Archaik

Zastygnięcie skorupy Ziemskiej

Powstanie pierwszych skał magmowych, osadowych i metamorficznych

Atmosfera gęsta, bez tlenu

Pod koniec okresu powstanie życia archeany (archeobakterie) i bakterie (sinice)

Proterozoik

Pojawienie się organizmów zawierających jądro w komórce i ciało komórkowe, następnie zwierząt tkankowych

Pierścienice i stawonogi

Powstanie kontynentu Pangea

Utwory Prekambru w Polsce

Na powierzchni Sudetów i Gór Świętokrzyskich

Górnośląskie Zagłębie Węglowe

Kambr

Początek orogenezy kaledońskiej.

Pojawienie się ryb, trylobitów, ramienionogów, mięczaków, ślimaków i głowonogów. Z roślin glony

Kontynenty Gondwana, Baltika, Laurencja

Utwory Kambru w Polsce

Występują w Górach Świętokrzyskich, Sudetach, przedgórzu Karpat i Górnego Śląska

Ordowik

Kontynuacja fauny i flory kambru. Trylobity maksimum rozwoju ewolucyjnego.

Remienionogi. Liliowce, Koralowce, Stułbiopławy, Gąbki.

Glony morskie.

Utwory Ordowiku w Polsce

Sudety i Góry Świętokrzyskie

Sylur

Kontynuacja rozwoju fauny i flory z ordowiku.

Graptolity, Jamochłony, Koralowce. Ramienionogi. Mięczaki (Małże i Ślimaki). Mniej liczne Trylobity.

Konodonty. Glony Morskie. Pojawienie się w późnym Sylurze roślin lądowych – Psylofity

Na początku Syluru najintensywniejszy okres orogenezy kaledońskiej, pod koniec schyłek.

Powstanie Laurussia (Euroameryka) połączenie się masywu Europy, Ameryki Północnej i Grenlandii.

Paleotetyda oddzielała Laurussie od Gondwany.

Utwory Syluru w Polsce

Góry Świętokrzyskie i Sudety. Pomorze, Górny Śląsk

Dewon

Zróżnicowanie Stromatoporoidów, Koralowców i Ramienionogów.

Ważna rola Głowonogów (Łodziki i Amonity). Wymieranie Trylobitów.

Szczyt rozwoju ryb pancernych

Psylofity, które wymarły w górnym dewownie

Pojawienie się widłakowatych, skrzypów i paproci (pierwsze nagonasienne).

Pierwsze zwierzęta lądowe. Bezkręgowce: Pajęczaki, Owady; Kręgowce: płazy

Pod koniec dewonu wielkie wymieranie.

3 bloki kontynentalne. Laurussia, Gondwana i Syberia.

Old red- stary czerwony piaskowiec

Utwory Dewonu w Polsce

Góry Świętokrzyskie, Sudety

Transgresja morska, zatopieniu nie ulegają Sudety

Orogeneza hercyńska.

Karbon

Dynamiczny rozwój świata roślinnego i zwierzęcego na lądzie.

Liczne i zróżnicowane otwornice. Amonitowate. Goniatyty. Łodzikowate. Koralowce.

W wodach słodkich i słonych licznie żyły ryby. Pod koniec wczesnego karbonu wyginięcie ryb pancernych.

Pojawienie się roślin iglastych. Widłaki (lepidodendrony, sygillarie). Kalamity. Paprocie.

Skorpiony, Pająki, Wije, Owady. Płazy, Gady (głównie drapieżniki).

Zderzenie się Laurussii z Gondwaną.

Utwory Karbony w Polsce

Góry Świętokrzyskie

Sudety

Powstanie Sudetów, powstanie zapadliska Górnośląskiego.

Perm

Wielkie wymieranie

Rozwój roślin iglastych. Pojawiły się sagowce i miłorzębowe. Opanowanie lądu przez gady. Pojawienie się gadów ssakokształtnych.

Powstanie kontynentu Pangea.

Utwory Permu w Polsce

Sudety, rejon Śląsko-Krakowski

Trias

Pojawienie się koralowców Sześciopromiennych. Otwornice. Małże, Pojawienie się dinozaurów.

Dominacja roślin nagozalążkowych, głównie drzewa iglaste i paprocie nasienne. Skrzypy Widłaki, Paprocie.

Rozpad Pangei

Utwory Triasu w Polsce

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Sudety, Tatry.

Jura

Amonity, Belemnity, Rostrum.

Liliowce, Jeżowce.

Najpospolitsze były ryby. Wśród gadów morskich liczne żółwie i krokodyle.

Dinozaury.

Pojawienie się Bennetytów- pierwsze rośliny kwiatowe.

Oderwanie od Afryki Ameryki Północnej. Powstanie Ameryki i Eurazji.

Utwory Jury w Polsce

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Karpaty.

Kreda

Jeżowce, Liliowce, Ślimaki, Małże, Żarłacze, dominacja Gadów

Pojawienie się roślin Okrytozalążkowych. U schyłku pojawienie się trawy.

Pod koniec wielkie wymieranie.

Rozszerzanie się Atlantyku i Oceanu Indyjskiego. Australia i Antarktyda połączone.

Powstawanie węgli brunatnych. Rozwój raf koralowych. Większa część Europy lądem.

Utwory Kredy w Polsce

Karpaty, Góry Świętokrzyskie, Sudety, rejon Szczecina, Kujaw.

Paleogen i Neogen (trzeciorzęd)

Liczne występowanie mięczaków. Przyspieszenie ewolucji Ssaków.

Gwałtowny rozwój roślin okrytonasiennych dzięki pojawieniu się owadów zapylających kwiaty.

Sosna Bursztynowa.

Wypiętrzenie Pirenejów, Alp, Karpat.

Utwory w Polsce

Wypiętrzenie Karpat. Dużo jezior i rzek.

Czwartorzęd

Najważniejsze Otwornice i Mięczaki (Małże i Ślimaki). Ssaki – znaczenie stratygraficzne

Powszechne występowanie Koni, Słoni, Nosorożców, Jeleni, Niedźwiedzi oraz Drapieżnych Gryzoni.

Pojawienie się linii człowiekowatych.

Współczesny układ kontynentów i oceanów. Ochłodzenie we wczesnym czwartorzędzie.

W plejstocenie wycofanie się lądolodu.

Powstanie Bałtyku.