HISTOLOGIA 10. Ćwiczenia (wejściówka)


temat: Układ krążenia: - tętnica typu sprężystego
- tętnica i żyła typu mięśniowego (pęczek naczyniowy)
- naczynie przedwłosowate
- naczynie włosowate



I. Układ sercowo-naczyniowy (krwionośny)________________________________________

- układ zamknięty - krwinki czerwone w stanie fizjologicznym nie opuszczają naczyń
- u ssaków wydostaje się tylko w śledzionie

- składa się z: - naczyń krwionośnych (naczynia włosowate, tętnice żyły)
- serce
- narządy włączone w obieg (śledziona, szpik kostny)

- serce wprawia krew w ruch
- krew z serca dostaje się do tętnic, które rozprowadzają ją po całym organizmie
- do serca krew wraca żyłami
- między tętnicami a żyłami znajdują się naczynia włosowate (kapilary), na których
poziomie odbywa się wymiana między krwią a tkankami



II. Naczynia krwionośne (vasa sanguinea)__________________________________________

- pierwsze naczynia rozwijają się z mezenchymy

- funkcje: - przeprowadzanie krwi (gł. duże naczynia krwionośne)
- regulacja dopływu krwi do narządów (naczynia średnie i małe)
- obsługują proces przemiany materii (naczynia włosowate)














III. Tętnice (arteriae)_______________________________________________________________

- krew natlenowana

budowa: a. błona wewnętrzna (tunica intima) - warstwa komórek śródbłonka i
warstwa podśródbłonkowych
włókien kolagenowych
- na zewnątrz włókien może
występować błona sprężysta
wewnętrzna

b. błona środkowa (tunica media) - komórki mięśni gładkich i włókna
sprężyste o układzie okrężnym
- zewnętrznie położona jest blaszka
sprężysta zewnętrzna

c. błona zewnętrzna (tunica externa) - przydanka (tun. adventitia)
- tkanka łączna wiotka z włóknami o
układzie podłużnym
- posiada naczynia naczyń

- dzieli się je w zależności od średnicy ich światła i od ich budowy mikroskopowej

podział: a. tętnice typu sprężystego (dużego kalibru)
b. tętnice typu mięśniowego (średniego kalibru)
c. tętniczki (małego kalibru)


IV. Tętnica typu sprężystego (arteria elastotypica)__________________________________

- płynie w niej krew pod dużym ciśnieniem
- znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie serca

- błona środkowa - gruba
- zbudowana jest głownie z włókien sprężystych i pojedynczych
komórek mięśniowych gładkich

- elementy sprężyste układają się w postaci warstw przeplatających się ze sobą
tworząc błony okienkowate (membranae fenestrate)

- blaszka zewnętrzna sprężysta słabo widoczna

- aorta
- pień ramienno-głowowy
- tętnice szyjne wspólne i wewnętrzne
- tętnice podobojczykowe
- tętnice biodrowe wspólne
- tętnice płucne

V. Tętnica typu mięśniowego______________________________________________________

- odgałęzienia tętnic sprężystych mające cieńsze ściany

- elementy sprężyste słabiej rozwinięte niż w dużych tętnicach
- błona środkowa zbudowana z kilku pokładów komórek mięśniowych gładkich
ułożonych okrężnie
- pomiędzy tymi komórkami znajduje się niewielka liczba włókien sprężystych

- zaliczamy do nich większość naczyń tętniczych
- w obrazie mikroskopowym wyróżnia je sfałdowanie powierzchni wewnętrzni
wewnętrznej tętnicy
- posiadają znaczną kurczliwość, pozwalającą na regulację rozdziału krwi do
poszczególnych obszarów unaczynienia

a. błona wewnętrzna - składa się z śródbłonka położonego na błonie podstawnej
(komórki śródbłonka oddają tutaj wypustki dochodzące do
miocytów gładkich błony środkowej – połączenie neksus)
- z warstwy pośredniej (złożonej z włókien kolagenowych i
miocytów gładkich)
- blaszki sprężystej wewnętrznej (najgrubsza warstwa błony,
złożona z włókien sprężystych, które po utrwaleniu dają
obraz pofałdowania powierzchni tętnicy – brak tego w żyle)

b. błona środkowa - złożona z kilkudziesięciu warstw komórek mięśniowych gładkich,
ułożonych okrężnie
- jest to najgrubsza warstwa ściany tętnicy
- na styku tej błony z błoną zewnętrzną
występuje blaszka sprężysta zewnętrzna

c. błona zewnętrzna - utworzona z tkanki łącznej właściwej luźnej z włóknami
kolagenowymi
- zawiera naczynia naczyń


VI. Żyły (venae)___________________________________________________________________

- krew odtlenowana
- prowadzą krew do serca
- mają wiotkie ściany, przez co ich przekrój jest owalny
- posiadają zastawki zapobiegające cofaniu się krwi

- budowa ściany żyły: - błona zewnętrzna
- warstwa mięśniowa
- śródbłonek


VII. Żyła typu mięśniowego________________________________________________________

- cienka ściana
- ma zapadnięte światło
- często widoczny skrzep krwi w świetle naczynia

- brak blaszki sprężystej zewnętrznej
- słabo wykształcona blaszka sprężysta wewnętrzna
- dobrze wykształcona przydanka

a. błona wewnętrzna – słabo wykształcona, blaszka sprężysta nie powoduje
pofałdowania lub jest ono zdecydowanie słabsze

b. błona środkowa - zdecydowanie cieńsza niż w tętnicach
- o luźniejszym utkaniu
- zbudowana z kilku pokładów włókien mięśniowych ułożonych w
pęczki, przeplatane włóknami kolagenowymi i sprężystymi

c. błona zewnętrzna - jest najlepiej wykształconą warstwą, złożoną z tkanki łącznej
właściwej


VIII. Naczynia przedwłosowate_(vasa precapillaria s. metarteriolae)________________

tętniczki przedwłosowate (metarteriole)

- najdrobniejsze naczynia tętnicze rozdzielające się na naczynia włosowate - -
- odgrywają istotną rolę w regulacji przepływu krwi do sieci włosowatej
- skurcz ich ścian może ograniczać dopływ krwi do naczyń włosowatych
- biorą też udział w regulacji ciśnienia krwi

- tętniczki przechodzą płynnie w naczynia przedwłosowate (łac. vasa precapillaria,
inaczej metaarteriolae), które są łącznikiem z naczyniami włosowatymi
przewodzącymi (elementami sieci włosowatej)
- regulują dopływ krwi do naczyń przedwłosowatych

- naczynia przedwłosowate zbudowane są z (od światła naczynia):

a. śródbłonka, którego komórki zorientowane są wzdłuż osi naczynia

b. okrężnie lub spiralnie ułożonych komórek mięśniówki gładkiej









IX. Naczynia włosowate/włośniczki (vasa hemocapillaria)__________________________

1) Opis

- zbudowane z: - śródbłonka (endothelium - nabłonek płaski)
- błony podstawnej (membrana basalis)
- przydanki włosowatej (adventitia capillaris)


2) Występowanie

- brak ich w: - nabłonkach
- chrząstkach
- substancjach twardych zęba
- rogówce
- soczewce oka