Podstawowe polecenia UNIX-a

cat

Łączy zawartość podanych plików i wyświetla ich zawartość na ekranie lub zapisuje w innym pliku

cat file1 file2 - wyświetli zawartość dwóch plików na ekranie

cat file1 file2 > file3 - scali zawartość plików "file1" i "file2" i zapisze jako "file3"

cat file1 >> file2 - dopisze zawartość pliku "file1" na końcu pliku "file2"

cat file1 | more - przekaże zawartość pliku "file1" do programu "more", który wyświetli jego zawartość dzieląc ja na ekrany

more (pg,less)

Wyświetla zawartość plików dzieląc na kolejne ekrany

more file1 - wyświetli zawartość pliku "file1"

head / tail

Wyświetli kilka początkowych / końcowych wierszy pliku

OPCJE: [-liczba] - wyprowadza określoną "liczbę" wierszy licząc od początku / końca pliku (jeśli nie podano przyjmuje 10)

head -5 file1 - wyświetli 5 pierwszych wierszy pliku "file1"

tail file2 - wyświetli 10 ostatnich wierszy pliku "file2"

sort

Sortuje wiersze pliku lub plików

OPCJE: [-r] - sortuje w odwrotnej kolejności

[-ofile] - zapisuje wynik sortowania w pliku "file"

[-u] - sortuje z usunięciem powtarzających się wierszy

sort file1 file2 - łączy dwa pliki i sortuje ich zawartość

sort -r file2 - sortuje plik "file2" w odwrotnej kolejności

sort -ofile2 file1 - sortuje plik "file1" a wynika zapisuje jako "file2"

grep

Szukanie napisów w podanych plikach lub potokach

OPCJE wzorca: . - dowolny znak

\ - cytuje występujący za nim znak

[...] - dowolny znak z wymienionych (można podać zakres)

* - zero lub więcej wystąpień wyrażenia

^ - początek wiersza

$ - koniec wiersza

grep wzorzec file1 - szuka w pliku "file1" słowa "wzorzec"

grep ",$" file2 - znajdzie w pliku "file2" wszystkie wiersze kończące się znakiem przecinka

ls -l | grep httpd - wyprowadzi zawartość katalogu (wszystkie pliki i katalogi) i przefiltruje je szukając słowa "httpd"

wc

Liczy ilość wierszy / słów / znaków

OPCJE: [-l] - liczy ilość wierszy (line)

[-w] - liczy ilość słów (word)

[-c] - liczy ilość znaków (character)

wc -l file1 - liczy ilość linii w pliku "file1"

cd (chdir)

Zmiana katalogu bieżącego na podany

cd /usr/bin - przejście do katalogu "/usr/bin"

cd .. - przejście do katalogu nadrzędnego

cd lub cd ~ - przejście do katalogu domyślnego użytkownika

pwd

Pokazuje pełną nazwę bieżącego katalogu

cp

Kopiowanie plików i katalogów

OPCJE: [-r] - kopiowanie rekursywne

cp inpfile outfile - kopiuje plik "inpfile" do pliku o nazwie "outfile"

cp old/* new - kopiuje wszystkie pliki z katalogu "old" do katalogu "new"

cp -r * targetdir - kopiuje wszystkie pliki i podkatalogi z bieżącego katalogu do katalogu "targetdir"

mv

Przeniesienie / zmiana nazwy pliku

mv inpfile outfile - zmieni nazwę pliku "inpfile" na "outfile"

mv *.txt newdir - przeniesie wszystkie pliki "*.txt" do katalogu "newdir"

rm (rmdir)

Kasowanie plików i katalogów

OPCJE: [-r] - kasowanie rekursywne

rm file1.txt - kasuje plik "inpfile.txt"

rm dir1 lub rmdir dir1 - kasuje katalog "dir1"

rm -r old/* - kasuje wszystkie pliki i katalogi z podkatalogu "old"

mkdir

Tworzy podkatalog na dysku

mkdir newdir - tworzy podkatalog "newdir"

du / df

Pokazuje ilość zajętego / wolnego miejsca na poszczególnych partycjach

quota -v

Pokazuje ilość wolnego i zajętego miejsca przeznaczonego dla użytkownika

man

Pokazuje angielską instrukcję (Manuala) dotyczącą polecenia.

man mcopy - pokaże instrukcję dotyczącą polecenia "mcopy"

id (whoami)

Pokazuje nazwę, identyfikator (UID) i grupę(GID) bieżącego użytkownika

ls

Wyświetla zawartość katalogu lub poszukuje określonego pliku / katalogu

OPCJE: [-l] - wyświetla zawartość katalogu ze dodatkowymi informacjami

[-a] - wyświetla także pliki ukryte (zaczynające się od ".")

[-r] - wyświetla zawartość katalogu rekursywnie

[-d] - wyświetla tylko podkatalogi

ls file* - wyświetli listę plików zaczynających się od "file"

ls kat1 - wyświetli zawartość katalogu "kat1"

PRZYKŁAD: (użycie ls -l)

total 357

drw-r--r-- 2 root root 1024 Mar 20 1998 Archives/

lrwxrwxrwx 1 root root 8 Oct 29 1998 baza -> /disks/g/

-rw------- 1 root root 344064 Aug 20 1998 core

drwxr-xr-x 3 root root 1024 Jan 1 17:08 mysql/

-rw-r--r-- 1 darnok users 1808 May 6 1996 lodlin16.txt

drw-r--r-- 2 root root 1024 Dec 23 1997 mail/

-rw-rw-rw- 1 root root 9367 Dec 28 1997 w300135aaa

chown

Zmienia właściciela pliku lub katalogu na podaną nazwę lub identyfikator (UID)

chown tomek file1 - ustawia użytkownika "tomek" jako właściciela pliku "file1"

chown 125 file2 - ustawia użytkownika o UID 125 jako właściciela pliku "file2"

UWAGA:

Aby użytkownik któremu nadaliśmy własność pliku mógł się do niego dostać musimy nadać katalogowi w którym ten plik się znajduje (i wszystkim innym wyższym katalogom) odpowiednie prawa - odczytywanie lub zapisywanie dla tego użytkownika, grupy lub innych w zależności od potrzeb.

chgrp

Zmienia grupę przynależności pliku lub katalogu na podaną nazwę lub identyfikator (GID)

chgrp users file1 - ustawia grupę "users" jako właściciela pliku "file1"

chgrp 62 file2 - ustawia grupę o GID 62 jako właściciela pliku "file2"

chmod

Zmiana praw dostępu do pliku lub katalogu. Prawa podaje się albo ósemkowo lub znakowo.

Rozróżniamy kilka rodzajów dostępu:

r - czytanie (read) - 4

w - pisanie (write) - 2

x - wykonywanie (execute) - 1

s - wykonywanie z efektywnym identyfikatorem właściciela pliku (set user or group id - SUID)

Możliwe jest ustawienie praw dla:

u - właściciela pliku

g - grupy właściciela pliku

o - innych

a - wszystkich

OPCJE: [-R] - rekursywne ustawianie praw

chmod g+rw file1 - dodaje prawo odczytu i zapisu dla grupy dla pliku "file1"

chmod u=rw file2 - ustawia prawo odczytu i zapisu w "file2" tylko dla właściciela

chmod o-x file2 - usuwa prawo wykonywania pliku "file2" dla innych

chmod 754 file3 - ustawia prawo czytania dla wszystkich, wykonywania dla właściciela i grupy, zapisywania tylko dla właściciela

umask

Wyświetla aktualnie ustawioną maskę praw dla nowo tworzonych plików lub zmienia to maskę

umask 022 - ustawia brak zapisu dla innych użytkowników niż właściciel

umask 027 - ustawia brak zapisu dla grupy i brak odczytu, zapisu, wykonywania dla innych użytkowników

ps

Pokazuje informacje o aktywnych procesach dla danego użytkownika

OPCJE: [-aux] - wyprowadza wszystkie aktywne procesy łącznie z systemowymi i procesami nadrzędnymi

PRZYKŁAD:

PID TTY STAT TIME COMMAND

12 1 S 0:00 -bash

34 1 S 0:00 httpd

35 1 S 0:00 httpd

94 2 S 0:00 /sbin/agetty 38400 tty2 linux

98 6 S 0:00 /sbin/agetty 38400 tty6 linux

148 1 S 0:00 mc

149 p0 S 0:00 pine

150 p0 S 0:00 bash -rcfile .bashrc

152 p0 R 0:00 ps

PID - identyfikator procesu

TTY - identyfikator terminalu

COMMAND - nazwa polecenia

kill (killall)

Przerywa wykonanie procesu o podanym numerze (PID) lub nazwie

OPCJE: [-9] - "unicestwienie" - bezwarunkowe przerwanie procesu

kill 148 - w powyższym przykładzie zamknie program "mc"

kill -9 149 - w powyższym przykładzie bezwarunkowo zamknie program "pine"

killall httpd - zamknie wszystkie procesy "httpd"

passwd

Zmienia hasło użytkownika. Polecenie to najpierw pyta użytkownika o jego stare hasło, a następnie prosi o dwukrotne wprowadzenie nowego hasła zawierającego od 6-8 znaków. Niedozwolone jest użycie jako hasła nazwy użytkownika ani żadnych kombinacji tej nazwy.

0400 czytanie przez właściciela

0200 zapisywanie przez właściciela

0100 wykonywanie przez właściciela

(jeżeli jest katalogiem - przeszukiwanie)

0040 czytanie przez członka grupy

0020 zapisywanie przez członka grupy

0010 wykonywanie przez członka grupy

(jeżeli jest katalogiem - przeszukiwanie)

0004 czytanie przez innych

0002 zapisywanie przez innych

0001 wykonywanie przez innych

(jeżeli jest katalogiem - przeszukiwanie)

r w x r w x r w x

---