21. E. Polański, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, rozdz. Błędy ortograficzne, Warszawa 1995

Poprawna pisownia jest jednym z podstawowych warunków efektywności przekazu informacji za pomocą tekstu pisanego, zapewnia jednoznaczność i dokładność tego sposobu porozumiewania się. Stałość pisowni stanowi warunek rozpoznawania wyrazów, umożliwia szybkie czytanie tekstu i jego zrozumienie. Błąd ortograficzny jest elementem zakłócającym proces komunikacji.

Przyczyny powstawania błędów:

Zaburzenia rozwojowe uczniów w zakresie funkcji percepcyjno-motorycznych (np. wadliwa budowa gałki ocznej, powodująca krótkowzroczność, dalekowzroczność czy astygmatyzm):

- zaburzenia analizatora wzrokowego powodujące zakłócenia w odróżnianiu kształtów, zapamiętywaniu znaków graficznych liter czy cyfr,

- zaburzenia kierunkowe : np. trudności w różnicowaniu liter o kształtach wzajemnie symetrycznych => n – u , m – w,

Dzieci wykazujące zaburzenia percepcji wzrokowej uczą się wolniej czytać i pisać, bo mają trudności w odróżnianiu pojedynczych liter. Błędy pojawiają się zwłaszcza w wyrazach, których pisowni nie da się motywować, lecz trzeba ją przyswoić za pomocą wzroku.

- zaburzenia funkcji analizatora słuchowego powodują trudności w czytaniu i pisaniu ze słuchu. Dzieci źle słyszą słowa, nie potrafią powtórzyć dłuższych i trudniejszych wyrazów, opuszczają litery, zakończenia wyrazowe, zamieniają głoski dźwięczne na bezdźwięczne, mają trudności w prawidłowym zmiękczaniu i odróżnianiu głosek nosowych od zespołów dźwiękowych => ę od en, em ,

- zaburzenia lateralizacji, czyli zaburzenia w zakresie sprawności motorycznej ręki. Konieczne jest ustalenie czy uczeń jest leworęczny czy praworęczny i danie mu wolnego wyboru, jeśli chodzi o rękę, którą ma pisać,

- zaburzenia koordynacji wzrokowo – ruchowej są przyczyną trudności w kształtnym pisaniu liter i zachowaniu równych odstępów. Przy tych zaburzeniach może pojawić się tzw.pismo lustrzane(polegające na kreśleniu znaków stanowiących lustrzane odbicie),

- zaburzenia mowy: zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne. Powodują je różne czynniki: brak podniet do mówienia, nadmiar bodźców słownych, nieodpowiednie wzorce głosek, wyrazów, form gramatycznych, akcentowania, intonacji czy rytmu mowy, niewłaściwa reakcja otoczenia na pierwsze wypowiedzi dziecka.

Główne rodzaje zaburzeń mowy:

-dysglosja – zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wytwarzania na skutek nieprawidłowej budowy narządów mowy lub obniżenia słyszalności,

- dysartria – zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wytwarzania na skutek uszkodzenia ośrodków i dróg unerwiających narządy mowne,

- dyslalia – opóźnienie w przyswajaniu języka, powstałe z opóźnionego wykształcenia się funkcji pewnych struktur mózgowych,

-afazja – częściowa lub całkowita utrata znajomości języka spowodowana uszkodzeniem pewnych struktur mózgowych,

- jąkanie – zaburzenie płynności mowy,

- nerwice mowy – mutyzm, afonia, zaburzenia modulacji, siły i wysokości głosu u osób cierpiących na nerwice,

- oligofazja – niedokształcenie mowy spowodowane upośledzeniem umysłowym,

- schizofazja – mowa osób mających zaburzenia myślenia spowodowane chorobami psychicznymi,

Dzieci takie mają trudności w przyswajaniu znaków graficznych np. stosując w mowie s, z, c,dz zamiast sz,ż,cz,dż nie wiedzą w jakich sytuacjach należy je stosować .

Irena Styczek dzieli rudności w pisaniu i czytaniu na trzy rodzaje:

- występujące u osób z wadami mowy – osoby te zazwyczaj piszą jak wymawiają,

- niezależne od wymowy (dysgrafia i dysleksja właściwa)

- dysortografia,czyli specyficzne trudności w pisaniu ortograficznym .

Dysleksja, dysgrafia i dysortografia ujawniają się w momencie podjęcia przez dziecko szkolnej nauki czytania i pisania. Wspólne występowanie dysleksji i dysortografii wiąże się z deficytami rozwojowymi analizatorów: wzrokowego i słuchowego lub wzrokowego, słuchowego i ruchowego, natomiast dysortografia występuje przy zaburzeniach czynności analizatora słuchowego.

Do częstych objawów należy opuszczanie liter i ich przestawianie. Dla dysortografii jest to: nieprawidłowe nazywanie znaków graficznych (błędne zapisy typu bogt zamiast bogaty); mylenie ó – u, ż- rz, h – ch.

Kiken Badania eksperymentalne nad ortografią => Trzy rodzaje błędów ort.:

- znajdowanie się w błędzie,

- błąd z wahania ,

- błąd z braku zastanowienia,

Oddzielna kategoria to pomyłki - wynik osłabienia uwagi i woli. Kiken wyróżnia persewerację, antycypację i przeszkodę Ranschburga.

Perseweracja to zjawisko bezładu myślowego, które polega na uporczywym występowaniu w świadomości tych samych obrazów i myśli lub na automatycznym powtarzaniu tych samych czynności. Przykładem perseweracji mogą być różne nawroty myślowe lub przekręcanie wyrażeń w sposób, w który element występujący już wcześniej automatycznie się powtarza:

alttanka, centratizacja, samochodemdem

Przeszkodami Ranschburga nazywa się uporczywe błędy wynikłe ze zbiegu takich samych lub podobnych liter i dźwięków. Występują one wówczas, gdy w pewnym kompleksie powtarzają się i wpływają na siebie hamująco te same elementy, utrudniając proces jego reprodukowania. Są to błędy bardzo uporczywe.

Przykłady błędów z przeszkodą Ranschburga to: częstoliwy lub częstobliwy zamiast częstotliwy, odał zamiast oddał, iny zamiast inny, rosiada zamiast rozsada. Do tej samej grupy można zaliczyć błędy zamiany głosek dźwięcznych na bezdźwięczne i odwrotnie, np.: siadkę zamiast siatkę.

Ludwik Bandura dzieli błędy na rzeczowe, które świadczą o braku wiedzy oraz formalne występujące w myśleniu uczniów i ich umiejętnościach.

Oprócz błędów wynikających z zaburzeń występują błędy ortograficzne, których źródeł należy szukać w systemie języka polskiego.

Ortografia polska jest złożona , nie jest wyłącznie fonetyczna, ale tworzą ją też zapisy oparte na morfologii, historii czy konwencji.

Najwięcej trudności uczniom sprawiają m.in. pisownia nosówek, pisownia łączna i rozdzielna.

Błędy ortograficzne mogą być spowodowane przez silnie utrwalony wzorzec słuchowy jeśli używa się gwary.

Działania profilaktyczne (ćwiczenia, sygnalizowanie trudności, rozwijanie uwagi ortograficznej) odgrywają szczególną rolę w nauczaniu początkowym.

Kształcenie umiejętności i nawyku poprawnego pisania jest procesem złożonym i wymaga szczególnych zabiegów dydaktycznych stawiając przed nauczaniem zintegrowanym, w którym ten proces się rozpoczyna, wielkie wyzwanie. 
Integralną częścią poprawnego pisania jest opanowanie ortografii. Celem nauczania ortografii jest wytworzenie nawyku ortograficznego polegającego na bezbłędnym pisaniu, które przebiega bez udziału świadomości piszącego, czyli automatycznie.

Błędy ortograficzne. Było wiele zdań na temat tego w jaki sposób je poprawiać. Czy tylko sygnalizować błąd, czy go podkreślić. Najlepszym sposobem wydaje się zakreślenie wyrazu z błędem, tak aby błąd nie był utrwalany wzorkowo i napisanie formy poprawnej u góry. Zastanawiano się też czy prace z błędami oddawać uczniom czy też je niszczyć. Niektórzy proponowali oddawać tylko prace bez błędów, inni postulowali aby poprawiać błędy wraz z uczniami. Istniały też pomysły poprawiania prac uczniów przez ich kolegów, ale zdaniem niektórych grozi to utrwaleniem błędów.