Arystoteles, Poetyka, przełożył Henryk Podbielski, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1989, s. 19-26.

Tragedia

• naśladowcze przedstawienie akcji poważnej

• odpowiednią wielkość

• ozdobny język (rytm, harmonia, śpiew)

• forma dramatyczna

• wzbudza litość, trwogę - katharsis

Naśladowanie dokonuje się za pośrednictwem postaci działających.

Postaci mają właściwości myślenia i charakteru (źródła ich działania).

Składniki tragedii:

1. przedmioty naśladowczego przedstawienia

• fabuła - uporządkowany układ zdarzeń, najważniejsza - jest celem tragedii

• charaktery - postaci przyjmują właściwości charakteru ze względu na działanie

• myślenie - zdolność wyrażania w mowie tego, co w danej sytuacji istotne

b) środki naśladowania

• wysłowienie - forma językowa dialogów - wyrażenie myśli w słowach

• śpiew - kompozycja muzyczna - ozdoba tragedii

c) sposób naśladowania

• widowisko - najluźniej związane ze sztuką poetycką.

Arystoteles, Poetyka, przełożył Henryk Podbielski, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1989, s. 26-29

Fabuła

• uporządkowany układ zdarzeń

• skończona całość, ma początek, środek i koniec

• ma określoną wielkość (nie może być zbyt mała ani zbyt duża)

• części są uporządkowane - nie zaczyna się i nie kończy w przypadkowym miejscu

• zachowuje zasadę prawdopodobieństwa, ukazuje przemianę

• jej części są zespolone - naruszenie jednego powoduje rozpad całości

• ma za zadanie wzbudzać litość, trwogę i doprowadzić do katharsis

Ingarden Roman, Z teorii dzieła literackiego, [w:] Problemy teorii literatury pod red. Henryka Markiewicza, S. 1, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, s. 7-20.

Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej

1. Dzieło literackie jest dwuwymiarowe

1. następstwo faz - części po sobie

2. współwystępowanie warstw

2. Składniki dzieła:

1. brzmienie słów - warstwa brzmień językowych

2. znaczenie słów - warstwa znaczeniowa

3. przedmiot przedstawiony - warstwa przedmiotowa/świat przedstawiony

4. wygląd przedmiotu przedstawionego - wygląd.

Czterowarstwowość - minimum, aby dzieło było dziełem sztuki literackiej.

Ingarden Roman, Z teorii dzieła literackiego, [w:] Problemy teorii literatury pod red. Henryka Markiewicza, S. 1, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, s. 20-45.

Schematyczność dzieła literackiego

• występuje we wszystkich czterech warstwach dzieła

• występuje ze względu na wielostronne niedookreślenie przedmiotów przedstawionych

1. warstwa przedmiotów - występuje najczęściej (przedmioty posiadają nieskończoną ilość cech i nigdy nie da się ich określić pod każdym względem)

2. warstwa wyglądów

3. warstwa brzmień językowych - zapis, sprowadzenie brzmień do graficznych odpowiedników

4. warstwa znaczeniowa - wieloznaczność wyrazów, niedomówienia.

Okopień-Sławińska Aleksandra, Relacje osobowe w literackiej komunikacji, [w:] Problemy teorii literatury pod red. Henryka Markiewicza, S. 2, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1987, s. 27-41.

Informacje o postaciach mówiących w tekście

1. stematyzowana - przekazywana przez treść wypowiedzi, ujawnia się bezpośrednio

2. implikowana - przekazywana przez reguły mówienia, ujawnia się pośrednio, tylko we własnej mowie postaciach

1. Wewnątrztekstowy poziom komunikacji:

1. mówiący bohater - bohater

2. naczelny narrator - adresat narracji

3. podmiot utworu - adresat utworu

2. Zewnątrztekstowy poziom komunikacji:

1. nadawca utworu(podmiot czynności twórczych) - odbiorca utworu (czytelnik idealny)

2. autor - czytelnik konkretny.

Culler Jonathan, Teoria literatury, przełożyła Maria Bassaj, Prószyński i S-ka, Warszawa, 1998,
s. 97-109.

Narracja

1. Poetyka narracji:

1. wyjaśnia składniki narracji

2. analizuje sposób, w jaki narracje osiągają swój efekt

2. Warunkiem fabuły jest przemiana.

3. Człowiek posiada kompetencję narracyjną.

4. zdarzenie/fabuła; historia/dyskurs

• kto mówi?

• kto mówi do kogo?

• Kto kiedy mówi?

• Kto mówi jakim językiem?

• Jaki jest autorytet mówiącego?

• Kto patrzy? - wydarzenia mogą „ogniskować się” przez osobę nietożsamą z narratorem

• czas - rzeczywisty lub perspektywa czasowa

• odległość i szybkość - powolne snucie opowieści lub szybkie streszczenie

• ograniczenia poznania - ograniczona perspektywa lub narracja wszechwiedząca

Funkcje opowieści: przyjemność odbiorcy, pragnienie, uczenie o świecie.

Czy narracja jest formą poznania?

---