RODZAJE PLANÓW
Plany wyznaczają cele i kierunki działania organizacji, ustalają, co trzeba zrobić, kiedy
i jak należy to zrobić oraz kto to ma zrobić.
Plany mogą być konkretne- odnoszące się do konkretnych zadań lub ramowe- nakreślający w sposób ogólny proces podejścia do celu.
Wyróżniamy również plany:
Strategiczne- prowadzące do osiągnięcia ogólnych celów organizacji- do spełnienia misji
Operacyjne- określające sposoby wcielania w życie planów strategicznych.
Plany operacyjne dzielą się na: jednorazowe i trwale obowiązujące.
Plany jednorazowe: to szczegółowy przebieg działań, wykorzystywany jednorazowo lub okazyjnie do rozwiązania problemu, który nie wystąpi w przyszłości w tej samej postaci.
Głównymi rodzajami planów jednorazowych są programy, projekty i preliminarze budżetowe.
Program :to plan jednorazowy, który obejmuje stosunkowo duży zbiór działań organizacji i określa główne etapy osiągania celu, kolejność, czas trwania i terminy zakończenia oraz jednostki odpowiedzialne za każdy etap.
Projekt: to mniejsza, wydzielona część programu. Zawiera wyraźne dyrektywy dotyczące zadań i czasu.
Preliminarz budżetowy- zawiera zestawienie zasobów finansowych, przeznaczonych na określone przedsięwzięcia w danym czasie.
Stanowi przede wszystkim element kontroli, działalności organizacji jest więc ważnym elementem programu lub projektu. Opracowywanie preliminarzy często staje się podstawowym procesem planistycznym, za pomocą którego wybiera się i koordynuje inne działania.
Plan trwale obowiązujący- to ustalony zbiór decyzji wykorzystywany przez kierowników zajmujących się powtarzającymi działaniami organizacji.
Na plany trwale obowiązujące składają się zasady postępowania, reguły i szczegółowe procedury.
Zasada postępowania- to plan trwale obowiązujący, zawierający ogólne wytyczne podejmowania decyzji.
Procedura/metoda- to plan trwale obowiązujący, zawierający szczegółowe wskazówki,
w jaki sposób należy wykonać określone, często lub regularnie powtarzające się działania w organizacji.
Reguła/norma- najkonkretniejsza forma trwale obowiązującego planu. Reguła określa konieczny przebieg działania, jaki należy podjąć w danej sytuacji.
Ze względu na ramy czasowe planowania możemy podzielić plany na :
- długookresowe, które określają podstawową misję i strategię organizacji
- średniookresowe-określają ilość i rodzaje nakładów i wyników
- krótkookresowe programują czynności
Plan długookresowy- to plan obejmujący okres wieloletni, być może nawet okres kilku dziesięcioleci; najbardziej rozpowszechnione plany długookresowe obejmują okres pięcioletni lub dłuższy.
Plan średniookresowy- plan obejmujący na ogół okres od roku do pięciu lat.
Plan krótkookresowy-to plan obejmujący na ogół okres jednego roku lub krótszy. Plany krótkookresowe występują w dwóch formach: planu i działania i planu reakcji.
Plan działania- to plan używany do uruchomienia jakiegoś innego planu.
Plan reakcji - plan opracowany w celu zareagowania na nieprzewidziane okoliczności.