CHARAKTERYSTYKA ZAWODU
Socjolog rozpoznaje i bada procesy i zjawiska zachodzące między ludźmi. Stara się w ten sposób poznać i zrozumieć zasady, na jakich funkcjonuje społeczeństwo. Zainteresowanie socjologa koncentruje się na takich instytucjach społecznych jak rodzina, praca, szkoła, organizacje religijne czy polityczne. Bada on także inne zbiorowości i grupy społeczne.
Socjologa interesują przede wszystkim procesy zachodzące w takich zbiorowościach (konflikt, przystosowanie, współpraca, dezorganizacja itp.).
Wiedza zdobyta w toku takich badań pozwala zdiagnozować problemy społeczne, które wymagają rozwiązania.
Niezależnie od roli, jaką pełni socjolog bardzo ważnym wyznacznikiem jego pracy jest bezstronność i obiektywizm, gdyż wyniki jego pracy często stanowią podstawę do działań mających na celu poprawę jakiejś sytuacji.
Zawód socjologa może przybrać różne formy.
W roli badacza-naukowca socjolog poznaje wybrane przez siebie grupy i społeczności oraz ich problemy, a następnie próbuje znaleźć ich rozwiązanie. Często rola ta wiąże się z pracą nauczyciela akademickiego i prowadzeniem zajęć ze studentami.
Doświadczony socjolog stanowi często komentatora bieżących wydarzeń. Z racji swej wiedzy i prac naukowych pełni wtedy rolę eksperta, który może dzięki wynikom swych badań zwracać uwagę na ważne problemy społeczne.
Socjolog może także zajmować się badaniem opinii publicznej, które stanowią pewne odbicie nastrojów społecznych. O tym jak ważne są takie badania świadczy najlepiej zainteresowanie polityków sondażami preferencji wyborczych. Jest to swego rodzaju miernik oceny ich działań. Coraz bardziej rozwija się także dział zajmujący się badaniem preferencji konsumenckich oraz wpływem i skutecznością reklamy.
Wielu socjologów zamiast na badaniach naukowych skupia się na praktycznych działaniach. Zazwyczaj pracują w instytucjach, które mają rozwiązywać problemy danych społeczności. Tu pole działania jest bardzo szerokie. Socjolog może pełnić role np. pedagoga, pracownika socjalnego, socjoterapeuty, doradcy zawodowego, negocjatora czy urzędnika.
WARUNKI PRACY
Środowisko, w jakim pracuje socjolog zależy od funkcji, jaką pełni. Zazwyczaj duża część pracy odbywa się w biurach, urzędach czy instytutach, jednak przeprowadzenie badań czy sondaży wymaga styczności z ludźmi zazwyczaj poza miejscem pracy socjologa. Jeszcze inaczej wygląda sytuacja w przypadku socjologów, którzy pracują w roli doradcy, pracownika socjalnego lub socjoterapeuty.
Socjolog zazwyczaj pracuje w grupie, z którą realizuje swoje projekty badawcze. W trakcie badań styka się z różnymi ludźmi. Pracując jako wykładowca ma nieustanny kontakt ze studentami.
Czas i godziny pracy zależą od instytucji, w której pracuje socjolog. W przypadku socjologa-praktyka mogą to być godziny zwyczajowo przyjęte dla funkcjonowania urzędów, ale równie dobrze jego praca w terenie, czyli np. wywiad środowiskowy, może odbywać się w godzinach popołudniowo-wieczornych. Nauczyciel akademicki ma inne godziny pracy, które zależą od ustalonego harmonogramu zajęć. Jeszcze inaczej wygląda sytuacja w przypadku badaczy opinii publicznej, którzy ograniczeni są terminami, w których muszą wykonać daną pracę.
W przypadku socjologa jeszcze raz trzeba zwrócić uwagę na odpowiedzialność, jaką niesie ze sobą ten zawód i związaną z tym konieczność przestrzegania zasad etyczno-moralnych. Badania opinii publicznej przeprowadzone nierzetelnie lub wręcz spreparowane mogą wypaczyć rzeczywistą sytuację i prowadzić do podjęcia niepotrzebnych działań, które dotykają całe grupy społeczne.
WYMAGANIA
Wielość ról, które może pełnić socjolog sprawia, że różne są też wymagania. Jednak gdyby postarać się wybrać cechy ogólne, które powinny charakteryzować socjologa to zaliczyć do nich należy: zainteresowanie społeczeństwem i zachodzącymi w nim procesami, ciekawość, która pcha do poszukiwania odpowiedzi na pytania o przyczyny konkretnych zachowań, umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi, umiejętność współdziałania w grupie.
W przypadku działalności naukowej niezbędna jest umiejętność logicznego myślenia i wyciągania wniosków ze zgromadzonych wyników badań. Socjolog, który styka się z ludzkimi problemami musi posiadać zdolność empatii i cierpliwość. W przypadku socjoterapeutów niezbędna jest także konsekwencja i odporność psychiczna. Czasem przydaje się także nieszablonowość działań, dzięki której można dotrzeć do osób, które zamykają się na metody tradycyjne.
Praca socjologa nie stawia większych ograniczeń przed osobami niepełnosprawnymi. Jedynie wady aparatu mowy stanowią przeciwwskazanie do wykonywania tego zawodu.
WARUNKI PODJĘCIA PRACY
Aby zostać socjologiem niezbędne jest ukończenie właściwego kierunku studiów. W zależności od uczelni student ma możliwość wyboru specjalizacji, która przygotuje go to roli, w jakiej chciałby następnie pracować.
Wiek nie jest ograniczeniem w podjęciu tego zawodu. Socjologiem może zostać każdy, kto posiadł odpowiednie kwalifikacje i zdolności.
MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA
Naturalnym miejscem pracy dla socjologa-badacza jest wyższa uczelnia lub instytucja naukowa, gdzie zdobywając kolejne stopnie naukowe ma największe możliwości awansu. Nie brakuje jednak innych miejsc, gdzie socjolog znajdzie zatrudnienie.
W Polsce w ostatnich latach powstało kilka nowych ośrodków, które badają opinię publiczną. Coraz większą wagę przywiązuje się do badań preferencji konsumenckich, co dla socjologów stanowi nowe pole działania. Powstają też instytucje pomocy społecznej, centra aktywizacji zawodowej, ośrodki wychowawcze i socjoterapeutyczne. Dzięki specyfice wykształcenia o szerokim profilu humanistycznym socjolog może znaleźć też prace w administracji państwowej i samorządowej. Umiejętność postępowania z ludźmi i zdolność do rozumienia procesów zachodzących w małych grupach społecznych sprawiają, że socjolog jest też mile widziany w działach personalnych większych firm.
ZAROBKI
Bardzo trudno określić przykładowe zarobki w tej dziedzinie, gdyż zależy to od miejsca i charakteru wykonywanej pracy. Socjolog może otrzymywać stała pensję, wynagrodzenie za realizację danego projektu lub stawkę za każdą przeprowadzoną z respondentem ankietę. Miesięczne zarobki mogą się wahać od niespełna 2 tys. zł brutto do kilku tysię