Temat: Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (np. pożaru, awarii), w tym zasady udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku na stanowisku Elektryk

Ochrona przeciwpożarowa urządzeń i instalacji elektroenergetycznych:

Zły stan, nieprawidłowa eksploatacja i konserwacja urządzeń i instalacji elektroenergetycznych są często przyczyną pożarów. Stopień zagrożenia pożarowego urządzeń i instalacji można uszeregować na podstawie statystyk w następującej kolejności:

- ciągi kablowe,

- transformatory olejowe,

- różnego typu rozdzielnie,

- maszyny i urządzenia elektryczne.

Coraz częstsze stosowania różnego rodzaju zabezpieczeń zmniejsza zagrożenie pożarowe, aczkolwiek nie daje całkowitej pewności i gwarancji bezpieczeństwa. W związku z tym wszystkie pomieszczenia, w których są użytkowane urządzenia i instalacje elektroenergetyczne, powinny być wyposażone w niezbędne środki i sprzęt gaśniczy oraz instrukcje postępowania w razie pożaru. Podstawowy sprzęt gaśniczy oraz instrukcję postępowania w razie pożaru. Podstawowy sprzęt gaśniczy stosowany przy gaszeniu pożarów urządzeń i instalacji elektroenergetycznych szczególnie znajdujących się pod napięcie to:

- gaśnice proszkowe (lub halonowe, ewentualnie śniegowe),

- koce ognioodporne,

- piasek

Stosowanie wody i piany do gaszenia urządzeń i instalacji znajdujących się pod napięciem grozi porażeniem prądem elektrycznym.

W razie stwierdzenia pożaru należy podjąć kolejno następujące czynności:

- zaalarmować straż pożarną,

- wyłączyć napięcie w zagrożonym obiekcie,

- wyłączyć urządzenia sztucznej wentylacji w tunelach, kanałach kablowych i maszynowniach

- jeżeli to możliwe zamknąć drzwi i za pomocą kocy ognioodpornych zakryć otwory przez które może się przedostać ogień,

- przystąpić do gaszenia ognia za pomocą gaśnic proszkowych (lub halonowych, ewentualnie śniegowych).

Wyłączeń w rozdzielniach, szczególnie wysokiego napięcie, mogą dokonywać tylko elektrycy o odpowiednich uprawnieniach.

Stosowanie gaśnic halonowych w pomieszczeniach zamkniętych jest możliwe tylko przy użyciu masek przeciwgazowych.

Do czasu przybycia straży pożarnej akcją ratowniczą kieruje najstarszy stopniem służbowym lub uprawnieniami elektryk, któremu powinny podporządkować się wszystkie osoby biorące udział w akcji. Po przybyciu straży pożarnej należy wskazać jej drogę do miejsca pożaru, po czym dowódca straży obejmuje kierownictwo akcji.

Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem elektrycznym

Energia elektryczna bez której działalność człowieka w obecnej dobie byłaby prawie nie możliwa, w pewnych warunkach może stanowić dla człowieka bardzo poważne zagrożenie ze śmiercią włącznie. Stąd pierwszoplanowa staje się znajomość i ścisłe przestrzeganie zasad ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym. Bardzo ważna i istotna jest również umiejętność udzielania pierwszej pomocy osobom, które znalazły się pod działaniem prądu elektrycznego. Znajomość zasad postępowania przy ratowaniu osób porażonych prądem elektrycznym pozwala bowiem niejednokrotnie uratować życie poszkodowanym, jak również unikać zagrożeń osobom udzielającym pomocy. Szanse ratunku porażonego maleją bardzo szybko w miarę upływu czasu. Właściwa pomoc w pierwszej minucie po porażeniu to 98% szans na uratowanie życia porażonego. Oto jak przedstawiają się, procentowo, szanse porażonego w zależności od upływu czasu:

- po 3 minutach – 72 %

- po 5 minutach – 25 %

- po 8 minutach – 5 %

Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego

Uwolnienia należy dokonać poprzez:

1. Wyłączenie napięcia właściwego obwodu prądu elektrycznego,

2. Odciągnięcie porażonego od urządzeń będących pod napięciem. Odciągnięcia porażonego od urządzeń będących pod napięciem należy dokonać tylko w przypadku, gdy wyłączenie napięcia trwałoby zbyt długo i byłoby trudniejsze lub bardziej niebezpieczne,

3. Odizolowanie porażonego, uniemożliwiające przepływ prądu elektrycznego przez jego ciało. Odizolowanie porażonego należy stosować wówczas, gdy wyłączenie napięcia lub odciągnięcie porażonego okazało się nieskuteczne.

4. Odizolowanie powinno polegać na podsunięciu materiału pod nogi porażonego (przepływ prądu na drodze od ręki do nóg) lub odginaniu palców jednej dłoni (gdy prąd płynie od jednej ręki do drugiej).

Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego powinno być dokonywane przy pomocy materiałów elektroizolacyjnych, głównie sprzętu ochronnego podstawowego (zasadniczego) i dodatkowego (rękawice dielektryczne, półbuty, dywaniki, drążki itp.). W razie konieczności (braku sprzętu podstawowego i dodatkowego) należy stosować zastępcze materiały elektroizolacyjne takie jak: suche drewno, tworzywa sztuczne, suche materiały tekstylne. Gdy porażenie nastąpiło na wysokości, a wyłączenie napięcia może spowodować groźny upadek porażonego, należy przed wyłączeniem napięcia zabezpieczyć porażonego przed skutkami upadku z wysokości.

Wyłączenie napięcia

Wyłączenia napięcia należy dokonać poprzez:

1. Otwarcie łączników od strony zasilania,

2. Usunięcie (wyłączenia) bezpieczników z obwodu zasilania. Usunięcia bezpieczników mocy powinno się odbywać za pomocą uchwytów przeznaczonych do tego celu,

3. Przecięcie przewodów od strony zasilania za pomocą narzędzi z izolowanymi rękojeściami. Zabrania się używania tego sposobu w strefach i pomieszczeniach zagrożonych wychucham,

4. Zwarcia przewodów od strony zasilania. Zwarcie należy wykonać w sposób trwały, za pomocą odpowiedniej zarzutki metalowej tylko w liniach napowietrznych.

Udzielenie pomocy przedlekarskiej osobom porażonym prądem elektrycznym

Bezpośrednio po uwolnieniu porażonego spod napięcia należy udzielić mu pomocy przedlekarskiej. Nie wolno odstępować od osoby porażonej prądem oraz przerywać akcji ratowniczej do chwili przybycia lekarza. Każdy porażony winien być zbadany przez lekarza, chociażby oględziny zewnętrzne nie wskazywały na taką potrzebę. Pomoc przedlekarska powinna polegać na wykonaniu następujących czynności:

- gdy porażony krwawi, zatrzymać krwawienie,

- sprawdzić, czy nie posiada w jamie ustnej ciał obcych,

- w zależności od stanu porażonego zdecydować o zakresie i sposobie udzielenia pomocy doraźnej.

Porażony przytomny

Rozluźnić ubranie w okolicy szyi, klatki piersiowej i brzucha. Ułożyć porażonego w wygodnej pozycji. Do chwili przybycia lekarza niech porażony pozostaje w pozycji leżącej.

Porażony nie przytomny, oddycha

Porażony nie może nawet na bardzo krótko pozostawać w pozycji na wznak. Porażonego ułożyć w tzw. Pozycji bocznej ustalonej. Porażonego należy stale obserwować, gdyż oddech może się zatrzymać. Jeżeli przybycie lekarza przedłuży się, porażonego należy po upływie około dwóch godzin obrócić na drugi bok.

Układanie oddychającego, ale nieprzytomnego na boku jest przeciwwskazane u osób obrażeniami kręgosłupa, a takie zawsze można podejrzeć po upadku z wysokości lub po wypadku. Wtedy można pozostawić osobę ratowaną w pozycji na wznak, bacznie kontrolując drożność dróg oddechowych.