KOŃCZYNY DOLNE

 

-budowa bardziej statyczna niż budowa k. górnych

-funkcja podporowa 

-funkcja lokomocyjno-napędowa

-udział w stabilizacji pionowej postawy ciała

-grubsze, mocniejsze i dłuższe kości tworzące 2 silne kolumny podporowe dla tułowia jako wyraz przystosowania do w/w funkcji

-rozłożysty kształt miednicy powoduje większą stabilizację tułowia, większą powierzchnię do przyczepu dużych i silnych mięśni oraz jest oparciem dla trzew jamy brzusznej

-z podporowo-napędowym charakterem k. dolnej zw. są też: ścisłe połączenie kości podudzia oraz wydłużona i wysklepiona stopa

 

 

STAW KRZYŻOWO-BIODROWY:

 

-zaliczany do połączeń wolnych płaskich

-utw. przez: stawowe pow. uchowate k. krzyzowej i k. biodrowej

-torebka st. krótka i silnie napięta, przyczepia się do brzegów pow. stawowych, wzmocniona silnymi więzadłami krzyżowo-biodrowymi brzusznymi i grzbietowymi oraz w. krzyzowo-biodrowym międzykostnym (sa to b. silne, krótkie ww. przebiegające od jednej kości do drugiej na odpow.stronie; moc i wytrzymałość tych ww. jest charakterystyczna dla człowieka poruszającego się w pozycji pionowej)

-pośrednio stawy krzyż.-biodr. wzmacniają: w. biodrowo-lędźwiowe (rozpięte między wyr. żebrowymi IV i V kręgu lędźwiowego a tylną cz. grzebienia biodrowego) oraz, w. krzyżowo-kolcowe i w. krzyżowo-guzowe, które biegnąc od pow. tylnej oraz brzegu bocznego k. krzyżowej i guzicznej do guza i kolca kulszowego, zamykają i przekształcają wciecia kulszowe w otwór kulszowy większy i mniejszy.

-pod względem czynnościowym stawy te przypominają połączenia ścisłe, są podobne do spojenia.

 

STAW BIODROWY:

 

-utworzone przez: panewkę k. miedniczej i głowę k. udowej

-panewka - zagłębienie o pow. półkuli, ciągłość dolnego brzegu panewki przerwana jest przez wcięcie panewki; 

-obrąbek panewkowy - chrzęstno-włóknisty pierścień pogłębiający znacznie panewkę; przechodząc ponad wcięciem panewki tworzy w. poprzeczne panewki

-powierzchnia księżycowata - tworzy właściwą pow. stawową panewki, pokryta chrząstką stawową

-dół panewki - nie pokryta chrząstką pozostała cz. panewki wypełniona luźną tk. łączną i tłuszczową (podściółka tłuszczowa, pokryta błoną maziową, osłabia ucisk między głową a panewką)

-główka stawowa stanowi około 3/4 powierzchni kuli

-w. głowy kości udowej - rozpięte między dołkiem głowy a dołkiem panewki

-torebka stawowa - gruba i mocna, przytwierdzona do kostnego brzegu panewki, a na k. udowej z przodu do kresy międzykrętarzowej, z tyłu dochodzi do połowy długości szyjki; wzmacniają ją liczne i silne więzadła(w przeciwieństwie do st. ramiennego) - ograniczają one częściowo zakres ruchomości k. dolnej przyczyniając się jednocześnie do lepszego ustalenia równowagi tułowia opierającego się na głowach k. udowych.

-w. biodrowo-udowe - wzmacnia przednią ścianę torebki stawowej, ma kształt odwróconej piątki rzymskiej - wierzchołkiem przymocowane jest w okol. kolca biodrowego przedniego dolnego i dochodzi do kresy międzykrętarzowej; w. hamuje ruch prostowania i w mniejszym stopniu hamuje odwodzenie i ruchy obrotowe uda; oba ww. razem ustalają polozenie miednicy w stos. do kk.udowych w poz. stojącej

-w. łonowo-udowe - wzmacnia przyśrodkową ścianę torebki, rozpięte jest między gałęzią górną k. łonowej a dolną cz. kresy miedzykrętarzowej; hamuje ruch odwodzenia i odwracania

(-w. kulszowo-udowe - hamuje ruch przywodzenia i nawracania)

-warstwa okrężna - okrężne pasmo włókien dokoła najwęższego miejsca szyjki, leży na pow. wewnętrznej torebki włóknistej; ma liczne połączenia z więzadłami powierzchownymi, jej funkcja polega na wzmacnianiu położenia główki w panewce

-st. biodrowy jest stawem kulistym panewkowym

Ruchy: zginanie (80st. przy wyprostowanym kolanie, 90st. przy zgiętym z poz. stojącej, biernie można udo zetknąc ze ścianą brzucha-niektórzy to maja taki brzuchol ze i czynnie bez problemu pewnie dotkną:P:P), prostowanie/zginanie do tyłu (ok.15st.), odwodzenie (ok.40st., rozkrok obu kończyn do 80st., a przy pochyleniu tułowia do przodu odwiedzenie wzrasta do 140st.), przywodzenie (może dosć znacznie przekroczyć linię środkową ciała przy zgięciu w st. biodr. jak przy zakładaniu nogi na nogę), odwracanie (ok.15st.), nawracanie (ok.35st.)

 

STAW KOLANOWY:

 

-największy staw ciała

-utw. przez kłykcie k. udowej (główka) oraz pow. stawowe górne kłykci k. piszczelowej (panewka)

-pow. stawowe uzupełnione od przodu są przez pow. tylną rzepki

-kłykcie k. udowej są lekko wypukłe w kier. czołowym i silnie oraz nierównomiernie w kier. strzałkowym

-pow. stawowe kłykci k. udowej sa ok. 3x większe od pow. kłykci k. piszczelowej, które są dość płytkie, jednak panewka uzupełniona jest pow. stawową rzepki

-pow. stawowe pokrywa gruba warstwa chrząstki, co wzmaga sprężystość stawu oraz wybitnie zmniejsza wstrząsy podczas biegania, skoków itp.

ŁĄKOTKI 

-położone między pow. stawowymi w obrębie torebki stawowej, 

-dzielą cz. obwodową jamy stawowej na 2 piętra, 

-zbudowane są z chrząstki włóknistej, maja kształt niezupełnego pierścienia zbliżonego do litery C

-pow. górne łąkotek są wklęsłe, odpowiadają wypukłym kłykciom udowym, a płaskie pow. dolne - kłykciom k. piszczelowej

-w przekroju poprzecznym łąkotki mają kształt klinowaty - grubsze na obwodzie, o ostrym kącie wierzchołka klina skierowanym do środka

-łąkotka boczna - nieco krótsza, silniej zakrzywiona, bardziej pierścieniowata

-łąkotka przyśrodkowa - dłuższa, słabiej zakrzywiona, bardziej sierpowata

-zwrócone do siebie wierzchołkami - tworzą dość regularną ósemkę

-w. poprzeczne kolana (łączy łąkotki między sobą z przodu)

-cz. obwodowe łąkotek zrastają się częściowo z torebką stawową, natomiast ich końce (zwane rogami) są przytwierdzone do k. piszczelowej za pomocą pasm łącznotkankowych

-ww. łąkotkowo-udowe przednie i tylne - odchodzą od łąkotki bocznej i kończą się na wewnn. pow. kłykcia przyśrodkowego k. piszczelowej

pomimo takiego umocowania łąkotki mają sporą ruchomość (ok. 10 mm) - przy prostowaniu stawu przesuwają się do przodu, przy zginaniu - do tyłu

-w zależności od aktualnego ciśnienia w trakcie ruchu, łąkotki zmieniają swą grubośc oraz kształt dopasowując się do aktualnej krzywizny główki stawowej, tym samym spełniając funkcję amortyzacyjną

-torebka stawowa - przyczepiona do k. udowej z przodu ok. 1,5cm powyżej brzegu pow. st., po bokach opada do dołu biegnąc poniżej nadkłykci ku tyłowi do pow. podkolanowej

-stosunek błony maziowej do błony włóknistej jest różny; właściwa torebka stawowa składa się tylko z bł. maziowej; bł. włóknista znajduje się z tyłu i po bokach,  z przodu bł. włóknista zastąpiona jest ścięgnem końcowym m. czworogłowego uda w które jako trzeszczka włączona jest rzepka

-w. rzepki - połączone z włóknami m.4-gł.uda biegnącymi od wierzchołka rzepki, kończy się na guzowatości piszczeli

-troczki rzepki przyśrodkowy i boczny - przyczyniaja się do ustalenia rzepki, wzmacniają cienką torebkę włóknistą po obu stronach od w. rzepki, troczki biegną od m.4-gł.uda

-w.poboczne piszczelowe - biegnie od nadkłykcia przyśrodkowego k.udowej do kłykcia przyśrodkowego k.piszczelowej, wzmacnia przyśrodkowa ścianę torebki, jest zrośnięte ze ścianą torebki stawowej, przyczepia się do łąkotki przyśrodkowej

-w. poboczne strzałkowe - leży po str. bocznej st. kolanowego, rozięte między nadkłykciem bocznym k. udowej a głową strzałki, jest silne, nie zrasta się z torebką stawową

-ww.poboczne napinają się w położeniu wyprostnym, tzn. ustalają st. kol. kończyny obciążonej

-ww. krzyżowe - bardzo silne, krótkie taśmy wewnątrz stawu, wzajemnie się krzyżują, działają hamująco na ruchy zginania, prostowania i nawracania kolana

   *przednie - jest dłuższe, biegnie od przyśrodkowej pow. kłykcia bocznego k. udowej do pola międzykłykciowego przedniego k. piszczelowej

   *tylne - krótsze, mocniejsze, między boczną powierzchnią kłykcia przyśrodkowego k. udowej a polem międzykłykciowym tylnym k. udowej

-ścianę tylną błony włóknistej torebki st. kol. wzmacniają ścięgna  m. brzuchatego łydki, półbłoniastego i podkolanowego

-w. podkolanowe skośne - utw. przez cz.ścięgna m. półbłoniastego, wplata się w torebkę st.

-w. podkolanowe łukowate - wzmacnia tylną ścianę torebki st., rozpoczyna się w okolicy kłykcia bocznego k. udowej i wchodzi dalej pod w. podkolanowe skośne

 

Ruchy: zginanie i prostowanie oraz ruch obrotowy podudzia

-zginanie i prostowanie zachodzi wokół osi poprzecznej, jest kombinacją toczenia(1 faza, zginanie do 20st. - toczenie kłykci k. udowej o piszczeli) i ślizgania(2 faza)

-zginanie czynnie do 130st., biernie do 170st.

-prostowanie - udo i podudzie tworzą linię prostą (180st.), czasem wyst. przeprost - do 200st.

-ruch obrotowy (zależny od poziomu zgięcia, zablokowany przy max. wyproście i max. zgięciu), np. przy zgięciu 120st. - ruch obrotowy 60st. (na zewn. 50st, a do wewn. 10st.); ruch obrotowy może zachodzić również odwrotnie - przy ustalonym podudziu obraca się k. udowa.

Połączenia piszczelowo-strzałkowe

1. Staw piszczelowo-strzałkowy:

-powierzchnia stawowa głowy strzałki + powierzchnia stawowa strzałkowa kłykcia bocznego k. piszczelowej

-torebka stawowa silnie napięta

-w. przednie i tylne głowy strzałki - wzmacniają torebkę

-ruchy w stawie nieznaczne, amortyzują odchylenie kostki bocznej w st. skokowo-goleniowym

2. Więzozrost piszczelowo-strzałkowy:

-połączenie między wcięciem strzałkowym dalszego końca piszczeli a powierzchnią przyśrodkową dalszego końca strzałki

-wzmacniają go 2 silne, mocno napięte w. piszczelowo-strzałkowe przedni i tylne

-więzozrost umożliwia nieznaczne odchylenie obu kostek w ruchach zgięcia grzbietowego stopy

3. Błona międzykostna goleni:

-rozpięta między brzegami międzykostnymi piszczeli i strzałki

-w dolnej cz. błona przedłuża się w w/w więzozrost

-w cz. górnej i dolnej różnej wielkości otwory do przejścia naczyń

-włókna błony mocno napięte - uniemożliwia przesuwanie obu kk. goleni i w kier. podłużnym

Stawy bliższe stopy

1. Staw skokowo-goleniowy/skokowy górny

-główka: bloczek k. skokowej, panewka: powierzchnia stawowa dolna k. piszczelowej oraz pow. stawowe obu kostek przyśrodkowej i bocznej, które na kształt widełek obejmują bloczek

-torebka stawowa przyczepia się do brzegów pow. stawowych, cienka i wiotka z przodu i z tyłu, a po bokach wzmocniona ww: trójgraniastym, skokowo-strzałkowym i piętowo-strzałkowym

-w. trójgraniaste, czyli przyśrodkowe, odchodzi od kostki przyśrodkowej do podpórki k. piętowej, do k. skokowej i k. łódkowatej; wzmacnia również st. skokowo-piętowy

-ww. skokowo-strzałkowe przednie i tylne odchodzą od kostki bocznej i biegną do szyjki k. skokowej(przednie) i do wyrostka tylnego tej kości(tylne)

-w. piętowo-łódkowe rozpięte między kostką boczną a pow. boczną k. piętowej

-staw zawiasowy z poprzecznie ustawioną osią ruchu

Staw skokowy dolny anatomicznie składa się ze stawu tylnego - skokowo-piętowego i przedniego - skokowo-piętowo-łódkowego:

2. Staw skokowo-piętowy:

-utw. przez pow. stawową skokową tylną k. piętowej i pow. st. piętową k. skokowej

-torebka stawowa cienka i luźna, wzmocniona przez 5 ww. skokowo-piętowych: przednie, tylne, boczne, przyśrodkowe i międzykostne (rozpiętych między obu kośćmi)

-ww. skokowo-piętowe międzykostne - najsilniejsze z nich, stanowi granicę między st. skokowym tylnym i przednim

3.Staw skokowo-piętowo-łódkowy:

-k. skokowa tworzy główkę, a k. łódkowa i piętowa wraz z w. piętowo-łódkowo-podeszwowym stanowią panewkę

-torebka stawowa przyczepia się wzdłuż brzegów pow. st.

-w. trójgraniaste oraz w. skokowo-łódkowe i w. piętowo-łódkowe wzmacniają staw

-zachodzą tu ruchy obrotowe stopy

-Ruchy: zgięcie grzbietowe 45st. podeszwowe 60st.(40-50st.w górnym, a reszta w dolnym st. skokowym), odwracanie i nawracanie(tylko w st. skokowym dolnym) 30st. w każdą stronę