Olson- dobra publiczne i problem pasażera na gape
Pogląd ze grupy działają tak by realizować swoje interesy wyprowadzony jest z założenia ze tworzące je indywidua kierują się własnym interesem.
Idea, ze grupy będą dążyć do realizacji interesów grupowych wydaje się wynikać logicznie z takiego powszechnie akceptowanego założenia o racjonalnym zorientowanym na własną korzyść zachowaniu jednostek.
Z tego ze wszyscy w grupie zyskują na osiągnieciu grupowego celu nie wynika, ze wszyscy , ze wszyscy podejmą działania na rzecz jego osiągnięcia nawet jeśli będą racjonalni nastawieni na własny interes. Nawet jeśli wszyscy członkowie dużej grupy są racjonalni i nastawieni na własną korzyść, i odnieśliby korzyść, gdyby jako grupa podjęli działania w kierunku realizacji grupowych celów, to pomimo tego działań takich dobrowolnie nie podejmą.
Jeśli członkowie dużej grupy racjonalnie dążą do maksymalizacji osobistych korzyści, to nie podejmą oni działań w kierunku osiągniecia celów grupowych, jeśli nie ma mechanizmu który ich do tego zmusi lub jakiejś osobnej nagrody, odrębnej od samego osiągnięcia celu grupowego, która oferowana będzie tym, którzy osobiście poniosą koszt lub podejmą wysiłek działania w interesie grupy. Bez takich nagród lub mechanizmów przymusu, duża grupa nie stworzy organizacji, mającej realizować cel grupowy.
W dużej organizacji utrata jednego z uczestników nie zwiększy zauważalnie obciążeń pozostałych, tak wiec racjonalna jednostka nie ma powodu sadzić ze jej odejście z organizacji skłoni innych do podobnego kroku.
Patriotyzm jest współcześnie prawdopodobnie najsilniejszy nie ekonomicznym motywem lojalności wobec organizacji.
Wielkie organizacje prywatne również będą miały trudności z dobrowolnym uzyskiwaniem niezbędnych środków od członków grup, w których interesie maja działać.
Ten kto nie zakupi bądź nie zapłaci za jakieś dobro publiczne czy wspólne, nie może być wyłączony z udziału w jego konsumpcji, tak się dzieje w przypadku dóbr prywatnych. Istota organizacji jest dostarczanie niepodzielnej, powszechnej korzyści. Dostarczanie publicznych dóbr jest generalnie fundamentalna funkcja organizacji.
Niektóre małe grupy mogą zapewniać sobie wspólne dobra nie odwołując się do mechanizmów przymusi bądź dodatkowych zachęt poza samym wspólnym dobrem. W niektórych grupach dla każdego a przynajmniej dla jakiegoś członka indywidualna korzyść z dostarczanego dobra przewyższy łączny koszt jego zapewnienia, a wiec są takie osoby które skorzystaj na dostarczeniu dobra publicznego nawet w sytuacji, gdy będą musiały ponieść cały koszt jego dostarczenia.
W niewielkichgrupach charakteryzujących się znacznymi nierównościami, ich członków a wiec tam, gdzie członkowie znacznie różnią się wielkością i poziomem zainteresowanie wspólnym dobrem, prawdopodobieństwo dostarczenia go jest największe, ponieważ im większy jest interes pojedynczego członka w uzyskaniu dobra wspólnego, tym większe są szanse ze członek ten uzyska na tyle duży udział w łącznych korzyściach ze wspólnego dobra, ze uzna ze opłaca mu się nawet pokryć cały jego koszt jemu samemu.
Jedynie specjalne rozwiązania instytucjonalne dałyby członkom grupy bodźce do dokupienia dodatkowej ilości wspólnego dobra, uzupełniającej je do poziomu potrzeb całej grupy. Taka tendencja do suboptymalności wynika z natury wspólnego dobra., którego konsumpcji nie można uniemożliwić innym członkom grupy, gdy zapewniło się do niego dostęp dla siebie.
Im większa jest grupa, tym bardziej oddali się od optymalnej ilości dostarczanego wspólnego dobra.
Suboptymalność- nieefektywność. Będzie nieco mniejsza w przypadku grup silnie zróżnicowanych ze względu na wielkość swoich członków lub ich zainteresowanie wspólnym dobrem.
Najsilniejszy z członków który sam może dostarczyć największa cześć dobra podnosi nieproporcjonalnie duża cześć kosztów jego dostarczania.
W małych grupach związanych wspólnym interesem mamy do czynienia z zaskakująca tendencja do eksploatacji dużych przez małych.
Grupa ukryta- latent group-jej cecha szczególną jest to, ze jeśli żaden z jej członków nie przyczynia się do dostarczenia wspólnego dobra, żaden inny członek nie odczuje spowodowanej tym szkody, i tym samym nie będzie miał motywacji do zareagowania. Konsekwentnie duże ukryte grupy nie maja bodźców do działania na rzecz osiągniecia wspólnego dobra ponieważ jakkolwiek wartościowe ono mogłoby być dla grupy jako całości, nie oferuje ono pojedynczym osobom żadnej zachęty do ponoszenia kosztów działania jakiejkolwiek organizacji działającej na rzecz interesu grupy ukrytej . jedynie SELEKTYWNE ZACHETY mogą stymulować indywiduum.
Takie selektywne bodźce mogą mieć charakter negatywny lub pozytywny, a wiec mogą bądź zmuszać do zgodnego z interesem grupy działania karząc tych którzy nie ponoszą przypadających na nich kosztów, albo oferować nagrody tym, którzy działają na rzecz grupy.
Zmobilizowana grupa ukryta- zachęca do działania na rzecz realizacji grupowego interesu dzięki nagrodom bądź karom
-ukryte duże grupy- dysponują silą do podjęcia działań ale może być ona uruchomiona jedynie użyciem selektywnych bodźców.