Art. 5

dla zastosowania art. 5 k.c. konieczne jest wystąpienie trzech podstawowych przesłanek: istnienie prawa, które zostaje nadużyte, czynienie z niego użytku oraz sprzeczność tego użytku z kryteriami nadużycia prawa

art. 5 nie ma zastosowania do nabycia,przysługiwania i ustalenia prawa

dot zachowan faktycznych jak i czynności prawnych

może dotyczyc tez zarzutu przedawnienia

nie stosuje się do terminow zawitych

nie stousje się do nabycia praw w dorze zasiedzenia, bo nastepuje to ex lege

Nie stanowi nadużycia prawa zaniechanie wykonywania obowiązków ciążących na podmiocie prawa

Nie stosuje się art. 5 k.c. w odniesieniu do zdolności prawnej, zdolności do czynności prawnych, a także kwestii formy czynności prawnych.

Społeczno-gospodarcze przeznaczanie prawa wynika z celu umowy danego rodzaju

Powoływanie się na naruszenie zasad współżycia społecznego wymaga wskazania, jaka konkretnie zasada została naruszona oraz wskazanie pełnej treści powoływanej zasady

Art. 7

Dla przyjęcia dobrej wiary osoby prawnej działającej poprzez organ kolegialny konieczna jest dobra wiara wszystkich jego członków dokonujących czynności, a nawet nieuczestniczącego w jej dokonaniu, jeżeli wiedział o czynności i mógł poinformować pozostałych o istniejącym stanie rzeczy

Art. 17

W myśl ugruntowanego stanowiska osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych może przyjąć darowiznę nieobciążoną żadnym zobowiązaniem

Zakres pozostałych czynności, jakich może samodzielnie dokonywać osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych, jest jednak nader szeroki . Obejmuje on bowiem wszystkie inne czynności prawne, niemające zobowiązującego lub rozporządzającego charakteru, a dotyczące jej praw, a także czynności wskazane w licznych przepisach szczególnych

Prawo do wyrażenia zgody na adopcję przysługuje także osobom o ograniczonej zdolności do czynności prawnych, czyli tym, którzy nie mają władzy rodzicielskiej, ponieważ jest ono osobistym prawem rodziców dziecka, niebędącym elementem ich władzy, a także nieobjętym hipotezą normy z art. 17 k.c. Prawo to może więc istnieć, kiedy rodzice nie mają tej władzy, ale wygasa, gdy władza ta zostanie im odebrana.

Art. 18

zgoda przedstawiciela wyrażona bez wymaganego zwrócenia się do sądu o zezwolenie, dokonana jest w warunkach jego braku kompetencji i nie wywołuje wcale skutków prawnych oraz nie zmienia omawianej sytuacji prawnej (negotium claudicans ), powstałej w wyniku zawarcia umowy przez osobę o ograniczonej zdolności do czynności prawnych.

Art. 20

Przedstawiciel ustawowy może na podstawie art. 17 k.c. upoważnić osobę o ograniczonej zdolności do czynności prawnych do samodzielnego dokonywania przez nią czynności w jego sprawach w szerszym zakresie niż wskazany w art. 20 k.c.

Art. 21

Zezwolenie na roporządzanie swoim zarobkiem wszerokim sensie, dot również wierzytelności o zaplate itp.

Art. 22¹

W świetle obecnie funkcjonującej definicji działalności gospodarczej nie ma działalności gospodarczej tam, gdzie nie występuje motyw zysku

Art. 24

naruszenie dobra osobistego rozpatrywać należy tylko w granicach przeciętnych ocen społecznych, a nie indywidualnego odczucia osoby domagającej się ochrony

należy uwzględniać zarówno subiektywne odczucie osoby żądającej ochrony, jak i "obiektywną reakcję" społeczeństwa

Ochronie, wyrażonej w szczególności konstrukcją domniemania bezprawności, podlega już pewna bariera wyznaczająca granicę zagrożenia chronionego stanu rzeczy, której to granicy przekraczać z zasady nie wolno, niezależnie od tego, czy znajdujące się za tą granicą dobro zostanie "skutecznie naruszone", ponieważ zgodnie z art. 24 § 1 k.c. wystarczy już samo jego zagrożenie.

Zgoda uprawnionego podmiotu nie może być sprzeczna z podstawowymi wartościami uznawanymi przez system prawny, a w szczególności nasilające się ostatnio zjawisko komercjalizacji dóbr osobistych nie uzasadnia przyjęcia założenia, że zgoda ta może być niczym nieograniczona - przeciwnie, jako sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, będzie uznana za nieskuteczną na podstawie art. 58 k.c.

Spośród pięciu roszczeń służących ochronie dóbr osobistych: o ustalenie, o zaniechanie naruszeń, o usunięcie skutków naruszenia, o zadośćuczynienie i o zapłatę sumy na cel społeczny, dla dochodzenia dwóch ostatnich wymagana jest dodatkowo przesłanka winy podmiotu dokonującego naruszenia.

33¹

Podmiotowość prawna jednostek jest więc niezależna od osobowości prawnej

Podmiotowość prawna jednostek, do których odnosi się art. 33¹ k.c., jest wystarczającym atrybutem do tego, aby były one pełnoprawnym uczestnikiem obrotu

W poczet bytów prawnych należących do omawianej kategorii należy zaliczyć uregulowane w kodeksie spółek handlowych spółki osobowe: spółkę jawną, partnerską, komandytową oraz komandytowo-akcyjną.

+wspólnoty mieszkaniowe

Art. 39

działanie osoby prawnej, jej reprezentację, a także skutki czynności podejmowanych przez "rzekomy organ" regulują przepisy art. 38 i 39 k.c., do których nawet przez analogię nie mają zastosowania przepisy o przedstawicielstwie. W związku z tym nie jest możliwa konwalidacja czynności prawnej poprzez potwierdzenie przez organ do tego uprawniony

Czynność taka jest niewątpliwie sprzeczna z ustawą, o czym mowa jest w art. 58 § 1 in principio k.c. Według mnie nie ma obecnie podstaw do zastosowania przepisów art. 103 k.c. i potraktowanie takiego działania jako działania falsus prokuratora

Art. 43

w szczególności: dobre imię, nazwa, firma, tajemnica korespondencji, nietykalność pomieszczeń i tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 55 ¹ pkt 8 k.c.) osoby prawnej.

Art. 44

W znaczeniu węższym majątek jest to ogół aktywów przysługujących danemu podmiotowi, w znaczeniu szerszym majątek to ogół aktywów i obciążające te aktywa długi. Stąd też jedynie terminy mienie i majątek w znaczeniu węższym mogą być używane zamiennie, np. nie da się używać określenia mienie na oznaczenie majątku spadkowego w rozumieniu art. 922 k.c., przepis ten definiuje spadek jako ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego, czyli posługuje się terminem "majątek" w znaczeniu szerokim.

Art. 45

Na pojęcie rzeczy składają się więc dwie cechy o charakterze konstytutywnym: materialny ich charakter i wyodrębnienie z przyrody

Zbiór rzeczy

Przedmiotem obrotu z reguły jest cały zbiór, natomiast prawa rzeczowe i posiadanie odnoszą się do poszczególnych rzeczy wchodzących w skład zbioru

odrębna własność budynku nie może być przedmiotem samodzielnego obrotu, dzieli zawsze los prawny prawa głównego

art. 47

Jeżeli rzecz ruchoma wchodząca w skład zbioru rzeczy ruchomych, obciążona zastawem rejestrowym, stała się częścią składową nieruchomości, zastaw rejestrowy wygasa w stosunku do tej rzeczy. Zastaw rejestrowy wygasa, jeżeli rzecz ruchoma obciążona nim stanie się częścią składową nieruchomości. Jednakże na podstawie ust. 2 powołanego przepisu zastawnik może żądać od właściciela nieruchomości ustanowienia hipoteki na tej nieruchomości do wysokości wartości rzeczy przyłączonej. Tym samym prawo zastawu ulega swoistemu przekształceniu w hipotekę.

Orzecznictwo sądowe konsekwentnie jednak przyjmuje, że o tym czy ma miejsce połączenie dla przemijającego użytku, decyduje wola stron

Art. 49

Spełnienie więc przesłanki wchodzenia w skład przedsiębiorstwa lub zakładu jest kwestią faktu, z chwilą bowiem połączenia tych urządzeń w sposób trwały z przedsiębiorstwem tak, że nie mogą być od niego odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości lub przedmiotu odłączonego, stają się częścią składową tego przedsiębiorstwa

prawa do wymienionych urządzeń nabywa przedsiębiorstwo z chwilą przyłączenia, przez co należy rozumieć skutek wywołany zawartą umową o przyłączenie, a nie sam fakt fizycznego podłączenia urządzenia do sieci

komentowany przepis nie stanowi samoistnej podstawy prawnej przejścia urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania wody, pary, gazu, prądu elektrycznego oraz innych podobnych urządzeń na własność właściciela przedsiębiorstwa przez ich połączenie z siecią należącą do tego przedsiębiorstwa

Użyte w art. 49 k.c. określenie, że urządzenie "wchodzi w skład przedsiębiorstwa" oznacza, że prowadzący przedsiębiorstwo uzyskuje tytuł prawny (a nie własność) do korzystania z tych urządzeń, przy czym tytułu tego nie uzyskuje na podstawie art. 49 k.c., lecz w oparciu o konkretne zdarzenie prawne, na podstawie którego przedsiębiorstwo przesyłowe może korzystać z danego urządzenia, np. umowa leasingu, względnie na podstawie umowy przeniesienia własności zawartej między osobą, która dane urządzenie sfinansowała, a przedsiębiorstwem przesyłowym, o charakterze odpłatnym lub nieodpłatnym

nabycie przez przedsiębiorcę własności urządzeń przesyłowych powinno się łączyć z ustanowieniem służebności przesyłu w tych wszystkich przypadkach, gdy jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń

art. 51

stosunek przynależności nie powstaje pomiędzy rzeczami równorzędnymi, np. para rękawiczek, butów.

Po pierwsze, przynależnością są zawsze rzeczy ruchome, częścią składową może być rzecz ruchoma lub nieruchomość. Po drugie, przynależność jest zawsze rzeczą samoistną, część składowa traci zawsze charakter samoistny z chwilą połączenia

Art. 52

Komentowany przepis odnosi się tylko do określenia skutków prawnych czynności prawnej dotyczącej rzeczy głównej, nie dotyczy zaś skutków innych zdarzeń

np. zniszczenie rzeczy głównej może powodować, iż przynależność uzyska status rzeczy samodzielnej. Można też wskazać na skutki prawne zasiedzenia czy wywłaszczenia nieruchomości. W odniesieniu do przynależności (rzeczy ruchomej) przesłanki i terminy zasiedzenia są inaczej określone, niż w przypadku nieruchomości, stąd też nabycie w tej drodze własności nieruchomości nie przesądza o losie przynależności, natomiast wywłaszczenie dotyczy wyłącznie nieruchomości

art. 55¹

przedsiębiorstwo nie jest jedynie sumą składników niematerialnych i materialnych wchodzących w jego skład, lecz samoistnym dobrem o wartości majątkowej

art. 57 par 2

Dopuszczalność zobowiązania, że uprawniony nie dokona oznaczonych rozporządzeń prawem, może być jednak wyłączona przez przepisy szczególne. Taka sytuacja ma miejsce przy hipotece oraz zastawie. Zgodnie z art. 72 u.k.w.h. niedopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które właściciel nieruchomości zobowiązuje się względem wierzyciela hipotecznego, że nie dokona zbycia lub obciążenia nieruchomości przed wygaśnięciem hipoteki. Podobnie art. 311 k.c. stanowi, że nieważne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że nie dokona zbycia lub obciążenia rzeczy przed wygaśnięciem zastawu. Jednakże nie dotyczy to umowy o ustanowienie zastawu rejestrowego, w której dopuszczalne jest zastrzeżenie, że zastawca przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie dokona zbycia lub obciążenia przedmiotu zastawu.

Art. 58

Sprzeczność czynności prawnej z ustawą występuje nie tylko wtedy, gdy czynność prawna zawiera postanowienia niezgodne z ustawą, ale także wtedy, gdy nie zawiera treści nakazanych przez normę prawną

Nieważność czynności prawnej może wynikać także z braku wymaganego zezwolenia na dokonanie czynności. W orzecznictwie wyrażono pogląd, że dokonanie czynności przewidzianych w art. 156 k.r.o. bez uzyskania uprzedniego zezwolenia sądu opiekuńczego, jako sprzeczne z przepisami bezwzględnie obowiązującymi, powoduje nieważność czynności opiekuna

Pomimo iż art. 58 § 2 k.c. expressis verbis tego nie stanowi, zgodnie przyjmuje się, że nie tylko sprzeczność treści, ale także sprzeczność celu czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego, powoduje nieważność czynności prawnej

Za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego uważa się także np. żądanie zapłaty za potwierdzenie czynności prawnej przez opiekuna czy tzw. umowy dławiące, obejmujące cały aktualny i przyszły majątek dłużnika w zamian za świadczenia niepozostające w godziwej proporcji do świadczeń wierzyciela, np. zobowiązanie się dłużnika do przekazywania wierzycielowi przez długi okres całego dochodu lub przeważającej jego części w zamian za nieegzekwowanie roszczenia albo przewłaszczenie całego majątku dłużnika na rzecz wierzyciela w celu zabezpieczenia stosunkowo niewielkiego kredytu

Par 3

Na ogół przyjmuje się, że jeżeli sprzeczność z ustawą lub zasadami współżycia społecznego dotyczy składników przedmiotowo istotnych (essentialia negotii) czynności prawnej (np. postanowienia o cenie w umowie sprzedaży), wówczas cała czynność jest nieważna

Art. 59

zaskarżona umowa w stosunku do osoby trzeciej, która wystąpiła o uznanie jej za bezskuteczną, traktowana jest tak, jakby w ogóle nie była zawarta. Uznanie umowy za bezskuteczną jedynie wobec określonej osoby trzeciej oznacza, że umowa ta pozostaje ważna i nadal wywołuje zamierzone przez strony skutki prawne w takim zakresie, w jakim można to pogodzić z realizacją roszczeń tej osoby trzeciej

przesłanki:

1) osoba trzecia ma roszczenie wobec jakiegoś podmiotu (zobowiązanego wobec niej),

2) zobowiązany zawarł z inną osobą umowę, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej,

3) strony zawartej umowy wiedziały o roszczeniu osoby trzeciej albo umowa ta była nieodpłatna.

Roszczenia podlegające ochronie na podstawie art. 59 k.c. wynikają najczęściej ze stosunków obligacyjnych, powstałych w następstwie zawartych umów (np. z umów przedwstępnych, zobowiązujących umów sprzedaży, umów zlecenia, umów najmu lub dzierżawy, umów powierniczych), ale mogą wynikać także z czynów niedozwolonych, z bezpodstawnego wzbogacenia czy nienależnego świadczenia, z decyzji administracyjnych lub orzeczeń sądowych itp.

Roszczenia chronione w trybie art. 59 k.c. nie muszą być wymagalne, muszą jednak istnieć w dacie zawarcia zaskarżonej umowy

Dominuje stanowisko, że w zakresie zastosowania art. 59 k.c. nie mieszczą się roszczenia pieniężne. Do ich ochrony ustawodawca przewidział bowiem specjalnie do tego dostosowaną instytucję skargi pauliańskiej (art. 527 i n. k.c.)

Art. 61]

Od przyjętej w art. 61 k.c. tzw. teorii doręczenia ustawodawca niekiedy odstępuje w przepisach szczególnych na rzecz teorii wysłania. Ma to przede wszystkim miejsce w regulacjach prokonsumenckich, w których - zgodnie z odpowiednimi dyrektywami UE - przyznaje się konsumentowi prawo odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od jej zawarcia. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem