Czy słowa H Górskiego "Człowiek to brzmi dumnie..." są słuszne?
Stwierdzenie : „Człowiek, to brzmi dumnie…” niesie ze sobą wiele wątpliwości i nie da się jednoznacznie powiedzieć, że rzeczywiście jest ono słuszne, choć wydaje się, że tak być powinno.
Już od czasów starożytnych, a zależności od ustroju danego państwa, władzy w nim panującej, kraju w którym przyszło mu żyć, otoczenia, itp. traktowany był różnie. Nie zawsze z szacunkiem i godnością. Historia pokazuje, iż często nasze człowieczeństwo było wystawiane na ciężką próbę, los, który zgotowali ludziom inni ludzie, chociażby w obozach koncentracyjnych?! Czy to, co się tam działo, można nazwać dumą z bycia człowiekiem? Dla kogo? Czy ci, co ginęli w komorach gazowych, umierali z głodu, wycieńczenia, chorób, itp. byli dumnymi ludźmi? Czy może Ci, co skazywali ich na tę śmierć? Tego nie wiemy na pewno, ale możemy przypuszczać, że w obu tych grupach byli ludzie dumni, choć samo słowo „duma” rozumieli inaczej, nie zawsze dobrze. Niszczyli wszelkie zasady i normy moralnie, ale w swoim odczuciu zapewne postępowali dobrze.
Być człowiekiem dumnym, to wielka odpowiedzialność. Duma oznaczać tu może życie w samoświadomości, siebie, innych, swoich zalet, wad. Wyższość człowieka nad innymi istotami, potwierdza przede wszystkim fakt, że człowiek posiada duszę i sumienie.
Człowiek jest istotą myślącą, rozumną. Jest jedną z mądrzejszych istot na świecie, posiada rozum i wolną wolę, ciągle się kształci i rozwija, umie wykorzystywać zdobyte doświadczenia, umiejętności, wiedzę, którą posiada. Prawdziwym człowiekiem nie jest ten, który wywołuje wojny i nienawiść, człowiekiem jest ten, który użytkuje z danej mu mądrości. Człowiek dumny, to człowiek dobry, rozumny, umiejący pomagać innym, dający serce, uśmiech, niosący pomoc, czasami drobny gest, czy dobre słowo.
Gdyby nie człowiek dumny, zmobilizowany do działania, ciężkiej pracy, nasza cywilizacja nie miałaby obecnego kształtu. Być może nie byłoby tyle znaczących dla ludności odkryć i wynalazków, takich jak elektryczność, maszyna parowa, koło, silnik spalinowy, telefon, szczepionki, itp. Wszystko to, co przez wieki osiągnął człowiek, my obecnie udoskonalamy, modyfikujemy. Jesteśmy zatem ludźmi dumnymi. Dumny człowiek powinien kierować się zasadą: „Nie czyń drugiemu, co Tobie nie miłe”. Fakt, iż człowiek jest istotą najbardziej rozwiniętą ze wszystkich stworzeń na ziemi, mobilizuje go do działań, które potwierdzą tę tezę.