7. Funkcje rodziny i własności prywatnej wg Platona.

Platon uważał, że każda instytucja społeczna ma swoje ukryte funkcje. Podaje przykład rodziny oraz własności prywatnej oraz to jak oba czynniki wpływają na jednostkę rządzącą i państwo. Rodzina jest wartością, jest czymś naturalnym, jednak przeszkadza w sprawnym funkcjonowaniu państwa, dlatego trzeba ja znieść, gdyż Platon przedkładał dobro państwa nad dobro jednostki/społeczeństwa. Własność prywatna- prowadzi do nieporozumień i wojen.

8.Czynniki destabilizujące państwo wg Platona.

• zróżnicowanie majątkowe: uważał, że jeżeli społeczeństwo jest podzielone na mocno bogatych i mocno biednych to tak, jakby nie było jednego, lecz dwa państwa.

• Indywidualizacja: im bardziej jednostki są niepowtarzalne, tym bardziej jest to niebezpieczne dla społeczeństwa jako całości; trzeba ujednolicić przekonania zbiorowe; każda zmiana oznacza zło, wartością jest stabilność

• Niewłaściwy podział pracy: niewłaściwe osoby sięgają po włądzę; każdy ma swoje miejsce w społeczeństwie wg talentów i umiejętności, a nie wg warstwy społecznej w której się urodził

• Wielkość państwa: nie może być za duże, bo komplikuje podział pracy, ale też nie może być zbyt małe, bo będzie słabe

• Położenie państwa: nie obok morza, skąd napływają obcy; Platon nie lubił żeglarzy i kupców, którzy wprowadzali zamęt, byli chytrzy, dokonywali gwałtu w mowie i mącili w głowie

• Nowinki w sztuce: wszelka zmiana w stylu muzyki, łamanie ogólnych zasad pomału wchodzi w zwyczaj i zaczyna burzyć obyczaje, sposób bycia, potem prawo, ustrój polityczny; dlatego Platon przewidywał w państwie idealnym drobiazgową kontrolę na wszystkimi sferami życia jednostek, pozbawiając je praw do wszelkich ekstrawagancji, które są zagrożeniem dla ustalonych zasad ładu społecznego.

9.Pozycja jednostki w starożytnej Grecji w świetle mitologii i twórczości dramatycznej i jej zmiana u Platona.

Pozycja jednostki w starożytnej Grecji

Władza człowiek przeznaczenie(fatum)

przymusu

bogowie

(posiadają namiętnośći, których chcą się wyrzec ludzie, np. są zazdrośni, pyszni, próżni, gniewni)

Świat jest pozbawiony indywidualności. Tak naprawdę całe życie zależy od woli bogów. Przyszłość wpływa na to, co się dzieje w teraźniejszości – fatum, mimo to, ludzie są odpowiedzialni za swoje czyny.

• na los człowieka w starożytnej Grecji wpływają trzy zasadnicze czynniki:

  1. Bogowie- są targani namiętnościami, których ludzie chcą się wyzbyć. Człowiek w ich rękach jest niemal bezwolną zabawką, pionkiem używanym w rozgrywkach między nimi.

  2. Władza- jest formą przymusu. Rzadko stanowiska piastują ludzie do tego predysponowani.

  3. Fatum- siła, która kieruje ludzkim losem, sprawia, że człowiek od momentu narodzin, aż do chwili śmierci postępuje zgodnie z własną wolą, ale skutki tych działań i tak zostały zapisane w gwiazdach. Przeznaczenie jest nieuniknione.

Pozycja jednostki wg Platona

Znika przeznaczenie

(mówi o woli człowieka i jej mocy na jednostki)

człowiek władza (jako wychowanie, a nie przymus)

bogowie

(reinterpretacja wyobrażeń o bogach)

- prawdziwa wiedza nie jest pochodzenia empirycznego, jest tylko mniemaniem

-prawdziwa wiedza jest racjonalna, pochodzi z rozumu

• świat materialny jest odbiciem świata ideii

• teoria bytu; wg Platona tylko idee były wiecznym bytem

• idea=słowo po grecku „Na początku było słowo. A słowo było u Boga.”

• wg Platona by zmienić kondycję człowieka w starożytnej Grecji należy:

  1. Zmienić wyobrażenie o bogach. Bóg powinien być z natury dobry, a więc jego dziełem są także rzeczy jedynie dobre- nigdy złe. W celu realizacji tego postulatu należy ocenzurować mitologię i sztukę, tak, aby ich przesłanie i przekaz wychowywały nowego obywatela.

  2. Zmienić model sprawowania władzy. Władza ma przede wszystkim wychowywać obywateli, a nie stosować wobec nich przymus. Władza powinna być sprawowana przez ludzi uzdolnionych w tym kierunku a nie jedynie przez arystokratów, lub przypadkowe osoby.

Zlikwidować bzdurne fatum. Dzięki temu ludzka aktywność nabiera sensu.

10. Twórczość Homera, Hezjoda, Arystofanesa jako źródło wiedzy socjologicznej.

Homer:

Iliada obrazuje pewien styl myślenia, który różni się od obecnego stylu myślenia. W Iliadzie nie chodzi o jednostki. Wzór idealny wojownika- Achilles, Hektor. Nasz styl myślenia nie jest naturalny. Jednostka ma być ucieleśnieniem cech ogółu. Cnoty, które mamy uprawiać zależą od miejsca w strukturze społecznej; Iliada pokazuje hierarchizację społ. Greckiego.

Hezjod:

„Prace i dnie”(spisane z punktu widzenia warstwy chłopskiej); pisze o szlachcie i przedstawia inny punkt widzenia; praca jest cnotą, nie degraduje człowieka, praca fizyczna bogactwo cnota; pisze w 1 os.; szlachta okazuje się być niesprawiedliwa (inaczej niż u Homera); mit o Prometeuszu przewija się w dziejach Hezjoda; kupiec i żeglarz to podejrzane zawody wg niego, bo używają specyficznego języka, np. w celu reklamy.

Arystofanes:

Twórczość komediowa: przejaw demokratyzacji życia; występowali na scenie ludzie spoza wyższych warstw; komedia znika i pojawia się dopiero w XVII w.

• Z ‘Iliady’ jasno wynika, że coś takiego jak jedna moralność nie istniało. Dla każdej warstwy społecznej istniał inny system wartości i norm postępowania. Inne wzory zachowań obowiązywały chłopów, inne szlachtę a jeszcze inne kupców, królów, rzemieślników itp. Były drobiazgowo określone i bezwzględnie przestrzegane. (podobny sposób myślenia odnajdziemy jeszcze w społeczeństwach Xix naszej ery)

• ‘Prace i dnie’ Hezjoda napisane są z perspektywy chłopów. Od szlachty odróżniał ich pakiet przywilejów politycznych. U Homera znajdziemy wyidealizowany obraz szlachty, u Hezjoda natomiast arystokraci przedstawieni są negatywnie (obraz prawdziwy?). Hezjod nawoływał, by spisać prawo (szlachta nie mogłaby manipulować prawem zwyczajowym). U Hezjoda silnie zaakcentowana jest teoria, że praca fizyczna nie degraduje człowieka (niepopularna wśród szlachty).

• Arystofanes uważał, że ustrój starożytnej Grecji jest zdegenerowany. Demokracja-rządy głupiego ludu były groźne dla państwa.

11.Socjologia opisowa i normatywna w twórczości Platona.

Socjologia opisowa- rekonstruuje co ludzie myślą i dlaczego tak myślą.

Socjologia normatywna – mówi o tym jakie społeczeństwo powinno być.

12.Platońskie pojęcia „wiedzy”, „cnoty” i ich związek ze „sztuką polityczną”.

Państwem powinni rządzić najmądrzejsi, a więc filozofowie, ponieważ jedynie oni posiadają prawdziwą wiedzę. Tylko oni potrafią odtworzyć w umyśle wizję idealnego państwa, do którego realizacji będą dążyć. Teoria cnoty, nawiązująca do podziału duszy na 3 części. Każdej części duszy odpowiada właściwe jej dobro. Zadaniem części rozumnej jest osiągnięcie mądrości, zadaniem niższych części jest podporządkowanie się rozumowi: popędliwość osiąga to poprzez męstwo (stałość), a pożądliwość poprzez umiarkowanie (panowanie nad sobą). Harmonię między częściami duszy gwarantuje cnota sprawiedliwości. Koncepcja ta została przyjęta przez chrześcijaństwo pod nazwą czterech cnót kardynalnych.