VI. MASAŻ
Masaż to zespół ruchów wywierających nacisk na tkanki ustroju ( tkanka podskórna, mięśni, torebki stawowe, wiązadła, układ krwionośny, układ nerwowy).
Masaż klasyczny, ręczny polega na wykonywaniu przez masażystkę określonych ruchów, w określonym tempie, z określoną siłą, zgodnie z przebiegiem mięśni, naczyń limfatycznych, krwionośnych. Rytmicznie, bez rozciągani skóry.
Podstawowe ruchy masażu:
Głaskanie,
Rozcieranie,
Ugniatanie,
Oklepywanie,
Wibracja.
Głaskanie:
Wykonuje się ja koniuszkami palców lub całą dłonią w zależności od masowanego odcinka. Ruchem lekkim przesuwa się po powierzchni skóry raz jedną, raz drugą ręką, bądź obiema jednocześnie. Głaskanie ułatwia krążenie krwi i limfy, opróżnia powierzchniowe naczynia żylne i chłonne , powoduje większy przepływ krwi tętniczej do masowanego odcinka, a tym samym lepsze ukrwienie tkanki. Głaskanie działa na zakończenia nerwów czuciowych skóry, działa uspokajająco, przeciwbólowo, zmniejsza pobudliwość nerwową.
Rozcieranie:
Wykonuje się opuszkami palców ruchem kolistym i półkolistym. Powoduje rozdrobnienie zużytych cząstek przemiany materii, ma szczególne znaczenie przy zmiękczaniu blizn, przywracaniu do pierwotnego stanu tkanek, które pod wpływem urazu lub stanu zapalnego przybrały inny kształt.
Ugniatanie:
Jest ruchem bardziej wnikliwym niż głaskanie. Sposób i intensywność ugniatania zależą od masowanego odcinka. Na twarzy wykonuje się ruch ugniatania w zależności od potrzeb: opuszkami palców, całą dłonią, całymi palcami. W czasie ugniatania zużyte cząstki przemiany materii przesuwają się w kierunku serca, naczynia żylne opróżniają się, przez co zwiększa się przepływ krwi tętniczej do masowanego odcinka, zwiększa się również krążenie limfy. Następuje lepsze odżywienie skóry, mięśni a w końcowym efekcie poprawia się prężność mięśni.
Oklepywanie:
Polega na wykonywaniu szybkich, krótkich uderzeń z bliskiej odległości. Wykonuje się je opuszkami palców, brzegiem łokciowym dłoni, otwartą lub półprzymkniętą dłonią albo grzbietową powierzchnią palców. Oklepywanie jest silnym bodźcem mechanicznym. Powoduje znaczne przekrwienie. Tkanka mięśniowa zostaje pobudzona do skurczu co wzmacnia siłę mięśni. Oklepywanie działa na układ nerwowy. Lekkie oklepywanie obniża pobudliwość układu nerwowego. Natomiast mocne oklepywanie działa drażniąco. Oklepywanie powoduje również rozbicie tkanki tłuszczowej.
Wibracja:
Wibrację, czyli wstrząsanie wykonuje się opuszkami palców lub całą dłonią. Ręka zgięta w stawie łokciowym pod kątem prostym, staw nadgarstka w lekkim odchyleniu, palce lekko zgięte. Wprowadza się rękę w drgania zaczynające się od przedramienia, które przenoszą się na dłoń, a stamtąd na masowaną część ciała. Ruch ten jest bardzo trudny i męczący. Obecnie bardzo często wykonuje się go aparatem wibracyjnym. Wibracja wpływa na skórę, mięśnie, a przede wszystkim na tkankę nerwową.
Przeciwwskazania do wykonywania masażu:
Stany alergiczne i zapalne skóry,
Stany zakaźne skóry,
Ekstrakcja zęba (obawa wywołania krwotoku),
Zmiany ropne okołozębowe,
Migdały w stanie ropnym,
Guzki niewiadomego pochodzenia na przebiegu węzłów chłonnych
Daleko posunięta miażdżyca,
Zapalenie żył i świeże zakrzepy, żylaki,
Choroby gorączkowe,
Ciężkie wady serca,
Wysokie nadciśnienie,
Nadczynność tarczycy,
Nowotwory złośliwe i niezłośliwe.
Przygotowanie do masażu:
Ćwiczenia relaksujące palce rąk,
Przygotowanie materiałów:
Bielizna zabiegowa,
środki dezynfekujące,
Środki do masażu ułatwiające poślizg i zmiękczające naskórek
Przygotowanie kosmetyczki,
przygotowanie pacjenta.
Fizjologiczne działanie masażu na organizm człowieka:
Wpływ masażu na ustrój jest dwojaki:
miejscowy (bezpośredni) - na skutek mechanicznego działania na tkanki,
ogólny (pośredni) - działający poprzez odruchy na centralny układ nerwowy.
Wpływ masażu na skórę:
Skóra pod wpływem masażu staje się różowa i ciepła. Dzieje się to na skutek lepszego ukrwienia, a więc lepszego odżywienia tkanek. Masaż , usuwając złuszczające się warstwy rogowe naskórka odsłania pory skóry, otwiera kanaliki gruczołów potowych, przez co zostaje pobudzona ich czynność i dostęp powietrza do skóry.
Drażnienie górnych warstw skóry pobudza je do odnowy. Systematyczne masaże zmuszają skórę do lepszego wywiązywania się ze swoich czynności chłonnych i wydzielniczych, a także czuciowych. Skóra pozostaje w stałej łączności z całym organizmem za pośrednictwem układu nerwowego.
Wpływ masażu na mięśnie:
Mięśnie, podobnie jak skóra są lepiej odżywione w skutek lepszego dopływu krwi tętniczej oraz pozbawione produktów przemiany materii , które zostają przepchnięte naczyniami żylnymi w kierunku serca. Mięśnie zmęczone pracą fizyczną na skutek wzmożonego kwasu mlekowego odzyskują poprzednią sprawność.
Głaskanie opróżnia powierzchniowe naczynia krwionośne, umożliwia dopływ krwi do mięśni.
Rozcieranie powoduje rozdrobnienie produktów przemiany materii i przesunięcie ich w kierunku serca.
Oklepywanie działa obniżająco na stopień naprężenia mięśni.
Ugniatanie zwiększa sprężystość mięśni.
Wpływ masażu na układ krwionośny i limfatyczny:
Masaż opróżnia naczynia żylne i chłonne poprzez co przyspiesza krążenie krwi i limfy. W wyniku masażu występuje miejscowe przekrwienie co jest następstwem rozszerzenia naczyń włosowatych skóry oraz drobnych tętniczek na skutek bodźców mechanicznych. Na przyspieszenie krążenia wpływają również wytwarzające się ciała chemiczne pochodzenia tkankowego podobne do histaminy, która działa rozszerzająco na naczynia włoskowate. Stwierdzono również, że w trakcie masażu zaczynają działać naczyńka włoskowate nieczynne w czasie spoczynku.
Wzmożenie krążenia limfy pobudza czynność wszystkich gruczołów , wzmaga przemianę materii, a jej produkty zostają usunięte przez szybszy krwiobieg. Przez pobudzenie krążenia wydzielają się również resztki wadliwej przemiany materii zalegające w ustroju. Poprzez masaż można zwiększyć ciśnienie krwi (wibracja, oklepywanie) lub je zmniejszyć (głaskanie). Masaż również odciąża pracę lewej połowy serca.
Wpływ masażu na układ kostny:
Systematyczne ugniatanie powiększa spoistość kości, a także ich objętość i wagę. Stawy odzyskują swą ruchomość, wzmacniają się wiązadła około stawowe.
Wpływ masażu na układ nerwowy:
Masaż ogólny polegający na głaskaniu działa uspokajająco na układ nerwowy. Wibracja działa poprzez odruchy na układ nerwowy.
Masaż kosmetyczny:
profilaktycznie zapobiega zwiotczeniu mięśni, utrzymuje ich elastyczność,
przyspiesza regenerację skóry oraz usprawnia jej funkcjonowanie,
zapobiega tworzeniu się zmarszczek,
pod wpływem masażu skóra staje się zaróżowiona i ciepła na skutek przekrwienia naczyń krwionośnych i limfatycznych,
następuje lepsze odżywienie tkanek i usunięcie zrogowaciałej warstwy naskórka,
pory skóry otwierają się przez co następuje lepsze dotlenienie,
odsłonięte zostają kanaliki potowe, zwiększa się ich czynność,
pod wpływem masażu skora lepiej spełnia swoje funkcje,
masaż pobudza skórę do ustawicznej odnowy.
METODY MASAŻU NIEKTÓRYCH SZKÓŁ POLSKICH
I Masaż dr Julii Świtalskiej - Fularskiej i Marii Kasperskiej (były to właścicielki dwóch szkół kosmetycznych w Polsce):
Masaż tych pań jest podobny w swojej metodzie do stosowanego obecnie. Różni się tylko sposobem wykonania poszczególnych ruchów.
Masuje się tutaj twarz odcinkami. Zaczyna się od czoła i przechodzi stopniowo na okolice oczu, potem policzki, usta, podbródek i kończy się na szyi. Przy czym na wszystkich tych miejscach wykonuje się kolejne ruchy masażu klasycznego.
II Masaż higieniczno - kosmetyczny Kartamiszewa i Arnolda:
Masaż ten uwzględnia anatomię i fizjologię mięśni i naczyń krwionośnych. Autorzy jako jedni z pierwszych wprowadzają masaż okolicy tylnej szyi i ramion.
Intensywność masażu uzależniają od elastyczności skóry i mięśni. Zalecają tym delikatniejszy masaż im bardziej wiotka jest skóra. Według autorów zapobiega on szybkiemu starzeniu się skóry oraz spełnia rolę gimnastyki wyrównawczej niektórych mięśni.
III Masaż dr Emila Voddera:
Autor nazwał swój masaż “drenażem limfatycznym”. Każdy odcinek ciała ludzkiego musi być opracowywany oddzielnie: głowa, szyja, ręce, nogi. Za pomocą drenażu odprowadza się zużyte płyny tkankowe z twarzy i otoczenia (zaczynając od czubka głowy) w dół, w kierunku dołów podobojczykowych. Sposób przeprowadzania masażu powinien być łagodny i wykonywany elastycznymi rękami ( rozluźnionymi w nadgarstkach).
IV masaż Jaqueta (czyt. Dżaketa)
Masaż ten ma na celu usunięcie zalegającego łoju. Masaż ten polega na uciskaniu brzuścami palców tkanek dających się ująć w fałdy, a potem bardziej powierzchowny samej skóry. Trwa on kilka minut daje w efekcie opróżnienie zawartości gruczołów łojowych oraz silne przekrwienie skóry. Ze względu na to, że masaż Jaqueta wykonuje się na części twarzy objętej łojotokiem, zadaniem jego jest opróżnienie gruczołów łojowych. Kierunek wykonywanego masażu nie musi pokrywać się zupełnie z przebiegiem mięśni. Masaż ten wykonuje się tylko u osób młodych.
AUTOMASAŻ -ZASTOSOWANIE I WYKONANIE POSZCZEGÓLNYCH RUCHÓW.
Automasaż wykonuje się przed lustrem. Nie może być wykonywany zbyt silnie. Cery suche, cienkie, wrażliwe masuje się delikatniej. Cery mieszane, tłuste, z natury grubsze i mniej wrażliwe masuje się nieco energiczniej.
Na całą twarz, szyję, dekolt, nakładamy krem ( tłusty lub półtłusty). Lekko opukując opuszkami palców rozprowadzamy go.
Dekolt naprzemiennie całą dłonią jedną i drugą od środka w kierunku ramion.
Szyję naprzemiennie raz jedną, raz drugą dłonią. Partie boczne omijając gruczoł tarczycowy.
Podbródek - 2 i 3 palcem obu dłoni od środka brody w kierunku małżowiny usznej.
Mięśni okrężnych ust - od brody 3 i 4 palcem poprzez kąciki ust aż do nozdży nosa.
Policzki dwoma lub trzema palcami (2 i 3 i 4 palec). Usta lekko przymknięte ale nie zamknięte. Masujemy jedną i drugą dłonią od kącików ust w kierunku oczu i skroni.
Skrzydełka nos od czubka do nasady.
Skórę dookoła oczu masujemy 3 i 4 palcem. Górną powiekę 3 i 4 palcem, dolną 4 palcem. Najpierw masujemy dolną potem górną. Powieki muszą być zamknięte.
Marszczyciel brwi 3 i 4 palcem.
Rozpoczynamy masowanie czoła od jego środka ukośną linią w kierunku skroni, palcami 2 i 3 i 4.
2