„Audiometria, audiogram, próg słyszalności, próg bólu”

Audiometria

Jest to metoda badania sprawności czynnościowej narządu słuchu, oparta na pomiarach i rejestrowaniu progów słyszalności w postaci wykresów (audiogramów tj. krzywych przewodnictwa) oraz wnioskowaniu z ich przebiegu o uszkodzeniach lub chorobach narządu słuchu.

W zależności od zastosowanego sygnału audiometrię subiektywną można podzielić na audiometrię;

• tonową (tonalną) - gdzie dźwiękiem testowym jest ton o określonej częstotliwości i poziomie,

lub

• słowną - gdy z płyty lub taśmy są odtwarzane, na określonym poziomie ciśnienia akustycznego, specjalne zestawy wyrazów lub logatomów a ubytek słuchu określa się oceniając ich zrozumiałość lub wyrazistość.

W zależności od sposobu pobudzenia narządu słuchu audiometrię subiektywną można podzielić na audiometrię;

• powietrzną (badanie przewodnictwa powietrznego, czyli transmisji dźwięku do ucha wewnętrznego przez ucho zewnętrzne i środkowe)

lub

• kostną (badanie przewodnictwa kostnego, czyli transmisji dźwięku do ucha wewnętrznego za pośrednictwem drgań mechanicznych kości czaszki).

Audiogram to graficzna ilustracja wyników uzyskanych podczas badań słuchu lub audiometrii. Podczas badania słuchu dwa parametry - częstotliwość i natężenie - podaje się ze zmienną intensywnością, aby określić najcichsze dźwięki jakie dziecko może usłyszeć.

Audiogram to wykres z dwiema liniami:

Linia pozioma to „skala częstotliwości”. Częstotliwość, którą odbieramy jako wysokość dźwięku, można porównać do poszczególnych nut w skali muzycznej.

Częstotliwość mierzona jest w Hertzach (skrót Hz). Ludzie mają zdolność słyszenia szerokiego zakresu częstotliwości. Dzieci ze zdrowym słuchem słyszą zakres dźwięków od takich o bardzo niskich częstotliwościach, rzędu 20 Hz (np. sygnał mgłowy używany na statkach) po dźwięki o częstotliwościach bardzo wysokich, rzędu 20 000 Hz (np. wysoki gwizd).

Audiogram prezentuje wyniki badań dla 6 do 10 ważnych częstotliwości pomiędzy 250 a 8000 Hz, które muszą być słyszane, aby prawidłowo mogły rozwijać się mowa i język. Niskie częstotliwości są po lewej stronie wykresu, wysokie po prawej.

Linia pionowa to „skala natężenia”. Natężenie, które odbieramy jako głośność, można opisać jako zakres dźwięków od cichych po głośne. Natężenie mierzone jest w decybelach (skrót dB lub dB HL). Skala ta pokazuje jak cicho każda częstotliwość na audiogramie jest słyszalna. Dziecko ze zdrowym słuchem powinno usłyszeć każdą częstotliwość na poziomie 20 dB lub nawet mniej.

Jeśli poziom natężenia jest wyższy niż 20 dB (mieści się bliżej dolnej części wykresu), oznacza to, że głośność danej częstotliwości musiała być zwiększona, aby dziecko mogło ją usłyszeć. Oznacza to zatem ubytek słuchu w tej częstotliwości. Podsumowując, przy każdej badanej częstotliwości następuje odczyt natężenia.

Są odpowiednie sposoby zaznaczenia na audiogramie wyników badań ucha lewego i prawego. Odczyty dla ucha lewego są oznaczone kolorem niebieskim i / lub znakiem „X”, natomiast odczyty dla prawego ucha oznaczone są kolorem czerwonym i / lub znakiem „O”.

Rozróżniamy sześć podstawowych stopni ubytku słuchu, których audiolog użyje do opisania utraty słuchu przez dziecko na różnych częstotliwościach:

 

Stopień ubytku słuchu	Stopień ubytku słuchu określony w decybelach (dB)	Oznacza to następujące trudności w komunikacji słownej:
Minimalny	11 do 25 dB	Nieznaczne trudności
Lekki	26 do 40 dB	Trudności ze słyszeniem cichej, bądź odległej mowy
Umiarkowany	41 do 55 dB	Dziecko nie słyszy cichej mowy, ma problemy w czasie zwykłej rozmowy
Umiarkowanie poważny	56 do 70 dB	Dziecko nie słyszy cichej mowy, ma problemy w czasie zwykłej rozmowy
Poważny	71 do 90 dB	Dziecko nie słyszy rozmówcy, ma problemy z usłyszeniem głośnej mowy
Głęboki	ponad 91 dB	Dziecko nie słyszy głośnej mowy, ma problemy z usłyszeniem głośnych dźwięków

Ciśnienie akustyczne to wielkość charakteryzująca siłę (w uproszczeniu odpowiada głośności) zjawiska akustycznego (dźwięku) w pewnym punkcie. Jednostką ciśnienia akustycznego jest paskal (podobnie jak ciśnienia); ponieważ jednak każde zjawisko akustyczne jest zaburzeniem zmian ciśnienia ośrodka w czasie, a nie stałym stosunkiem siły do powierzchni, na którą ona działa, nasilenie jego określa się wyznaczając zmiany ciśnienia, dokonuje się tego poprzez obliczenie średniego odchylenie standardowe (en "root mean square" (RMS)) od średniego ciśnienia.

Ponieważ ucho ludzkie ma logarytmiczną charakterystykę reagowania na siłę dźwięku, natężenie dźwięku podaje się w też często w skali logarytmicznej, jako poziom ciśnienia akustycznego określony w decybelach. Skala ta, pierwotnie oparta na najcichszym dźwięku jaki rejestruje ludzkie ucho przy częstotliwości 1 [kHz], obecnie definiowana jest przez ciśnienie akustyczne przyjmując jako ciśnienie odniesienia odpowiadające zeru skali p₀= 20μPa (mikropaskali) obliczone jako:

Często spotykany zapis:

choć prawidłowy z matematycznego punktu widzenia, jest niezgodny z definicją poziomu wyrażanego w decybelach.

p₀: Ciśnienie akustyczne odniesienia równe 2 × 10^-5 Pa = 20 µPa

Ciśnienie akustyczne p jest też związane zależnościami:

Z: impedancja akustyczna w Pa·s/m

v: prędkość cząsteczek w m/s

J: akustyczna intensywność w W/m²

Próg bólu - wartość ciśnienia akustycznego, przy której ucho odczuwa wrażenie bólu. Jest ona prawie niezależna od częstotliwości i wynosi 140 dB dla dźwięków sinusoidalnych oraz 120 dB dla szumów.

Wrażenie bólu wywołane jest reakcją mięśni bębenka i kosteczki ucha środkowego na impulsy wysokiego ciśnienia akustycznego. Reakcja ta ma na celu ochronę aparatu słuchowego przed ewentualnymi uszkodzeniami .

Próg słyszalności (próg absolutny, próg detekcji sygnału) - najmniejszy poziom ciśnienia akustycznego dźwięku, który wywołuje zaledwie spostrzegane wrażenie słuchowe wobec braku innych dźwięków. Najniższa wartość ciśnienia akustycznego (przy częstotliwości 1000 Hz) wykrywanego przez ucho ludzkie wynosi średnio 20 µPa.

---