Pierwotniaki:

1. nazwa łacińska (polska)

2. postać inwazyjna dla człowieka

3. droga zakażenia (wrota zakażenia)

4. miejsce bytowania w człowieku

5. nazwa choroby

6. cykl (ewentualnie wektor)

7. jakieś inne ważne sprawy

1. Trichomonas tenax (rzęsistek policzkowy)

2. trofozoit

3. ? (jama ustna)

4. jama ustna

5. rzęsistkowica (trichomonosis)

6. –

1. Tripamosoma brucei gambiense (świdrowiec gambijski)

2. trypomastigota

3. człowiek - mucha tse-tse (glossina palpalis) – człowiek (wrota – skóra); matka – płód (przez łożysko)

4. osocze krwi -> chłonka -> płyn mózgowo rdzeniowy

5. śpiączka afrykańska

6. w muchach tse-tse (glossina palpalis)

7. nie rozmanaża się płciowo

1. Entamoeba gingivalis (pełzak dziąsłowy)

2. trofozoit

3. człowiek – człowiek lub człowiek – środowisko – człowiek

4. jama ustna (w pewnych przypadkach narządy rodne kobiety)

5. chorobotwórczość nie udowodniona

6. – (można zarazić się bezpośrednio lub np. przez wspólne używanie naczyń, szczoteczki do zębów)

1. Acanthamoeba castellanii (brak nazwy polskiej)

2. trofozoit (rzadziej cysta)

3. człowiek – środowisko(najczęściej wody slodkie lub wilgotne gleby) – człowiek; (jama nosowa, ustna, uszkodzona rogówka lub skóra)

4. płyn mózgowo-rdzeniowy

5. akantemeboza występuje w postaci przewlekłego ziarniniakowego zapalenia mózgu (ang. GAE)

6. –

1. Naegleria fowleri (brak nazwy polskiej)

2. trofozoit / cysta

3. człowiek – środowisko – człowiek (jama nosowo gardłowa)

4. płyn mózgowo-rdzeniowy

5. neglerioza opisywana jest jako pierwotne pełzakowate zapalenia mózgu i opon mózgowych (ang. PAM)

6. –

1. Cryptosporidium parvm (brak nazwy polskiej)

2. oocysty ze sporozoitami

3. człowiek/zwierze – środowisko – człowiek (jama ustna, nosowa)

4. jelito cienkie

5. kryptosporydioza – ostre lub przewlekłe gastroenteritis

6. żywiciel + środowisko zewnętrzne

7. trzeba zgłaszać do sanepidu!!!

Helminty:

1. Fasciola hepatica (motylica wątrobowa)

2. meta cerkaria lub adoleskaria

3. człowiek – środowisko – błotniarka moczarowa – środowisko – człowiek (jama ustna)

4. wątroba oraz jej przewody żółciowe

5. fascjoloza: ostra – spozycie> 10 000metacerkarii; ostre zapalenie wątroby, przerwanie ciągłości torebki watroby, zapalenie wątroby; rzadka u ludzi, ale raczej śmiertelna
   przewlekła: zółtaczka, gorączka, hepatomegalia

6. jest, poprez ślimaka – błotniarkę moczarową

1. Schistosoma mansoni (przywra mansona)

2. cerkaria

3. człowiek – wektor – środowisko – człowiek (aktywnie przez skórę)

4. sploty zylne jelita grubego

5. schistosomoza

6. przez ślimaka

1. Diphyllobothrium latum (bruzdogłowiec szeroki)

2. plerocerkoid

3. człowiek – środowisko wodne – żywiccel I (skorupiak) – żwyicel II (ryba) – żywiciel ostateczny (m.in. człowiek) drogoą zarażenia jest jama ustna

4. jelito cienkie

5. difylobotrioza

6. osobnik dojrzały -> jajo -> koracydium zaw. onkosferę (środ. wodne) -> procerkoid (skorupiak) -> plerocerkoid (ryba, ale może być też np. gad – pasozystwo parateniczne)

1. Ancylostoma duodenale (tęgoryjec dwunastniczy)

2. larwy filaropodobne

3. człowiek – środowisko – człowiek (aktywne wwiercanie orzez skórę); człowiek – człowiek (z mlekiem matki!!)

4. dwunastnica

5. ankylostomoza

6. cykl w środowisku: jaja -> larwy rabditopodobne -> larwy filaropodobne

1. Enteriobius vermicularis (owsik ludzki)

2. jajo

3. człowiek – człowiek; człowiek – środowisko – człowiek (rzadziej, np. z kurzem); wrota – jama ustna

4. jelito grube

5. owsica, enterobioza

6. brak

1. Ascaris lumbricoides hominis (Glista ludzka)

2. jajo inwazyjne

3. człowiek – środowisko – człowiek

4. jelito cienkie (zbłąbany może trafić do innych narządów ciała)

5. askarydoza, glistnica

6. człowiek – jajo - jajo inwazyjne – wędrówka po ciele (jelito – krew – serce – płuca – tchawica – gardło – przełyk – jelito)

7. glisty bytujące u matki mogą uszkodzić płód
   na świecie zarażonych jest ok. 1400mln ludzi
   na Filipinach jest fajnie mieć glistę

1. Loa loa

2. larwa

3. człowiek – wektor(samice ślepaków z rodzaju Chrysops) – człowiek

4. tkanka podskórna

5. loaza

6. jest

1. Trichuris trichura (Włosogłówka ludzka)

2. jaja inwazyjne

3. człowiek – środowisko – człowiek (jama ustna)

4. jelito grube i ślepe

5. włosogłówczyca, trichuroza

6. jaja w kale -> jaja inwazyjne -> wylęganie larw w jelicie cienkim -> linienie larw i osiąganie postaci dojrzałej w jelicie grubym

Arachnoentomologia:

1. Ixodes ricinus (Kleszcz pospolity) – 3 warstwy rozwojowe, wszystkie mogą atakować człowieka (głównie jednak samice i nimfy). Może przenosić wirusy i bakterie: wirus kleszczowego zapalenia mózgu, pałeczki tularemii, patogeny brucelozy, listeriozy, erlichiozy, gorączki Q, babeszjozy.

2. Scartoptes scrabei (Świerzbowiec ludzki) – wywołuje świerzb (głównie miedzy placami rąk, w pachwinach, okolicach piersi i narz. płciowych); samica drąży kanaliki w warstwie rogowej skóry, składając jaja, larwy wychodza na powierzchnie skóry i przytwierdzają się do włosów; leczeniem obejmuje się wszystkich domowników

3. Pediculus humanus (wesz ludzka) – dwie odmiany: Pediculus humanus humanus (odzieżowa) i Pediculus humanus capitis (głowowa); występuje wśród ludzi o niskim poziomie higieny, wywołuje świąt; wesz odzieżowa przenosi riketsje duru epidemicznego (szczepionkę na ten dur opracował polski uczony R. Weigl); wszy przenoszą również gorączkę okopową (riketsje), dur powrotny (bakterie z gr. Borrelia)

4. Pthirus pubis (wesz łonowa) – przenoszenie drogą płciową lub za pośrednictwem ubrania, pościeli lub ręczników; drażni skórę (miejsca ukłucia widoczne jako niebieskie plamki), umiejscowiona na powiekach może powodować zapalenie spojówek i brzegów powiek (u dzieci utrudnia otwarcie powiek); nie przenosi riketsji duru epidemicznego

5. Anopheles maculipennis (Widliszek) – zoofilny, atakują tylko samice, ślina może wywoływać odczyny alergiczne; zanczenie w medycynie głównie ze względu na przenoszenie pierwotniaków z rodzaju Plasmodium powodujących malarię (w Polsce i Europie nie występuje – za zimno, ale komary – nosiciele mogą się dostawać samolotami, dlatego zagrożeni są pracownicy lotnisk)

6. Culex pipiens (komar kłujący) – znowu atakuje tylko samica (najczęściej w sierpniu i wrześniu); ślina może wywoływać stany zapalne skóry; komar ten może przenosić ornitozy oraz wirusy neurotropowe z ptaków domowych i dziko żyjących na ludzi.

7. Musca domestica (mucha domowa) – gdy jaja zostaną złożone w ranie lub obok naturalnych otworów ciała powoduje muszycę; dużą rolę odgrywa jako przenosiciel mechaniczny pałeczek duru brzusznego, durów rzekomych, przecinkowców cholery, prątków gruźlicy, pałeczek czerwonki bakteryjnej, pierwotniaków czerwonki pełzakowatej i jaj robaków.

8. Pulex irritans (Pchła ludzka) – krwią żywią się samice i samce, może wywoływac alergiczny odczyn skórny; może przenosić: riketsje duru endemicznego, pałeczki dżumy i tularemii, może być żywicielem pośrednim Dipylidium caninum (tasiemiec psi), Hymenolepis nana (tasiemiec karłowaty), H. diminta (pasożyt szczurów).