Nazwa Koncepcji	Twórca/ kontynuatorzy	Kim jest człowiek? Co go charakteryzuje?	Co determinuje zachowanie ludzi?	Jaka jest relacja człowieka z otoczeniem?	Konsekwencje danego podejścia do praktyki terapeutycznej ?
behawioryzm	Watson, Skinner	Układ reaktywny(reaguje na bodźce) Istota sterowana z zewnątrz Wnętrze człowieka nie ma wpływu na zachowanie człowieka	System wzmocnień pozytywnych (nagród) oraz system wzmocnień negatywnych (kar) Wyposażenie genetyczne Środowisko fizyczne i społeczne Wypracowanie nawyków	Środowisko steruje człowiekiem Człowiek ma aspiracje, oczekiwania które prowadzą go do znacznych osiągnieć lub ich braku Ogólnie przyjęte normy wpływają na człowieka	Desensibilacja (uniewrażliwienie) Terapia awersyjna Reorganizacja struktur poznawczych (dostrzeżenie nowych relacji)
psychoanaliza	Freud	Człowiek porównany do wierzchołka góry lodowej jest niezbadany Posiada warstwę świadomą i nieświadomą Działają na niego motywacje nieświadome	Popędy (id, ego, superego) Libido (przyjemność zmysłowa) Popęd śmierci (poszukiwanie silnych wrażeń, adrenalina) Ważna rola snów	Dążenie do zachowania równowagi między popędami, co nie jest do końca możliwe powoduje frustracje Człowiek odczuwa lęk	Terapie psychoanalityczne Analiza snów Analiza dzieciństwa(medytacja, hipnoza) Terapia długotrwała
humanistyczna	Maslow, Rogers	Człowiek sam w sobie jest wartością, posiada wolną wolę i wewnętrzny potencjał twórczy, jest otwarty na nowe doświadczenia i dąży do samorealizacji	Potrzeby fizjologiczne: bezpieczeństwa, przynależności, miłości, szacunku, samorealizacji	Dąży do kontaktów emocjonalnych z ludźmi Pragnienie miłości Główny cel –samorealizacja	terapia skoncentrowana na pacjencie - pacjent samodzielnie określa własne potrzeby, problemy, cel to leczenie pacjentów grupy spotkaniowe - celem jest przyspieszenie osobistego rozwoju, poprawa komunikacji międzyludzkiej
poznawcza	Bruner, Neisser, Tomaszewski	Człowiek jest samodzielnym podmiotem, który w dużej mierze decyduje o sobie, działa na ogół świadomie W toku życia przyjmuje, interpretuje i przekazuje za pomocą języka informacje (wiedza, dane) i nadaje im wartość (znaczenie, sens)	2 rodzaje wiedzy jednostki: - deklaratywna (narracyjna) - proceduralna (operacyjna) Struktury poznawcze - sądy o środowisku naturalnym - dane o świecie społecznym - samowiedza lub struktura „ja” Twórczość psychologiczna (typu P) Myślenie historyczne (typu H)	Prowadzi dyskusję z innymi ludźmi dzięki kompetencjom umysłu Ściśle związany ze środowiskiem, jest ono dla niego źródłem informacji Jest sprawcą, podejmuje działania celowe	Psychoterapia poznawcza - celem jest rozwiązanie problemów osobistych, proces terapeutyczny to proces badawczy poszukujący rozwiązań problemów w naukowy sposób - struktura poznawczo - afektywna, obraz własnej osoby, ja realne, ja możliwe, proces autokreacji (zajmuje się poszukiwaniem i badaniem problemów poznawczych oraz ułatwianiem rozwiązywania problemów praktycznych)