry różnych przedmiotów, narzędzi i materiałów budowlanych.
PROFILAKTYKA
W celu zwiększenia bezpieczeństwa podczas prac na wysokości należy ograniczać liczbę niebezpiecznych operacji roboczych oraz stosować urządzenia zabezpieczające pracowników niezależnie od ich woli i decyzji. Można to osiągnąć przez odpowiednie przygotowanie dokumentacji technologiczno-organizacyjnej, zawierającej wytyczne bezpiecznego prowadzenia robót. Kierowanie pracami na wysokości należy powierzać osobom mającym właściwe uprawnienia, przygotowanie techniczne oraz praktykę zawodową.
Obowiązkiem nadzoru jest:
prowadzenie robót ściśle według dokumentacji technologiczno-organizacyjnej obiektu,
przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa pracy na wysokości, zgodnie z instrukcją bezpieczeństwa montażu, normami oraz z ogólnymi i szczegółowymi przepisami bhp,
wyposażenie brygad roboczych w obowiązujące ochrony osobiste,
dokonywanie kontroli stanowisk pracy na wysokości, a zwłaszcza prawidłowości usytuowania i zamocowania urządzeń zabezpieczających,
wyznaczanie stref niebezpiecznych przy budynkach, budowlach i na placach budowy oraz oznaczanie ich znakami ostrzegawczymi.
Pracownicy zatrudnieni przy pracach na wysokości powinni:
przejść przeszkolenie podstawowe i okresowe bhp, a instruktaż ogólny powinien zaznajomić ich z charakterem robót budowlano-montażowych, przedstawić podstawowe zagrożenia oraz przyczyny wypadków,
umieć posługiwać się przydzielonymi środkami ochrony indywidualnej oraz urządzeniami zabezpieczającymi,
umieć bezpiecznie obsługiwać podstawowe urządzenia służące do transportu poziomego i pionowego,
posiadać książeczkę kwalifikacyjną z aktualnymi wpisami dotyczącymi stanu zdrowia i predyspozycji do pracy na wysokości oraz przeszkolenia w zakresie bhp.
Pracownicy zatrudnieni przy montażu, demontażu oraz obsłudze rusztowań wiszących muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe i uprawnienia wydane przez Urząd Dozoru Technicznego. Przepisy zabraniają zatrudniania pracowników przy pracach na wysokości w przypadku przeciwwskazań lekarskich.
ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
W przypadku, gdy poczynania techniczne i organizacyjne nie mogą zapewnić pełnego bezpieczeństwa pracy na wysokości, należy bezwzględnie stosować właściwe środki ochrony indywidualnej, a przede wszystkim sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości, tj.: szelki bezpieczeństwa stosowane w połączeniu z linką mocowaną do uchwytu, a często także z urządzeniem samohamownym (tzw. aparatem bezpieczeństwa) lub amortyzatorem włókienniczym oraz hełmy ochronne.
Wybór właściwego sprzętu oraz zakres jego stosowania powinien być uzależniony od rodzaju robót, a także od stopnia zagrożenia zdrowia i życia na stanowisku pracy. Szelki z linką bezpieczeństwa ograniczają poruszanie się pracowników do obszaru wyznaczonego długością linki. Linka z urządzeniem samohamownym umożliwia zbliżanie się do krawędzi płaszczyzny, na której wykonywane są prace i jednocześnie zabezpiecza przed upadkiem z wysokości. Długość linki bez wyżej wymienionego urządzenia nie może być większa niż 1m.
Sprzęt ten można stosować jedynie wówczas, gdy w pobliżu stanowisk pracy na wysokości znajduje się stała konstrukcja nieulegająca odkształceniu lub zniszczeniu, stanowiąca pewny punkt zamocowania linki bezpieczeństwa. Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości powinien być stale sprawdzany. Wycofanie go z użycia powinno nastąpić po przekroczeniu terminu ważności oraz zawsze wówczas, gdy sprzęt ten był narażony na przeciążenie spowodowane upadkiem człowieka z wysokości.
Pełny wykaz i karty wzorów środków ochrony indywidualnej zawiera katalog Centralnego Instytutu Ochrony Pracy. Katalog ten umożliwia właściwy dobór środków ochrony indywidualnej oraz zgodne z przepisami ich stosowanie.
Jak zabezpieczyć się przed upadkiem z wysokości?
Na budowie każde stanowisko pracy położone na wysokości ponad 1m, musi być zabezpieczone barierą ochronną o wysokości 1,10m i deską krawężnikową o szerokości 0,15m. Wolną przestrzeń, między poręczą bariery a deską krawężnikową, należy zabezpieczyć poprzeczką umocowaną w połowie wysokości.
Sprawdź codziennie, przed rozpoczęciem pracy, ogólny stan rusztowania, zwłaszcza pomostów i barier ochronnych.
Do pracy na rusztowaniu wolno przystąpić dopiero po komisyjnym jego odbiorze. Po burzy, ulewach, opadach śniegu oraz po dłuższej przerwie w użytkowaniu, na rusztowaniach można pracować dopiero po kontroli technicznej. Powinna ona obejmować stan konstrukcji rusztowań i podestów roboczych.
Sprawdź codziennie, przed rozpoczęciem pracy, ogólny stan rusztowania, zwłaszcza pomostów i barier ochronnych.
Otwory technologiczne i inne należy przykryć pokrywą i zabezpieczyć przed przesuwaniem się lub ustawić bariery ochronne.
Jak uniknąć wypadku spowodowanego przez przedmioty spadające z rusztowania?
Wejścia do budynków i przejścia obok rusztowań powinny być zabezpieczone mocnymi daszkami ochronnymi zamocowanymi na wysokości, co najmniej 2,4m od ziemi, ze spadkiem 45? w kierunku źródła zagrożenia.
W miejscach zagrożonych spadaniem przedmiotów należy wyznaczyć strefę niebezpieczną, odpowiednio ją ogrodzić i oznakować. Strefa taka powinna mieć szerokość wynoszącą, co najmniej 1/10 wysokości, z której mogą spadać przedmioty, nie mniej jednak niż 6m.
Gdy praca trwa krótko i nie ma możliwość wykonania barier, należy stosować szelki bezpieczeństwa współpracujące z aparatem bezpieczeństwa lub innym amortyzującym urządzeniem.
Wchodź na rusztowanie i schodź z niego tylko po drabinach ustawionych w ciągach komunikacyjnych.
Nie przeciążaj pomostów ani materiałami ani ludźmi!. Na rusztowaniu powinna znajdować się tablica informująca o maksymalnym dopuszczalnym obciążeniu pomostów.
Jak bezpiecznie pracować na rusztowaniu?
Równoczesne wykonywanie robót na różnych poziomach rusztowania jest dopuszczalne, pod warunkiem zachowania wymaganych odstępów między stanowiskami pracy. Odległości bezpieczne wynoszą w poziomie co najmniej 5 m, a w pionie wynikają z zachowania co najmniej jednego szczelnego pomostu, nie licząc pomostu, na którym roboty są wykonywane.
Bezwzględnie zabronione jest zrzucanie z rusztowania, nawet z niewielkiej wysokości, gruzu i zużytych materiałów.
Gruz i zużyte materiały należy z rusztowania transportować w przeznaczonych do tego celu pojemnikach.
Przechodzenie i przebywanie pod podnoszonym materiałem może być przyczyną wypadku.
O czym należy pamiętać przy pracy na rusztowaniu?
Nie używaj drabin uszkodzonych z wyłamanymi lub pękniętymi szczeblami i podłużnicami. Zabezpiecz drabinę przed przesunięciem się pod podłożu.
Drabina przystawna powinna wystawać co najmniej 0,75m ponad krawędź płaszczyzny, na którą ma wejść pracownik. Drabina powinna być ustawiona pod kątem 65?-75 w stosunku do podłoża. Segmenty drabiny rozstawnej powinny być spięte łańcuchem lub połączeniem ograniczającym jej rozstaw .