podstawy html

Ramy dokumentu

Stronę WWW tworzy się podobnie jak zwykły dokument tekstowy: po otwarciu edytora HTML, należy wybrać opcję z menu: Plik/Nowy (lub File/New). Teraz można już zacząć pisanie strony. Jednak ponieważ dokument HTML nie jest całkowicie zwykłym plikiem tekstowym (zawiera hipertekst, osadzone obrazki i musi być poprawnie wyświetlany w różnych systemach operacyjnych na całym świecie), dlatego wymyślono specjalny szablon dokumentu HTML, który powinien być przestrzegany.

Oto jak przykładowo powinny wyglądać ramy każdego dokumentu w formacie HTML (istnieją również inne podobne szablony):

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<!DOCTYPE html

PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN"

"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">

<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xml:lang="pl" lang="pl">

<head>

<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-2" />

<meta name="Description" content="Tu wpisz opis zawartości strony" />

<meta name="Keywords" content="Tu wpisz wyrazy kluczowe rozdzielone przecinkami" />

<title>Tu wpisz tytuł strony</title>

</head>

<body>

Tu wpisuje się treść strony

</body>

</html>

UWAGA!
Powyższy szablon dotyczy kodu źródłowego, dlatego jeżeli używasz edytora graficznego (np.: FrontPage), koniecznie musisz się przełączyć w tryb bezpośredniej edycji kodu źródłowego HTML. Dodatkowo jeśli używasz zwykłego edytora teksu (np. windowsowskiego Notatnika - Notepad) bez nakładki klawiaturowej, to niektóre polskie znaki zostaną błędnie zakodowane - zamiast nich pojawią się "krzaczki"! Jeszcze raz radzę zaopatrzyć się w jakiś edytor HTML - najlepiej polski.

Większość edytorów HTML przy tworzeniu nowego dokumentu automatycznie wpisuje swój własny szablon - zbliżony do powyższego. Jeśli chcesz, możesz z niego skorzystać, modyfikując opisane poniżej fragmenty. Proponuję jednak zastąpić go szablonem przedstawionym w tym rozdziale. Również w tym przypadku wszystkich zmian należy dokonywać bezpośrednio w trybie edycji kodu źródłowego HTML! Jeśli posiadasz edytor graficzny, musisz się do niego przełączyć, natomiast edytory tekstowe najczęściej posiadają tylko taki tryb - wtedy nie trzeba nic przełączać.

Wskazówka dla "bardzo" początkujących
Nie musisz za każdym razem, gdy tworzysz nową stronę, przepisywać całego tekstu powyższego szablonu. Wystarczy w przeglądarce internetowej naprowadzić wskaźnik myszki na początek tekstu (wskaźnik powinien zmienić kształt) i wcisnąć lewy klawisz myszki. Trzymając cały czas wciśnięty lewy przycisk, przeciągnij myszką do końca tekstu szablonu, po czym zwolnij przycisk - tekst zostanie zaznaczony. Teraz wciśnij na klawiaturze jednocześnie klawisze: Ctrl+C, co wywoła skopiowanie zaznaczonego tekstu do schowka systemowego. Następnie w edytorze HTML po otwarciu nowego pliku wystarczy wcisnąć: Ctrl+V, a do dokumentu zostanie wklejony tekst ze schowka.
Jeśli jesteś bardziej doświadczonym użytkownikiem komputera, takie rady pewnie Cię śmieszą. Proszę jednak o wyrozumiałość - każdy kiedyś zaczynał. Przypomnij sobie Twoje początki...

Większości tekstu w powyższym szablonie nie powinno się zmieniać. Natomiast można, a nawet należy, zmienić tekst, który został wyróżniony - odpowiednie fragmenty zostaną szczegółowo opisane poniżej.

Cała treść która znajduje się pomiędzy <head> oraz </head> (w szablonie powyżej) jest nazywana nagłówkiem dokumentu (treść nagłówkowa), natomiast wszystko pomiędzy <body> oraz </body> stanowi tzw. ciało dokumentu (treść właściwa).

A teraz wyjaśnimy sobie ważniejsze linijki.

W opisie zawartości strony oraz wyrazach kluczowych strony nie należy używać znaków cudzysłowu. Jeśli musimy to zrobić, należy zamiast nich wpisywać: &quot;

Dla ciekawskich ;-)
Jeśli już teraz chcesz koniecznie wiedzieć, co oznaczają nie opisane powyżej linijki, zobacz rozdziały: Deklaracja typu dokumentu DTD oraz Deklaracja strony kodowej.

UWAGA!
W żadnym wypadku nie należy pomijać w powyższym szablonie następującej linijki:
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-2" />

Co to są podstrony?

Praktycznie wszystkie serwisy internetowe składają się z pewnej liczby podstron, a nie tylko z jednej, bardzo długiej, strony głównej. Każda podstrona to po prostu osobny plik (z rozszerzeniem *.html lub *.htm), który tworzy się w taki sam sposób, jak stronę główną (przy użyciu szablonu przedstawionego powyżej). Np. ten serwis składa się z następujących podstron (zobacz w spisie treści): "HTML dla zielonych", "Nagłówek i treść", "Tekst" itd. Taka organizacja treści ułatwia użytkownikowi nawigację oraz zapobiega niepotrzebnemu wczytywaniu całego serwisu od razu, co trwałoby prawdopodobnie bardzo długo.
Wszystkie podstrony zapisuje się zwykle w tym samym katalogu - jako osobne pliki - lub w różnych katalogach (jeśli chcemy je jakoś posegregować tematycznie). Z jednej podstrony użytkownik możne automatycznie przechodzić do innych, klikając odpowiednie odnośniki (jeśli je umieścimy).

Jeszcze jedno:
Plik będący stroną startową (czyli główną) musi nazywać się index.html lub index.htm. Twoja witryna internetowa może składać się z dowolnej ilości podstron - każda z nich to osobny plik, tworzony w ten sam sposób, jak strona główna. Inne podstrony mogą nazywać się dowolnie, byleby miały rozszerzenie *.html lub *.htm. Jednak stosowanie bardzo długich nazw, może być uciążliwe, szczególnie w przypadku, gdy internauta będzie chciał się bezpośrednio przenieść do którejś z podstron Twojego serwisu, poprzez wpisanie jej adresu w przeglądarce (każda strona ma swój unikatowy adres, do którego można się odnosić).

UWAGA! Bardzo ważne: w nazwach plików lepiej nie używać:

Jeśli nie zastosujesz się do tych zaleceń, może się okazać, że po wprowadzeniu strony do Internetu, pliki takie nie wczytają się (nawet jeśli na Twoim komputerze wszystko jest w porządku)!

W dalszych punktach na tej stronie zostanie zamieszczony opis podstawowych poleceń, które mogą Ci być pomocne w napisaniu Twojej pierwszej najprostszej strony internetowej. Wszystkie je należy umieszczać pomiędzy <body> oraz </body> (w ramach właściwej treści strony). Jeśli chcesz wprowadzić na stronę zwykły tekst, możesz go po prostu bezpośrednio wpisać, bez używania żadnych dodatkowych poleceń.

Wpisywanie tekstu #

Jeśli chcemy umieścić na stronie WWW zwykły tekst, możemy wpisać go bezpośrednio z klawiatury - w miejsce właściwej treści dokumentu (patrz: Ramy dokumentu). Nie trzeba przy tym stosować żadnych dodatkowych poleceń. Należy jednak pamiętać, że przeglądarka internetowa automatycznie zawinie wszystkie wiersze, dlatego w edytorze HTML tekst możemy wpisywać dowolnie, np. po wpisaniu:

To jest zwykły tekst...

To jest zwykły tekst...

To jest zwykły tekst...

To jest zwykły tekst...

Na ekranie otrzymamy:

To jest zwykły tekst... To jest zwykły tekst... To jest zwykły tekst...

W edytorze możemy zakończyć linię (klawisz Enter) w dowolnym miejscu - tam, gdzie jest to wygodne. Nie należy również przedzielać wyrazów, z jednej linii do drugiej, za pomocą pauzy:

To jest zwykły tekst... To jest zwykły tekst... To jest zwy-

kły tekst...

Zaznaczony wyraz powinniśmy wpisać normalnie. Przeglądarka sama ustawi go w odpowiedniej linii.

Na koniec kilka praktycznych porad, które początkowo łatwo zbagatelizować, ale uwierz mi - naprawdę okazują się niezwykle przydatne:

Nie musisz od razu stać się literatem (chyba że piszesz stronę literacką). Nie chodzi mi o to, aby teksty na Twojej stronie były wprost idealne pod względem gramatycznym i ortograficznym. Nie popadajmy w paranoję. To jest kurs HTML, a nie nauka poprawnej polszczyzny :-). Z pewnością również w tym serwisie znajdziesz błędy (wybaczcie, nie jestem polonistą ;-). Jak głosi słynny cytat: Mylić się jest rzeczą ludzką... i nic co ludzkie nie jest mi obce (co, nie wiesz kto to powiedział... ja też nie :-), jednak przydatne może okazać się chociaż minimum wiedzy przedstawione tutaj. Ważne, aby Twoja strona nie odstraszała internautów poprzez niepotrzebne błędy, których przecież można bardzo łatwo uniknąć.

Jeśli napiszesz swoją stronę internetową "byle jak", może to sugerować, że również informacje na niej zawarte nie są wiarygodne!

To wszystko była powtórka, lecz jest coś, czego najczęściej nie uczą w szkole, a co jest niezbędne przy pracy z tekstem komputerowym - są to zasady wpisywania znaków interpunkcyjnych:

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy bezpośrednio po sobie następuje kilka takich znaków - wtedy spację stawiamy tylko po ostatnim z nich.

Drugi wyjątek stanowią krótkie kilkuwyrazowe skróty, w których każdy skrócony wyraz jest zakończony kropką - wtedy spację stawiamy tylko na końcu takiego skrótu (np.: "m.in." - między innymi, "Sp. z o.o." - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością; ale "100 tys. zł").

Trzeci wyjątek stanowią daty, godziny i liczby - jeśli występuje wewnątrz nich kropka, przecinek lub dwukropek, nie stawiamy po nim spacji (np.: "15.07.1410 r.", "9:08", "12,5" - notacja polska, "12.5" - notacja angielska).

Ponadto należy zauważyć, że pojedyncze kropki w wielokropku nie oddzielamy spacjami, a jeśli stanowi on koniec zdania, nie stawiamy dodatkowej kropki. Podobnie jeżeli na końcu zdania znajduje się skrót zakończony kropką, nie stawiamy już po nim drugiej kropki. Nie stawiamy spacji po wielokropku, jeśli rozpoczynamy od niego nowy fragment tekstu - dla wskazania kontynuacji jakiejś wcześniejszej wypowiedzi.

Jeżeli chodzi o jednostki fizyczne, zawsze stawiamy przed nimi spację (nie dotyczy znaku procenta). Tuż po nich nie stawia się kropki, chyba że znajdują się na końcu zdania.

Poprawnie: ...wyraz... wyraz. wyraz, wyraz! wyraz? wyraz: wyraz; wyraz... np.: tel./fax m.in. 15.07.1410 r., 9:08, 1 kg, 100%, itp.
Niepoprawnie: ... wyraz ... wyraz , wyraz ! wyraz,wyraz wyraz :wyraz...wyraz ... wyraz. . . wyraz... . np. : tel. / fax m. in. 15. 07. 1410r. , 9: 08, 1 kg., 1kg, 100 %, itp..

Wiem, że uwagi tutaj przedstawione mogą niektórych trochę śmieszyć (szczególnie pierwsza część). Bądźcie tolerancyjni dla tych, którzy nie są tak doświadczeni. Przypomnijcie sobie, czy nigdy nie trafiliście na stronę WWW, na której wręcz roiło się od "denerwujących" błędów. Co wtedy można pomyśleć o takim serwisie? Mam nadzieję, że uczestnikom tego kursu nigdy to się nie przytrafi.

Znaczniki

Poza zwykłym tekstem, na stronę możesz wprowadzić znaczniki (tzw. tagi). Znacznik jest to specjalny tekst, umieszczony w nawiasach ostrych, np.: <b>. Jest on częścią składni języka HTML i pozwala sterować wyglądem strony. Dzięki niemu możesz np. ustalić kolor tła, rodzaj formatowania tekstu, wstawić obrazek czy tabelę itd. Znacznik nie jest widoczny na ekranie, widoczne są tylko efekty jego działania (np. wstawienie obrazka). Ja sam aby umieszczony powyżej znacznik <b> był widoczny, musiałem się posłużyć pewną "sztuczką" (jeśli nie możesz wytrzymać i już teraz chcesz wiedzieć jaką, zajrzyj na stronę: Znaki specjalne).

Ponieważ znaki: "<" (znak mniejszości) oraz ">" (znak większości) są zarezerwowane dla znaczników, nie powinny się one pojawić w normalnej treści strony. Jeżeli musimy ich użyć, należy wpisywać zamiast nich odpowiednio: &lt; oraz &gt;. Ponadto znak "&" (ampersand - angielskie "and" - Shift+7) należy zastępować przez: &amp;

Istnieją znaczniki otwierające (np.: <b>) oraz zamykające (np.: </b>). Zauważ, że znacznik zamykający rozpoczyna się ukośnikiem (czyli znakiem: "/") i ma taką samą nazwę jak otwierający. Pomiędzy znacznikami otwierającym i zamykającym może znaleźć się jakiś tekst, który chcemy np. poddać formatowaniu (w tym przypadku będzie to wytłuszczenie tekstu), np.:

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<b>Ten tekst zostanie wytłuszczony.</b>

albo

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<b>

Ten tekst zostanie wytłuszczony.

</b>

(Oba powyższe sposoby są równoważne).

Znacznik otwierający musi znaleźć się zawsze przed znacznikiem zamykającym (co jest chyba dosyć logiczne - nie można zamknąć jeszcze nie otwartych drzwi ani otworzyć nie zamkniętych). Należy również pamiętać, że prawie każdy znacznik (poza nielicznymi wyjątkami) trzeba zamknąć za pomocą odpowiedniego znacznika zamykającego, co oznacza, że nie można zapominać o wstawianiu znaczników zamykających!

W języku HTML nie ma żadnego znaczenia jakimi literami wpisujemy znaczniki, np. znacznik <html> możemy równie dobrze wpisać tak: <hTmL>. Przyznasz jednak, że ten drugi sposób jest mało czytelny. Dlatego w tym kursie wszystkie znaczniki będą pisane małymi literami.

UWAGA!
W języku XHTML wszystkie znaczniki muszą być pisane obowiązkowo małymi literami. Dlatego zalecam już od początku uczyć się właśnie tej zasady!

Praktycznie każdy edytor (X)HTML oferuje:

Koniec linii #

<br />

Powyższy znacznik (<br />) stosuje się gdy chcemy natychmiastowo zakończyć linię. Zapytasz zapewne: Po co go stosować, nie można po prostu nacisnąć Enter i przenieść kursor tekstowy do następnej linii? Otóż nie można. Przeglądarka internetowa ignoruje wszelkie znaki przejścia do następnej linii za pomocą klawisza Enter (ignoruje również postawienie obok siebie więcej niż jednej spacji - zobacz: Znaki specjalne). Na przykład jeśli wpiszesz w edytorze taki tekst:

To jest pierwsza linia...

a to jest druga linia.

w przeglądarce pojawi się:

To jest pierwsza linia... a to jest druga linia.

Linia zostanie zakończona automatycznie tylko wtedy, gdy podany tekst będzie zbyt długi, aby zmieścić się w jednym wierszu. Jeśli jednak koniecznie chcemy natychmiast zakończyć linię, możemy to zrobić, stawiając w miejscu gdzie ma być ona zakończona, znacznik <br />. Np. wpisanie w edytorze:

Zaznacz kod Wypróbuj kod

To jest pierwsza linia...<br />

a to jest druga linia.

spowoduje wyświetlenie tekstu:

To jest pierwsza linia...
a to jest druga linia.

Jeśli postawisz obok siebie więcej niż jeden znacznik <br />, możesz "zejść" kilka linijek niżej, np. wpisanie:

Zaznacz kod Wypróbuj kod

To jest pierwsza linia...<br /><br /><br />

...a to jest kolejna linia.

spowoduje wyświetlenie:

To jest pierwsza linia...


...a to jest kolejna linia.

Zwróć uwagę, że samego znacznika <br /> nie widać na ekranie przeglądarki. Widać jedynie efekty jego działania, tzn. zakończenie linii.

Znacznik <br /> w języku HTML nie ma znacznika zamykającego (to jest właśnie jeden z nielicznych wyjątków)!

Natomiast pisząc stronę w języku XHTML, jesteśmy zobowiązani zamknąć każdy znacznik. Jak to zatem zrobić? Zasada jest prosta: wszystkie "tagi", które zgodnie z HTML nie mają znaczników zamykających, w języku XHTML zamykamy stawiając  / tuż przed zamknięciem nawiasu ostrego znacznika, np.: <br /> (zgodnie z HTML wystarczyłoby wpisać: <br>). Mocno zalecam już od początku trzymać się tej zasady, ponieważ stosując ją, Twoje strony będą zgodne zarówno ze składnią języka HTML, jak i XHTML!

Akapit

<p>Tu wpisz treść akapitu</p>

Akapit (w pewnych warunkach nazywany paragrafem) to pewien ustęp w tekście. Następujące po sobie akapity, są rozdzielone linijką przerwy. Treść akapitu należy wpisać pomiędzy znacznikami <p> oraz </p>. Przyjęło się, że praktycznie każdy zwykły tekst na stronie WWW umieszcza się w akapitach. Pojedynczy akapit przedstawia ustęp w tekście, który nieco różni się tematycznie od poprzedniego. Zamiast stosować dwa znaczniki końca linii: <br /><br />, można po prostu objąć wybrany fragment tekstu paragrafem. Efekt będzie identyczny, a dodatkowo przeglądarka lepiej wyświetli taki tekst. Dzięki temu strona będzie wyglądała estetyczniej i łatwiej będzie można odszukać na niej interesujące informacje.

Akapit (paragraf) jest bardzo ważny w składni HTML, ponieważ pozwala w określony sposób sformatować tekst na ekranie (ułożyć go w podany sposób). Robi się to podając atrybuty znacznika. Atrybut wpisuje się zawsze wewnątrz znacznika otwierającego - bezpośrednio po jego nazwie (oddzielony od niej spacją), a przed znakiem zamknięcia nawiasu ostrego, czyli przed ">". Każdy znacznik ma ściśle określone atrybuty, które obsługuje. W przypadku akapitu można zastosować m.in. następujące:

  1. Wyrównanie tekstu do lewej strony (domyślnie)

<p align="left">Treść akapitu</p>

lub po prostu

<p>Treść akapitu</p>

  1. Wyrównanie tekstu do prawej

<p align="right">Treść akapitu</p>

  1. Wyśrodkowanie tekstu

<p align="center">Treść akapitu</p>

  1. Justowanie tekstu (wyrównanie do obu marginesów jednocześnie)

<p align="justify">Treść akapitu</p>

We wszystkich przypadkach wyróżnione zostały właśnie atrybuty znacznika wraz z ich wartościami (wartości znaczników są wpisywane w cudzysłowach po znaku równości).
W miejsce tekstu: Treść akapitu, należy wpisać tekst, który ma zostać sformatowany w sposób określony przez parametr.

UWAGA!
W języku XHTML wszystkie atrybuty muszą być pisane obowiązkowo małymi literami. Dlatego zalecam już od początku uczyć się właśnie tej zasady!

Przykład:

align="left",
wyrównanie do lewej,
wyrównanie do lewej (align="left"),
(align="left")...

align="right",
wyrównanie do prawej,
wyrównanie do prawej (align="right"),
(align="right")...

align="center",
wyśrodkowanie,
wyśrodkowanie (align="center"),
(align="center")...

justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify"); justowanie, czyli wyrównanie do obu marginesów jednocześnie (align="justify")...

Tekst pogrubiony

<b>Tu wpisz tekst</b>

Znacznik ten pozwala pogrubić (wytłuścić) część tekstu (ang. "bold"), który się wewnątrz niego znajduje. Podobna funkcja jest zwykle dostępna w zwykłych edytorach (np.: WordPad), podczas tworzenia normalnego dokumentu tekstowego.

Przykład:

Ten tekst jest pogrubiony (wytłuszczony)

Tekst pochylony #

<i>Tu wpisz tekst</i>

Pozwala napisać tekst pismem pochylonym, czyli kursywą (ang. "italic").

Przykład:

Ten tekst jest napisany pismem pochylonym, czyli kursywą

Tekst podkreślony #

<u>Tu wpisz tekst</u>

Pozwala podkreślić fragment tekstu (ang. "underline").

Przykład:

Ten tekst jest podkreślony

Wielkość czcionki

<font size="n">Tu wpisz tekst</font>

gdzie jako "n" należy wpisać wartość od 1 (czcionka najmniejsza) do 7 (czcionka największa).

Przykład:

Czcionka o rozmiarze 1
Czcionka o rozmiarze 2
Czcionka o rozmiarze 3 (domyślna)
Czcionka o rozmiarze 4
Czcionka o rozmiarze 5
Czcionka o rozmiarze 6
Czcionka o rozmiarze 7

Kolor czcionki

<font color="kolor">Tu wpisz tekst</font>

gdzie jako "kolor" można wpisać:

black (czarny)
white (biały)
silver (srebrny)
gray (szary)
maroon (kasztanowy)
red (czerwony)
purple (purpurowy)
fuchsia (fuksja)
green (zielony)
lime (limonowy)
olive (oliwkowy)
yellow (żółty)
navy (granatowy)
blue (niebieski)
teal (zielonomodry)
aqua (akwamaryna)

Jeśli za mało Ci tych szesnastu kolorów, zajrzyj na stronę pt.: Kolory.

Edytory HTML posiadają często specjalny selektor kolorów, za pomocą którego można w prosty sposób wybrać barwę o dowolnym odcieniu.

Przykład:

Ten tekst został napisany czcionką koloru czerwonego

Rodzaj czcionki

<font face="rodzaj">Tu wpisz tekst</font>

lub

<font face="rodzaj1, rodzaj2, rodzaj3...">Tu wpisz tekst</font>

gdzie zamiast rodzaj, rodzaj1, rodzaj2, rodzaj3... należy wpisać rodzaje czcionek (np.: Arial, 'Courier New', 'Times New Roman', Verdana i inne). Jeżeli nazwa czcionki składa się z kilku wyrazów, to w przypadku drugiego polecenia należy ją objąć w znaki apostrofu (np.: <font face="Verdana, 'Times New Roman', Arial">Tekst</font>).
W miejsce kropek można wpisać dalsze rodzaje czcionek, rozdzielone przecinkami (jeśli tego nie zrobimy, kropki należy pominąć).

Uwaga! Należy być ostrożnym z używaniem tego polecenia, ponieważ jeśli użytkownik oglądający Twoją stronę, nie będzie posiadał podanej czcionki w swoim systemie operacyjnym, tekst zostanie napisany czcionką domyślną (w Internet Explorerze będzie to najprawdopodobniej 'Times New Roman', chociaż to też nie jest pewne). Poza tym nie każda czcionka potrafi zapisać poprawnie polskie znaki. Koniecznie sprawdź rezultat w praktyce!

W przypadku drugiego polecenia zostanie użyta taka czcionka, którą pierwszą w kolejności podawania będzie posiadał użytkownik. Jest to lepszy sposób, gdyż pozwala się ubezpieczyć na wypadek nieposiadania jednego rodzaju czcionki przez użytkownika.

W systemie Windows standardowo dostępne powinny być czcionki: 'Times New Roman', Arial, 'Courier New'. Dodatkowo od jakiegoś czasu z Internet Explorerem dostarczane są: Verdana, Tahoma, 'Trebuchet MS', Georgia. Przy definiowaniu czcionki, dobrze jest wykorzystywać te właśnie rodzaje, a także takie które domyślnie występują w innych systemach operacyjnych (np.: Helvetica - podobna do Arial).

Przykład:

Czcionka Arial
Czcionka 'Courier New'
Czcionka 'Times New Roman'
Czcionka Verdana

Łączenie parametrów

Wszystkie powyższe parametry (atrybuty i znaczniki) dotyczące tekstu można łączyć, np. po wpisaniu w edytorze:

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<p align="center"><font size="5" color="red" face="Courier New"><b><i><u>

To jest jakiś tekst

</u></i></b></font></p>

otrzymamy:

To jest jakiś tekst

Zauważ, że znaczniki zamykamy w kolejności odwrotnej jak je otwieraliśmy. Czyli najpierw zamykamy znacznik, który został otwarty jako ostatni (w naszym przykładzie jest to: <u>), a na końcu zamykamy ten znacznik, który otworzyliśmy jako pierwszy (czyli <p>).

Dodatkowo atrybuty odnoszące się do tego samego znacznika (w naszym przypadku jest to znacznik <font>), można połączyć, wypisując je po kolei, rozdzielone spacjami (w naszym przypadku są to atrybuty: size="5", color="red" oraz face="Courier New"). Kolejność wpisywania zarówno atrybutów jak i znaczników (otwierających) jest dowolna.

Kolor tła oraz tekstu

<body bgcolor="kolor tła" text="kolor tekstu">

Tu jest właściwa treść strony

</body>

Zamiast wyrazów "kolor tła" oraz "kolor tekstu" należy wpisać definicję koloru odpowiednio: tła strony oraz tekstu na całej stronie. Robi się to tak samo jak w przypadku czcionek.

Jeśli chcemy ustalić kolor tła oraz tekstu na całej stronie możemy użyć dodatkowych atrybutów dla znacznika <body>. Atrybuty te (bgcolor="..." oraz text="...") nie wpisujemy w miejscu właściwej treści strony - tak jak w przypadku znaczników - lecz wewnątrz znacznika otwierającego <body> (przed właściwą treścią) - tak jak pokazano powyżej - ponieważ nie są one oddzielnymi znacznikami tylko atrybutami. Należy również pamiętać, że na stronie może się znajdować tylko jeden znacznik <body>. Wszystkie atrybuty które się do niego odnoszą (jak na przykład dwa powyższe), wpisuje się do tego samego znacznika (otwierającego), a nie wstawia się nowego w innym miejscu strony.

Kolor tła oraz tekstu całej strony powinniśmy ustalać zawsze jednocześnie.

Nawet jeśli ustalimy kolor tekstu na całej stronie, możemy go później lokalnie (miejscowo) zmieniać za pomocą polecenia <font color="kolor">...</font> (zobacz: Kolor czcionki).

Wstawienie obrazka

<img src="Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka" alt="Tu podaj tekst alternatywny" />

Zamiast tekstu: "Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka", należy podać miejsce na dysku, gdzie znajduje się nasz obrazek, który chcemy umieścić na stronie. Jeżeli obrazek znajduje się w tym samym katalogu co strona, na której chcemy go wstawić, wystarczy wpisać tutaj samą nazwę pliku obrazka, nie zapominając przy tym o podaniu rozszerzenia (".jpg" lub ".gif").
Natomiast w miejsce "Tu podaj tekst alternatywny" wpisuje się krótką informację, która pojawi się w przypadku, kiedy obrazek nie zostanie wyświetlony (np. jeśli użytkownik wyłączy wyświetlanie grafiki w swojej przeglądarce internetowej).

UWAGA!
Znacznik <img /> nie posiada w jezyku HTML znacznika zamykającego!

Przykład:

Poniżej znajdziesz przykłady poprawnych ścieżek dostępu, dla różnych struktur katalogów na dysku. We wszystkich przypadkach naszym zamiarem będzie wstawienie obrazka o nazwie plik.gif do dokumentu strona.html - drogę "przejścia" zaznaczono kolorem czerwonym i strzałkami. Przy tworzeniu ścieżki zawsze "startujemy" od strona.html i zmierzamy do plik.gif. Plik index.html stanowi stronę główną, którą się teraz nie zajmujemy.

  1. Poprawnie: plik.gif
    Niepoprawnie: C:\www\plik.gif, plik.GIF, plik

Jak widać obrazek plik.gif oraz dokument strona.html znajdują się w tym samym katalogu. Nie ma przy tym znaczenia czy oba pliki są w katalogu głównym serwisu czy w jakimś podkatalogu - ścieżka dostępu jest taka sama. W takim przypadku wystarczy podać nazwę pliku bez żadnych dodatków. Jest to najprostsza struktura katalogów (szczególnie pierwsza - wszystko w jednym katalogu). Stosuje się ją szczególnie w serwisach składających się z niewielu podstron. Jeśli masz problemy ze swobodnym tworzeniem bardziej skomplikowanych ścieżek dostępu, polecam Ci właśnie ten model, ponieważ możliwość pomyłki jest tutaj naprawdę niewielka.

  1. Poprawnie: katalog/plik.gif
    Niepoprawnie: C:\www\katalog\plik.gif, katalog\plik.gif, katalog/plik.GIF, katalog/plik

W przypadku kiedy plik.gif znajduje się w jakimś podkatalogu, a dokument strona.html nie, przed nazwą pliku trzeba podać nazwę tego podkatalogu oraz ukośnik (zwykły, nie odwrócony!). Taka struktura jest stosowana np. gdy mamy dużo plików (np. zdjęć) i dla utrzymania porządku chcemy je trzymać w osobnym podkatalogu.

  1. Poprawnie: ../plik.gif
    Niepoprawnie: C:\www\plik.gif, katalog/plik.gif, ..\plik.gif, ../plik.GIF, ../plik

Sytuacja analogiczna jak poprzednio, lecz teraz plik.gif jest w katalogu głównym, a strona.html w podkatalogu. W takim przypadku przed nazwą pliku trzeba wstawić ../ co oznacza "wyjście" do katalogu nadrzędnego, czyli z katalog/ do www/ Struktura przydatna w przypadku wielu działów w serwisie, z których każdy składa się z dużej ilości podstron umieszczonych w osobnych katalogach.

  1. Poprawnie: ../katalog2/plik.gif
    Niepoprawnie: C:\www\katalog2\plik.gif, katalog2/plik.gif, ..\katalog2\plik.gif, ../katalog2/plik.GIF, ../katalog2/plik

Jest to nieco zmodyfikowany poprzedni wariant. Teraz również plik.gif znajduje się w podkatalogu - podobnie jak strona.html z tym, że są to dwa różne katalogi. Budowanie ścieżki w tym przypadku rozpoczynamy w podkatalogu o nazwie katalog1/, w którym znajduje się nasza strona.html. Następnie wychodzimy do katalogu nadrzędnego www/ co jest realizowane przez wstawienie ../ na początku ścieżki dostępu. Teraz możemy swobodnie wejść do drugiego podkatalogu katalog2/ (realizuje się to przez podanie jego nazwy), w którym znajduje się nasz plik.gif, a na końcu - jak zawsze - podajemy nazwę pliku. Struktura przydatna w przypadku wielu działów w serwisie oraz dużej ilości plików. Wtedy w katalogu głównym znajduje się zazwyczaj jedynie strona główna index.html, a wszystkie podstrony oraz pliki są umieszczone w katalogach podrzędnych.

  1. Poprawnie: ../../katalog2/katalog2a/plik.gif
    Niepoprawnie: C:\www\katalog2\katalog2a\plik.gif, katalog2/katalog2a/plik.gif, ../katalog2/katalog2a/plik.gif

Ten przykład jest już dość zaawansowany. Jeśli go zrozumiesz, możesz powiedzieć, że ścieżki dostępu "masz w małym palcu" :-)
"Znajdujemy się" w katalogu: katalog1a/ (bo tutaj jest nasza strona, na której chcemy wstawić obrazek). Pierwsze dwie kropki w ścieżce dostępu powodują wyjście o jeden poziom wyżej - czyli do katalogu: katalog1/. Kolejne dwie kropki odpowiadają za wyjście o następny poziom wyżej, czyli do katalogu: www/. Teraz możemy już wejść do katalogu podrzędnego: katalog2/, a potem do: katalog2a/, który znajduje się wewnątrz niego. Na końcu wystarczy podać nazwę pliku.

Powyższe sposoby podawania ścieżki dostępu obowiązują dla wszystkich rodzajów plików - również dla podstron. Częstym błędem popełnianym przez osoby początkujące, jest podanie bezwzględnej ścieżki dostępu, np.:

C:\www\katalog2\katalog2a\plik.gif     (BŁĄD!)

Jest to karygodny błąd!!! Po wprowadzeniu strony do Internetu, zostaje ona zapisana na dysku komputera-serwera (nie na Twoim). Struktura (wygląd) drzewa katalogów będzie tam z całą pewnością inna niż na Twoim dysku lokalnym. Dlatego podana ścieżka bezwzględna tam nie istnieje. Co gorsze, błędu możesz nie wykryć od razu, ponieważ na Twoim komputerze obrazek wczyta się poprawnie, ale już znajomy nic nie zobaczy! Zauważ również, że w ścieżkach używamy ukośników ("/"), a nie odwróconych ukośników ("\").

Jest jeszcze jeden rodzaj poważnego błędu:

Obie ścieżki wyglądają poprawnie, ale są absolutnie niedopuszczalne! Nie wolno wstawiać do dokumentu plików z innego dysku. W ogóle nie można się odwoływać do plików, które znajdują się "powyżej" katalogu głównego serwisu - u nas jest to www/ (katalog główny serwisu można rozpoznać po tym, że bezpośrednio w nim znajduje się strona główna index.html).

Pamiętaj: stosuj zawsze względne, a nie bezwzględne ścieżki dostępu! Używaj również zwykłych, a nie odwróconych ukośników. Wszystkie pliki Twojej strony powinny znajdować się w obrębie katalogu głównego serwisu, w żadnym razie powyżej niego!

Niektóre edytory HTML umożliwiają automatyczne wstawienie względnej ścieżki dostępu (dopiero po zapisaniu strony na dysku), poprzez wybranie pliku w specjalnym selektorze. Dzięki temu tworzenie zawiłych ścieżek, może być dużo łatwiejsze.
Z takiego generatora możesz skorzystać również tutaj.

Przy okazji zwracam uwagę, że strona startowa index.html (patrz powyżej) musi znajdować się w głównym katalogu publicznym na serwerze. Podczas umieszczania strony w Internecie, na serwer wysyłamy wszystkie pliki znajdujące się w katalogu www/, ale nie sam katalog. index.html musi bezwzględnie znajdować się w katalogu głównym na Twoim koncie WWW, w przeciwnym razie Twoja strona w ogóle się nie wyświetli! Podczas umieszczania strony w Internecie, nie zapomnij przekopiować na serwer również wszystkich plików obrazków!

UWAGA!
Bardzo ważne: w nazwach plików lepiej nie używać:

Jeśli nie zastosujesz się do tych zaleceń, może się okazać, że po wprowadzeniu strony do Internetu, pliki takie nie wczytają się (nawet jeśli na Twoim komputerze wszystko jest w porządku)!

Na koniec jeszcze jedna rada: obrazki wstawione na stronę, wydatnie zwiększają jej objętość, a co za tym idzie, wydłużają czas wczytywania strony. Jeśli na Twoim dysku lokalnym strona wczytuje się błyskawicznie, nie myśl, że będzie tak samo po wprowadzeniu jej do Internetu. Oczywiście im większy jest obrazek, tym więcej miejsca zajmuje na dysku. Poza tym zbyt wiele nieprzemyślanej grafiki tylko zaciemnia treść. Dlatego staraj się z tym nie przesadzać. Należy również pamiętać, aby najlepiej wszystkie obrazki były zapisane w jednym z trzech formatów:

W żadnym wypadku nie należy stosować formatu BMP, gdyż nie posiada on żadnej lub bardzo słabą kompresję i w związku z tym grafika zapisana w tym formacie ma dużo większą objętość.

Grafikę przydatną dla stron WWW możesz znaleźć bezpośrednio w Internecie. Istnieje wiele serwisów internetowych dla webmasterów, oferujących darmowo gotowe przyciski menu i inne przydatne dodatki. Wystarczy trochę poszukać.

Ustawienie obrazka

<img src="Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka" alt="Tu podaj tekst alternatywny" align="ustawienie" />

gdzie zamiast: "Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka" należy podać lokalizację na dysku, gdzie znajduje się żądany obrazek, a w miejsce "Tu podaj tekst alternatywny" wpisuje się krótką informację, która pojawi się w przypadku, kiedy obrazek nie zostanie wyświetlony.
Natomiast jako: "ustawienie" należy wpisać:

left

Obrazek będzie ustawiony po lewej stronie względem otaczającego go tekstu

right

Obrazek po prawej stronie względem tekstu

Przykład:

align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left", align="left"...

align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right", align="right"...

Wyśrodkowanie obrazka #

<center><img src="Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka" alt="Tu podaj tekst alternatywny" /></center>

gdzie zamiast: "Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka" należy podać lokalizację na dysku, gdzie znajduje się żądany obrazek, a w miejsce "Tu podaj tekst alternatywny" wpisuje się krótką informację, która pojawi się w przypadku, kiedy obrazek nie zostanie wyświetlony.

Polecenie pozwala wyśrodkować obrazek, czyli ustawić go na środku ekranu.

Przykład:

Odsyłacz do podstrony

(w obrębie tego samego serwisu)

Praktycznie na każdej stronie WWW spotyka się odsyłacze (inaczej: odnośniki lub hiperłącza). Najczęściej stanowi je specjalnie wyróżniony krótki tekst (lub obrazek), po kliknięciu którego, następuje przeniesienie do innej strony. Tak jak każda książka składa się z rozdziałów, tak samo serwisy internetowe składają się zwykle z podstron. Każda podstrona jest osobnym plikiem HTML (z rozszerzeniem *.html lub *.htm) i zawiera treść, która dość znacznie różni się tematycznie od pozostałych (tworzy się ją w taki sam sposób jak stronę główną). Taka organizacja ułatwia użytkownikowi nawigację oraz zapobiega niepotrzebnemu wczytywaniu całego serwisu od razu (co trwałoby prawdopodobnie bardzo długo). Umieszczenie wszystkiego w jednym pliku (index.html), absolutnie nie jest wskazane (chyba że Twoja strona jest naprawdę krótka)!

Aby umożliwić użytkownikowi swobodne przechodzenie pomiędzy podstronami naszego serwisu, trzeba je w jakiś sposób połączyć między sobą. Należy umieścić w wybranym miejscu odsyłacze do wszystkich podstron. Zwykle przeznacza się na to osobną stronę, która stanowi spis treści i zawiera ułożone kolejno odsyłacze do wszystkich podstron serwisu.

Składnia odsyłacza do podstrony (w obrębie tego samego serwisu) jest następująca:

<a href="względna ścieżka dostępu do podstrony">opis odsyłacza</a>

Zasady wpisywania ścieżki dostępu są takie same jak w przypadku obrazków.
Natomiast zamiast: "opis odsyłacza", należy wpisać krótki tekst, który pojawi się na ekranie i po kliknięciu którego nastąpi przejście do podanej podstrony (adres strony jest widoczny tylko w pasku statusu przeglądarki).

Za pomocą tego typu odsyłacza można się odnosić do dowolnego pliku znajdującego się na koncie FTP razem ze stroną. Dzięki temu można zbudować dział download, tzn. odsyłacze do pobierania plików.

Przykład:

Aby zobaczyć przykład działania takiego odsyłacza możesz kliknąć tutaj (nastąpi przejście do strony głównej tego kursu).

Odsyłacz do adresu internetowego #

(w obrębie całego Internetu)

Użytkownika można odsyłać również do cudzych stron, a nie tylko do własnych i nie jest to w żaden sposób łamanie praw autorskich (jeśli nie podpiszemy się jako autorzy takiej strony :-) - przeciwnie - jest do darmowa reklama dla strony, do której następuje odwołanie.

Składnia odsyłacza do adresu internetowego (w obrębie całego Internetu) jest następująca:

<a href="adres internetowy">opis odsyłacza</a>

Zasady wpisywania "opisu odsyłacza" są takie same jak w przypadku odsyłacza do podstrony.
Natomiast jako: "adres internetowy" należy wpisać adres miejsca w Internecie, gdzie chcemy się przenieść (np.: http://www.onet.pl).

Adres strony internetowej zawsze musi rozpoczynać się od http://

Odsyłacz taki jest przydatny, jeśli chcemy umieścić w swoim serwisie tzw. linki do dowolnych stron w obrębie całego Internetu. Jeśli surfując w sieci, trafimy na jakąś ciekawą stronę, możemy skopiować jej adres (z paska adresu przeglądarki) i umieścić w odsyłaczu. Dzięki temu wszyscy użytkownicy odwiedzający naszą witrynę, będą mogli przenieść się bezpośrednio do wskazanej strony, bez potrzeby wpisywania jej adresu.

Przykład:

Aby zobaczyć przykład działania takiego odsyłacza możesz kliknąć tutaj (nastąpi przejście do strony głównej portalu internetowego onet.pl).

Odsyłacz pocztowy

<a href="mailto:adres poczty e-mail">opis odsyłacza</a>

Zamiast: "adres poczty e-mail" należy wpisać adres poczty elektronicznej (np.: jan_kowalski@example.com).

Ten odsyłacz jest przydatny, gdy pragniesz umieścić na stronie adres swojej skrzynki poczty elektronicznej (e-mail). Dzięki temu będziesz w stałym kontakcie z internautami odwiedzającymi Twoją stronę.

Pamiętaj, że podanie swojego adresu na stronie WWW, może spowodować, że zaczną do Ciebie przychodzić niechciane wiadomości - reklamówki (tzw. spam). Dobrym pomysłem może być założenie sobie darmowego konta pocztowego w dowolnym portalu internetowym i podanie adresu takiego konta na swojej stronie - darmowe konto zawsze można zmienić. Zakładając stronę WWW na darmowym serwerze, często dostajemy również konto e-mail. Wtedy można z niego skorzystać.

Przykład:

Jako przykład użycia takiego odsyłacza możesz wysłać list do mnie (tylko proszę, jeśli nie masz nic konkretnego do napisania, nie przysyłaj mi pustych listów :-)

Wyślij list do autora kursu HTML

Odsyłacz obrazkowy

Wszystkie odsyłacze przedstawione do tej pory, miały postać tekstową. Jeśli chcesz umieścić w swoim serwisie np. menu z obrazkowymi przyciskami, należy w tym celu użyć następującego polecenia:

<a href="adres"><img src="Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka" alt="Tu podaj tekst alternatywny" border="0" /></a>

gdzie jako "adres" można podać:

Natomiast zamiast: "Tu podaj względną ścieżkę dostępu do obrazka" należy podać lokalizację na dysku, gdzie znajduje się żądany obrazek, a w miejsce "Tu podaj tekst alternatywny" wpisuje się krótką informację, która pojawi się w przypadku, kiedy obrazek nie zostanie wyświetlony.

Jak widać odsyłacza obrazkowego możemy użyć w połączeniu z dowolnym typem odnośników (do podstrony, do adresu internetowego lub pocztowy). Jednak najczęściej w ten sposób tworzy się menu nawigacyjne serwisu (odsyłacze do podstron).

Obrazki przycisków najlepiej zapisywać w formacie GIF. Jeśli nie masz zacięcia artystycznego, nie musisz samodzielnie rysować wszystkich grafik. W Internecie na pewno znajdziesz wiele stron, gdzie możesz darmowo pobrać gotowe przyciski.

Przykład:

Kliknij na tym przycisku:

Kolor tekstu strony

<body text="kolor">...</body>

gdzie "kolor" oznacza definicję koloru [zobacz: Kolory].

Polecenie pozwala określić kolor tekstu na Twojej stronie internetowej (domyślnie zwykle jest to czarny). Staraj się używać barw, które będą się dobrze wyróżniały na kolorze tła.

Edytory (X)HTML posiadają często specjalny selektor kolorów, za pomocą którego można w prosty sposób wybrać barwę o dowolnym odcieniu.

Równocześnie z kolorem tekstu strony powinniśmy koniecznie określić odpowiedni kolor tła, nawet jeśli odpowiada nam domyślny. Pamiętaj, że użytkownik może zmienić domyślny kolor tła w swoim systemie operacyjnym, a wtedy istnieje prawdopodobieństwo, że będzie on podobny do koloru tekstu ustalonego na Twojej stronie, co wywoła brak możliwości odczytania treści lub bardzo utrudni czytanie.

Atrybut TEXT jest zdeprecjonowany przez specyfikację HTML 4.01 - zaleca się stosowanie stylów.

Kolor tła strony

<body bgcolor="kolor">...</body>

gdzie "kolor" oznacza definicję koloru [zobacz: Kolory].

Polecenie pozwala określić kolor tła na Twojej stronie internetowej (domyślnie zwykle jest to biały). Pamiętaj, że nie powinno się używać barw bardzo jaskrawych jako kolory tła. Sprawiają one, że oczy szybko się męczą i dodatkowo zaciemniają treść strony. Dodatkowo należy pamiętać, aby na ustalonym kolorze tła, tekst był dobrze widoczny.

Równocześnie z kolorem tła strony powinniśmy określić odpowiedni kolor tekstu, nawet jeśli odpowiada nam domyślny. Pamiętaj, że użytkownik może zmienić domyślny kolor tekstu w swoim systemie operacyjnym, a wtedy istnieje prawdopodobieństwo, że będzie on podobny do koloru tła ustalonego na Twojej stronie, co wywoła brak możliwości odczytania treści lub bardzo utrudni czytanie. To samo dotyczy koloru odsyłaczy hipertekstowych.

Atrybut BGCOLOR jest zdeprecjonowany przez specyfikację HTML 4.01 - zaleca się stosowanie stylów.

Tło obrazkowe

<body background="ścieżka dostępu do obrazka">...</body>

lub

<body background="ścieżka dostępu do obrazka" bgproperties="fixed">...</body>

(tło nieruchome - znak wodny - nie obsługuje Firefox!)

gdzie jako "ścieżka dostępu do obrazka" należy podać lokalizację, gdzie znajduje się obrazek, który chcemy umieścić w tle.

Jeśli znudziły Ci się już strony o jednolitym kolorze, możesz umieścić w tle dowolny obrazek. Dzięki temu strona może wyglądać dużo lepiej. Ponadto drugie z podanych poleceń pozwala zdefiniować tło obrazkowe które jest nieruchome, tzn. nie przesuwa się wraz z tekstem, gdy przewijamy zawartość okna.

Pamiętaj jednak, że obrazki o dużych rozmiarach spowalniają wczytywanie strony. Dlatego staraj się używać pliki tylko w formacie *.jpg (dla zdjęć wielokolorowych) lub *.gif (dla rysunków). Są to formaty skompresowane, zajmujące dużo mniej miejsca niż zwykłe mapy bitowe *.bmp. Trzeba również pamiętać, aby obrazek w tle nie był zbyt jaskrawy - spowoduje to tylko zaciemnienie zawartości strony i utrudni czytanie.

Zauważ, że nie ma potrzeby stosowania obrazka tła o rozmiarze takim jak strona, ponieważ jego kopie są ustawiane obok siebie tak, że zajmują cały obszar strony. Dlatego wystarczy wyciąć mały powtarzający się wzór, który zostanie następnie powielony przez przeglądarkę.

Należy unikać stosowania w tle dużych obrazków wyciętych ze zwykłych zdjęć. Tło powinno: mieć łagodne kolory (pastelowe, blade albo całkiem ciemne, ale nie jaskrawe; szczególnie odradza się jednoczesnego stosowania barw jasnych oraz ciemnych, ponieważ uniemożliwia to dobranie odpowiednio czytelnego koloru tekstu), składać się z powtarzalnych wzorów o niezbyt wielkich rozmiarach oraz być nieco rozmyte - nieostre (można to uzyskać w dowolnym bardziej rozbudowanym programie graficznym - odpowiedni efekt nazywa się zwykle: Rozmywanie albo Blur). Dobrym pomysłem są tła imitujące strukturę jakiejś powierzchni.

Jeśli nie masz zacięcia artystycznego, nie musisz samodzielnie rysować obrazków tła. W Internecie na pewno znajdziesz wiele stron, gdzie możesz je darmowo pobrać. Często są one dostępne również w edytorach HTML (np.: FrontPage) oraz programach graficznych.

Równocześnie z atrybutem background="..." często podaje się dodatkowo zwyczajny kolor tła strony. W takim przypadku, jeśli obrazek będzie niedostępny lub użytkownik wyłączy wyświetlanie obrazów, tło przyjmie podany kolor. Ponadto jeżeli obrazek posiada przezroczystość (np. format *.gif), zostanie ona zastąpiona podanym kolorem.

Jeśli ustalimy kolor tekstu strony (text="...") zbliżony do domyślnego koloru tła (zwykle biały), wskazane jest podanie dodatkowo takiego koloru tła (bgcolor="..."), aby tekst był na nim czytelny. Jeżeli tego nie zrobimy, a obrazek nie zostanie wyświetlony, może wystąpić sytuacja typu: "biały tekst na białym tle".

Może się to zdarzyć np. gdy obrazek w tle strony jest dość ciemny. Wtedy określa się zwykle jasny kolor tekstu, zapominając o ustaleniu równocześnie ciemnego koloru tła - jako zabezpieczenie. Dopóki obrazek jest widoczny, wszystko jest w porządku, lecz jeśli nie zostanie on wyświetlony, tło przyjmie najczęściej kolor biały (jako domyślny) i w ten sposób otrzymamy stronę, której nie można przeczytać :-(

Atrybut BACKGROUND jest zdeprecjonowany przez specyfikację HTML 4.01 - zaleca się stosowanie stylów.

Atrybut BGPROPERTIES nie wchodzi w skład specyfikacji HTML 4.01 - zaleca się stosowanie stylów.

Przykład:

Przykład 1

bgproperties="fixed"

Kolor odsyłaczy

<body link="kolor nowych" vlink="kolor odwiedzonych" alink="kolor aktywnych">...</body>

gdzie "kolor nowych", kolor odwiedzonych" i "kolor aktywnych" oznaczają definicje kolorów [zobacz: Kolory], przy czym:

kolor nowych

Kolor odsyłaczy które nie zostały jeszcze użyte

kolor odwiedzonych

Kolor odsyłaczy, które zostały już użyte

kolor aktywnych

Kolor aktywnego odsyłacza, czyli takiego który właśnie został użyty

[zobacz: Odsyłacze].

Polecenie pozwala określić kolor odsyłaczy na stronie. Staraj się używać barw, które będą się dobrze wyróżniały na kolorze tła oraz odróżniały od koloru tekstu (aby odsyłacze były dobrze widoczne).

Równocześnie z kolorem odsyłaczy hipertekstowych powinniśmy określić odpowiedni kolor tła, nawet jeśli odpowiada nam domyślny. Pamiętaj, że użytkownik może zmienić domyślny kolor tła w swoim systemie operacyjnym, a wtedy istnieje prawdopodobieństwo, że będzie on podobny do koloru odsyłaczy ustalonego na Twojej stronie, co wywoła brak możliwości odczytania lub bardzo utrudni czytanie.

Atrybuty LINK, VLINK i ALINKzdeprecjonowane przez specyfikację HTML 4.01 - zaleca się stosowanie stylów.

Podświetlenie

Aby bardziej urozmaicić wygląd odnośników tekstowych, można posłużyć się poleceniami stylów CSS. Pozwalają one swobodnie zmieniać kolor i inne cechy odsyłaczy po wskazaniu ich myszką. Jeśli usuniemy wskaźnik myszki znad takich łączy, zostanie im przywrócony pierwotny wygląd.

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<style type="text/css">

/* <![CDATA[ */

a:hover { color: kolor }

/* ]]> */

</style>

gdzie "kolor" oznacza definicję koloru.

Przykład:

zmień kolor

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<style type="text/css">

/* <![CDATA[ */

a:hover { background-color: kolor }

/* ]]> */

</style>

Przykład:

pokaż tło

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<style type="text/css">

/* <![CDATA[ */

a:hover { color: kolor1; background-color: kolor2 }

/* ]]> */

</style>

Przykład:

zmień kolor i pokaż tło

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<style type="text/css">

/* <![CDATA[ */

a { text-decoration: none }

/* ]]> */

</style>

Przykład:

odsyłacz bez podkreślenia

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<style type="text/css">

/* <![CDATA[ */

a { text-decoration: none }

a:hover { text-decoration: underline }

/* ]]> */

</style>

Przykład:

pokaż podkreślenie

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<a href="adres.html" style="text-decoration: none">opis</a>

[Zobacz: Odsyłacze]

Aby dowiedzieć się więcej, zobacz: Selektory pseudoklas.

Szerokość marginesów #

  1. Internet Explorer (również Opera 7 i nowsze wersje przeglądarek na silniku Gecko, czyli Netscape/Mozilla/Firefox):

<body leftmargin="x1" rightmargin="x2" topmargin="y1" bottommargin="y2">...</body>

x1

Szerokość lewego marginesu

x2

Szerokość prawego marginesu

y1

Wysokość górnego marginesu

y2

Wysokość dolnego marginesu

(wszystko w pikselach).

  1. Netscape/Mozilla/Firefox:

<body marginwidth="x" marginheight="y">...</body>

x

Szerokość poziomego marginesu (lewy = prawy = x)

y

Wysokość pionowego marginesu (górny = dolny = y)

(wszystko w pikselach).

Polecenie to pozwala ustalić szerokości marginesów na stronie, czyli odstępów tekstu od poszczególnych krawędzi strony.

Ponieważ Internet Explorer wprowadza inne atrybuty niż Netscape/Mozilla/Firefox, najbezpieczniej jest określić margines przy użyciu obu powyższych sposobów jednocześnie!

Atrybuty LEFTMARGIN, RIGHTMARGIN, TOPMARGIN, BOTTOMMARGIN, MARGINWIDTH i MARGINHEIGHT nie wchodzą w skład specyfikacji HTML 4.01 - zaleca się stosowanie stylów.

Przykład:

Przykład

To jest przykład ustalenia szerokości marginesów...


leftmargin="100" rightmargin="100" topmargin="100" bottommargin="100" (Internet Explorer)
oraz
marginwidth="100" marginheight="100" (Netscape)

Kolor suwaków

(tylko Internet Explorer 5.5 lub nowszy oraz Opera 7 przy niestandardowych ustawieniach!)

<html style="scrollbar-base-color: kolor">...</html>

gdzie "kolor" oznacza definicję koloru.

W niektórych przypadkach polecenie to można wstawić do znacznika <body>...</body>.

Polecenie to pozwala zmienić kolor suwaków na stronie, na której się znajduje. Dzięki niemu można dopasować ich barwę do koloru tła strony. Aby dowiedzieć się więcej, zobacz: Suwaki.

UWAGA!
Interpretacja polecenia różni się w zależności o zastosowanej deklaracji DTD (łącznie z zupełnym brakiem interpretacji w pewnych warunkach) - więcej informacji w rozdziale Suwaki.

UWAGA!
Polecenie nie wchodzi w skład specyfikacji stylów CSS 2 i jest wyłącznie rozszerzeniem przeglądarki Internet Explorer 5.5 lub nowszej (ale nie MSIE 5.0)!

Tytuł strony

<head>

<title>Tytuł strony</title>

</head>

Każdy dokument (X)HTML (podstrona serwisu) posiada własny tytuł. Może on zawierać dowolny tekst, zaleca się jednak, aby nie był zbyt długi (najwyżej kilka wyrazów). Powinien on również odnosić się do treści zawartych na danej stronie. Tytuł pojawia się na belce tytułowej przeglądarki internetowej (na samej górze okna programu), a także w wyszukiwarkach sieciowych, po odnalezieniu Twojej strony - dlatego właśnie nie może on być zbyt długi. Trafny tytuł może również zachęcić internautów do obejrzenia Twojej strony.

Taki sam tytuł na wszystkich podstronach serwisu nie jest dobrym pomysłem, a tytuły w stylu "Strona główna" czy "Bez tytułu" są już bardzo nietrafne. Oczywiście w tytule wszystkich podstron można umieścić ten sam fragment z nazwą serwisu, ale oprócz tego każdy dokument powinien zawierać dalszą część tytułu, opisującą jego zawartość.

Tytuł strony jest znacznikiem obowiązkowym. Pominięcie go stanowi błąd!
Ponadto treść tytułu nie może zawierać żadnych znaczników.

Deklaracja strony kodowej

<head>

<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=iso-8859-2" />

.....

</head>

Polecenie jest deklaracją strony kodowej, czyli sposobu w jaki będą kodowane znaki na naszej stronie WWW. Zamiast charset=iso-8859-2 można wpisać: charset=windows-1250, ale jest to mocno odradzane, ponieważ polecenie takie deklaruje inną stronę kodową, podczas gdy w całym niemal polskim Internecie przyjęto standard kodowania iso-8859-2. Stronę kodową Windows obsługują tylko przeglądarki w systemie MS Windows - jeśli użytkownik będzie posiadał inny system operacyjny, prawie na pewno spowoduje to pojawienie się u niego na ekranie zupełnie nieprzewidzianych znaków! Czy chcesz, aby Twoja strona WWW wyglądała nieprofesjonalnie? Z tego powodu nie jest polecane stosowanie innej strony kodowej jak ISO.

UWAGA!
Absolutnie nie należy pomijać tego wpisu i powinna to być koniecznie deklaracja kodowania ISO a nie WINDOWS, gdyż wtedy mogą wystąpić problemy z wyświetlaniem polskich znaków (nawet jeśli na Twoim komputerze wszystko jest w porządku)! Wstawienie odpowiedniej deklaracji strony kodowej to nie wszystko! Trzeba również stosować właściwy edytor (X)HTML - zobacz: Polskie znaki.

Jeśli Twoja strona WWW ma być napisana w innym języku niż polski, musisz zadeklarować odpowiednią inną stronę kodową (pamiętaj również o podaniu właściwego skrótu nazwy języka).

Więcej na temat stron kodowych możesz dowiedzieć się w rozdziale pt.: Strony kodowe.

Opis zawartości strony

<head>

<meta name="Description" content="Tu podaj opis twojej strony" />

</head>

Polecenie to należy wstawić między znacznikami: <head> oraz </head>. Pozwala ono opisać co znajduje się na Twojej stronie. Z informacji tej korzystają wyszukiwarki sieciowe, dlatego staraj się tutaj wpisać tekst, który jak najlepiej opisze zawartość strony i zachęci do jej odwiedzenia. Ciekawy, ale niezbyt długi, opis może zachęcić internautów do obejrzenia Twojej strony!

UWAGA!
W treści wszystkich atrybutów content="..." nie należy używać znaków cudzysłowu. Jeśli musimy to zrobić, należy zamiast nich wpisywać: &quot;

Wyrazy kluczowe #

<head>

<meta name="Keywords" content="wyraz1, wyraz2, wyraz3..." />

</head>

gdzie "wyraz1, wyraz2, wyraz3..." oznaczają wyrazy, które należy rozdzielać przecinkami. Można oczywiście podać więcej niż trzy wyrazy (w miejsce kropek).

Polecenie to należy wstawić między znacznikami: <head> oraz </head>. Pozwala Ci ono podać wyrazy kluczowe, z których korzystają wyszukiwarki sieciowe. Dlatego staraj się tutaj wpisać wyrazy, które jak najlepiej opiszą zawartość Twojej strony. Dobrze dobrane wyrazy kluczowe, pomogą wyszukiwarkom odnaleźć Twoją stronę!

Język strony

<head>

<meta http-equiv="Content-Language" content="język" />

</head>

gdzie jako "język" należy podać skrót nazwy wybranego języka.

Polecenie to należy wstawić między znacznikami: <head> oraz </head>. Pozwala ono podać, w jakim języku jest napisana Twoja strona internetowa, np.: pl - polski, en - angielski, de - niemiecki, fr - francuski, it - włoski, es - hiszpański, ru - rosyjski i inne [zobacz: Skróty nazw jezyków].

Nie należy również zapominać o zadeklarowaniu odpowiedniej dla wybranego języka strony kodowej.

Autor strony

<head>

<meta name="Author" content="Tu wpisz swoje imię i nazwisko" />

</head>

Polecenie to należy wstawić między znacznikami: <head> oraz </head>. Pozwala ono podać informację, kto jest autorem strony.

Adres zwrotny

<head>

<meta http-equiv="Reply-To" content="twój adres e-mail" />

</head>

gdzie jako "Twój adres e-mail" należy podać swój adres poczty elektronicznej (np.: "jan_kowalski@jakas.domena.pl").

Pozwala podać zwrotny adres poczty elektronicznej e-mail, na który można odpowiadać. Polecenie może być wstawione tylko w treści nagłówkowej dokumentu - między znacznikami: <head> oraz </head>.

Bezpośrednie podanie swojego adresu e-mail na stronie WWW może poskutkować zalewem Twojej skrzynki spamem, czyli niechcianą korespondencją reklamową.

Data utworzenia

<head>

<meta http-equiv="Creation-Date" content="data" />

</head>

gdzie jako "data" należy wpisać datę utworzenia dokumentu w formacie GMT, np.: "Tue, 20 Aug 1996 14:25:27 GMT".

Czas w formacie GMT jest określany dla Greenwich (południk "0"). W Polsce strefa czasowa jest przesunięta o +1 godz. (czas zimowy) lub +2 godz. (czas letni). Dlatego w przypadku tworzenia daty GMT, należy odjąć od czasu lokalnego odpowiednio: 1 lub 2 godziny.

Komenda wprowadza informację o dacie utworzenia dokumentu, z której mogą korzystać np. sieciowe indeksery. Polecenie może być wstawione tylko w treści nagłówkowej dokumentu - między znacznikami: <head> oraz </head>.

Datę w formacie GMT możesz otrzymać w generatorze poniżej:

Początek formularza

   : :

Dół formularza

Ostatnia modyfikacja

<head>

<meta http-equiv="Last-Modified" content="data" />

</head>

gdzie jako "data" należy wpisać datę, kiedy dokument był ostatni raz modyfikowany, np.: "Tue, 20 Aug 1996 14:25:27 GMT" (zobacz: Data utworzenia).

Komenda wprowadza informację, kiedy dany dokument był ostatnio zmieniany. Może to być sygnał dla przeglądarki, że trzeba wczytać go ponownie. Polecenie może być wstawione tylko w treści nagłówkowej dokumentu - między znacznikami: <head> oraz </head>.

Utrata ważności #

<head>

<meta http-equiv="Expires" content="data" />

</head>

gdzie jako "data" należy wpisać datę, kiedy dokument traci ważność, np.: "Tue, 20 Aug 1996 14:25:27 GMT" (zobacz: Data utworzenia).

Komenda wprowadza informację, kiedy dany dokument traci ważność. Może to być sygnał dla przeglądarki, że trzeba wczytać go ponownie. Polecenie może być wstawione tylko w treści nagłówkowej dokumentu - między znacznikami: <head> oraz </head>.

Automatyczne odświeżanie strony

<head>

<meta http-equiv="Refresh" content="s" />

</head>

gdzie jako "s" należy podać liczbę, określającą co jaki przedział czasu (w sekundach) będzie odświeżana strona, czyli ponownie wczytywana.

Polecenie to pozwala na automatyczne odświeżanie strony, co pewien określony przedział czasu (podany w sekundach). Powinno być wstawione w treści nagłówkowej dokumentu - między znacznikami: <head> oraz </head>.

Nie należy przesadzać z odświeżaniem strony, ponieważ irytuje to użytkowników, a nawet może uniemożliwić czytanie!

Przykład:

Przykład

To jest przykład strony, która jest automatycznie odświeżana co 5 sekund.


Ponieważ strona ma bardzo małą objętość, to możesz nie zauważyć momentu odświeżania (szczególnie jeśli masz zapisany ten kurs na dysku i nie korzystasz w tym momencie z Internetu).




Aby sprawdzić, że ta strona jest naprawdę odświeżana co 5 sekund, przewiń jej zawartość suwakiem na sam dół i poczekaj chwilę...


.....................


.....................


.....................


.....................


.....................


.....................


.....................


.....................


.....................


.....................


... zaraz strona sama powróci na górę...
(W niektórych przeglądarkach po odświeżeniu nie następuje powrót na początek strony, ale mimo tego strona jest prawidłowo odświeżana!)

© www.kurshtml.edu.pl

Automatyczne wczytanie strony #

<head>

<meta http-equiv="Refresh" content="s; url=Tu podaj adres strony lub ścieżkę dostępu" />

</head>

s

Czas, po którym zostanie załadowana podana strona (w sekundach)

Tu podaj adres strony lub ścieżkę dostępu

Adres lub ścieżkę dostępu do strony, która ma być wczytana

Polecenie to pozwala na automatyczne wczytanie podanej strony. Załadowanie nastąpi po określonym przez nas czasie (podanym w sekundach). Powinno być wstawione w treści nagłówkowej dokumentu.

Polecenie to jest często stosowane, w razie przeniesienia serwisu pod inny adres, w celu automatycznego przekierowania tam użytkownika.

Przykład:

Przykład

To jest przykład strony, na której nastąpi automatyczne wczytanie innej strony.


Początek formularza

Powrót do "Kursu HTML" nastąpi za:   sek.

Dół formularza



Proszę czekać...

© www.kurshtml.edu.pl

Przejście między stronami

(tylko Internet Explorer 4.01 lub nowszy!)

  1. Przejście płynne

  2. <head>

  3. <meta http-equiv="sposób" content="blendTrans(Duration=s)" />

</head>

  1. Filtr graficzny

  2. <head>

  3. <meta http-equiv="sposób" content="revealTrans(Duration=s,Transition=n)" />

</head>

sposób

s

czas trwania przejścia (w sekundach)

n

numer filtru graficznego (liczba od 0 do 23):

Polecenie to pozwala na efektowne graficznie przejście między dwiema stronami. Pierwszy sposób (blendTrans) powoduje płynne przejście. W drugim przypadku (revealTrans) można wybrać odpowiedni rodzaj filtru graficznego: od 0 do 23 (dla Transition=23 będzie to efekt wybrany losowo).

Jeśli zastosujemy "Page-Enter", nastąpi graficzne przejście do strony, na której znajduje się powyższe polecenie (po jej wczytaniu). Natomiast po wpisaniu "Page-Exit", przejście będzie przy wyjściu z danej strony (kiedy klikniemy dowolny odsyłacz prowadzący na inną stronę). Różnica pomiędzy "Page-Enter/Exit" a "Site-Enter/Exit" jest taka, że w drugim przypadku przejście nastąpi tylko podczas wejścia/wyjścia z/do innej domeny internetowej, czyli innej niż nasza strony WWW.

UWAGA!
W Internet Explorerze 6, aby polecenie ("Page-Enter") było realizowane, musi znajdować się bezwzględnie bezpośrednio po znaczniku <head> (jako pierwsze)! Wpisanie go po jakimkolwiek innym znaczniku, np. deklaracji strony kodowej, spowoduje, że nie będzie ono interpretowane.

Przykład:

Przykład

To jest przykład przejścia między stronami.


Wybierz numer filtru (Transition):

blendTrans
0    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10    11    12    13    14    15    16    17    18    19    20    21    22    23


Page-Exit     Page-Enter, Page-Exit     Site-Exit

© www.kurshtml.edu.pl

Edytor

  1. Generator

  2. <head>

  3. <meta name="Generator" content="nazwa edytora" />

</head>

  1. Narzędzie autorskie

  2. <head>

  3. <meta name="Authoring_tool" content="nazwa edytora" />

</head>

gdzie jako "nazwa edytora" można wpisać nazwę programu, przy użyciu którego została stworzona strona.

Pozwala określić nazwę edytora (X)HTML, który został wykorzystany do utworzenia dokumentu.

Roboty #

<head>

<meta name="Robots" content="dyrektywy" />

</head>

gdzie jako "dyrektywy" należy wpisać:

Polecenie określa sposób zachowania się robotów-indekserów, czyli specjalnych programów zbierających informacje o stronach w Internecie, wykorzystywane później przez wyszukiwarki. Stosuj noindex tylko wtedy, gdy nie chcesz, aby Twoja strona była odnaleziona przez wyszukiwarki (bo np. treści na niej zawarte są ściśle tajne :-). Niestety całkowitej pewności nie będzie nigdy, ponieważ nie wszystkie roboty interpretują to polecenie.

Pamiętaj, że domyślnym zachowaniem robotów wyszukiwarek sieciowych jest indeksowanie wszystkich dokumentów. To oznacza, że dyrektywa "index, follow" może być pominięta, a zamiast wpisywać "noindex, follow" czy "index, nofollow" zwykle wystarczy wpisać odpowiednio: "noindex" i "nofollow". W przypadku zupełnego braku znacznika <meta name="Robots" content="..." /> robot zaindeksuje wszystkie strony serwisu, dlatego dodaje się go zwykle tylko, kiedy chcemy zablokować dostęp robotowi do wybranych stron.

Zwróć uwagę, że wartość "nofollow" blokuje jedynie podążanie za odnośnikami, a to oznacza, że może nie zapobiec indeksowaniu stron, do których prowadzą linki umieszczone w dokumencie. Jeżeli na innych stronach - możliwe, że w zupełnie innym serwisie - znajdą się linki do tych stron, zostaną one normalnie zaindeksowane. Aby temu zapobiec, należy wstawić dyrektywę "noindex" na stronach, które nie powinny być zaindeksowane.

Specyfikacja HTML 4.01 wskazuje tylko następujące wartości tego elementu: all, index, nofollow, noindex. Choć inne specyfikacje jasno wskazują na dodatkowe wartości, to jeśli chcesz mieć największą pewność, że dyrektywy zostaną uwzględnione, zamiast "none" możesz użyć "noindex, nofollow".

Niestandardowe dyrektywy robotów

Roboty mogą interpretować dodatkowe, niestandardowe dyrektywy (wszystkie poniższe są rozpoznawane przez robota wyszukiwarki Google):

Dyrektywa "noarchive" blokuje archiwizowanie dokumentu. Wyszukiwarki sieciowe często zapisują kopię indeksowanych stron w swojej pamięci podręcznej. Użytkownicy korzystający z wyszukiwarki mogą otworzyć taką kopię strony np. kiedy oryginalna witryna jest chwilowo niedostępna. Aby otworzyć stronę z pamięci podręcznej wyszukiwarki Google, należy na liście wyników wyszukiwania kliknąć link "Kopia".

Aby połączyć dyrektywy standardowe z niestandardowymi, nie należy wpisywać kilku osobnych znaczników <meta name="Robots" />, ale podać pełną listę po przecinku, np.:

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<meta name="Robots" content="nofollow, noarchive" />

Googlebot

Wyszukiwarka Google wprowadziła specjalny znacznik, który pozwala wydać dyrektywy tylko dla robota Googlebot. Na przykład aby zablokować robotowi Google dostęp do strony, ale jednocześnie pozwolić na to robotom innych wyszukiwarek, można wpisać:

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<meta name="Googlebot" content="noindex, nofollow" />

Blokada indeksowania wybranych odsyłaczy

Element <meta name="Robots" content="nofollow" /> powoduje, że roboty sieciowe nie będą podążać za żadnymi linkami umieszczonymi w dokumencie. Czasami jednak chcielibyśmy zablokować uwzględnianie tylko wybranych odsyłaczy. Taka sytuacja najczęściej ma miejsce, kiedy wstawiamy na swojej stronie system komentarzy. Spammerzy lub spamboty (automaty spamujące) często wpisują komentarze bez żadnej konkretnej treści, ale za to przeładowane linkami do stron, które chcą zareklamować. Aby uczynić takie linki nieistotnymi dla robota wyszukiwarki Google, należy dopisać do wszystkich odsyłaczy np. z komentarzy dodatkowy atrybut:

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<a href="http://adres strony" rel="nofollow">...</a>

Takie linki zostaną zignorowane przez robota wyszukiwarki Google, zatem być może zniechęci to spammera do umieszczania ich na naszej stronie, a nawet jeśli nie, to przynajmniej nie damy mu satysfakcji i nie przyczynimy się do nieuczciwego wypromowania kolejnej bezużytecznej strony :-)

Plik robots.txt

Znacznik <meta name="Robots" /> jest przydatny w celu określania dostępu przez roboty do pojedynczych dokumentów HTML. Okazuje się jednak mało praktyczny, jeśli chcielibyśmy zablokować dostęp np. do wszystkich dokumentów z określonego katalogu serwisu albo wręcz hurtowo do wszystkich plików witryny. Znacznik ten okazuje się wręcz zupełnie nieprzydatny, jeśli zależy nam na zablokowaniu indeksowania np. zdjęć z naszego serwisu (większość wyszukiwarek posiada osobne formularze do wyszukiwania plików graficznych).

Istnieje jednak możliwość określenia globalnego dostępu do wszystkich plików serwisu - nosi on nazwę: Standard Wykluczania Robotów (ang. A Standard for Robot Exclusion - Robots Exclusion Protocol). W głównym katalogu konta WWW - czyli tam, gdzie znajduje się dokument strony głównej serwisu (index.html) - należy umieścić specjalny plik pod nazwą robots.txt. W pliku tym umieszcza się tzw. rekordy - każdy zawiera grupę linijek w postaci:

Pole: wartość

Wielkość liter w nazwach pól nie ma znaczenia, natomiast zwykle ma znaczenie w wartościach pola. Oprócz typowych linijek możliwe jest również umieszczanie komentarzy, czyli tekstu, który nie zostanie wzięty pod uwagę przez roboty. Komentarz rozpoczyna się znakiem "#", a kończy na końcu linijki.

User-Agent

W jednym pliku robots.txt może się znajdować dowolna liczba rekordów rozdzielonych pustymi linijkami - każdy musi się rozpoczynać linią User-Agent, wskazującą do których robotów odnoszą się dalsze linijki danego rekordu:

Zaznacz kod

# Ten rekord odnosi się tylko do robota "Googlebot":

User-agent: Googlebot

Pojedynczy rekord może zawierać więcej niż jedną linię User-Agent:

Zaznacz kod

# Ten rekord odnosi się tylko do robotów "Googlebot" i "MSNBot":

User-agent: Googlebot

User-agent: MSNBot

Specyfikacja HTML 4.01 wyraźnie zabrania umieszczania kilku linii User-Agent jednej pod drugą, jednak standard (nieopracowany przez W3C) mówi na ten temat zupełnie co innego. Googlebot interpretuje wielokrotne linijki tego typu.

Wielkość liter w nazwach robotów nie ma znaczenia. Lista istniejących robotów wyszukiwarek sieciowych znajduje się na stronach:

Zamiast nazwy robota można wpisać również znak gwiazdki ("*"), co wskazuje każdego istniejącego robota. Kiedy robot danej wyszukiwarki odwiedza witrynę, najpierw sprawdza czy istnieje plik robots.txt. Jeśli tak, szuka w nim rekordu (grupy linii), który pasuje do jego nazwy. Jeśli taki znajdzie, odczytuje linie z wybranego rekordu i pomija wszystkie inne. Jeżeli nie znajdzie, szuka rekordu z linią User-Agent: *. Jeżeli takiego nie znajdzie, indeksuje bez ograniczeń wszystkie dokumenty serwisu. Zwracam uwagę, że jeśli robot znajdzie przeznaczony specjalnie dla niego rekord, to w ogóle nie zajmuje się rekordem User-Agent: *.

Disallow

W rekordach poniżej User-Agent musi się znajdować jedna lub więcej linii Disallow, wskazujących ścieżki do plików, do których robot nie ma dostępu. Każda ścieżka musi rozpoczynać się od znaku ukośnika ("/") i powstaje poprzez wycięcie pierwszego członu adresu URL. Na przykład aby zablokować dostęp do pliku http://www.example.org/index.html, należy wpisać:

Zaznacz kod

User-Agent: *

Disallow: /index.html

Pusta wartość Disallow oznacza brak ograniczeń w indeksowaniu dokumentów:

Zaznacz kod

User-Agent: *

# Wszystkie dokumenty serwisu będą normalnie indeksowane:

Disallow:

Aby zablokować dostęp do wszystkich plików z jakiegoś katalogu i ewentualnie wszystkich jego podkatalogów, wystarczy wpisać samą nazwę tego katalogu, która koniecznie musi kończyć się znakiem ukośnika ("/"):

Zaznacz kod

User-Agent: *

# Żaden plik z katalogu "prywatne" nie zostanie zaindeksowany:

Disallow: /prywatne/

Aby zablokować dostęp do wszystkich plików całego serwisu, jako ścieżkę należy podać sam ukośnik:

Zaznacz kod

# Ten serwis w ogóle nie będzie indeksowany przez roboty:

User-Agent: *

Disallow: /

Allow

Standard Wykluczania Robotów został rozszerzony o dodatkową dyrektywę - Allow, której działanie jest przeciwne do Disallow, czyli wskazuje ścieżki, które robot może indeksować:

Zaznacz kod

# Tylko strona główna tego serwisu zostanie zaindeksowana:

User-Agent: *

Disallow: /

Allow: /index.html

Dyrektywa Allow może nie być interpretowana przez niektóre roboty wyszukiwarek (jest rozpoznawana przez robota Google)

Wzorce dopasowania

Co zrobić, jeśli chcemy zablokować indeksowanie wszystkich zdjęć serwisu, ale jednocześnie zezwolić na indeksowanie samych dokumentów HTML? Najlepiej byłoby umieścić wszystkie zdjęcia w osobnym katalogu:

Zaznacz kod

User-Agent: *

Disallow: /zdjecia/

Czasem jednak jest to niemożliwe. W takim przypadku pomocne są tzn. wzorce dopasowania, czyli znaki specjalne, które pozwalają dopasować ścieżki na podstawie ogólnych warunków. Googlebot rozpoznaje następujące znaki specjalne w ścieżkach dyrektyw Disallow oraz Allow:

Zaznacz kod

User-Agent: Googlebot

# Nie indeksuj plików graficznych:

Disallow: /*.jpg$

Disallow: /*.jpeg$

Disallow: /*.gif$

Disallow: /*.png$

# Nie indeksuj dokumentów z identyfikatorami sesji:

Allow: /*?$

Disallow: /*?

Różnica pomiędzy /*.gif$ a /*.gif jest taka, że w drugim przypadku zablokowane zostaną również pliki: /nazwa.gift, /nazwa.gif/nazwa.html, co raczej nie było naszym zamiarem.

Wzorce dopasowania są rozszerzeniem standardu i mogą być nieobsługiwane przez wiele robotów sieciowych (są interpretowane przez robota Google), dlatego zaleca się nie umieszczać ich w rekordzie User-Agent: *.

Swój plik robots.txt możesz przetestować w specjalnym generatorze.

Strona kanoniczna

W niemal każdym serwisie internetowym zdarza się, że ta sama treść jest prezentowana na kilka sposobów, tzn. pod różnymi adresami URL:

Teoretycznie nie powinno to przeszkadzać czytelnikom naszej witryny, jednak może stać się problemem w przypadku wyszukiwarek internetowych - takich jak np. Google. Roboty wyszukiwarek starają się eliminować duplikujące się treści ze swojej bazy zaindeksowanych stron. Oznacza to, że jeśli ta sama lub bardzo podobna treść występuje w Twoim serwisie pod kilkoma różnymi adresami URL, w wynikach wyszukiwania pojawi się tylko jedna jej wersja. Która? To zależy, którą robot indeksujący uzna za podstawową. Niestety to tyko automat dlatego może się mylić, uznając za wersję podstawową adres URL z wieloma niepotrzebnymi parametrami po pytajniku lub wersję artykułu przeznaczoną do wydruku. Może to potencjalnie obniżyć pozycję Twojej witryny w wynikach wyszukiwania oraz wywołać pewną dezorientację czytelnika, który trafił z wyszukiwarki do Twojego serwisu na niewłaściwą wersję dokumentu.

Istnieje jednak możliwość jasnego wskazania robotowi wyszukiwarki, która wersja strony jest tą podstawową - stroną kanoniczną. Aby to zrobić, na każdej wersji takiej strony, która różni się adresem URL od wersji podstawowej, należy podać bezpośredni adres prowadzący do wersji kanonicznej:

<head>

<link rel="Canonical" href="adres strony podstawowej" />

</head>

gdzie jako "adres strony podstawowej" można podać zarówno adres bezwzględny (rozpoczynający się od http://) jak i względną ścieżkę dostępu do strony, która ma być prezentowana w wynikach wyszukiwania.

Warto zwrócić uwagę, że nie należy w ten sposób oznaczać dokumentów, które nie stanowią jedynie innej wersji strony kanonicznej (podstawowej), ponieważ wywoła to tylko ich niepotrzebną eliminację z wyników wyszukiwania. Trzeba również mieć świadomość, że znacznik ten stanowi jedynie sugestię dla robota wyszukiwarki i może nie być wzięty pod uwagę, jeśli robot z innego powodu uzna, że w danej sytuacji takie oznaczenie strony kanonicznej nie będzie pożądane dla użytkownika korzystającego z wyszukiwarki.

Cache

<head>

<meta http-equiv="Expires" content="0" />

<meta http-equiv="Cache-Control" content="no-store, no-cache, must-revalidate" />

<meta http-equiv="Cache-Control" content="post-check=0, pre-check=0" />

<meta http-equiv="Pragma" content="no-cache" />

</head>

Polecenia wstawione w treści nagłówkowej dokumentu w większości przypadków teoretycznie zabezpieczają stronę przed przechowywaniem w tzw. cache-u przeglądarki, czyli pamięci podręcznej. Cache-owanie polega na zapisywaniu dokumentów HTML, obrazków i innych elementów strony na dysku lokalnym użytkownika podczas pierwszej wizyty. Normalnie, jeśli odwiedzimy taką stronę ponownie, wczyta się dużo szybciej, ponieważ dane zostaną pobrane z dysku twardego, a nie z Internetu. Lecz w pewnych przypadkach możemy chcieć, aby treść dokumentu nie była w ten sposób przechowywana, lecz za każdym razem wczytywana bezpośrednio z Internetu (np. jeśli strona jest często aktualizowana lub nie chcemy by była zapisywana na dysku użytkownika). Wtedy przydatne okazują się te właśnie polecenia. Niestety przegladarki często po prostu ignorują powyższe polecenia, a więc całkowitej pewności nie będzie raczej nigdy :-(

Wiele osób próbuje stosować tą metodę, aby nie dopuścić do zapisania na dysku użytkownika kodu źródłowego lub obrazków ze swojej strony. Często wykorzystuje się to w połączeniu z dodatkowymi metodami ochrony stron WWW.

Ikona strony

(Internet Explorer, Netscape 7/Mozilla/Firefox, Opera 7)

<head>

<link rel="Shortcut icon" href="adres ikony" />

</head>

gdzie jako "adres ikony" należy podać URL, pod którym znajduje się ikona, np.: http://www.mojastrona.pl/favicon.ico

Polecenie to pozwala dodać ikonkę (favicon.ico), która będzie widoczna w przeglądarce przy adresie naszej strony. Typowy rozmiar ikony to 16x16 pikseli. W systemie Windows jest dodatkowa możliwość umieszczenia skrótu na pulpicie - wtedy przydatna może być ikona o rozmiarach 32x32. Format *.ico pozwala zapisać dwie wersje rozmiaru w jednym pliku. Niektóre przeglądarki - nie MSIE 6 - pozwalając również używać innych formatów graficznych, takich jak np. PNG.

Ikona strony może się wyświetlić automatycznie, nawet bez potrzeby wstawiania powyższego znacznika, jeśli będzie nosiła nazwę favicon.ico i zostanie zapisana w głównym katalogu na serwerze WWW, czyli np. http://www.example.com/favicon.ico (Internet Explorer, Firefox, Opera).

Niestety niektóre przeglądarki pobierają ikonę strony tylko raz, a później rzadko jest ona odświeżana (albo nawet wcale). Więc jeśli kiedyś wprowadzimy nową, może to nie dać żadnego efektu, bo np. Internet Explorer zapisuje ikonę przy dodawaniu strony do ulubionych. Dlatego zanim wprowadzimy taki dodatek, warto go wcześniej dobrze dopracować.

W Internet Explorerze 6 aby ikona była widoczna, trzeba dodać stronę do ulubionych. Aby odświeżyć ikonę, należy usunąć stronę z ulubionych, a następnie dodać ją tam ponownie (ikona będzie widoczna po ponownym otworzeniu przeglądarki). Czasem pomocne okazuje się również wyczyszczenie historii przeglądanych stron.

Nawigacja

(Mozilla i Opera 7, ale nie Internet Explorer 7 ani Netscape 7)

Nowoczesne przeglądarki pozwalają określić bezpośrednio z poziomu strony WWW dodatkowe punkty nawigacyjne w serwisie. Są one wyświetlane na specjalnym pasku narzędzi (najczęściej Nawigacja) w postaci linków do wskazanych stron.

  1. Strona główna

  2. <head>

  3. <link rel="Start" href="adres" />

</head>

lub

<head>

<link rel="Top" href="adres" />

</head>

  1. Do góry

  2. <head>

  3. <link rel="Up" href="adres" />

</head>

  1. Pierwsza

  2. <head>

  3. <link rel="First" href="adres" />

</head>

  1. Poprzednia

  2. <head>

  3. <link rel="Prev" href="adres" />

</head>

lub

<head>

<link rel="Previous" href="adres" />

</head>

  1. Następna

  2. <head>

  3. <link rel="Next" href="adres" />

</head>

  1. Ostatnia

  2. <head>

  3. <link rel="Last" href="adres">

</head>

  1. Zawartość

  2. <head>

  3. <link rel="Contents" href="adres" />

</head>

lub

<head>

<link rel="Toc" href="adres" />

</head>

  1. Rozdział (Mozilla)

  2. <head>

  3. <link rel="Chapter" title="Tytuł" href="adres" />

</head>

  1. Dział (Mozilla)

  2. <head>

  3. <link rel="Section" title="Tytuł" href="adres" />

</head>

  1. Poddział (Mozilla)

  2. <head>

  3. <link rel="Subsection" title="Tytuł" href="adres" />

</head>

  1. Dodatek (Mozilla)

  2. <head>

  3. <link rel="Appendix" title="Tytuł" href="adres" />

</head>

  1. Słowniczek

  2. <head>

  3. <link rel="Glossary" href="adres" />

</head>

  1. Indeks

  2. <head>

  3. <link rel="Index" href="adres" />

</head>

  1. Pomoc

  2. <head>

  3. <link rel="Help" href="adres" />

</head>

  1. Szukaj

  2. <head>

  3. <link rel="Search" href="adres" />

</head>

  1. Autor

  2. <head>

  3. <link rel="Author" href="adres" />

</head>

  1. Prawa autorskie

  2. <head>

  3. <link rel="Copyright" href="adres" />

</head>

  1. Zakładka (Mozilla)

  2. <head>

  3. <link rel="Bookmark" title="Tytuł" href="adres" />

</head>

  1. Inne wersje (Mozilla)

  2. <head>

  3. <link rel="Alternate" title="Tytuł" href="adres" />

</head>

lub

<head>

<link rel="Alternate" title="Tytuł" lang="język" href="adres" />

</head>

lub

<head>

<link rel="Alternate" title="Tytuł" media="media" href="adres" />

</head>

Najczęstszym sposobem wykorzystania tego rodzaju znacznika jest osadzanie kanałów informacyjnych (obsługiwane przez wszystkie nowoczesne przeglądarki):

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<link rel="Alternate" title="Tytuł kanału" href="adres kanału" type="application/rss+xml" />

Zaznacz kod Wypróbuj kod

<link rel="Alternate" title="Tytuł kanału" href="adres kanału" type="application/atom+xml" />

Możliwe jest osadzenie kilku kanałów informacyjnych na jednej stronie - wystarczy wstawić kolejno kilka takich znaczników. W takim przypadku każdy powinien mieć inny tytuł (atrybut title="..."), ponieważ inaczej użytkownik nie będzie mógł rozróżnić, co chciałby subskrybować.

  1. Własne (Mozilla)

  2. <head>

  3. <link rel="Nazwa" title="Tytuł" href="adres" />

</head>

We wszystkich przypadkach odpowiednie wpisy oznaczają:

adres

Lokalizacja punktu nawigacyjnego

Tytuł

Tytuł który pojawi się na pasku nawigacji

język

Język alternatywny

media

Typ(y) mediów alternatywnych

Nazwa

Nazwa własnego punktu nawigacyjnego


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Podstawy HTML
KURS Prostego Formatowania Tekstu w Opisie Chomika (kurs podstaw html)
podstawy html czesc II
Podstawy HTML
Informatyka - podstawy HTML 2, SZKOŁA, Informatyka
Informatyka - podstawy HTML, SZKOŁA, Informatyka
Podstawy HTML
Podstawy HTML
KURS Prostego Formatowania Tekstu w Opisie Chomika (kurs podstaw html)
Podstawy html obrazek z lewej lub prawej strony
Podstawy html
Podstawy html odsylacze
podstawy html
Podstawy tworzenia stron WWW w języku HTML, wrzut na chomika listopad, Informatyka -all, INFORMATYKA
PODSTAWY JĘZYKA HTML

więcej podobnych podstron