Platon
Nauka o państwie
Konkretne zadania człowieka objawiają się w pełni nie w życiu jednostkowym, lecz w społecznym. Teoria państwa, jaką budowali przedtem Gercy trzymała się stosunków rzeczywistych i dążyła co najwyżej do zracjonalizowania środków, ale nie stawiała państwu celów. Platońska teoria państwa, wyłożona w Rzeczypospolitej i Prawach, była normatywną teorią państwa najlepszego, skonstruowaną wedle idei dobra i sprawiedliwości.
Państwo najlepsze winno dążyć do zalet najwyższych i właściwych ideom; za takie Platon uważał powszechność i stałość. Ma powodować się nie indywidualnymi pomysłami i aspiracjami, lecz ogólnymi zasadami; program Platona nie uwzględniał też różnorodnych warunków, w jakich prawach żyją i różnorodnych temperamentów, jakie mają ludy; był jeden dla wszystkich. Od obywateli wymagał stałości w sposobie myślenia i odczuwania; poeci którzy podlegają na ogół zmiennym uczuciom, a przez sztukę swoją mogą w tym duchu oddziaływać na innych obywateli, powinni być wydaleni z doskonałego państwa. Uniwersalny charakter był wtedy pierwszą cechą tej teorii.
państwo doskonałe ma jeden cel obowiązujący wszystkich; nie jest dopuszczalne, aby każdy obywatel dążył na swoją rękę do swojego dobra. Państwo ma być zbudowane jak organizm, a w nim każdy ma „robić swoje'' to znaczy to czego odeń wymaga wspólny cel wszystkich.
państwo musi być oparte na wiedzy; bo aby dobro czynić, trzeba dobro znać. Państwo będzie doskonałe dopiero, gdy na tronach znajdą się przedstawiciele największej wiedzy, filozofowie. Takie było intelektualistyczne hasło tej teorii państwa.
do państwa mogą należeć tylko ci, którzy są dlań potrzebni, potrzebni zaś są oprócz władców - filozofów, strażnicy państwa, to jest wojsko oraz wykonawcy niezbędnych przedmiotów materialnych - rzemieślnicy. Każda z trzech grup ma inne zadania i musi przeto żyć w innych warunkach; tworzy zatem oddzielny stan społeczny. Państwo idealne ma więc być stanowe. Trzy stany które doń należą, odpowiadają trzem częściom, z których składa się dusza; istnieje bowiem ścisła analogia między państwem a jednostką. Cnotą władców jest mądrość, strażników - męstwo, rzemieślników - panowanie nad sobą. Gdy każdy stan czyni swoje, wtedy powstaje harmonijny ustrój państwa; ustrój sprawiedliwości. Tworzą więc między sobą hierarchię i idealne państwo musi być hierarchiczne.
idealne państwo jest ascetyczne, dąży bowiem do idealnego celu, którego osiągnięcie nie zapewnia obywatelom bezpośrednich korzyści ani rozkoszy, ani dóbr doczesnych. Dla dwóch wyższych stanów zniesiona jest własność indywidualna; obowiązuje tam ustrój komunistyczny. Ta utopia Platońska była oparta na pięknej zasadzie: na podporządkowaniu jednostek państwu, a państwa celom czysto moralnym, idealnym, powszechnym i stałym.