Termoregulacja to zdolność utrzymywania stałej temperatury ciała niezależnie od temperatury otoczenia. Rozróżniamy termoregulacje chemiczną i fizyczną. Dzięki termoregulacji organizmy stałocieplne mogą być aktywne w różnych porach roku i opanować środowisko o różnych klimatach (temperaturach.

Temperatura ciała

1. Pod pachą 36,6 stC

2. W jamie ustnej 36,8 stC

3.W odbytnicy 37 stC

4.Na tułowiu ok. 33 stC

5. Na kończynach dolnych ok. 24 stC

Temperatura jest stale podwyższona przy nadczynności tarczycy, a obniżona przy niedoczynności. Człowiek ma stałą temperaturę gdyż różnice w produkcji ciepła różnych części ciała wyrównuje krążąca krew i limfa, a cały organizm podlega ścisłej kontroli i regulacji przez ośrodek i efektory termoregulacji, które utrzymują stały stosunek ilości ciepła traconego (termoregulacja fizyczna- termo liza) do ilości ciepła w tym czasie wytwarzanego (termo geneza) z uwzględnieniem temperatury otoczenia.

Termogeneza

Termogeneza drżeniowa- przy niskich temperaturach następuje wzrost napięcia mięśniowego i drżenie mięsni szkieletowych na drodze odruchowej, co prowadzi do zwiększenia przemiany materii i wytwarzania ciepła

Termogeneza bezdrżeniowa- w niskiej temperaturze otoczenia wzrasta aktywność układu współczulnego i następuje uwalnianie hormonów odpowiedzialnych za produkcje ciepła poprzez ich działanie na tkankę tłuszczową brunatną

Termoliza:

Człowiek traci ciepło przez :

-Promieniowanie elektromagnetyczne (podczerwone), którego źródłem jest ciało ludzkie. W warunkach klimatu umiarkowanego traci w ten sposób około 55 % swojego ciepła

-przewodzenie i konwekcję- czyli odprowadzenie ciepła i przeniesienie go na ciało chłodniejsze np. przez ruch powietrza lub wody. Traci w ten sposób ok. 15 % ciepła

-parowanie potu, który odgrywa podstawową rolę w ochładzaniu skóry i dopływającej do niej krwi

- Mechanizmy termoregulacyjne mogą okazać się bezskuteczne i doprowadzić do śmiertelnego przegrzania organizmu podczas wysiłku fizycznego przy dużej temperaturze i wilgotności powietrza

-komfort cieplny jest to temperatura w której procesy termoregulacyjne przebiegają z najmniejszym nasileniem. Dla człowieka lekko ubranego jest to 20 stC, a dla rozebranego 28 stC.

Przy udarze cieplnym dochodzi do wzrostu temperatury ciała powyżej 40 stC (temperatura ciała szybko rośnie do 43-44 stC) zaczerwienienia i suchość skóry, występują bóle i zawroty Glowy, nudności, wymioty i objawy ze strony centralnego układu nerwowego pod postacią drgawek, zaburzeń wzroku i zaburzeń świadomości od zamroczenia aż do śpiączki.

Utrata świadomości następuje gdy temp. Krwi osiąga 40,5- 41,6 stC, a niewydolność serca i obniżenie ciśnienia krwi w temp. Ponad 42 stC.

W krańcowym stadium udaru skóra wskutek niedokrwienia staje się szara. Może też wystąpić od razu utrata przytomności bez objawów wstępnych.

Zasada działania ośrodka termoregulacyjnego:

Podstawowe elementy uczestniczące w kontroli i regulacji termoregulacji organizmu:

-Termoreceptory i termo efektory- struktury wrażliwe na zmiany temperatury otoczenia lub wnętrza ciała

-ośrodek termoregulacji- zlokalizowany w podwzgórzu (międzymózgowie)

-efektory termoregulacji fizycznej (uk. Krążenia, gruczoły potowe)

-Efektory termoregulacji chemicznej (mięśnie szkieletowe, wątroba, tkanka tłuszczowa)

Ośrodek termoregulacji- podwzgórze

Przednia część- ośrodek utraty ciepła

Tylna część- ośrodek odpowiedzialny za produkcje ciepła i zatrzymanie go w ustroju

W podwzgórzu znajduje się ok. kontrolujący utrzymanie prawidłowej temp poprzez odpowiedni stosunek jonów Na/Ca 2+. Istotną rolę odgrywają tu prostaglandyny E1 i E2, pod których wpływem zmienia się stosunek stężeń Na/ Ca 2+ na korzyść jonów Na co powoduje podwyższenie temp. Dajać odczyn gorączkowy.

Kwas acetylosalicylowy (aspiryna)- przeciwgorączkowo

Polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn