ZAKRES OBOWIĄZYWANIA KPA:

zakres przedmiotowy:

- ogólne post. adm. w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji adm.

- w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami adm. państw. i organami samorz. teryt. oraz między tymi organami a sądami,

- w sprawach wydawania zaświadczeń

- w sprawach skarg i wniosków

zakres podmiotowy

- przed organami adm. państw. oraz organami samorz. teryt.

- przed organami państw. i komunalnych jedn. organizacyjnych

- przed organami organizacji zawodowych, samorządowych, spółdzielczych i innych organizacji społecznych

WŁAŚCIWOŚĆ ORGANÓW

Rzeczowa – uprawnienia do załatwiania sprawy

- resortowa (określa resort uprawniony do załatwienia sprawy)

- instancyjna (określa jaki organ powinien załatwić sprawę)

Miejscowa – uprawnienia organu do załatwienia sprawy ze względu na terytorialny zasięg jego kompetencji

- według miejsca położenia nieruchomości

- według miejsca w którym zakład pracy jest, był, ma być prowadzony

- według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju

- według miejsca ostatniego zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju

UCZESTNICY POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

- organy prowadzące postępowanie (organy adm. państw. i organy samorz. teryt.)

- strona

- uczestnicy na prawach strony (organizacja społeczna, Prokurator, RPO)

- inni uczestnicy (świadek, biegły)

STRONA

stroną jest każdy: czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie lub kto żąda czynności ze względu na swój interes prawny lub obowiązek

stronami mogą być: osoby fizyczne, osoby prawne, inne państwowe jednostki organizacyjne, inne organizacje społeczne (ich przedstawiciele ustawowi lub statutowi oraz pełnomocnicy)

UCZESTNICY NA PRAWACH STRONY

organizacja społeczna:

ma prawo do: żądania wszczęcia postępowania, żądania dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeśli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. O dopuszczeniu organizacji społecznej w postępowaniu orzeka organ prowadzący postępowanie w formie postanowienia, na które służy zażalenia.

Prokurator

ma prawo: żądania wszczęcia postępowania, udziału w każdym stadium postępowania, wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej,

wniesienia skargi do NSA. O skorzystaniu z uprawnień decyduje prokurator kierujący się potrzebą zapewnienia działania zgodnego z prawem

PRZEBIEG POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

- rozstrzygnięcie kwestii wstępnych (np. właściwość organów)

- wszczęcie postępowania (na żądanie lub z urzędu)

- postępowanie dowodowe

- zawieszenie postępowania

- rozprawa (obligatoryjna, fakultatywna)

- wydanie decyzji, zawarcie ugody lub umorzenie postępowania

- sprawdzenie prawidłowości

- decyzji

ZASADY POSTĘPOWANIA ADMINISTR

Zasady ogólne:

- praworządności

- uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli

- prawdy obiektywnej

- udzielania informacji prawnej stronie

- czynnego udziału strony w post. adm.

- przekonywania

- szybkości i prostoty

- ugodowego załatwiania spraw

- pisemności

- dwuinstancyjności

- trwałości decyzji ostatecznych

- sądowej kontroli nad rozstrzygnięciami administracyjnymi

- pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa

Zasady szczegółowe:

- odrębności postępowania administracyjnego

- oficjalność i dyspozycyjność

- względna jawność postępowania

- ograniczony formalizm

- swobodna ocena dowodów

ROZSTRZYGNIĘCIA W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM

Postanowienie

dotyczy poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz w zasadzie nie rozstrzyga o istocie sprawy. Podstawę stanowią przepisy procesowe. Może być kierowane do wszystkich uczestników czynności procesowej. Podział: procesowe, procesowe wpływające na dalszy bieg postępowania, odnoszące się do istoty sprawy, wydane poza ramami postępowania administracyjnego ogólnego.

Decyzja

rozstrzyga sprawę co do jej istoty w całości lub części albo w inny sposób kończy sprawę w danej instancji. Podstawą prawną jest przede wszystkim przepis prawa materialnego. Może być kierowana tylko do stron.

Ugoda

zawierana w sprawie, w której toczy się postępowanie, gdzie występują strony o spornym interesie – przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania. Przepis prawa nie może się sprzeciwiać zawarciu ugody

WYKONALNOŚĆ DECYZJI

decyzja nie podlega wykonaniu:

- przed upływem terminu do wniesienia odwołania

- w stosunku do której wniesiono odwołanie w terminie

- organ odwoławczy wstrzymał natychmiastowe wykonanie decyzji

decyzja podlega wykonaniu

- w przepisanym terminie nie wniesiono odwołania

- przed upływem terminu do wniesienia odwołania – jeśli jest zgodna z żądaniem wszystkich stron

- decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności

- decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy

POSTĘPOWANIE WYJAŚNIAJĄCE

jest to całokształt czynności podejmowanych w trakcie postępowania celem wyjaśnienia sprawy

- wyjaśnienia składane na wezwanie organu

- postępowanie dowodowe (ogół czynności zmierzających do ustalenia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy; dowodem może być wszystko co przyczyni się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem np. dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny itp.)

- rozprawa

SYSTEM WERYFIKACJI ROZSTRZYGNIĘĆ W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM

środki prawne zwyczajne (od rozstrzygnięć nieostatecznych) – odwołanie, zażalenie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

środki prawne nadzwyczajne (od rozstrzygnięć nieostatecznych) – wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji, uchylenie lub zmiana decyzji

ŚRODKI PRAWNE ZWYCZAJNE

odwołanie

- od decyzji wydanej w I instancji

- właściwy do rozpatrzenia jest organ wyższego stopnia

- nie wymaga uzasadnienia

- wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżony środek

- wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji

- wstrzymuje wykonalność decyzji

zażalenie

- od wydanych w toku postępowania postanowień (jeśli ustawa tak stanowi)

- wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia

- nie wstrzymuje wykonalności postanowienia

ROZSTRZYGNIĘCIA ORGANU ODWOŁAWCZEGO

w drodze postanowienia

- stwierdza niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania)

w drodze decyzji

- utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji

- może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia

- uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub części i orzeka co do istoty sprawy lub uchylając decyzję umarza postępowanie

- umarza postępowanie odwoławcze

WZNOWIENIE POSTĘPOWANIA (dotknięte postępowanie)

- dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne okazały się fałszywe

- decyzja wydana w wyniku przestępstwa

- decyzja wydana przez pracownika lub organ podlegający wyłączeniu

- strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

- wyjdą na jaw nowe okoliczności co do istoty sprawy postępowania lub dowody nie znane organowi, który wydał decyzję

STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI (wada decyzji)

- została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości

- została wydana bez podstawy prawnej lub z jej naruszeniem

- dotyczy sprawy rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną

- została skierowana do osoby nie będącą stroną w postępowaniu

- była niewykonalna w dniu wydania i ma charakter trwały

- wykonanie mogłoby wywołać czyn karalny

- nieważna z mocy prawa

NSA – ORZEKANIE W SPRAWACH SKARG NA:

- decyzje administracyjne

- postanowienia w toku postępowania, na które służy zażalenie; kończące postępowanie lub rozstrzygając sprawę co do istoty

- postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym na które służy zażalenia

- uchwały organów samorządowym dotyczące zadań z zakresu administracji publicznej

- uchwały terenowych organów administracji rządowej stanowiące przepisy prawa miejscowego

- akty nadzoru nad działalnością organów samorządowych

- bezczynność władzy

WARUNKI ROZPOZNANIA SPRAW PRZEZ NSA

- rozstrzygnięcia podlega właściwości NSA

- podmiotowi przysługuje legitymacja do złożenia skargi (np. strona, organizacja społeczna, która brała udział w postępowaniu w wyniku którego podjęto zaskarżoną decyzję)

- skarga odpowiada warunkom formalnym co do treści, formy, terminu, trybu wniesienia

- został wyczerpany administracyjny tok instancji

ORZECZENIA NSA

wyroki - dotyczące niezgodności decyzji z prawem po rozpoznaniu na rozprawie

- oddalenie skargi

- uznanie skargi

postanowienia - wydaje się w przypadkach:

- odrzucenia skargi

- umorzenia postępowania

- rozstrzygnięć kwestii procesowych

ORGANY POLICJI A KPA

Policja może występować w postępowaniu jako:

- organ prowadzący sprawę, także w II instancji (ogólne postępowanie adm., w sprawie wydawania zaświadczeń, w sprawie skarg i wniosków, w sprawie rozstrzygania sporów o właściwość)

- uczestnik sporu (w sprawie zażalenia do NSA, w sprawie sporu o właściwość)

- jako organ zajmujący stanowisko w sprawie rozstrzyganej przez inny organ

- jako strona

WYKONYWANIE OBOWIĄZKÓW ADMINISTRACYJNYCH

1. dobrowolne wykonanie obowiązków

2. przymusowe wykonanie obowiązków

a) wykonanie bezpośrednie (egzekucja administracyjna)

b) wykonanie pośrednie

- sankcje dyscyplinarne

- środki odszkodowawcze

- sankcje karno administracyjne (sankcje od wykroczeń lub przestępstw)

PODSTAWY EGZEKUCJI

akty z których wynikają obowiązki podlegające egzekucji administracyjnej (tytuł egzekucji)

- akty generalne (np. ustawa o ewidencji ludności)

- akty indywidualne (decyzje, postanowienia, orzeczenia sądów, ugoda)

PODMIOTY I UCZESTNICY POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

1. podmioty

a) obligatoryjne

- wierzyciel – żąda wykonania obowiązków zobowiązanego

- organ egzekucyjny – powołany do prowadzenia egzekucji

- egzekutor – wykonuje czynności egzekucyjne

- zobowiązany – ciąży na nim prawnie wymagany obowiązek

b) fakultatywne

- prokurator

- RPO

- organizacje społeczne

2. Uczestnicy (osoby trzecie, świadkowie, biegły, dozorca)

ORGANY EGZEKUCYJNE

1. Egzekucja obowiązków o charakterze pieniężnym

a) urząd skarbowy

b) inne podmioty np. upoważnione w drodze rozp. RM

2. Egzekucja obowiązków o charakterze niepieniężnym

a) rzeczowo właściwy terenowy organ administracji rządowej I instancji

b) miejscowo właściwy organ administracji samorządowej w zakresie zadań własnych lub zleconych

c) organ Policji, UOP, SG, PSP

ŚRODKI EGZEKUCJI ADMINISTRACYJNEJ

zinstytucjonalizowane formy przymusu państwowego stosowane według ściśle określonej procedury, a skierowane bezpośrednio na wykonanie obowiązku prawnego

1. obowiązki o charakterze pieniężnym (środki zaspokajające) – egzekucja:

a) z pieniędzy

b) z w wynagrodzenia za pracę

c) ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego

d) z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych

e) z innych wierzytelności pieniężnych i innych praw majątkowych

f) z ruchomości

2. obowiązki o charakterze niepieniężnym

a) grzywna w celu przymuszenia

b) wykonanie zastępcze

c) odebranie rzeczy ruchomej

d) odebranie nieruchomości, opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń

e) przymus bezpośredni

PRZEBIEG POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

1. czynności poprzedzające wszczęcie (upomnienie, wystawienie tytułu wykonawczego, sporządzenie wniosku o wszczęcie, badanie dopuszczalności egzekucji)

2. wszczęcie postępowania egzekucyjnego (wydanie postanowienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego, zaopatrzenie tytułu wykonawczego w klauzulę o skierowaniu tytułu do egzekucji)

3. czynności egzekucyjne egzekutora (okazanie legitymacji lub innego zaświadczenia, doręczenie odpisu tytułu wykonawczego j.w., przeprowadzenie egzekucji, sporządzenie protokołu)

Można zawiesić lub umorzyć postępowanie.

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

przeszkoda ma charakter przejściowy

- wstrzymanie wykonania, odwrócenie terminu wykonania, rozłożenie spłaty na raty

- śmierć zobowiązanego, jeśli obowiązek nie jest z nim ściśle związany

- utrata zobowiązanego zdolności do czynności prawnych i barku przedstawiciela ustawowego

- na żądanie wierzyciela

- inne przypadki przewidziane prawem

UMORZENIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

przeszkoda ma charakter trwały

- obowiązek wykonano przed wszczęciem postępowania

- obowiązek nie jest wymagalny, został umorzony lub nie zaistniał

- obowiązek niezgodny z treścią decyzji

- błąd co do osoby zobowiązanego

- obowiązek okazał się niewykonalny

- śmierć zobowiązanego

- niedopuszczalność środka egzekucyjnego

- brak upomnienia

- upływ roku od zawieszenia na żądanie wierzyciela

- koszty egzekucji wyższe niż kwota z egzekucji pieniężnej

ŚRODKI ZASKARŻANIA W POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM

1. środki zaskarżenia w drodze administracyjnej

zarzut, zażalenie, skarga na czynności egzekucyjne, żądanie zmiany lub sprostowania wezwania, wniosek o wyłączenie spod egzekucja prawa do rzeczy lub innego prawa majątkowego

2. środki zaskarżenia w drodze sądowej

skarga do NSA, powództwo przeciwegzekucyjne zobowiązanego, powództwo przeciwegzekucyjne osoby trzeciej

UDZIAŁ ORGANÓW POLICJI W POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM

organy policji występują jako:

a) wierzyciel

b) organ egzekucyjny

c) organ udzielający pomocy lub asysty na żądanie organu egzekucyjnego

- pomoc ( w przypadku natrafienia na opór lub uzasadnionego przypuszczenia, że taki opór wystąpi)

- asysta ( w obrębie budynków zajmowanych prze Policję po uprzednim zawiadomieniu właściwego komendanta)

d) depozytariusz

Art. 22. (29) § 1. Spory o właściwość rozstrzygają:

1)(30) między organami jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem przypadków określonych w pkt 2-4 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny,

2)(31) między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta,

3)(32) między organami administracji zespolonej w jednym województwie nie wymienionymi w pkt 2 - wojewoda,

4)(33) między organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

5)(34) (skreślony)

6)(35) między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

7)(36) między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą,

8)(37) między organami administracji publicznej innymi niż wymienione w pkt 1-4, 6 i 7 - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej,

9)(38) między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady Ministrów.

§ 2. (39) Spory o właściwość między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

§ 3. (40) Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:

1) strona,

2) organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej, pozostające w sporze,

3) minister właściwy do spraw administracji publicznej,

4) minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,

5) Rzecznik Praw Obywatelskich.