ŻÓŁTY TYDZIEŃ
Żółty Tydzień - akcja społeczna polegająca na ułatwionym dostępie po obniżonych kosztach (finansowane przez Ministerstwo Zdrowia) do szczepionek przeciwko żółtaczce typu A (pokarmowej) lub typu B (wszczepiennej). Celem akcji jest popularyzacja szczepień ochronnych i uświadomienie zagrożeń zdrowotnych, związanych z tymi chorobami
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (wzw. typu A), tzw. „żółtaczka pokarmowa"
Zakażenie następuje poprzez spożycie zanieczyszczonej wirusami wody pitnej, oraz surowych pokarmów w niej mytych. Zachorowaniu sprzyja bliski kontakt z osobami zakażonymi we wczesnym, bezobjawowym okresie choroby, gdy zakażony nie jest jeszcze świadomy infekcji. Ponad 40% pacjentów w wieku powyżej 40 roku życia wymaga hospitalizacji. U około 10-20% pacjentów, po początkowej poprawie obserwuje się nawrót choroby. Objawy choroby mogą utrzymywać się, nawet do 6 miesięcy. Osoby z ostrym wzw typu A i współistniejącym przewlekłym schorzeniem wątroby mają większe ryzyko wystąpienia ciężkiego, zagrażającego życiu uszkodzenia wątroby. Przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A.
Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A są szczególnie zalecane:
osobom z przewlekłymi chorobami wątroby,
dzieciom i młodzieży w wieku szkoły podstawowej,
osobom wyjeżdżającym do krajów o wysokim ryzyku zachorowania na wzw typu A,
pracownikom służby zdrowia,
pracownikom służb miejskich,
pracującym przy dystrybucji żywności i przygotowującym posiłki,
mieszkańcom terenów przed spodziewanym wybuchem epidemii wzw typu A oraz terenów gdzie epidemia znajduje się w początkowej fazie rozwoju
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw. typu B), tzw. „żółtaczka wszczepienna”
Jest jedną z najpoważniejszych i najgroźniejszych chorób zakaźnych. Wirusem WZW typu B zakażamy się o wiele łatwiej niż wirusem HIV. Wirus zapalenia wątroby typu B rozwijając się w organizmie zakażonego może prowadzić do wielu powikłań – marskości i niewydolności wątroby, a w konsekwencji nawet do raka pierwotnego tego narządu i zgonu. Na świecie ponad 350 mln ludzi jest przewlekłymi nosicielami tego wirusa, a 25% pozornie bezobjawowych nosicieli umiera z powodu przewlekłego zapalenia wątroby typu B. Polska jest krajem, który osiągnął ogromny sukces w walce z WZW typu B, głównie dzięki programom szczepień i akcjom edukacyjnym, z których najbardziej popularną jest „Żółty Tydzień”. Do niedawna z powodu żółtaczki wszczepiennej umierało od 240 do 330 osób rocznie. W ciągu 8 lat liczba zachorowań zmalała o ponad 80%, a zapadalność z 34,6 do 6,2 na 100 tys. mieszkańców. Do zakażenia dochodzi w wyniku naruszenia ciągłości skóry oraz podczas kontaktu z zakażoną krwią i wydzielinami osoby chorej. Żeby się zakazić wystarczy zaledwie kropla krwi. Do ponad 60% wszystkich zakażeń WZW typu B dochodzi w placówkach służby zdrowia, w dodatku częściej na oddziałach niezabiegowych niż zabiegowych. Przyczyną przenoszenia wirusa jest źle wysterylizowany sprzęt lub inne zaniedbania higieniczne personelu związane z myciem rąk i zmianą rękawiczek. Przyczyną zakażenia ludzi młodszych częściej są kontakty seksualne, zabiegi w zakładach fryzjerskich, kosmetycznych, stomatologicznych czy salonach tatuażu.
Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A i typu B (WZW typu A - "żółtaczkę pokarmową" i WZW typu B - "żółtaczkę wszczepienną") w Polsce maleje systematycznie od kilkunastu lat. Spadek zachorowań na WZW typu B notuje się zwłaszcza w grupach poddawanych obowiązkowym szczepieniom przeciwko tej chorobie, co oznacza konieczność upowszechniania profilaktyki wśród osób szczególnie narażonych na zachorowanie, które nie są objęte rutynowymi szczepieniami. Należą do nich między innymi pacjenci przygotowywani do zabiegów operacyjnych. W ciągu ostatnich kilkunastu lat liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B w Polsce zmniejszyła się o ponad 80%. Jeszcze w roku 1990 zanotowano w naszym kraju ponad 15 tysięcy przypadków WZW typu B, a w 2001 roku było ich tylko 2.277. Tak znaczne zmniejszenie liczby zachorowań jest spowodowane przede wszystkim upowszechnieniem szczepień ochronnych. Mimo to ryzyko zachorowania na WZW typu B jest nadal duże, ponieważ około 300 tysięcy Polaków jest przewlekle zakażonych wirusem choroby i może być źródłem zakażenia innych osób. Około 60% wszystkich przypadków WZW typu B w naszym kraju jest następstwem zakażeń w szpitalach. Do niedawna sytuacja ta znajdowała odzwierciedlenie w Programie Szczepień Ochronnych (PSO), który gwarantował bezpłatne szczepienie przeciwko chorobie pacjentom przed planowanymi zabiegami operacyjnymi. Obecnie osoby oczekujące na operacje muszą finansować szczepienia we własnym zakresie. Grupami szczególnie narażonymi na zachorowanie na WZW typu B, którym PSO zaleca szczepienia przeciwko chorobie, są ponadto: dzieci niepodlegające szczepieniom obowiązkowym, młodzież, kobiety w wieku rozrodczym, przewlekle chorzy (na przykład pacjenci z cukrzycą, schorzeniami nerek czy układu krążenia), a także osoby narażone na zachorowanie w wyniku kontaktów seksualnych. O szczepieniach przeciwko chorobie powinni też pomyśleć wyjeżdżający
do krajów o wysokiej zapadalności na WZW typu B.
Podobnie jak w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu B, systematycznie zmniejsza się liczba zachorowań na WZW typu A. Spadek zapadalności na "żółtaczkę pokarmową" ma związek z poprawą warunków sanitarnych. Jednak w następstwie zmniejszenia zachorowalności rośnie liczba dzieci, młodzieży oraz dorosłych nieodpornych na wirus WZW typu A. Z uwagi na niską odporność immunologiczną populacji, szczególnie u dzieci i młodzieży rośnie ryzyko wybuchu epidemii WZW typu A. W Polsce blisko 93% dzieci do 15. roku życia nie ma przeciwciał chroniących przed żółtaczką pokarmową. Choroba szczególnie łatwo rozprzestrzenia się w dużych skupiskach, takich jak żłobki, przedszkola i szkoły.
Na zakażenie żółtaczką typu A narażeni są szczególnie ludzie aktywni, młodzi, często podróżujący
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca szczepienia następujących podróżników:
- Osoby podróżujące często do krajów o wysokiej zapadalności na wirusowe zapalenie
wątroby typu B
- Osoby mieszkające dłużej niż miesiąc w krajach o wysokiej zapadalności na wirusowe
zapalenie wątroby typu B
- Małe dzieci przebywające w żłobkach lub przedszkolach albo innych ośrodkach
skupiających małe dzieci w krajach o wysokiej zapadalności na wzw. typu B
- Podróżni, u których występuje prawdopodobieństwo kontaktów seksualnych albo wspólnego korzystania z igieł podczas pobytu za granicą
- Podróżni, którzy mogą być zmuszeni do skorzystania z pomocy medycznej albo stomatologicznej w czasie pobytu za granicą
Rozpoczynająca się 9 marca XIX edycja ogólnopolskiej akcji Żółty Tydzień to doskonała okazja do zaszczepienia się przeciwko dwóm typom żółtaczki - wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i typu B.
Punkty szczepień oferują szczepionkę skojarzoną, uodparniającą przeciwko obu typom wirusa (podaje się 3 dawki szczepionki – drugą dawkę po miesiącu od szczepienia, a trzecią po 6 miesiącach od pierwszego szczepienia) oraz szczepionki pojedyncze: przeciwko WZW typu A (w 2 dawkach, drugą podaje się między 6 a 12 miesiącem od pierwszego szczepienia) i WZW typu B w standardowym schemacie szczepienia: 0, 1, 6 miesięcy.
Dokładne ceny szczepienia są ustalane indywidualnie przez punkty szczepień. Sugerowana cena podczas Żółtego Tygodnia jest o około 20-30% niższa niż w ciągu roku. Można skontaktować się wcześniej z wybranym punktem, ustalić koszty i umówić się na szczepienie.
Żółtemu Tygodniowi towarzyszy akcja informacyjna. W przychodniach i punktach szczepień pacjenci znajdą ulotki i plakaty informujące o zagrożeniach wynikających z zakażeń oraz możliwościach zapobiegania wirusowym zapaleniom wątroby typu A i typu B.
.