Pobudliwość – zdolność do reagowania stanem pobudzenia na działanie bodźców
Pobudzenie – krótkotrwała zmiana właściwości błony komórkowej, związana z wędrówką jonów z zewnątrz i wewnątrz błony komórkowej
Miary pobudliwości – Najmniejsza, skuteczna siła bodźca – reobaza. Najkrótszy czas działania bodźca o sile podwójnej reobazy - chronaksja
Płytka motoryczna – synapsa chemiczna acetylocholina (w pęcherzykach synaptycznych zakończenia aksonu)
Ciąg wydarzeń w płytce motorycznej:
Potencjał czynnościowy motoneuronujony Ca2+ do włókna nerwowegouwolnienie acetylocholinyacetylocholina do receptorów aktywacja i otwieranie kanałów jonowych błony włókna mięśniowegopotencjał czynnościowy płytki motorycznejpotencjał czynnościowy włókna mięśniowego
Skurcz mięśnia
Rodzaje skurczów
Częstotliwość bodźca
Pojedynczy – jednorazowe pobudzenie, jeden bodziec (okres utajonego pobudzenie – od bodźca do skurczu, jest w stanie retrakcji); bodziec, skurcz, rozkurcz, bodziec, itp.
Tężcowy – bodziec działa częściej niż faza skurczu i rozkurczu
Niezupełny – bodziec działa w fazie rozkurczu
Zupełny – bodziec drażni mięsień gdy ten chce się rozkurczyć
Praca
Izomeryczny – wzrost napięcia, brak zmiany wymiaru, statyczna praca
Izotoniczny – stałe napięcie, zmiana wymiaru, praca dynamiczna, ruch w stawie
Auksoniczne – zmiana długości i napięcia
Energetyka skurczu – podstawowe źródło energii do skurczu to ATP. W czasie skurczu: ATPADP+fosforan
Rodzaje włókien
Wolnokurczliwe
Dużo mioglobiny
Dużo mitochondriów
Dużo enzymów przemian tlenowych
Duża kapilaryzacja
Słaby skurcz
Duża odporność na zmęczenie
10-180 włókien z jednostki motorycznej
Szybkokurczliwe tlenowo-glikolityczne
Średnia kapilaryzacja
Średnia siła skurczu
Przemiany tlenowe i beztlenowe
Krótki i średnio silny skurcz
Duża odporność na zmęczenie
Szybkokurczliwe glikolityczne
Szybki silny skurcz
Mało mioglobiny
Mała kapilaryzacja
Dużo enzymow przemian beztlenowych
Mała odporność na zmęczenie
300-800 włókien jednostki motorycznej
Regulacja napięcia mięśniowego
Włókna ekstrafuzalne – poprzecznie prążkowane, wykonują pracę, unerwione przez duze neurony α
Włókna intrafuzalne – poprzecznie prążkowane na obwodzie, w części środkowej jest receptor wrażliwy na rozciąganie skupione we wrzecionka nerwowo-mięśniowe, przyczepiają się do ekstrafuzalnych, unerwione przez neurony γ
Im silniej pobudzone neurony γ i komórki intrafuzalne skurczone tym większa wrażliwość receptorów na rozciąganie
Pobudzenie receptorów wrzecionka na skutek rozciągania mięśnia impuls do neurony α impuls do kom. ekstrafuzalneskurcz
Skurcz izotonicznyzmniejszenie pobudliwości receptorów wrzecionkazmniejszenie napięcia
Skurcz izometryczny nie zmniejsza pobudliwości receptorów wrzecionka brak zmniejszenia napięcia
Impulsy stale krążą między receptorami we wrzecionkach, motoneuronach, jądrach ruchowych i komórkach mięśniowych tworząc „zamkniętą pętlę” sprzężenia zwrotnego
Unerwienie czuciowe
Włókna aferentne Ia – po przejściu przez torebkę, tracą osłonkę i kończą się w środkowej części jako pierścieniowo-spiralne
Włókno aferentne II - cienkie z osłonką, kończą się tworami spiralnymi
Budowa i funkcja sarkomeru – wzór: Z+0,5i+0,5a+0,5H+M+0,5H+0,5a+0,5i+Z z-linia z, i-prążek izotropowy, a-prążek anizotropowy, h- strefa h, m-błona środkowa m, podstawowa jednostka czynnościowa, buduje miofibryle
Łuk odruchowy – podstawowa jednostka czynności nerwowej, droga receptor-efektor. Min. 5 elementów: receptor, droga aferentna (neuron czuciowy), ośrodek w rdzeniu kręgowym, droga eferentna (neuron ruchowy), efektor
Odruch – odpowiedź ustroju na pobudzenie, odpowiedź efektora wyrażająca się w czynności układu mięśniowego lub wydzielniczego, wywołana przez bodziec działający na receptor z udziałem OUN.
Podział odruchów
Odruch rdzeniowy
Eksteroreceptywne – zadziałanie bodźca na eksteroreceptory (zakończenia czuciowe), odbierają bodźce z zewnątrz, często odruchy obronne. Przykład: odruch podeszwowy, babińskiego
Interoreceptywne – działanie bodźca z wewnątrz organizmu.
proprioreceptywne, bodziec działa na proprioreceptory, które odbierają informacje z układu ruchu. Przykład: odruch kolanowy, ścięgna Achillesa
Podział receptorów:
telereceptory – wzrok, słuch, powonienie
interoreceptory – smak, przyśpieszenie liniowe i kątowe
eksteroreceptory – dotyk, ucisk, ciepło, zimno, ból
proprioreceptory – rozciąganie mięśni, ułożenie kości
angioreceptory – ściany naczyń krwionośnych
chemoreceptory – kłębki trzynaczyniowe
wisceroreceptory – narządy wewnętrzne
Potencjał spoczynkowy – ujemny potencjał elektryczny między środowiskiem zew. i wew., ok. -70mV do -80mV
Przysadka
FSH (folitropina) – oddziałuje na gonady, pobudza dojrzewanie pęcherzyków, wzmaga wytwarzanie estrogenów, pobudza spermatogeneze
LH (lutropina) – pobudza owulację, pobudza tworzenie ciałka żółtego i progesteronu, pobudza do tworzenia i uwalniania testosteronu
TSH (tyreotropina) – działa na tarczycę – powiększeniem zwiększenie kapilaryzacji, sprzężenie zwrotne między przysadką (tsh) a tarczycą
ACTH (adrenokortykotropina) – działa korę nadnerczy wydzielanie hormonów nadnerczy
GH (hormon wzrostu) – pobudza wzrost, pobudza kom. wątroby do wydzielania somatomedyn
Prolaktyna – stymuluje gruczoły sutkowe do laktacji, powstrzymuje wydzielanie FSH i LH
Oksytocyna – skurcz mięśni gładkich macicy, ułatwia wydzielanie mleka,
Wazopresyna – reguluje wydalanie wody, wpływ na przepuszczalność kanalików nefronu, prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi
Tarczyca
Hormony –
trijodotyronina i tyroksynaregulacja przemian materii, zwiększają wchłanianie węglowodanów w jelicie, regulują metabolizm tłuszczów, pobudzają wzrost organizmu
kalcytonina zwiększenie poziomu wapnia we krwi i płynach tkankowych, hamuje osteoklasty, zmniejsza wchłanianie wapnia i fosforanów i zwiększa ich wydalanie z moczem
nadczynność – stany podgorączkowe, pocenie się kołatanie serca, drżenie rąk, nerwowość, rozdrażnienienie, bezsenność, depresje, spadek masy ciała, biegunki, wyższe ciśnienie krwi i częstotliwość akcji serca, choroba Gravesa-Basedowa
niedoczynność niedobór jodu, stany zapalne – słaby metabolizm, otyłość, spowolnienie funkcji psychicznych, senność, marznięcie, zaparcia
Przytarczyce
parathormon – równowaga wapniowo-fosforanowa, przeciwnie do kalcytoniny zmniejszenie poziomu wapnia, pobudza osteoklasty, zwiększenie wchłaniania zwrotnego wapnia w nefronie