23. Health Impact Assessment

Jest to trzecia strategia z zakresu Promocji Zdrowia, którą Komisja Europejska wprowadziła w 1999 roku chcąc wzmocnić promocję zdrowia. Strategia ta mówi o oszacowaniu wpływu inwestycji na zdrowie człowieka a nie tylko kierując się tylko względami środowiskowymi. Np. inwestując w budowę autostrady należy wybrać najbardziej optymalny jej przebieg uwzględniając przy tym nie tylko środowisko, ale przede wszystkim zdrowie człowieka

Definicja. Ocena wpływu na zdrowie / ocena skutków zdrowotnych (Health impact assessment) stanowi kombinację procedur, metod i narzędzi poprzez które polityka, program lub projekt mogą być ocenione pod względem potencjalnych skutków dla zdrowia populacji oraz dystrybucji tych skutków w obrębie populacji

Dla oceny wpływu na zdrowie istotne są szczególnie cztery wartości:

• Demokracja (democracy), podkreślając prawo ludzi do udziału w przejrzystym procesie formułowania, wdrażania i oceny polityki która dotyczy ich życia, zarówno bezpośrednio jak i poprzez wybieranych decydentów politycznych;

• Równość (equity), podkreślając iż ocena wpływu na zdrowie nie jest zainteresowana tylko całościowym wpływem ocenianej polityki na zdrowie populacji lecz także dystrybucją tego wpływu w obrębie populacji, biorąc pod uwagę płeć, wiek, tło etniczne i status ekonomiczno-społeczny;

• Zrównoważony rozwój (sustainable development), podkreślając iż brane są pod uwagę wpływy zarówno krótkoterminowe jak i długoterminowe, a także bardziej lub mniej bezpośrednie; oraz

• Etyczne korzystanie z dowodów (ethical use of evidence), podkreślając iż korzystanie z ilościowych i jakościowych dowodów musi być wnikliwe i uwzględniające różne dyscypliny naukowe i metodologie w celu uzyskania maksymalnie całościowej oceny badanego wpływu.

Ocena wpływu na zdrowie obejmuje następujące elementy:

• Rozważenie dowodów pozwalających przewidywać zależności pomiędzy polityką, programem lub projektem a zdrowiem populacji;

• Rozważenie opinii, doświadczenia i oczekiwań tych, których proponowana polityka, program lub projekt może dotyczyć;

• Dostarczenie dodatkowych informacji pozwalających zrozumieć decydentom i społeczeństwu skutków polityki, programu lub projektu dotyczącego zdrowia;

• Przedstawienie propozycji dostosowania / opcji pozwalających na maksymalizację pozytywnych i minimalizację negatywnych wpływów na zdrowie.

Mówi się, że twórcy polityki sektora publicznego opierają się na dwóch tradycyjnych ogólnych kategoriach oceny i ewaluacji: na analizie i ocenie polityki oraz na ocenie wpływu. Analiza i ewaluacja polityki jest określana jako część procesu tworzenia polityki poprzez próbę odkrycia czy polityki wychodzą naprzeciw ich określonym celom, czy ocena wpływu także bierze pod uwagę niezamierzone konsekwencje, następstwa i efekty uboczne.