poszłem, wyszłem

poszedłem, wyszedłem

oglądnąć (regionalizm małopolski)

obejrzeć, np. film

perfuma (regionalizm podkarpacki)

perfumy, np. ile kosztują te perfumy? (tylko liczba mnoga)

wychodzić na pole (regionalizm małopolski)

lepiej jest wychodzić na zewnątrz bądź na dwór, szczególnie poza Małopolską - pozwoli to uniknąć nieporozumień

na dworzu

na dworze

ścielać

ścielić (łóżko ścielimy, tak też piszemy i wymawiamy)

internet

Internet (Internet jako sieć globalna jest bowiem nazwą własną)

pora (warzywo)

por, np. sałatka z porem

penseta

pęseta

standart, standartowy

standard, standardowy

wogóle

w ogóle

dzisiej

dzisiaj

karnister

kanister

ztąd, z tamtąd

stąd, stamtąd (ale już np. z powrotem)

Europa Środkowowschodnia

Europa Środkowo-Wschodnia

tranzakcja

transakcja

pisać coś z dużej litery

pisać coś wielką literą

Posługiwanie się poprawną polszczyzną to niewątpliwie ważny element kultury językowej, który warto dobrze sobie przyswoić, aby mówić i pisać przejrzyście, zrozumiale, poprawnie i atrakcyjnie. Niniejszy ciekawnik jest swego rodzaju rankingiem najczęściej popełnianych błędów i pojawiających się wątpliwości językowych, a także skarbnicą wskazówek dotyczących tego jak mówić oraz tego, czego lepiej się wystrzegać. 1. Wziąść vs wziąć W słowniku języka polskiego nie występuje czasownik wziąść. To bodajże najczęściej spotykany błąd w mowie i piśmie języka polskiego. Wyszukiwarka google odnotowuje ponad 2,5 miliona stron, na których użyto błędnego zapisu czasownika wziąć. Dość częste użycie słowa wziąść jest prawdopodobnie wynikiem analogii do takich czasowników, jak np. posiąść, usiąść lub trząść, podczas gdy ten czasownik zbudowany jest podobnie jak zająć, wyjąć, zdjąć. W razie wątpliwości warto zamienić to słowo na rzeczownik - wzięcie a nie wzięście. 2. Masło maślane Masło maślane to potoczne określenie tzw. pleonazmów, a więc wyrażeń niepoprawnych, w których jedna część wypowiedzi zawiera te same treści, które występują w drugiej części. Najczęściej pojawiające się pleonazmy to: tylko i wyłącznie - używane jest często nieświadomie, w oficjalnej polszczyźnie należy użyć albo pierwszego zwrotu, albo drugiego. Oba oznaczają bowiem to samo. A więc używajmy wyłącznie słowa tylko lub tylko słowa wyłącznie; okres czasu - pamiętajmy, że okres to miara czasu, a zatem powiązanie okresu z czasem jest masłem maślanym. Zdecydowanie bardziej bezpieczne w kontekście poprawności językowej jest użycie wyrażenia w tym czasie lub w tym okresie; w dniu dzisiejszym - uważa się, że wyrażenie to upowszechniło się dzięki politykom, którzy chcieli, aby ich wypowiedź brzmiała bardziej oficjalnie i dostojnie. Znacznie lepiej powiedzieć jednak: dziś podejmiemy decyzję w sprawie... Ta sama zasada dotyczy pleonazmu w miesiącu styczniu, marcu itd. Zamiast tego powiemy: w styczniu, marcu itd. w każdym bądź razie - niniejsze wyrażenie jest uznawane za niepoprawne i należy się go wystrzegać. Jest to skrzyżowanie wyrażeń w każdym razie z bądź co bądź. W języku oficjalnym najlepiej jest używać w każdym razie. inne, równie często spotykane, błędy pleonastyczne to: fakt autentyczny, potencjalne możliwości, kontynuować dalej oraz cofać (się) do tyłu. 3. Tak dobrze, tak źle Jaki może być argument? Może być przekonujący bądź przekonywający, ale już na pewno nie przekonywujący. Ta ostatnia forma uznawana jest przez językowców za niepoprawną będącą skrzyżowaniem dwóch pierwszych form. - Ile kosztuje ten laptop? - Dziś jest wyjątkowa promocja i kosztuje on tylko półtorej tysiąca złotych. Oczywiście, powinno być półtora tysiąca, podobnie jak półtora kilograma (rodzaj męski) itd. W przypadku rzeczowników rodzaju żeńskiego takich jak: godzina, mila itd. powiemy półtorej godziny czy też półtorej mili. Tworzywo sztuczne to plastik lub plastyk, choć forma plastyk ma charakter dwuznaczny, ponieważ tak określany jest artysta plastyk, dlatego dla większej jasności używać należy wyrazu plastik. Oryginalny czy orginalny? Jedynie poprawna forma to oryginalny - wyraz ten czytać możemy jednak w dwojaki sposób - zarówno oryginalny, jak i orginalny. Włączać czy włanczać światło? Poprawny czasownik to włączać. Mimo tego, że niepoprawny czasownik włanczać jest dość rozpowszechniony to nie zostanie w najbliższym czasie zaakceptowany przez Radę Języka Polskiego, m.in. dlatego, iż jest to fonetyczny i błędny wariant czasownika włączać (mówimy włonczać a nie włanczać). Poszedł po najmniejszej linii oporu czy poszedł po linii najmniejszego oporu? Jedynie poprawna konstrukcja to iść po linii najmniejszego oporu. Chodzi tu bowiem o najmniejszy opór, a nie o najmniejszą linię. 4. Współczesna komunikacja W literackiej polszczyźnie wyślemy komuś wiadomość SMS. Mniej oficjalnie SMS-a a nawet więcej SMS-ów. Wysyłamy bądź dzwonimy pod numer a nie na numer. Ponadto jedynie akceptowalną przez purystów językowych formą listu elektronicznego jest e-mail (nie: email, mejl, imejl). I tu możemy wysłać e-maila pod lub na czyjś adres poczty elektronicznej. Potocznie jednak możemy pisać mejle, co zaakceptowała już Rada Języka Polskiego. 5. Słowa, słowa, słowa niepoprawne poprawnie narazie bardzo częsty błąd, wyszukiwarka google notuje ponad 10 mln stron, na których znalazła się ta niepoprawna fraza; piszemy na razie, podobnie jak piszemy do widzenia swetr, ubrać swetr (regionalizm małopolski) sweter, włożyć (założyć) sweter lub ubrać się w sweter loda oficjalnie należy używać rzeczownika lody (liczba mnoga); powiemy zatem: kup mi proszę lody waniliowe (nawet jeśli mamy na myśli jedne lody na patyku) wek (długa bułka) weka nie mam przy sobie garnitura garnituru, ale już krawata poprostu po prostu napewno na pewno na prawdę naprawdę (jako rzeczywiście)

6. Wszechobecne skróty Zrozumienie zasad interpunkcji, jakimi należy się kierować podczas posługiwania się skrótami bywa cenne, tym bardziej, że wiele osób popełnia w tej materii błędy. przykłady rozwinięcie skrótów zasada dr, mgr, vs, nr, wg doktor, magister, versus, numer, według W języku polskim wszystkie skróty, które zawierają końcową literę pełnej nazwy nie należy kończyć kropką. Z kropką napiszemy już jednak prof., str., itp. dra lub dr., nru lub nr., pktu, pkt. doktora, numeru, punktu Piszemy natomiast z kropką skróty, które nie zawierają końcowej litery pełnej nazwy. pon., wt., śr., czw., pt., sob., niedz. dni tygodnia W literaturze spotyka się kilka różnych form skrócenia poszczególnych dni tygodnia, ten wydaje się być najbardziej zrozumiały. ww. wyżej wymieniony Często można się spotkać z niepoprawnym użyciem skrótu w/w. Nawet w pismach urzędowych. Nie wiadomo, jak powstał ten dziwny twór. tys., os., łac. tysiące, osiedle, łaciński Dość często spotyka się w sieci a nawet w prasie błędnie utworzone skróty, takie jak tyś. czy oś. Należy bowiem pamiętać, że skracamy formę pisaną słowa, a nie jego wymowę. godz. / min godzina / minuta W przypadku skrótu godz. nie ma wątpliwości, że należało postawić kropkę, analogicznie powinno to wyglądać względem minut - jest to jednak wyjątek, patrz poniżej. kg, mm, m, ha, V itp. kilogram, milimetr, metr, hektar, wolt, itp. Zazwyczaj skróty nazw wag, miar i innych wielkości fizycznych nie są zakończone kropką. Ponadto piszemy je z odstępem, np. 7 kg a nie 7kg. mld, mln miliardy, miliony Skróty te we wszystkich kontekstach składniowych występują w tej samej formie, dlatego nie stawiamy po nich kropki. Natomiast tys. piszemy już z kropką. PS, P.S. postscriptum Dopuszczalne są dwie możliwości pisania postscriptum - z kropkami lub bez, jednak zawsze dużymi literami. 7. Cząstki Cząstki pseudo-, super-, ultra-, mega-, eks- mają łączną pisownię. Poprawne są zatem słowa: pseudokibic, pseudoliberalizm, supertalent, supermodelka (ale już top modelka), ultraszybki, megabitowy... Nie są zatem poprawne takie formy jak np. pseudo-klasa czy eks-mąż. 8. Liczby słownie oraz lata Zapis liczb, szczególnie dużych liczb bywa niejednokrotnie dużym wyzwaniem. Czy należy pisać je razem, jak potraktować to, co jest po przecinku? Dla przykładu, jaki będzie zapis słowny kwoty 1764,35 zł? Słownie kwota ta będzie miała postać: jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt cztery złote i trzydzieści pięć groszy; na przelewach stosuje się także taki zapis: tysiąc siedemset sześćdziesiąt cztery złote 35/100. 9. Symbole i jednostki Nasz ranking zamyka problem zapisu znaków niefonograficznych. przykład określenie zasada Dynamika wzrostu polskiego PKB wyniosła 106,6%. procenty nie rozdzielamy przerwą (spacją) Średnia temperatura na Ukrainie w lipcu wyniosła 25°C. stopnie Celsjusza - odnosi się również do stopni Fahrenheita oraz szerokości geograficznej nie rozdzielamy przerwą (spacją) Mam 120$ ale tylko 10€. dolar (USD) i euro (EUR) piszemy bez spacji bezpośrednio po kwocie. Inaczej wygląda to w j. angielskim. 10. Wskazówki redakcyjne Liczby. Jeżeli chcemy zwiększyć czytelność liczb składających się z ponad czterech cyfr (chyba, że w kolumnie znajdują się liczby czterocyfrowe i dłuższe), rozdzielamy tysiące, miliony, miliardy itd. twardą spacją (ctrl+shift+spacja). Przykłady: Polskę zamieszkuje 38 518 080 ludzi; aktywa tej mikrofirmy nie przekraczają 49 400,- PLN. W polskiej typografii nie należy używać do rozdzielania kropek ani przecinków. Przecinek zarezerwowany jest wyłącznie do rozdzielenia jedności od ułamka dziesiętnego (inaczej wygląda to w j. angielskim). Oczywiście cyfry po przecinku bez względu na liczba cyfr nie przedziela się już niczym. Sieroty. Sieroty to w żargonie edytorskim (DTP) jednoliterowe spójniki i przyimki znajdujące się na końcu wiersza tekstu. Z uwagi na estetykę i czytelność (w szczególności, gdy tekst jest wyjustowany) należy unikać sierot poprzez przenoszenie jednoliterowych przyimków i spójników do następnego wiersza. Kropka. Kropki nie stawia się m.in. po tytułach książek, nagłówkach w gazetach i czasopismach oraz tematów (np. lekcji). Ta sama zasada dotyczy tytułów rozdziałów, podrozdziałów czy też paragrafów, jednak tu dowolność jest większa - można postawić kropkę, jeżeli początek tego tytułu jest napisany wielką literą. Data i godzina. Istnieje, zasadniczo, kilka możliwości zapisu daty oraz godziny: Oto one: przykłady dat (okresu od do) uwagi przykład zapisu daty 8.05-14.07.2008 W języku polskim w I przypadku stosujemy półpauzę oraz nie stawiamy odstępów, w II przypadku zamiast kropki możemy skorzystać z odstępów, gdy stosujemy liczby rzymskie (miesiące). Dodatkowo warto wiedzieć, że w piśmie jak i w mowie błędne będzie wyrażenie: Jest 3 luty 2008 r. Powinno być lutego. Dlaczego? Ponieważ w domyśle mówi się, że jest trzeci dzień lutego 2008 roku. 4.07.2008 8 V-14 VII 2008 4 VII 2008 8 maja-12 lipca 2008 4 lipca 2008 6-15.07.2007 2008-07-04 6-15 VII 2007 4.07.2008 r. (r. poprzedza przerwa) 6-15 lipca 2007 lata 20. (a nie lata '20 czy też 20-te) godzina 16.43 Obie formy są poprawne, choć zaleca się stosowanie drugiej z uwagi na fakt lepszej czytelności i mniejszego ryzyka pomylenia godziny z datą. 16:43 W związku z tym, że język ewoluuje, razem z nim ewoluować będzie niniejszy ranking. Zachęcamy do dzielenia się swoimi spostrzeżeniami.

Źródło ciekawnik.pl

---