Style funkcjonalne- stylistyczne odmiany polszczyzny charakteryzujące się doborem takich środków językowych, które uznane są za szczególnie przydatne ze względu na określony typ wypowiedzi i pełnione przez nie funkcje społeczne. Odmiany: styl artystyczny, naukowy, potoczny, publicystyczny, urzędowy. Stosowanie któregoś z nich wiąże się z celem, dla którego tworzona jest dana wypowiedź.

Styl artystyczny/ literacki/ poetycki - styl dzieła literackiego, w którym na pierwszy plan wysuwa się funkcja estetyczna i poetycka. W tekstach zaliczanych do literatury pięknej zauważamy wielkie zróżnicowanie stylistyczno- językowe. Cechy stylu artystycznego:

• oryginalność metaforyki, która wiąże się z oryginalnością stylu pisarza;

• świadome i celowe użycie elementów emocjonalnych;

• umiejętna indywidualizacja języka postaci;

• występowanie neologizmów;

• umiejętny dobór środków plastycznych służących do opisu przedstawianych postaci, zdarzeń, miejsc, zjawisk, przedmiotów;

• bogactwo środków językowych;

• bogactwo figur stylistycznych;

• stosowanie stylizacji na gwary środowiskowe, archaizacji, dialektyzacji.

Styl naukowy- styl, którym pisane są dzieła specjalistyczne z różnych dziedzin nauki; funkcjonalna odmiana stylowa języka literackiego, występująca w pracach naukowych. Styl jest zróżnicowany ze względu na przedmiot badań naukowych, występuje w tym stylu duża liczba wyrazów specjalnych, terminów o ściśle określonych znaczeniach. Cechy stylu naukowego:

• terminologia naukowa i specjalistyczna, język wzorów i symboli;

• jednoznaczność i precyzja informacji;

• unikanie elementów oceniających;

• obiektywne przedstawianie zjawisk i problemów (używanie form bezosobowych lub formy liczby mnogiej);

• brak pierwiastków emocjonalnych;

• przeważają zdania złożone podrzędnie nad współrzędnymi;

• stosowanie wyrażeń modalnych;

• występowanie dużej liczby rzeczowników niekonkretnych, oznaczających pojęcia umysłowe, oderwanych przymiotników i czasowników nazywających czynności pojęciowe, przysłówków i wyrażeń przysłówkowych, spójników i zaimków wskazujących cechy i relacje;

• logiczna kompozycja obejmująca tezy, argumenty, wnioski, przykłady;

• stosowanie tabel, wykresów;

• cytowanie prac innych autorów, stosowanie przypisów.

Styl publicystyczny- odmiana polszczyzny literackiej realizowana w tekstach dziennikarskich. Dobór środków językowych zależy od tematyki przekazu oraz od gatunku. Styl ten skupia w sobie elementy stylu potocznego, artystycznego, naukowego i urzędowego. Cechy stylu publicystycznego:

• oficjalność wypowiedzi;

• stosowanie wyrażeń i zwrotów idiomatycznych, potocznego słownictwa i potocznej frazeologii;

• występowanie wyrażeń i zwrotów stereotypowych, słownictwa modnego, wyrazów obcych

• występowanie elementów emocjonalnych i wartościujących;

• stosowanie słownictwa specjalistycznego w recenzjach i artykułach problemowych;

Styl urzędowy- odmiana języka literackiego, realizowana w instrukcjach, zarządzeniach, regulaminów, komunikatach, zawiadomieniach i pismach urzędowych. Występuję w dwóch rodzajach: styl wypowiedzi kancelaryjnych i styl aktów prawnych. Należy do stylów oficjalnych, do sfery komunikacji społecznej. Cechy stylu urzędowego:

• nakazowość;

• używanie trybu rozkazującego;

• przewaga zdań bezosobowych;

• odindywidualizowanie języka;

• słownictwo pozbawione emocji;

• nakazy i zakazy;

• częste występowanie strony biernej;

• treść w formie paragrafów i punktów;

• terminologia z zakresu ekonomii, prawa, administracji.

Styl potoczny- styl funkcjonalny przeważający w codziennych wypowiedziach , odmiany mówionej i pisanej. Jest naturalnym środkiem porozumiewania się ludzi. Cechy stylu potocznego:

• słownictwo o zabarwieniu potocznym;

• podobieństwo do stylu kolokwialnego i odmian regionalnych;

• słownictwo ekspresywne;

• potok składniowy;

• duża obrazowość;

• bogata synonimika potoczna;

• przewaga zdań pojedynczych nad złożonymi, współrzędnie złożonych nad złożonymi podrzędnie;

• zdania niepełne, eliptyczne, anakoluty, występują równoważniki zdań;

• powtarzanie wyrazów;

• dosadne porównania.

---