Zagrożenia naturalne a wybór systemu eksploatacji

Dobór optymalnego systemu eksploatacji jest podstawowym zagadnieniem dla kopalń. Właściwy system musi zapewnić maksymalne bezpieczeństwo pracy przy określonych warunkach górniczo-geologicznych takich jak: pożary, wybuchy gazów, tąpania, zagrożenia wodne, ciśnienie eksploatacyjne. często występuje kilka zagrożeń jednocześnie i są to tzw. zagrożenia skojarzone. Przy zagrożeniu tąpaniami stosuje się takie systemy eksploatacji aby odsłonięcie stropu było jak najmniejsze, a pustka poeksploatacyjna była likwidowana wraz z postępem przodka. Przykłady takich systemów to zabierkowy-ścianowy ( z podsadzką lub zawałem stropu) lub zabierkowy.

Zagrożenia pożarowe oraz gazowe, które mogą być przyczyną wybuchu lub wytworzenia atmosfery niezdatnej do oddychania można zmniejszyć przez dobór właściwego systemu eksploatacji, który powinien zapewnić jak najlepsze przewietrzanie wyrobisk, oraz likwidację zrobów bez pozostawiania pustek, gdzie niebezpieczny gaz mógłby się gromadzić. Przy tego rodzaju zagrożeniach systemy ubierkowy lub zabierkowy będą odpowiednie.

Zagrożenie wodne nie wpływa zasadniczo na dobór systemu eksploatacji. Korzystnie jednak jest usytuować kierunek wybierania tak aby woda grawitacyjnie wypływała z wyrobiska pompowni poziomowych. Również utrzymanie górotworu w stanie nienaruszonym zmniejsza ryzyko wdarcia się wody do wyrobiska – szczególnie przy eksploatacji soli.

Profilaktyka zagrożeniowa

W celu utrzymania bezpiecznych warunków pracy, zagrożenia w górnictwie (i nie tylko) należy zwalczać. Jednym ze sposobów jest prowadzenie różnego rodzaju profilaktyk, aby nie dopuścić do sytuacji niebezpiecznych.

Zagrożenia tąpaniami.

Profilaktyka jest prowadzona już na etapie właściwego zaprojektowania eksploatacji, wybrania pokładu lub warstwy odprężającej, strzelanie odprężające, wybieranie resztek, wzmacnianie obudowy oraz wprowadzenie monitoringu przy pomocy stacji geofizyki, ograniczyć ilość zatrudnionych osób w strefie zagrożenia.

Zagrożenie metanowe.

Profilaktyka polega na prawidłowym przewietrzaniu wyrobisk, dostarczaniu niezbędnej ilości powietrza, prowadzeniu odmetanowania, izolowaniu nieczynnych wyrobisk, uszczelnianiu zrobów, zastosowaniu metanometrii automatycznej, nawadnianie górotworu, zraszanie organów urabiających aby nie iskrzyły przy urabianiu.

Zagrożenie pożarami.

Przy wydobywaniu kopalin palnych w zrobach nie pozostawiać resztek węgla, izolować zroby oraz nieczynne wyrobiska, uszczelniać zroby środkami chemicznymi lub lokowaniem pyłów dymnicowych, oraz podsadzką hydrauliczną. Prowadzenie stacji wczesnego wykrywania pożarów i CO-metrii automatycznej w rejonowych prądach powietrza, oraz budowa tam bezpieczeństwa, stosowanie aparatów ucieczkowych.

Zagrożenia pyłowe.

Profilaktyka polega na pozbawieniu pyłu lotności poprzez zraszanie w miejscu jego powstawania, zmywania, usuwania w wyrobiskach, stosowaniu masek przeciwpyłowych przez załogę. W kopalniach węgla istnieje możliwość wybuchu pyłu węglowego. Aby nie dopuścić do wybuchu pyłu węglowego utrzymuję się strefy zabezpieczające w których zmywa się pył węglowy lub opyla pyłem kamiennym. Stosuje się także zapory przeciwwybuchowe oraz intensywne przewietrzanie.

Zagrożenia wodne.

W wyrobiskach wybierkowych prowadzonych do granic wyprzedza się wyrobiskami korytarzowymi lub otworami badawczymi na odległość co najmniej 50 m a także niedopuszczalne jest tworzenie zbiornika wodnego w górotworze, jeżeli mógłby stanowić zagrożenie dla innych czynnych wyrobisk. W wyrobiskach zagrożonych wdarciem się wody należy zabudować odpowiednie tamy wodne z sygnalizacją i urządzeniami łączności.

Zagrożenia wyrzutami gazów i skał.

Zaleca się eksploatację do granic, wyrobiska pochyłe drążyć po upadzie, unikać narzędzi o działaniu udarowym, otwory powyżej 46 mm należy zabezpieczyć głowicą, zalecane jest urabianie techniką strzelniczą, przy drążeniu kombajnem wymagane s otwory badawcze o długości 10m. Stosować należy aparaty ratunkowe lub izolujące lub regeneracyjne, stosować metanometrię i CO2-metrię automatyczną. CH4-2%, CO2-1%.

Zagrożenie radiacyjne naturalnymi substancjami promieniotwórczymi.

• ujmuje się i odprowadza promieniotwórcze wody kopalniane

• wytrąca się i usuwa promieniotwórcze osady kopalniane